Hüsniye DUV ARCI ve ark., Sp i nal Anestezi Uygulanan Hastalarda, Preoperatif Hemşire Görüşmesınin, Ağrı ve Ansiyeteye Etkıleri
Spinal Anestezi Uygulanan Hastalarda,
Preoperatif Hemşire Görüşmesinin, Ağrı ve Ansiyeteye Etkileri
Büsniye DUVARCI (1), Didem GÜRSOY (1), Dr. Yavuz Selim SARI (2), Dr. Yunus TOP AL (3), Dr. Necdet DERİCİ (2), Dr. Orhan ŞAHİN (3), Dr. Adnan HAŞLAK (3), Dr. V abit TUNALI (4)
ÖZET
Ağrı ve anksiyete bireyde birçok bileşenin etkileşimi sonucunda ortaya
çıkmaktadır. Cerrahi travma ağrı oluşumunda önemli bir sebeptir. An- kisyete gelişimi ise kişiye özel çok çeşitli faktörler/e ilişkılıdir. Preop- reatif hasta bilgilendirilmesi özellikle anksiyete gelişiminde önemli bir faktördür. Kliniğimizde spinal anestezi ile ameliyat edilmesı planlanan hastalarda preoperatif hasta-hemşire görıişmesi yapılarak, post opera- tif ağrı ve anksiye üzerine bu görüşmenin etkisi araştırılmıştır. Pros- pektif randamize bu çalışmada, 50 çalışma grubu ve 50 kontrol grubu olmak üzere toplam 100 hasta çalışmaya alınmıştır. Hastalarda '"Has- tane Anksiyete Skalası" ve "Visüel Analog Ağrı Skalası" araştırılarak görüşmenin sonuçları değerlendırilmiştir. Sonuçta, hastane anksiyete- sinde azalma, post operatif ilk analjezik gereksıniminde uzama, toplam gereksinim duyulan analjezik sayısında azalma ve spinal anestezi son-
rası gelişebilen idrar retansiyonunda azalma gibi olumlu sonuçlar bu-
lunmuştur. Sonuç olarak; yaklaşık 20 dakika süren pre operalif henışi
re görüşmesi ile, hastaların karşılaştığı bir çok fiziksel ve ruhsal trav-
manın azaldığı sonucuna ulaştık.
Anahtar Kelimeler: Post-operatif Ağrı, Hastane Anksiyetesi, Spinal Anestezi
GİRİŞ
Ağn ve anksiyete bireyde birçok bileşenin etkileşimi
sonucunda ortaya çıkmaktadır. Ağrının oluşması çok
sıklıkla somut gelişmeler sonucundadır. Kişinin cerrahi bir travmaya maruz kalması ağrı oluşturan önemli bir et- kendir. Anksiyeteyi oluşturan bileşenler çok sıklıkla; ki-
şinin duygusal, psikolojik, davranışsal ve sosyo-kültürel
yapısıyla ilişkilidir. Yapılan araştırmalar anksiyete ve
ağrı davranışının, ağrının algılanışıyla ilgili olduğunu,
preoperatif anksiyetenin hemşirelik bakımıyla azaltılma
sının postoperatif ağrı ve anksiyete üzerinde azaltıcı et- kisi olduğunu göstermiştir( 1 ,2,3).
Ameliyat olmak için hastaneye yatış hemen her has- tada anksiyete sebebidir. Ancak günlük yoğun çalışma
temposu içinde, birçoğumuz genel cerrahi servislerinde
SB Istanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 4. Cerrahı Kliniği,
Henışiresi (i), Uzmanı (2), Asistanı (3), Şefi (4)
SUMMARY
The Effects Of Preoperative Patient-Nurse İnterview On Pain And Anxiety İn Patients Subjected To Spinal Anaesthesia.
