Ünite. Sıvı Çözeltiler ÇÖZÜCÜ - ÇÖZÜNEN ETKİLEŞİMLERİ VE DERİŞİM BİRİMLERİ 114 ÇÖZELTİLERİN KOLİGATİF (DERİŞİME BAĞLI) ÖZELLİKLERİ VE ÇÖZÜNÜRLÜK 128

(1)

Ünite 4

Sıvı Çözeltiler

ÇÖZÜCÜ - ÇÖZÜNEN ETKİLEŞİMLERİ

VE DERİŞİM BİRİMLERİ 114

ÇÖZELTİLERİN KOLİGATİF (DERİŞİME BAĞLI)

ÖZELLİKLERİ VE ÇÖZÜNÜRLÜK 128

(2)

114

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

Palme Yayıncılık

ÇÖZÜCÜ - ÇÖZÜNEN ETKİLEŞİMLERİ VE DERİŞİM BİRİMLERİ

AÇIK UÇLU SORULAR

1. II > I = III 2. 4,6 3. 41 4. 0,2 5. 1,5 6. 100 7. 0,24 8. 150

1. I. 0,1 mol NaOH

II. Kütlece %20'lik 200 gram NaOH çözeltisi III. 1 molar 100 mililitre hacimli NaOH çözeltisi

Yukarıdaki madde örneklerinin içerdiği NaOH miktarları arasındaki ilişki nasıldır? (NaOH : 40)

2. 0,2 molal C₂H₅OH sulu çözeltisi hazırlamak için 500 gram suda kaç gram C₂H₅OH sıvısı çözülmelidir?

(C₂H₅OH : 46)

3. NO₃^– iyonları derişimi 1 molar olan çözeltinin 500 mililit- resinde kaç gram Ca(NO₃)₂ çözünmüştür?

(Ca : 40, N : 14, O : 16)

4.

0,2 M NaCl çözeltisi

X M FeCl₃ çözeltisi

V V

Kaplardaki çözeltiler aynı sıcaklıkta karıştırıldığında karışım- daki Cl^– iyonlarının derişimi 0,4 molar oluyor.

Buna göre, FeCl₃ çözeltisinin derişimi (X) kaç molardır?

5. 0,2 mol FeCl₃ ve 0,3 mol KCl ile hazırlanan çözeltide Cl^– iyonu derişimi 0,6 molar olduğuna göre, çözelti hacmi kaç litredir?

6. 300 mililitre 0,1 molar NaOH çözeltisi hazırlamak için 0,3 molar NaOH çözeltisinden kaç mililitre kullanılmalıdır?

7. Cl^– iyonlarının derişimi 0,4 molar olan ZnCl₂ sulu çözel- tisinin 300 mililitresine aynı sıcaklıkta n mol NaCl katısı eklenip çözüldüğünde Cl^– iyonlarının derişimi 1,2 molar olduğuna göre, “n” kaçtır?

8. 0,8 molar Mg(NO₃)₂ sulu çözeltisine aynı sıcaklıkta 250 mililitre saf su eklendiğinde NO₃^– iyonları derişimi 0,6 molar olduğuna göre, çözeltinin başlangıçtaki hacmi kaç mililitredir?

(3)

115

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

9. Derişim (mol/L)

Zaman Na+

0 0,4 0,8

Cu2+

Suda iyon oluşturarak çözünen NaCl ve CuCl₂ bileşikleri ile 1 litrelik çözelti oluşturuluyor. Çözeltideki Na⁺ ve Cu²⁺iyon- larının derişim – zaman grafiği şekildeki gibidir.

Buna göre, karışımdaki Cl^– iyonu derişimi kaç molardır?

10. Aynı sıcaklıktaki 0,2 molar 100 mililitre Mg(NO₃)₂ çö- zeltisi ile 0,4 molar 200 mililitre NaNO₃ çözeltisi karış- tırıldığında oluşan çözeltideki NO^–₃ iyonları derişimi kaç mol/L olur?

9. Öz kütlesi 1,2 g/mL olan kütlece % 40 lık NaOH sulu çözeltisinden 200 mililitre alınarak aynı sıcaklıkta su ile 1000 mililitreye seyreltildiğinde oluşan çözeltinin derişi- mi kaç molar olur? (H : 1, O : 16, Na : 23)

12. 5,4 gram HCN asidinin 250 gram suda çözünmesi ile ha- zırlanan çözeltinin molalitesi kaçtır? (H : 1, C : 12, N : 14)

13. 0,4 mol XNO₃ katısı kullanılarak kütlece %20'lik 170 gram sulu çözelti hazırlanmıştır.

Buna göre, X'in atom kütlesi kaçtır? (N : 14, O : 16)

14. Deriﬂim(M)

Zaman 0

0,3 0,8

[Cl ^–]

V hacimli CaCl₂ çözeltisine 0,2 molar NaCl çözeltisi eklen- diğinde, çözeltideki Cl^– iyonları derişimi grafikteki gibi de- ğişmektedir.

Buna göre, NaCl çözeltisinin hacmi kaç V'dir?

15. Deriﬂim (mol/L)

Zaman 0,1

NO –3

Na+

0 0,3 0,7

1 litre NaNO₃ çözeltisine Ca(NO₃)₂ çözeltisi eklendiğinde Na⁺ve NO^–₃ iyonlarının derişimleri grafikteki gibi olmaktadır.

Buna göre, karışımdaki Ca²⁺ iyonu derişimi kaç molar- dır?

9. 1,6 10. 0,4 11. 2,4 12. 0,8 13. 23 14. 5 15. 0,3

(4)

116

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

1. hidratasyon 2. çözücü 3. seyreltme 4. 2,4 5. 0,2 6. 700 7. ppm 8. 32 9. 1,5 10. 1,25 11. 100 12. 20 13. 33,6 14. 0,7

1. Çözünen iyonların su molekülleri ile çevrilmesi sonucunda oluşan çözünmeye ... denir.

2. Solvatasyon olayında ... su değildir.

3. Çözücü ilave edilerek çözelti derişimini azaltma işlemine ... denir.

4. 500 mililitre X(NO₃)₃ çözeltisinde 0,4 mol X³⁺ iyonu bulunduğuna göre, çözeltideki NO₃^– iyon derişimi ... molar olur.

5. 50 mililitre 0,1 molar CaBr₂ çözeltisine aynı sıcaklıkta 150 mililitre 0,2 molar NaBr çözeltisi eklendiğinde Br^– iyon derişimi ... molar olur.

6. 100 mililitre 0,8 molar Mg(NO₃)₂ çözeltisindeki NO₃^– iyonu derişimini 0,2 molar yapmak için çözeltiye ... mililitre su eklenmelidir.

7. Bir kilogram veya bir litre çözeltide çözünen maddenin miligram cinsinden kütlesine ... denir.

8. 3,92 gram Cr₂(XO₄)₃ ün suda çözünmesi ile hazırlanan 0,2 litre çözeltide Cr³⁺ iyonları derişimi 0,1 molar olduğuna göre, X in atom kütlesi ... dir. (Cr : 52, O : 16)

9. 0,45 mol MgCl₂ içeren 300 mililitre çözeltinin derişimi ... molardır.

10. 100 mililitre 2 molar H₂SO₄ çözeltisi ile 300 mililitre 1 molar H₂SO₄ çözeltisi aynı sıcaklıkta karıştırıldığında oluşan çözeltinin de- rişimi ... molar olur.