Pain and anxiyety arise as a result oj so many interactions in hu- mans.Surgical ırauma is an important factor in pain. Anxiyety is rela- ted tas o many factors. Peroperarif information is an important factor particularly for anxiyety development.we investigated the effects of preoperative patient-nurse interview on post-operatiı•e pain and anxi- yety in patıenis undurgoing operation with spinal anaesthesia. In this prospective randomised study, 100 patıents were evaluated as control group(50patients) and study group (50patients).
Hospital anxiety scale and visual analogue pain scale were investiga- ted in patinets and the results were evaluated .
Consequently, positive results such as decrease in hospital an>:iety ,prolangation of the necessity of the first potoperative analgesia, dec- rease in the total amount of analgesia and decrease in urmary retenti- onfol/owing spinal anesthesiahave heenfound.
Consequently , we observed that pre-operative patient-nurse intervıew
lasting approxımately for 20 minutes have decreased physica/ and psychologica/ ırauma that patients encounter.
Keywords: Post-Operative Paın, Hospital Anxiety ,Spinal Anaesthesia
ameliyat olmak için yatan hastalarda gelişen anksiyeteyi gözlemlemeyiz. Çoğu zaman hastaların kişilik ve isimle- rinden daha çok, onların tanıları hastaların tanımlanma
larında öne çıkmaktadır. Yine hastalarda preoperatif an- kisyeteyi azaltmak amaçlı, hasta bakımıyla ilgili olarak, tüm hastane,erde uygulanan ortak bir yaklaşımı içeren bir skala bulunmamaktadır.
Bu çalışmada; spinal anestezi ile ameliyatı planlanan hastalarda, preoperatif hasta-hemşire görüşmesi yapıla
rak, anksiyete ve postoperatif ağrı üzerine bu görüşme
nin etkilerinin ölçülmesi amaçlanmıştır.
MATERYAL VE METOD
Çalışma SB İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 4.
Cerrahi kliniğinde, Eylül-2005 ve Ocak-2006 tarihleri ara-
sında yapılmıştır. Prospektif randomize bir çalışmadır.
Çalışmaya spinal anestezi ile ameliyatı planlanan hastalar dahil edilmiştir. Her bir grubun 50 hastadan oluşması sağ-
23
İstanbul Tıp Dergisi 2006:4;23-26
lanacak şekilde, hastalar tesadüfü olarak iki gruba ayrıl
mışlardır. Hastalann kliniğe yatış ve anestezi vizitinde de-
ğerlendirilme lerini takiben, her iki gruptaki hastalardan
"Hastane Anksiyete Skalası" doldurmalan istendi_ Bu skalada hastalar 7 değişik soruyu yanıtladı. Bu skala:
Çalışma grubundaki hastalada ortalama 20 dakika 1. Kendimi ~er~in ve sinirli hissediyornın
L Herzaman 2. Çoğu zaman 3. Ara sıra
4. Hic bir zaman
2. Olacak şeyler konusunda çok korkuyorum L Oldukça fazla
2. Evet, ama o kadar da değil
3. Biraz 4. Hiç
3. Endişelerim var 1. Her zaman 2. Çoğu zaman 3. Zaman zaman 4. Nadiren
4. Kendimi rahat hissediyorum 1. Kesinlikle
2. Genellikle 3. Sık değil
4. Hiç bir zaman
5. Kendimi oldukça korkmuş hissediyorum L Hıç bır zaman
2. Ara sıra
3. Sıklıkla
4. Cok sıklıkla
6. Hareket edince kendimi rahat hissediyorum 1. ~ok tazla
2. Oldukça çok 3. Fazla değil
4. Hiç
7. Ani panik olabiliyorum
ı. ~ok sık
2. Sık
3. Sık değil
4.Hiç
o
2süren hasta-hemşire görüşmesi yapıldı. Bu görüşmede
hastalara; hastalıkları, klinik ve ameliyathanede ameliyat öncesi ve ameliyat sırasında karşılaşacaklan durumlar,
alacakları anestezi çeşidi ve uygulanışı, yapılacak ameli- yat tekniğinin önemli ana hatları, oluşabilecek kompli- kasyonlar ve yatış süreleri hakkında bilgi verildi. Daha sonra her iki gruptaki hastalardan aydınlatılmış onam
formlarının doldurup imzalamalan istendi ve hastalar ev- lerine izinli olarak gönderildi. Hastalara premedikasyon
uygulanmadı.