11. 4 gram NaOH ile hazırlanan 1 molarlık çözeltinin hacmi ... mililitredir. (NaOH : 40)

12. Öz kütlesi 1,26 g/cm³ olan 4 molarlık HNO₃ çözeltisi kütlece yüzde ... HNO₃ içerir. (HNO₃ : 63)

13. 3 molar 500 mililitre H₂SO₄ çözeltisi ile yeterince Na metalinin 2Na + H₂SO₄ $ Na₂SO₄ + H₂(g)

denklemine göre artansız tepkimesi sonunda normal koşullarda ... litre H₂ gazı açığa çıkar.

14. Eşit hacimli 0,1 molar MgBr₂ ile 0,4 molar AlBr₃ çözeltileri karıştırıldığında oluşan çözeltideki Br^– iyonları derişimi ...

molar olur.

(5)

117

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

1. Çözünen iyonların su dışındaki bir maddenin molekülleri ile çevrilmesi sonucu oluşan çözünmeye solvatasyon denir.

2. CaF₂ katısının suda çözünmesi solvatasyondur.

3. 100 mililitre 0,4 molar Al(NO₃)₃ çözeltisindeki NO₃^– iyonları derişiminin 0,3 molar olması için çözeltiye aynı sıcaklıkta 300 mililitre saf su eklenmelidir.

4. 0,6 molar 500 mililitre Ca(NO₃)₂ çözeltisi 1,8 mol iyon içerir.

5. Fe³⁺ iyonları derişimi 0,4 molar olan 500 mililitre Fe₂(SO₄)₃ çözeltisinde 40 gram Fe₂(SO₄)₃ çözünmüştür. (Fe₂(SO₄)₃ : 400)

6. 54 gram suda 112 gram KOH un çözülmesiyle elde edilen çözeltide H₂O nun mol kesri 0,8 dir. (H : 1, O : 16, K : 39)

7. 60 gram CoBr₃ tuzunun 5 kg suda çözünmesi ile oluşan çözeltinin molalitesi 0,02 dir. (CoBr₃: 300)

8. 1,4 molar 400 mililitre H₂SO₄ çözeltisi hazırlamak için aynı sıcaklıkta yoğunluğu 1,4 g/mL olan kütlece %49'luk H₂SO₄ çözel- tisinden 80 mililitre kullanılmalıdır. (H₂SO₄ : 98)

9. 17 gram NaNO₃ tuzu ile 400 mililitre sulu çözelti hazırlandığına göre, oluşan çözeltinin derişimi 0,5 molardır.

(N : 14, O : 16, Na : 23)

10. 400 mililitre 0,1 molar Mg(NO₃)₂ çözeltisinden 200 mililitre su buharlaştırıldığında NO₃^– iyonları derişimi 0,4 molar olur.

11. Zn + H₂SO₄ $ ZnSO₄ + H₂(g)

tepkimesine göre normal koşullarda 4,48 litre H₂ gazı elde etmek için yeterli miktarda Zn metali ile tepkimeye giren 2 molarlık H₂SO₄ çözeltisinden 100 mililitre gerekir.

12. 0°C de 2,24 litrelik kapta 2 atmosfer basınç yapan O₂ gazının aynı sıcaklıkta 200 mililitrelik sulu çözeltisi hazırlandığında çö- zeltinin derişimi 1 molar olur.

13. 8,2 gram X(NO₃)₂ katısı 200 mililitre suda çözündüğünde hazırlanan çözeltinin derişimi 0,25 molar olduğuna göre, X'in atom kütlesi 40'tır. (N : 14, O: 16)

14. NO₃^– iyonları derişimi 0,8 molar olan 500 mililitre Ca(NO₃)₂ çözeltisi hazırlamak için 0,1 mol Ca(NO₃)₂ gereklidir.

1. D 2. Y 3. D 4. Y 5. D 6. Y 7. Y 8. D 9. D 10. D 11. D 12. D 13. D 14. Y

(6)

118

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

1. İyonik XY bileşiği suya atıldığında H₂O molekülleri tarafından şekildeki gibi sarılır.

X⁺ Y^–

Bu olay aşağıdakilerden hangisidir?

A) Solvatasyon B) Hidratasyon

C) Donma D) Erime

E) Kaynama

2. Çözücü Çözünen

I. Su Alkol

II. Benzen CCl₄

III. Azot gazı Oksijen gazı

Yukarıda verilen maddelerin oluşturduğu çözeltilerin hangilerinde solvatasyon olayı gözlenir?

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III

3. I. Su II. Eter III. Alkol IV. Tuz

V. Aseton

Yukarıda verilen maddelerden hangileri arasında ger- çekleşen çözünme olayına hidratasyon denir?

A) I – IV B) II – III C) III – V

D) II – V E) IV – V

4. Su, molekülleri arasında hidrojen bağı içeren polar bir moleküldür.

Buna göre;

– H₂S – C₂H₅OH – NaCl

yukarıdaki maddeler ile ilgili;

I. NaCl iyonik bağlı bir bileşik olduğundan suda iyi çözü- nür.

II. H₂S moleküllerinin C₂H₅OH'de çözünmesi hidratasyondur.

III. C₂H₅OH'ın suda çözünmesi hidratasyondur.

yargılarından hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

5. Aşağıda bileşimi verilen çözeltilerden hangisinde çözücü ile çözünen molekülleri arasındaki etkileşim türü yanlış belirtilmiştir?

(₆C, ₁H, ₈O, ₁₁Na, ₁₇Cl, ₁₉K, ₇N)

Çözücü Çözünen Etkileşim türü

A) H₂O NH₃ Hidrojen

B) H₂O KCl Dipol-iyon

C) N₂ O₂ Dipol-İndüklenmiş dipol

D) CO₂ CH₄ London

E) H₂O CH₃OH Hidrojen

6. Benzen (C₆H₆) apolar bir çözücüdür.

Buna göre, benzende, I. CH₃OH

II. CH₄ III. HBr

moleküllerinden hangilerinin çözünmesi beklenir?

(₆C, ₁H, ₃₅Br, ₈O)

A) Yalnız II B) Yalnız III C) II ve III

D) I ve II E) I ve III

TEST 1 ÇÖZÜCÜ - ÇÖZÜNEN ETKİLEŞİMLERİ

1. B 2. C 3. A 4. B 5. C 6. A

(7)

119

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

7. “KCl katısı suda çözünürken enerji gerekir.”

ifadesine göre,

I. KCl nin çözünmesi hidratasyona örnektir.

II. Çözünme entalpisi endotermiktir.

III. K⁺ ve Cl^– iyonlarının hidratlaşma enerjilerinin toplamı, KCl nin çözünme ısısına eşittir.

yargılarından hangileri çıkarılabilir?

A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

8. I. CCl₄ II. HF III. KCl IV. CaF₂ V. CO₂

Yukarıdaki maddelerden hangileri suda çözünürken su ile çözünen madde tanecikleri arasında iyon-dipol etkileşim- leri oluşturur? (₁H, ₆C, ₉F, ₁₉K, ₁₇Cl, ₂₀Ca, ₈O)

A) I ve II B) III ve V C) III ve IV

D) I, II ve IV E) II, III ve IV

9. Birbiri içinde çözünen aşağıdaki madde çiftlerinden han- gilerinin oluşturduğu çözelti, dipol–dipol etkileşiminin görüldüğü hidratasyondur?