Postoperatif dönemde; hastaların ilk analjezik gerek- sinim saati ve yapılan analjezik sayısı kaydedildi. Post operatif ilk analjezik gereksiniminde ve 3., (}. ve 12. sa- atlerde hastalara "Visüel Analog Ağrı Skalası" (VAS) testi uygulandı. Bu skala:
Ayrıca hastalarda gelişen komplikasyonlar kaydedil- di ve yatışlarının 24. saatinde "Hastane Anksiyete Skala-
sı" hastalara ikinci kez uygulandı. Elde edilen veriler Ki- Kare istatistik programında değerlendirildi ve p<0,05 de-
ğeri anlamlı olarak kabul edildi.
SONUÇ
Her iki grupta hastaların cinsiyeti, yaşı ve yapılan
ameliyat çeşidi benzerdi. Hastanede kalış süreleri ben- zerdi. Preoperatif uygulanan "Hastane Ankisyete Skala-
sı" sonuçlarının istatistiksel analizinde gruplar arasında anlamlı farklılık saptanmadı.
Postoperatif 24. saatte ikinci kez uygulanan "Hastane Ankisyete Skalası" test düzeyleri, çalışma grubundaki hastalarda anlamlı derecede azdı (p-<0,05), tablo I.
İlk analjezik gereksinimi için geçen süre, çalışma gru- bunda daha uzun bulundu. Sırasıyla; 5 saat 30 dakika ( +1- 35 dakika), 6 saat 20 dakika ( +1-28 dakika). Yine ilk anal-
3 4 5
Visual Analog Scale (VAS) No Pain
No Pain
No Pain
24
2
Mil d Pain
3 4
Moderate Pain
5 6
Moderate Pain
Servere Pain
7 8
Pain as bad as it can be
Very Servere
Pain
9 10
Worst Possible Pain
Worst Possible
Pain
Büsniye DUVARCI ve ark., Spinal Aneste~i Uygulanan Hastalarda, Preoperatif Hemşire Görüşmesinin, Ağrı ve Ansiyeteye Etkileri
Tablo 1: Post-op 24. saatte "Hastane Ankisyete Skalası"
sonuçları, p<0,05
KONTROL DENEY
ANKSİYETE GRUBU GRUBU
PREOP Normal 0-7 7 6
ANKSİYETE Hafif 8-10 24 23
TESTİ Orta 11-ı4 ı8 20
Ciddi 14-ı7 ı ı
PüSTOP Normal 0-7 6 7
ANKSİYETE Hafif 8-ıo 20 29 TESTİ Orta I 1-14 22 ı ı
Ciddi 14-ı7 2 ı
Tablo 2: İlk analjezik gereksiniminde "Visüel Analog Ağn Skalası" indeksi, p<0,05. Post operatif 3., 6. ve 12 saatlerde
yapılan V AS indeksinde; çalışma grubunda istatistiksel olarak
anlamlı düşük değerler bulunmuştur (p<0,05), A(;RINI~ KONTROL DENEY
ŞIDDETI GRUBU GRUBU
ı . Analjezik Ağrı vnk - -
yapıldığı Hafifaihı 22 ı3
zamandaki Orta ağrı 18 24
ağrı düzeyi Ciddi ağrı 8 ll
Çok ciddi ağn ı 2
Dayanılmaz ağr ı ı
Tablo 2: Post-op 3., 6. ve 12 saatlerde V AS indeksi, p<0,05
AGRININ KONTROL DENEY
şlDDETİ GRUBU GRUBU
Ağnmn Şiddeti
3. saat 6. saat 12. saat 3. saat 6. saat 12. saat Vas Skoru
Ağrı Yok
32 6 26 31 2 26
0-1 Hafif Ağrı
ı6 ı6 18 ı6 ı2 ı3
2-3 Orta Ağrı
2 ı7 3 3 ı9 5
4-5 Ciddi Ağrı
6 2 9 4
5-6 - -
Çok Ciddi Ağrı
3 ı 5 ı
7-8
-
-Dayanılmaz Agn
9-10
-
2 --
3 ıTablo 2: Her iki grubta gereksinim duyulan toplam analjezik
sayıları
Y..,.ıan analjezi Kontrol Deney
sayısı Grubu Grubu
Yapılmadı 23 13
ı kez yapıldı 22 27
2 kez yapıldı 5 lO
jezik gereksiniminde yapılan V AS indeksi, çalışma gru- bunda anlamlı derecede düşük bulundu (p<0,05), tablo Il.