(₁H, ₆C, ₈O, ₇N, ₁₁Na, ₁₇Cl, ₁₆S)

A) NaCl – H₂O B) CH₃Cl – H₂

C) NH₃ – HCl D) H₂S – H₂O

E) CO₂ – O₂

10. Solvatasyon ve hidratasyon olaylarının gerçekleştiği çö- zeltilerde;

I. Çözücü türü II. Çözünen türü III. Çözelti kütlesi

yukarıda verilenlerden hangileri kesinlikle farklıdır?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

11. I. Bakır ile kalaydan bronz eldesi II. He ve O₂ gazlarının karışması

III. NH₃ ün suda çözünmesi

Yukarıda verilen çözünmelerden hangilerinde iyon-dipol etkileşimi görülmez?

A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

12. HCl sıvısı polar bir moleküldür. Bu madde ile aşağıda belirti- len çözücülerde çözeltiler hazırlanıyor.

Buna göre, aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Birinci kapta moleküller arası dipol-dipol etkileşimi var- dır.

B) İkinci kapta çözünme solvatasyon ile gerçekleşmiştir.

C) İkinci kapta iyon-dipol etkileşimi vardır.

D) Birinci kapta çözünme hidratasyon ile gerçekleşir.

E) Birinci kapta oluşacak çözeltinin bileşenleri aynı fiziksel haldedir.

13. İyon - dipol etkileşiminin görüldüğü çözeltiler ile ilgili;

I. Elektrik akımını iletirler.

II. Hidratasyon olayı meydana gelmiştir.

III. İyonik bileşiğin kristal örgü yapısı bozulmuştur.

yargılarından hangilerinin doğruluğu kesin değildir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III

7. B 8. C 9. D 10. A 11. E 12. C 13. B

(8)

120

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

1. I. 80 gram su 20 gram tuz II. 200 gram su 50 gram tuz III. 150 gram su 50 gram tuz

Yukarıda verilen çözeltilerin kütlece yüzdeleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) I > II > III B) II > III > I C) II = I > III D) III > I > II E) III > II = I

2. Kütlece % 25 lik 200 gram şeker çözeltisinde bulunan suyun yarısı buharlaştırıldığında yeni çözelti kütlece yüz- de kaçlık olur?

A) 60 B) 50 C) 40 D) 20 E) 10

3. Kütlece %5 lik tuzlu su çözeltisinin 40 gramına 10 gram tuz eklenip çözülüyor.

Oluşan yeni çözelti kütlece yüzde kaçlık olur?

A) 12 B) 15 C) 20 D) 24 E) 30

4. Kütlece %20 oranında tuz içeren bir çözeltinin 200 gramına, 600 gram su ekleniyor.

Buna göre, oluşan yeni çözeltide kütlece yüzde kaç ora- nında tuz vardır?

A) 2 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8

5. 25 gram kütlece %20'lik şekerli su ile 75 gram kütlece

%40'lık şekerli su çözeltileri karıştırılıyor.

Buna göre, son çözelti kütlece yüzde kaçlık olur?

A) 35 B) 32 C) 28 D) 24 E) 22

6. Hacimce %15'lik etil alkol çözeltisi elde etmek için 170 mililitre suda kaç mililitre etil alkol çözülmelidir?

A) 20 B) 22 C) 28 D) 30 E) 35

7. 80 mililitre X sıvısının şekildeki kapta

80 mL X(s)

Y(s) bir miktar Y sıvısında çözünmesiyle

hazırlanan çözeltinin hacimce yüz- desi (%(V/V)) 20'dir.

Buna göre, çözeltideki Y sıvısı kaç gramdır?

(d_Y : 0,4 g/mL)

A) 16 B) 60 C) 128 D) 256 E) 400

8. 62,4 gram benzen (C₆H₆) ve 18,4 gram toluen (C₇H₈) den oluşan bir çözeltide benzenin mol kesri kaçtır?

(H : 1, C : 12)

A) 0,4 B) 0,5 C) 0,6 D) 0,8 E) 0,9

TEST 2 KÜTLECE YÜZDE, HACİMCE YÜZDE, MOL KESRİ, PPM

1. E 2. C 3. D 4. C 5. A 6. D 7. C 8. D

(9)

121

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

9. 54 gram suda 40 gram HF'nin çözülmesiyle elde edilen çözeltide H₂O'nun mol kesri kaçtır? (H : 1, O : 16, F : 19) A) 0,4 B) 0,5 C) 0,6 D) 0,8 E) 0,9

10. Şekildeki kapta 6 kg'lık bir su numu-

6 kg su numunesi nesi bulunmaktadır.

Su numunesinde 120 mg X maddesi çözünmesi ile hazırlanan çözeltinin derişimi kaç ppm dir?

A) 10 B) 15 C) 20 D) 30 E) 50

11. 6.10^–6 gram Ca(NO₃)₂ katısının suda çözünmesi ile hazır- lanan 1 kg çözeltinin derişimi kaç ppb’dir?

A) 0,6 B) 0,8 C) 2 D) 2,8 E) 6

12. 100 ppm’lik 1000 litre Mg₃N₂ sulu çözeltisi kaç mol çö- zünmüş Mg₃N₂ içerir? (Mg : 24, N : 14)

A) 0,1 B) 0,5 C) 1 D) 2 E) 10

13. Aşağıda verilen maddelerden hangisi ile hazırlanan 2000 kg çözeltinin derişimi 6 ppb dir?

A) 2 mg KCI B) 4 g NaOH C) 6 mg CaBr₂ D) 12 mg KCI E) 15 mg Fe(CN)₂

14. 100 mililitre sulu çözeltideki mol kesri 0,3 olan bir etanol çözeltisi ile ilgili;

I. Çözeltideki suyun mol kesri 0,7'dir.

II. Suyun mol sayısı bilinirse etanolün mol sayısı hesaplana- bilir.

III. Bir miktar etanol eklenirse mol kesri değişmez.

yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III

D) I ve III E) I, II ve III

15. 4.10^–3 gram K₂SO₄ katısının suda çözünmesiyle hazırla- nan 1 kg çözeltinin derişimi kaç ppm’dir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

16. 3.10^–3 mol Ca(OH)₂ çözünerek hazırlanan 3 kg çözeltinin derişimi kaç ppm’dir? (Ca : 40, O : 16, H : 1)

A) 28 B) 38 C) 57 D) 62 E) 74

9. C 10. C 11. E 12. C 13. D 14. B 15. D 16. E

(10)

122

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

1. 22,2 gram Ca(OH)₂ ile 600 mililitre sulu çözelti hazırlandı- ğına göre, bu çözeltinin molaritesi kaç mol/L dir?

(Ca(OH)₂: 74)

A) 0,1 B) 0,2 C) 0,4 D) 0,5 E) 0,8

2. 2 gram CaBr₂ ile 200 mililitre çözelti hazırlanıyor.

Buna göre, oluşan çözeltide Br^– iyon derişimi kaç molar- dır?

(Ca : 40, Br : 80)

A) 0,6 B) 0,3 C) 0,15 D) 0,1 E) 0,05

3. 250 mililitresinde toplam 0,6 mol iyon bulunduran FeCl₂ çözeltisinin derişimi kaç molardır?

A) 0,2 B) 0,4 C) 0,5 D) 0,6 E) 0,8

4. Sodyum iyon derişimi, [Na⁺] = 2 molar olan 500 mililitre Na₂SO₄ çözeltisinde kaç gram Na₂SO₄ çözünmüştür?

(Na₂SO₄: 142)

A) 142 B) 89 C) 86 D) 76 E) 71

5. I. 0,3 molarlık Na₂SO₄ çözeltisi

II. 0,4 molar Fe²⁺ iyonu içeren FeSO₄ çözeltisi III. 0,4 molar Fe³⁺ iyonu içeren Fe₂(SO₄)₃ çözeltisi

Yukarıda verilen çözeltilerin içerdikleri toplam iyon deri- şimleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğ- ru verilmiştir?