Post operatif 3., 6. ve 12 saatlerde yapılan V AS in-
deksinde; çalışma grubunda istatistiksel olarak anlamlı düşük değerler bulunmuştur (p<0,05), Tablo III.
Her iki grup hastada gelişen idrar retansiyonu ve son- da takmasayılan çalışma grubunda ı 2/50 ve kontrol gru- bunda ı 8/50 olarak gerçekleşmiştir. Post operatif dön- mede gereksinim duyulan toplam analjezik sayıları de-
ğerlendirildiğinde; çalışma grubunda yapılan toplam analjezik sayısı düşük bulunmuştur, tablo IV.
TARTIŞMA
Cerrahi travmaya maruz kalacak hastaların preopera- tif olarak, hastalıkları, hastanede karşılaşacakları, tedavi- leri, hastanede kalış süreleri ve olası komplikasyonlar
hakkında bilgilendirilmelerinin, post operatif dönemde
ağrı ve anksiyetenin azaltılmasında çok önemli olduğu yapılan bir çok çalışmada ortaya konulmuştur (ı,3).
Ameliyattan sonraki dönemde karşılaşılabilecek ağrının
tahmin edilmesi, yapılan ameliyatın çeşidi, yapılan kesi- nin çeşidi ve hastaya özel diğer sosyal parametrelerin göz önüne alınmasıyla mümkün olabilir. Ancak özellik- le hastada gelişen anksiyete bir çok faktöre bağlıdır ve anksiyetenin şiddetini tahmin etmek güç olabilir(4,5,6).
Hasta bilgilendirmesi hasta anksiyetesini azaltıcı bir fak- tördür.
Ankisyete oluşmasında kişinin algılaması ve kişiye
özel diğer faktörler öne çıkmaktadır. Bunlar kişinin duy- gusal ve psikolojik yapısı, davranış özellikleri ve sosyo- kültürel faktörler durumuyla çok yakın ilişkilidir. Post operatif ağrının tedavisi için bir çok analjezik rejimi kul-
lanılmaktadır(5,7,8). Ancak burada bir çok hastada, çok fazla ilaç alımının onların sağlığını bozacağı korkusunun
olduğu da unutulmamalıdır(9). Anksiyetenin azaltılma
sında ise hastaların daha fazla bilgilendirilmesi önemli- dir.
Hasta-hemşire görüşmesi ile bizim elde ettiğimiz so- nuçlar; hastane anksiyetesinde azalma, post operatif ilk analjezik gereksiniminde uzama, toplam gereksinim du- yulan analjezik sayısında azalma ve spinal anestezi son-
rası gelişebilen idrar retansiyonunda azalma şeklinde sı
ralanabilir. Yaklaşık 20 dakika süren pre operatif hemşi
re görüşmesinin, hastaların karşılaştığı bir çok fiziksel ve ruhsal travma üzerinde olumlu etkilerinin olduğu sonu- cuna ulaştık.