A) I > II > III B) III > I > II C) I > II = III D) II = III > I E) III > II > I

6. 0,04 mol XY_n tuzu ile 200 mililitre sulu çözelti hazırlanıyor.

Son durumda iyonların toplam derişimi 0,8 mol/L oldu- ğuna göre, ''n'' nin değeri aşağıdakilerden hangisidir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

7. 0,2 molar 100 mililitre Ca(NO₃)₂ ve X molar 200 mililitre NaNO₃ çözeltilerinde NO₃^– iyonlarının mol sayıları eşittir.

Buna göre, “X” değeri aşağıdakilerden hangisidir?

A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0,4 E) 0,5

8. 37 gram X(OH)₂ çözülerek hazırlanan 500 mililitre çözel- tideki OH^– iyonları derişimi 2 molar olduğuna göre, X'in atom kütlesi kaçtır? (H : 1, O : 16)

A) 20 B) 25 C) 35 D) 37 E) 40

TEST 3 MOLARİTE (MOLAR DERİŞİM) VE İYON DERİŞİMİ

1. D 2. D 3. E 4. E 5. B 6. C 7. B 8. E

(11)

123

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

9. 1 litre 3 molar KOH çözeltisine 5 litre su ekleniyor.

Buna göre, oluşan yeni çözeltinin derişimi kaç molardır?

A) 0,5 B) 1,0 C) 1,2 D) 1,5 E) 1,8

10. 2 litre 3 molar Al₂(SO₄)₃ çözeltisinin hacmi 1 litreye ininceye kadar çökme olmaksızın suyu buharlaştırılıyor.

Buna göre, son çözeltideki SO₄^2– iyonu derişimi kaç mo- lardır?

A) 3 B) 6 C) 9 D) 18 E) 27

11. PO₄^3– iyonları derişimi 4 molar olan Ca₃(PO₄)₂ çözeltisinin 10 mililitresine 30 mililitre su ekleniyor.

Buna göre, çözeltideki Ca²⁺ iyonları derişimi kaç molar olur?

A) 1 B) 1,5 C) 2 D) 2,5 E) 3,5

12. Derişim (M)

Hacim (L) A

B

1 V

2

0,5

Bir miktar HF nin suda çözünmesiyle oluşan çözeltinin deri- şim-hacim grafiği yukarıdaki gibidir.

Buna göre;

I. V değeri 4 tür.

II. A noktasında 40 gram HF çözünmüştür.

III. B noktasında iyon derişimi 1 molardır.

yargılarından hangileri doğrudur? (H : 1, F : 19)

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III

13. 18,4 gram MgBr₂ bileşiğinin saf suda çözünmesi ile oluşan çözeltide Br^– iyon derişimi 1 molar oluyor.

Bu çözeltiye 300 mililitre saf su eklendiğinde Mg²⁺ iyon derişimi kaç molar olur? (MgBr₂: 184)

A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0,4 E) 0,5

14. Derişim (mol/L)

X kütlesi (g) 16

2 4

32 48

Yukarıdaki grafikte X katısı ile hazırlanan bir çözeltide, ekle- nen X kütlesi ile molar derişimin değişimi verilmektedir.

Çözeltinin hacmi 100 mililitre olduğuna göre, X in mol kütlesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) 16 B) 32 C) 48 D) 64 E) 80

15. ^{Mol sayısı}

Zaman Yⁿ⁺

Z^m- 0,2

0,3

0 t

İyonik bir X katısıyla hazırlanmış 500 mililitrelik çözeltideki iyonların mol sayısı grafikteki gibidir.

Buna göre;

I. X in formülü Z₃Y₂ dir.

II. n = 2, m = 3 tür.

III. Çözeltideki Z^m– iyon derişimi 0,4 mol/L dir.

A) Yalnız II B) I ve III C) I ve II

9. A 10. D 11. B 12. E 13. B 14. E 15. D

(12)

124

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

1. 1 litre 3 molar NaCl çözeltisi ile 2 litre 1,5 molar NaCl çözel- tisi aynı sıcaklıkta karıştırılıyor.

Buna göre son çözeltinin derişimi kaç molardır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

2. 2 molar 200 mililitre Ca(NO₃)₂ ve 1 molar 300 mililitre Al(NO₃)₃ çözeltileri karıştırıldığında, elde edilen çözelti- deki NO₃^– iyonları derişimi kaç molar olur?

A) 1,7 B) 3,4 C) 6,8 D) 7,2 E) 10,2

3. 0,2 molar 100 mililitre Mg(NO₃)₂ çözeltisi ile 100 mililitre Fe(NO₃)₃ çözeltisi karıştırılıyor.

Karışımda NO₃^– iyonları derişimi 0,5 molar olduğuna göre Fe(NO₃)₃ çözeltisinin başlangıç derişimi kaç molardır?

A) 0,1 B) 0,15 C) 0,2 D) 0,3 E) 0,45

4. Yoğunluğu 1,6 g/mL olan kütlece %49'luk H₂SO₄ çözelti- sinin 400 mililitresinde kaç mol H₂SO₄ çözünmüştür?

(H₂SO₄ : 98)

A) 2 B) 2,4 C) 2,8 D) 3 E) 3,2

5. 0,5 molar Ca(NO₃)₂ çözeltisine yavaş yavaş eşit hacimde 2 molar Al(NO₃)₃ çözeltisi ilave ediliyor.

Çözeltideki iyonların zamanla derişimindeki değişim ile ilgili,

Zaman Zaman

II III

[Ca²⁺] [Al³⁺] [NO3–]

Zaman

0 0 0

I

1 0,5

0,25

1

grafiklerinden hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

6. Derişim (M)

Zaman 3

Na⁺ 2

1

Cl

100 mililitre NaCl çözeltisine eşit hacimde kaç mol MgCl₂ çözeltisi eklendiğinde Cl^– iyon derişimi grafikteki gibi olur?

A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0,4 E) 0,5

7. Yoğunluğu 1,4 g/mL olan kütlece %49'luk 500 mililitre H₂SO₄ çözeltisinin derişimini 1,4 molar yapabilmek için kaba kaç mililitre su eklenmelidir?

(H₂SO₄ : 98)

A) 2 B) 3 C) 200 D) 300 E) 2000

TEST 4 ÇÖZELTİLERİN KARIŞTIRILMASI, ÇÖZELTİLERİN YOĞUNLUĞU

1. B 2. B 3. C 4. E 5. A 6. B 7. E

(13)

125

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

8. 80 gram NaOH ile hazırlanan çözeltinin öz kütlesi 0,8 g/mL dir.

Çözelti kütlece % 20 NaOH içerdiğine göre hacmi kaç litredir? (NaOH : 40)

A) 0,2 B) 0,25 C) 0,3 D) 0,5 E) 0,8

9. Eşit hacimde NaNO₃ ve KNO₃ çözeltileri karıştırıldığında Na⁺ iyon derişiminin 0,6 molar ve NO₃^– iyon derişiminin 1,5 molar olduğu belirleniyor.

Buna göre, KNO₃ çözeltisinin başlangıçtaki derişimi kaç molardır?

A) 2,8 B) 2,2 C) 1,8 D) 1,6 E) 1,5

10. 100 mililitre 0,2 molar Fe(NO₃)₃ çözeltisi ile 0,45 molar 200 mililitre X(NO₃)_n çözeltisi karıştırılıyor.

Karışımda NO₃^– iyonları derişimi 0,8 molar olduğuna göre, bileşikteki ''n'' değeri kaçtır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

11. Molar derişimleri ve hacimleri eşit olan CoBr₃ ve ZnBr₂ çözeltileri karıştırıldığında karışımdaki Br^– nin derişimi 0,5 molar olduğuna göre, çözeltilerin başlangıçtaki deri- şimleri kaç molardır?

A) 0,8 B) 0,6 C) 0,5 D) 0,2 E) 0,1

12. Derişim (M)

Zaman t

0 0,3 0,6

[Al³⁺]

[Ca²⁺] x

Kalsiyum sülfür çözeltisine alüminyum sülfür çözeltisi eklen- diğinde çözeltideki Al³⁺ ve Ca²⁺ iyonları derişimlerinin zamanla değişimi grafikteki gibidir.

Karışımdaki S^2– iyonu derişimi 1,8 molar olduğuna göre, grafikteki ''x'' değeri kaçtır?

A) 1 B) 0,8 C) 0,6 D) 0,4 E) 0,3

13. Sabit sıcaklıkta katısı ile dengede bulu-

X çözeltisi X(k) nan sulu çözeltiye dipteki katının tama-

mını çözmeye yetmeyecek kadar aynı sıcaklıkta su ekleniyor.

Buna göre;

Derişim X katı kütlesi (g) Çözelti kütlesi (g)

Zaman Zaman

Zaman

I II III

çizilen grafiklerden hangileri doğru olur?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II

D) I ve III E) II ve III

14. XY_n tuzunun kütlece %9,5 luk sulu çözeltisinin öz kütlesi 1,2 g/mL'dir.

Çözeltideki toplam iyon derişimi 3,6 molar olduğuna göre, ''n'' sayısı kaçtır? (XY_n : 95)

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

8. D 9. C 10. B 11. D 12. A 13. C 14. B

(14)

126

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

1. 11,2 gram KOH tuzunun 5 kg suda çözünmesi ile oluşan çözeltinin molalitesi kaçtır? (KOH : 56)

A) 0,02 B) 0,04 C) 0,2 D) 0,4 E) 4

2. 0,2 molal NaOH sulu çözeltisi hazırlamak için 500 gram suda kaç gram NaOH sıvısı çözünmelidir? (NaOH : 40)

A) 4 B) 8 C) 40 D) 80 E) 160

3. 500 mililitre HCl sulu çözeltisine yeterli miktarda Zn parçaları atılıyor.

Zn(k) + 2HCl(suda) $ ZnCl₂(suda) + H₂(g) tepkimesi artansız gerçekleşiyor.

Elde edilen H₂ gazının hacmi normal koşullarda 22,4 litre olduğuna göre, HCl çözeltisinin derişimi kaç molardır?

A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1

4. 2NaOH(suda) + H₂SO₄(suda) $ Na₂SO₄(suda) + 2H₂O(s) 12 gram kütlece % 40 lık NaOH çözeltisi 600 mililitre H₂SO₄

çözeltisi ile tepkimeye giriyor.

Tepkimede kullanılan H₂SO₄ çözeltisinin derişimi kaç molardır? (NaOH : 40)

A) 1 B) 0,2 C) 0,15 D) 0,1 E) 0,01

5. H₂CO₃ + 2XOH $ X₂CO₃ + 2H₂O

tepkimesine göre 0,2 molar 500 mililitre H₂CO₃ çözeltisi ye- teri kadar XOH çözeltisi ile etkileştiğinde 13,8 gram X₂CO₃ oluşmaktadır.

Buna göre, X in atom kütlesi aşağıdakilerden hangisidir?

(C : 12, O : 16)

A) 56 B) 52 C) 40 D) 39 E) 24

6. Cu + 2H₂SO₄ $ CuSO₄ + SO₂ + 2H₂O

denklemine göre gerçekleşen reaksiyonda 0,4 atmosfer basınç altında 0°C de 11,2 litre SO₂ gazı oluşması için, yeterli miktarda Cu üzerine 2 molarlık H₂SO₄ çözeltisin- den kaç mililitre ilave edilmelidir?

A) 100 B) 200 C) 300 D) 400 E) 500

7. Fe(k) + 2HCl(suda) $ FeCl₂(suda) + H₂(g)

denklemine göre, 200 mililitre 4 molar HCl çözeltisi ile yeterince Fe metali etkileşiyor.

Buna göre, normal koşullarda kaç litre H₂ gazı oluşur?

A) 67,2 B) 33,6 C) 8,96 D) 4,48 E) 2,24

8.

2 M 1 L AgNO₃(suda)

1 M 1 L NaCl(suda)

Yukarıdaki kaplarda bulunan çözeltiler karıştırıldığında AgCl nin çöktüğü gözleniyor.

Buna göre, çöken AgCl'nin mol sayısı kaçtır?

(AgCl nin çözünürlüğü ihmal edilecek.)

A) 0,5 B) 0,75 C) 1 D) 1,5 E) 2

TEST 5 İYONLAR ARASI TEPKİMELER, MOLALİTE

1. B 2. A 3. B 4. D 5. D 6. B 7. C 8. C

(15)

127

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

9. 200 mililitre 0,4 molar NaCl çözeltisi ile 300 mililitre 0,2 molar Mg(NO₃)₂ çözeltisi karıştırılıyor.

MgCl₂ nin çökmesi tamamlandığında çözeltide kalan Mg²⁺ iyonlarının derişimi kaç molardır?

A) 0,12 B) 0,09 C) 0,08 D) 0,06 E) 0,04

10. Zn(k) + 2HCl(suda) $ ZnCl₂(suda) + H₂(g)

400 mililitre 2 molar HCl çözeltisine bir parça Zn katısı atılı- yor.

Normal koşullarda 2,24 litre H₂ gazı oluştuğu anda HCl çözeltisinin derişimi kaç molar olur?

(Çözelti hacmi sabit kabul edilecektir.)

A) 1,5 B) 1 C) 0,5 D) 0,4 E) 0,3

11. Bir miktar bakır (Cu), 400 mililitre HNO₃ çözeltisiyle tepkimeye girdiğinde 27°C ve 1,2 atmosfer basınç altında hacmi 4,1 litre olan NO gazı oluşuyor.

3Cu + 8HNO₃ $ 3Cu(NO₃)₂ + 2NO(g) + 4H₂O

denklemine göre, harcanan HNO₃ çözeltisinin derişimi kaç molardır?

A) 1 B) 1,5 C) 2,0 D) 2,4 E) 3,2

12. Aynı miktar çözücüde çözünen NaOH katısının kütlesinin MgSO₄ katısının kütlesine oranı

3 1 tür.

Buna göre NaOH çözeltisinin molalitesinin MgSO₄ çözel- tisinin molalitesine oranı aşağıdakilerden hangisidir?

(NaOH : 40, MgSO₄ : 120)

A) 1 B)

3

1 C) 2 D)

3

2 E)

3 4

13. XO₂ + 4HCl(suda) $ XCl₂ + 2H₂O + Cl₂(g)

tepkime denklemine göre 75 gram XO₂ ile 0,5 molar 4 litre HCl çözeltisi artansız tepkimeye girmektedir.

Buna göre;

I. X in atom kütlesi 118'dir.

II. Oluşan Cl₂ gazının normal koşullardaki hacmi 11,2 litredir.

III. Tepkimede 2 mol HCl harcanmıştır.

yargılarından hangileri doğrudur? (O : 16)

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III

D) I ve III E) I, II ve III

14. Hacimleri ve derişimleri eşit olan K₂SO₄ ve AgNO₃ çözeltileri karıştırılıyor ve Ag₂SO₄ tamamen çökeliyor.

Çökelmeden sonra;

I. NO₃^– iyonları derişimi yarıya iner.

II. Ag⁺ iyonları derişimi, SO₄^2– iyonları derişiminin 2 katıdır.

III. K⁺ iyonları derişimi NO₃^– iyonları derişiminin 2 katıdır.

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

D) I ve III E) II ve III

15. 0,5 molar 400 mililitre NaCl çözeltisi ile 0,4 molar 400 mililitre AgNO₃ çözeltisi karıştırıldığında AgCl katısı oluşuyor.