Hastaların bilgilendirilmesinin, onlara zaman ayrıl
masının ve şüphesiz her şeyden önce basit bir yatak nu-
marası yada tanısıyla algılanmasından daha çok bir birey olarak görülmesinin hasta anksiyetesinin azaltılmasında
çok önemli olduğunu çalışmamızda ortaya koyduk. Has- tanemizde ve benzer diğer hastanelerde, yoğun hasta akı
şı, çok sayıdaki ameliyat sayısı ve diğer çalışma koşulla-
25
İstanbul Tıp Dergisi 2006:4;23-26
rının hastalara gerekli zamanın ayrılmasında yetersiz
olabileceğini günlük çalışmamızda yaşamaktayız. Ancak bütün olumsuzluklara rağmen bütün hastaların yeterli yeterince bilgilendirilmelerinin, biz çalışanların çalışma koşullarını düzeltici birer faktör olduğunu unutmamalı
yız. Çalışmamızda post operatif yapılması gereken top- lam analjezik sayısı ve gelişen idrar retansiyonuna mü- dahale etme sayısındaki azalma, iş yükümüzü azaltıcı so- mut sonuçlar olarak bulunmuştur.
Yapılan uygulamalarda, preoperatif hasta görüşmesi
nin rutin uygulamalar arasındaki yerinin henüz oluşma
mış olduğunu gördük. Aynı zamanda bu görüşmenin pre- operatif yapılmasının olumlu sonuçlarını da çalışmamız
da saptadık. Sonuç olarak; sadece yapılan bu tür klinik
çalışmalarda değil, tüm rutin uygulamalarda hastalann
olabildiğince detaylı olarak bilgilendirilmesinin yararlı olduğu kanaatindeyiz. Ayrıca bu bilgilendirmenin ve so- nuçta alınacak aydınlatılmış onam belgelerinin, olabile- cek komplikasyonlar ve diğer yasal sorunların gelişmesi
halinde, biz sağlık çalışanların yasal sorumluluklarının azalacağı kanaatindeyiz. Her türlü yoğun çalışma koşul
lannda ve özellikle invaziv girişim gerektiren durumlar- da bilgilendirmenin gerekli olduğuna inanıyoruz.
KAYNAKLAR
1. Kalkman CJ, Visser K, Moen J, Bonsel GJ, Grobbee DE, Moons KG. Preoperative prediction of severe postoperative pain. Pain. 2003 Oct;105(3):415-23.
2. Lin LY, Wang RH. Abdominal surgery, pain and anxiety: preoperative nursing intervention. J Adv Nurs. 2005 Aug;51 (3):252-60.
3. Breivik EK, Bjornsson GA, Skovlund E. A com- parison of pain rating scales by sampling from elini- cal trial data. Clin J Pain. 2000 Mar;16(1):22-8.
4. Briggs M, Closs JS. A descriptive study of the use of visual analogue scales and verbal rating scales for the assessment of postoperative pain in orthopedic patients. J Pain Symptom Manage. 1999 Dec;l8(6):438-46.
5. Kotzer AM. Factors predicting postoperative pain in children and adolescents following spine fusi- on.lssues Compr Pediatr Nurs. 2000 Apr- Jun;23(2):83- 102.
6. Nelson FV, Zimmerman L, Barnason S, Nieveen J, Schmaderer M. The relationship and influence of anxiety on postoperative pain in the coronary artery bypass graft patient. J Pain Symptom Manage. 1998 Feb;15(2):102-9.
7. Nishimori M, Moerman N, Fukuhara S, van Dam
26
FS, Muller MJ, Hanaoka K, Yamada Y. Transla- tion and validation of the Amsterdam preoperative anxiety and information scale (AP AlS) for use in Ja- pan. Qual Life Res. 2002 Jun;ll(4):361-4.
8. Thomas T, Robinson C, Champion D, M eK eli M, Pell M. Prediction and assessment of the severity of post-operative pain and of satisfaction with manage- ment. Pain. 1998 Apr;75(2-3):177-85.
9. Devine EC, Bevsek SA, Brubakken K, Johnson BP, Ryan P, Sliefert MK, Rodgers B. AHCPR eli- nical practice guideline on surgical pain manage- ment: adoption and outcomes. Res Nurs Health.
1999 Apr;22(2):119-30.