Buna göre,

I. Tepkimenin net iyon denklemi Ag⁺(suda) + Cl^–(suda) $ AgCl(k) şeklindedir.

II. Çökme tamamlandıktan sonra çözeltide en fazla bulunan tanecik Na⁺ iyonudur.

III. Çökme tamamlandıktan sonra Ag⁺ iyon derişimi 0,4 mol/L dir.

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

9. E 10. A 11. C 12. A 13. E 14. D 15. C

(16)

128

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

ÇÖZELTİLERİN KOLİGATİF (DERİŞİME BAĞLI) ÖZELLİKLERİ VE ÇÖZÜNÜRLÜK

AÇIK UÇLU SORULAR

1. I. –3a/2 , II. –3a/2 2. 0,2 3. 3 4. 250 5. a. 101,04 , b. 52,5 , c. –1,86 6. 2

1.

1 litre su NaCl(k)

1 litre su AlCl3(k)

1 litre su KCl(k)

I II III

Şekildeki çözeltilerde Cl^– iyonu mol sayıları eşittir. İkinci çö- zeltinin donmaya başladığı sıcaklık –a°C dir.

Buna göre, aynı basınçta birinci ve üçüncü çözeltilerin donmaya başladıkları sıcaklıklar kaçtır?

2. 0,2 mol KCl ile X mol Mg(NO₃)₂ katıları aynı hacimdeki saf suda çözülerek iki ayrı çözelti hazırlanıyor.

Aynı koşullarda kaynama noktasındaki artış KCl çözelti- si için 2a°C, Mg(NO₃)₂ çözeltisi için 3a°C olduğuna göre, X’in değeri kaçtır?

3. 8 gram NaOH içeren 100 mililitre çözeltinin donmaya baş- lama sıcaklığı –a°C; 1,5 mol XBr_n içeren 500 mililitre çözel- tinin donmaya başlama sıcaklığı ise –3a°C dir.

Buna göre, (n) kaçtır? (NaOH : 40)

4. KNO₃ tuzunun çözünür- Çözünürlük (g/100 g su)

Sıcaklık (°C) 45

20 30 60 lük - sıcaklık grafiği yan- da verilmiştir. 45°C deki 400 gram doygun çözel- ti 20°C ye soğutuluyor.

Çöken KNO₃ tuzunun tamamını çözebilmek

için çözeltiye 20°C deki sudan en az kaç gram ilave edil- melidir?

5. Koligatif özellikler ile ilgili aşağıdaki soruları yanıtlayınız.

a) 1 kg suda 0,5 mol KNO₃ ve 1 mol şeker çözülerek hazır- lanan çözeltinin 1 atmosfer basınç altında kaynamaya başlama sıcaklığı kaç °C dir? (K_k: 0,52 °C/m)

b) 50°C de 54 gram suda 74 gram Ca(OH)₂ katısı çözülerek bir çözelti hazırlanıyor.

Oluşan bu çözeltinin buhar basıncı kaç mm Hg dir?

(50°C de suyun buhar basıncı 70 mm Hg, Ca(OH)₂ : 74, H₂O : 18)

c) 22,2 gram CaCl₂ nin 600 gram suda çözünmesiyle olu- şan çözeltinin 1 atmosfer basınçta donmaya başlama sıcaklığı kaç °C dir? (CaCl₂: 111, K_d : 1,86 °C/m)

6. KNO₃ ve Al(NO₃)₃ çözeltilerinde NO₃^– iyonlarının molar deri- şimleri eşittir.

Buna göre,

I. KNO₃ çözeltisinin kaynamaya başlama sıcaklığı daha yüksektir.

II. Al(NO₃)₃ çözeltisinin donmaya başlama sıcaklığı daha yüksektir.

III. Aynı sıcaklıkta KNO₃ çözeltisinin denge buhar basıncı daha yüksektir.

yargılarından kaç tanesi doğrudur?

(17)

129

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

1. 2,08 2. 25 3. 0,5 4. ozmos 5. ozmotik basınç 6. 4 7. 2 8. 200 9. 0,5 10. 16 11. 40

1. 42,4 gram K₃PO₄ katısının 200 gram suda çözülmesiyle hazırlanan çözelti, normal kaynamaya başlama sıcaklığında ...

°C lik bir artışa neden olur (K : 39, P : 31, O : 16, K_k : 0,52 °C/m)

2. Saf X katısı ile hazırlanan 25°C deki doygun çözelti kütlece %20'lik olduğuna göre, aynı sıcaklıkta X katısının çözünürlüğü ... g/100 g sudur.

3. 1 atmosfer basınçta kaynamaya başlama sıcaklığı 100,78°C olan K₂SO₄ çözeltisi ... molaldır (K_k: 0,52 °C/m)

4. Çözücü moleküllerinin yarı geçirgen bir zar boyunca saf bir çözücüden daha yüksek derişimli bir çözeltiye doğru net geçişi ... dur.

5. Saf çözücüden çözelti tarafına çözücü moleküllerinin geçişinin önlenebilmesi için çözelti üzerine fazladan uygulanması gereken basınca ... denir.

6. 1 er litre suda 1 mol KCl ve 0,5 mol X çözündüğünde donmaya başlama sıcaklıkları aynı olduğuna göre, X maddesi ...

iyonludur.

7. Aynı ortamda 0,3 molar LiF çözeltisinin kaynamaya başlama sıcaklığı ile 0,2 molar XCl_n çözeltisinin kaynamaya başlama sıcaklığı eşit olduğuna göre, “n” ... dir.

8. 17 gram NaNO₃ katısı ... gram suda çözüldüğünde oluşan çözeltinin normal donmaya başlama sıcaklığı –3,72°C olur.

(Na : 23, O : 16, N : 14, K_d : 1,86 °C/m)

9. Normal basınçta 1000 gram suda 1 mol C₆H₁₂O₆ çözündüğünde çözelti –1,86°C de donmaya başladığına göre, aynı basınçta 250 gram suda ... mol CaSO₄ katısı çözündüğünde çözeltinin donmaya başlama sıcaklığı –7,44°C olur.

10. Çözünürlük (g/100 g su) X

Sıcaklık (°C) 60 90

40 50 20 0 10 20 30 40

Çözünürlük eğrisi yukarıda gösterilen X maddesinin 50°C de kütlece %10'luk 200 gram çözeltisini doygun hale getirmek için ... gram daha X çözmek gerekir.

11. Çözünürlük (g/100 g su) X

Sıcaklık (°C) 10

75

Yukarıda X katısının çözünürlük – sıcaklık grafiği verilmiştir.

Buna göre, 10°C de 70 gram doymuş çözeltide ... gram su bulunur.

(18)

130

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

1. Katı-sıvı çözeltilerinin kaynamaya başlama sıcaklığı saf çözücünün kaynama noktasından yüksektir.

2. Buzlanmaya karşı tuz kullanılmasının nedeni, tuzun suda çözünerek çözelti oluşturup donma noktasını düşürmesidir.

3. 2,9 gram Mg(OH)₂ katısı 50 gram suda çözülürse oluşan çözeltinin normal kaynamaya başlama sıcaklığı aynı koşullardaki saf suyunkinden 1,56°C fazla olur. (Mg : 24, O : 16, H : 1, K_k : 0,52 °C/m)

4. Katı-sıvı çözeltilerinin buhar basıncı saf çözücünün buhar basıncından yüksektir.

5. 0,2 molar CaCl₂ çözeltisinin (100 + 3t)°C de kaynamaya başladığı koşullarda kaynamaya başlama sıcaklığı (100 + 2t)°C olan KCl çözeltisinin derişimi 0,4 molardır.

6. Ozmos olayında çözücü molekülleri, derişimin fazla olduğu taraftan derişimin az olduğu tarafa hareket eder.

7. Saf suyun normal donma sıcaklığını –4,65 °C ye düşürebilmek için 600 gram suda 120 gram Fe₂(SO₄)₃ katısı çözülmelidir.

(Fe : 56, S : 32, O : 16, K_d : 1,86 °C/m)

8. Katı-sıvı çözeltilerinin donmaya başlama sıcaklığı aynı koşullarda saf çözücüsünün donma noktasından düşüktür.

9. 45 gramlık bir bileşiğin 500 gram su içerisinde moleküler çözünmesi ile oluşan çözeltinin donmaya başlama sıcaklığı –0,93°C olduğuna göre bileşiğin mol kütlesi 180 g/mol'dür. (K_d : 1,86 °C/m)

10. Çözünürlük (g/100 g su)

Sıcaklık (°C) 40 50 70

44 36 16

Yukarıda X tuzunun çözünürlük - sıcaklık grafiği verilmiştir. 50°C de 272 gram doygun X çözeltisi 70°C'ye ısıtılırsa çözeltinin tekrar doygun hale gelmesi için 16 gram daha X eklenmelidir.

11. Belli bir sıcaklıkta 40 gram su kullanılarak X katısının doygun çözeltisi hazırlanıyor. Çözünürlüğün 25 g / 100 g su olduğu bu sıcaklıkta çözünecek X miktarı 10 gramdır.

1. D 2. D 3. D 4. Y 5. Y 6. Y 7. D 8. D 9. D 10. D 11. D

(19)

131

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

1. 25°C de suyun buhar basıncı 20 mm Hg'dır. Aynı sıcaklıkta 144 gram suda X gram C₆H₁₂O₆ katısı çözündüğünde olu- şan çözeltinin buhar basıncı 4 mm Hg olarak ölçülmektedir.

Buna göre ''X'' kaçtır? (H₂O : 18, C₆H₁₂O₆ : 180)

A) 6870 B) 6120 C) 5760

D) 4680 E) 3250

2. 0,1 molar Hg(NO₃)₂ çözeltisinin donmaya başladığı sıcaklık –3a°C, 0,1 molar X çözeltisinin donmaya başladığı sıcaklık ise –2a°C dir.

Buna göre, X aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) CuCl B) Cu(NO₃)₂ C) Al₂(SO₄)₃ D) C₆H₁₂O₆ E) CaCl₂

3. 1 atmosfer basınçta kaynamaya başlama sıcaklığı 100,78°C olan Cu(NO₃)₂ çözeltisi kaç molal'dir?

(K_k : 0,52 °C/m)

A) 0,5 B) 0,4 C) 0,3 D) 0,2 E) 0,1

4. Normal kaynamaya başlama sıcaklığı 102,6°C olan CaCO₃ çözeltisinin 800 gram suda çözünmesiyle hazır- lanan çözeltide kaç gram çözünmüş CaCO₃ katısı bulu- nur?

(Ca : 40, C : 12, O : 16, K_k : 0,52 °C/m)

A) 10 B) 20 C) 50 D) 100 E) 200

5. 1 atmosfer basınç altında 1 kg saf suda 1 mol NaNO₃ çözündüğünde çözeltinin kaynamaya başlama sıcaklığı (100 + a) °C oluyor.

Buna göre, aynı ortamda 2 kg saf suda 2 mol K₃PO₄ tam çözülürse çözeltinin kaynamaya başlama sıcaklığı kaç

°C olur?

A) 100 + 8a B) 100 + 5a C) 100 + 3a

D) 100 + 2a E) 100 + a

6.

Çözücü miktarı Çözünen miktarı Donmaya başlama sıcaklığı

I. 2 kg su 1 mol NaCl –1,86°C

II. 1 kg su 0,5 mol Na₃PO₄ X

1 atmosfer basınçta oluşturulan yukarıdaki çözeltilerden ikincisinin donmaya başlama sıcaklığı (X) kaç °C olur?

A) –0,93 B) –3,72 C) –1,26

D) –2,88 E) –3,06

7. 1 atmosfer basınçta bir miktar suda 216 gram şeker (C₆H₁₂O₆) çözülerek hazırlanan çözeltinin kaynamaya baş- lama sıcaklığı 102,08°C dir.

Buna göre çözeltideki su miktarı kaç kg dir?

(C : 12, O : 16, H : 1, K_k = 0,52 °C/m)

A) 0,3 B) 0,8 C) 50 D) 150 E) 300

8. Soğuk havalarda otomobil radyatörlerinde kullanılan antifiriz;

su ve glikol (C₂H₄(OH)₂) karışımıdır.

500 gram su kullanılarak hazırlanan antifiriz çözeltisinin donma noktası alçalması –18,6°C olmaktadır.

Buna göre, çözeltideki etilen glikolün mol sayısı aşağı- dakilerden hangisidir?

(K_d : 1,86 °C/m)

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

TEST 1 ÇÖZELTİLERİN DERİŞİME BAĞLI (KOLİGATİF) ÖZELLİKLERİ - I

1. C 2. A 3. A 4. E 5. D 6. B 7. A 8. D

(20)

132

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

9. Çözücü kütlesi Çözünen mol sayısı

I. çözelti 1 kg su n mol X(k) II. çözelti 1 kg su n mol Y(k)

Tablodaki verilere göre hazırlanmış çözeltilerin, aynı sıcaklık- taki buhar basınçları arasındaki ilişki P_I > P_II şeklindedir.

Buna göre, çözünen X ve Y katıları aşağıdakilerden han- gisinde verildiği gibi olabilir?

X Y

A) NaCl KNO₃

B) NaNO₃ NaBr

C) C₆H₁₂O₆ AlCl₃

D) FeCl₃ FeCl₂

E) MgCl₂ C₆H₁₂O₆

10. ⁰ ¹ ² Molalite (m)

Donma noktası

alçalması (°C) X Y

3 4

a 2a 3a 4a

Yukarıdaki grafikte 1 atmosfer basınçta sulu X ve Y çözeltile- rinin molalitelerine karşılık, donmaya başlama sıcaklıklarının saf suyun donma noktasından farklılıkları gösterilmiştir.

X bileşiğinin formülü CaSO₄ olduğuna göre, Y bileşiğinin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) MgCl₂ B) AlCl₃ C) Mg(NO₃)₂

D) C₆H₁₂O₆ E) KNO₃

11. Arı suyun 100 °C de kaynadığı koşullarda, 4 molar KCl çözel- tisi 104°C de kaynamaya başlıyor.

Buna göre, 2 litre arı suda kaç mol Al(NO₃)₃ çözülürse oluşan çözelti 102°C de kaynamaya başlar?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

12. Dibinde katısı olmayan doymuş KNO₃ çözeltisine bir miktar su ilave edilirse;

I. K⁺ iyonları derişimi II. Çözeltinin buhar basıncı III. Çözünen maddenin mol sayısı

niceliklerinden hangileri değişmez?

D) I ve II E) I ve III

13.

1 M C₆H₁₂O₆ çözeltisi

0,5 M Fe(NO₃)₃ çözeltisi

II

I III

2 M KCl çözeltisi

1 L 2 L 1 L

Yukarıdaki çözeltilerin aynı koşullarda buhar basınçları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru ola- rak verilmiştir?

A) II > III > I B) III > II > I C) I > II > III D) I = III > II E) I = II = III

14. Grafik bir litre suda ayrı

2 1 0,5 0 4a

Y

X KBr

2a a

Mol sayısı ΔTK(°C)

ayrı X, Y ve KBr nin çö- zünmesiyle oluşan çö- zeltilerin kaynama sıcak- lığı artışı (DT_K) ile mol sayısı arasındaki ilişkiyi göstermektedir.

Buna göre, X ve Y maddelerinin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?

X Y

A) C₆H₁₂O₆ NaCl B) FeCl₃ C₆H₁₂O₆

C) FeCl₂ FeCl₃

D) C₆H₁₂O₆ FeCl₃ E) Fe(NO₃)₂ Fe₂(SO₄)₃

9. C 10. D 11. B 12. C 13. C 14. D

(21)

133

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

1. 82 gram Ca(NO₃)₂ katısının 1000 gram suda çözülmesiyle bir çözelti hazırlanıyor.

Suyun kaynama noktası yükselmesi sabiti 0,52 °C/m, donma noktası düşmesi sabiti 1,86 °C/m olduğuna göre hazırlanan çözeltinin,

I. Kaynamaya başlama sıcaklığı II. Donmaya başlama sıcaklığı

aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

(Ca(NO₃)₂ : 164) I II

A) 0,78 –1,86 B) 0,78 –2,79 C) 0,52 –2,86 D) 0,26 –1,86 E) 0,104 –0,93

2.

NaCl çözeltisi

AlCl₃ çözeltisi

II I

Yukarıdaki kaplarda bulunan çözeltilerin aynı şartlarda kaynamaya başlama sıcaklıkları eşittir.

Birinci kapta 50 mililitre NaCl, ikinci kapta 200 mililitre AICl₃ çözündüğüne göre çözeltilerin mol sayıları aşağı- dakilerden hangisindeki gibi olabilir?

I II A) 0,2 mol 0,2 mol B) 0,15 mol 0,3 mol C) 0,2 mol 0,3 mol D) 0,2 mol 0,1 mol E) 0,4 mol 0,1 mol

3. Benzen ve saf suyun 25°C deki buhar basınçları sırası ile 95 ve 20 mm Hg dir.

Benzen ve saf suyun mol kesirlerinin 0,4 ve 0,6 olduğu bir çözeltideki toplam buhar basıncı kaç mm Hg’dir?

A) 30 B) 40 C) 48 D) 50 E) 65

4. Yandaki grafikte saf su

100 100+t 100+2t

1

Buhar basıncı (atm) Safsu

X M CaSO₄(suda)

2 M Y(suda)

Sıcaklık(°C) ile X molar CaSO₄ ve

2 molar Y çözeltilerinin buhar basınçlarının sı- caklıkla değişimi veril- miştir.

Buna göre, X in sayısal değeri ve Y çözeltisi aşağıdaki- lerden hangisi olamaz?

X Y(suda)

A) 1 KNO₃

B) 1 CaBr₂

C) 0,5 C₆H₁₂O₆

D) 1 NaCl

E) 0,5 C₁₂H₂₂O₁₁

5. Madde Kaynama noktası

Arı su K₁

0,2 mol KCl içeren 1 litre sulu çözelti K₂ 0,2 mol AlCl₃ içeren 2 litre sulu çözelti K₃

Yukarıda verilen sıvıların, aynı basınçta kaynamaya baş- lama noktaları (K₁, K₂, K₃) arasındaki ilişki aşağıdakiler- den hangisidir?

A) K₁ > K₂ = K₃ B) K₃ = K₂ > K₁ C) K₁ = K₂ = K₃ D) K₁ > K₂ > K₃

E) K₃ > K₂ > K₁

6. 0,5 kg arı suda 74 gram XY₂ iyonik katısı çözülerek hazırla- nan çözelti 1 atmosfer basınç altında 101,56 °C’de kaynamaya başlamaktadır.

Buna göre, XY₂ katısının mol kütlesi kaç gramdır?

(K_k= 0,52 °C/m)

A) 186 B) 160 C) 148 D) 74 E) 37

TEST 2 ÇÖZELTİLERİN DERİŞİME BAĞLI (KOLİGATİF) ÖZELLİKLERİ - II

1. B 2. B 3. D 4. B 5. B 6. C

(22)

134

Soru

ÜNİTE - 4 SIVI ÇÖZELTİLER

7. _X

NaCl ΔTK(°C)

Y

m 4a

2a a

Yukarıdaki grafikte normal basınçta suyun kaynama nokta- sındaki yükselmenin (DT_K) molaliteye (m) bağlı değişimi veril- miştir.

Buna göre, su ile hazırlanan X, NaCl ve Y çözeltileri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) X, Al(NO₃)₃ katısı olabilir.

B) Aynı ortamda eşit derişimli çözeltilerden donmaya baş- lama sıcaklığı en düşük olan X çözeltisidir.

C) Eşit derişimli çözeltilerden elektrik iletkenliği en fazla olan X çözeltisidir.

D) Eşit mol sayıda X, NaCl ve Y içeren sulu çözeltilerin içer- dikleri iyon sayılarıda eşittir.

E) Aynı sıcaklıkta eşit derişimli çözeltilerinin buhar basınç- ları arasında Y > NaCl > X ilişkisi vardır.

8. Sıcaklık (°C)

Zaman 2a X

Sıcaklık (°C)

Zaman 3a Y

2

1 atmosfer basınçta eşit derişimli X ve Y sulu çözeltilerinin donmaya başlama sıcaklıkları grafikteki gibidir.

Buna göre, X ve Y maddeleri aşağıdakilerden hangisi olabilir?

X Y

A) Fe(NO₃)₃ C₆H₁₂O₆

B) KBr CaSO₄

C) AlCl₃ Cu(NO₃)₂

D) NH₄Cl KNO₃

E) CaCO₃ MgF₂

9. NaCl(suda)

I II III

MgCl₂(suda) AlCl₃(suda)

Yukarıdaki kapların hacimleri ve Cl^– iyon derişimleri eşittir.

Buna göre;

I. Çözeltilerde çözünen maddelerin mol sayıları eşittir.

II. Aynı şartlarda kaynamaya başlama sıcaklığı en küçük olan AlCl₃ çözeltisidir.

III. Mg²⁺ iyon derişimi, Al³⁺ iyon derişiminden büyüktür.

10. Aynı koşullarda 2 molar KNO₃ çözeltisi ile 2 molar C₆H₁₂O₆ çözeltisi için;

I. Kaynamaya başlama sıcaklıkları aynıdır.

II. Çözeltilerin ikisi de elektrik akımını iletmez.

III. Kaynamaları sırasında buhar basınçları aynıdır.

A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III

11. Çözelti Ortam basıncı

I. 0,1 molal NaCl 1 atm II. 0,2 molal şeker 2 atm III. 0,1 molal CaCl₂ 2 atm

Yukarıda verilen sulu çözeltilerin belirtilen basınçlarda kaynamaya başlama sıcaklıkları ölçülüyor.

Buna göre, çözeltilerin kaynamaya başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru veril- miştir?

A) I = II < III B) I < II < III C) I < III < II D) III < II < I E) II < I < III

7. D 8. C 9. D 10. A 11. B