SİGORTA SEKTÖRÜNDE
2. Üretim Bölümünü İlgilendirmeyen Yardımcı Bölümler
1. Aktüer
2. Sigorta Eksperi
Aktüer Nedir?
Aktüerya, yatırım, istatistik, matematik, finansman ve demografi konularında çeşitli bilimsel teoriler kullanarak prim,
karşılık ve yatırım getirilerini hesaplayan,
her türlü tarife, tablo ve teknik esasları hazırlayan,
geleceğe yönelik teknik ve finansal tahminler yapan,
olası riskleri belirleyen,
bunların olumsuz etkilerini önleyici tedbirlere ilişkin tavsiyelerde bulunan
Müsteşarlık nezdinde aktüerler için tutulan Sicile kayıtlı
kişilere aktüer denilmektedir.
aa. Aktüerlerde Aranan Koşullar
Lisans derecesine sahip olmaları,
Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar dahi süreli hapis veya sigortacılık mevzuatına aykırı hareketlerinden dolayı hapis veya birden fazla adlî para cezasına mahkûm edilmemiş yahut cezası ne olursa olsun basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, görevi kötüye kullanma gibi yüz kızartıcı suçlar ile kaçakçılık suçları, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörün finansmanı devlet sırlarını açığa vurma veya vergi kaçakçılığı suçlarından dolayı hüküm giymemiş olmaları,
SEGEM tarafından dört seviye üzerinden yapılan Aktüerlik sınavlarında başarılı olmaları
Yurt içinde veya yurt dışında; özel kurumların, kamu kurumlarının veya üniversitelerin aktüeryayla ilgili birim veya bölümlerinde veya aktüerin refakatinde aktüeryayla ilgili toplam üç yıl meslekî uygulama veya faaliyette bulunmuş olmaları şarttır.
Mesleki tecrübe dışındaki koşullar stajyer ve yardımcı aktüerlerde de aranmaktadır.
Sınavlarda başarı gösterenler ve aktüerlerde aranan nitelikleri taşıdıklarını gösteren belgelerle birlikte Listeye veya Sicile kaydedilmek üzere Müsteşarlığa başvurulur.
Müsteşarlık, başvuru sahibinin durumunu inceledikten sonra gerekli nitelik ve şartları taşıyanları Listeye (stajyer ve yardımcı aktüerler) veya Sicile (aktüerler) kaydederek, Sicile kaydedilenlere Aktüerlik Belgesi verilir. Müsteşarlık Liste ve Sicil kayıtlarını tutar.
ac. Aktüerlerin Sorumlulukları ve Çalışma Esasları
Aktüer, Müsteşarlıkça belirlenen belgeleri onaylamak, malî bünyeleri açısından şirket veya diğer kurum ve kuruluşa ilişkin öngörülerde bulunmak ve yükümlülüklerini karşılama durumunu sürekli olarak izlemek zorundadır.
Aktüer, yardımcı aktüer ve stajyer aktüer, yaptığı işlemlere ilişkin kullandığı hesap tahminlerini bir raporla adına iş yaptığı şirket veya diğer kurum ve kuruluşun yönetim kuruluna açıklamak zorundadır.
Şirket veya diğer kurum ve kuruluşun yöneticileri, Aktüer, yardımcı aktüer ve stajyer aktüere görevini yasalara uygun olarak yerine getirmesi için gerekli her türlü bilgi ve belgeyi vermekle yükümlüdür.
Aktüer, yardımcı aktüer ve stajyer aktüer görevi itibarıyla tespit etmiş olduğu yanlış uygulamalarla birlikte, onaylamayacağı veya kısmen ya da şerhli onaylayacağı belgeleri, gerekçeli olarak adına iş yaptığı şirket veya diğer kurum ve kuruluşun yönetim kurulu başkanlığı ile Müsteşarlığa yazılı olarak bildirmek zorundadır.
Aktüer, kapsamı Müsteşarlıkça belirlenen aktüerya raporunu şirket genel müdürü tarafından imzalanmış yazı ekinde her yılın nisan ayı sonuna kadar Müsteşarlığa gönderir.
Birden fazla aktüerle çalışılması hâlinde, aktüerya raporunun ve Müsteşarlıkça talep edilebilecek diğer rapor ve bildirimlerin hazırlanması için aktüerlerden biri şirket tarafından görevlendirilir.
ac. Aktüerlerin Sorumlulukları ve Çalışma Esasları
Müsteşarlık, aktüerler tarafından onaylanarak Müsteşarlığa gönderilen belgeler, raporlar ve diğer bildirimlere ilişkin usul ve esasları belirler.
Aktüer, mevzuata, mesleğin icaplarına ve iyi niyet kurallarına uygun hareket etmek, şirket veya diğer kurum ve kuruluşlar ile ilgili kişilerin hak ve menfaatlerini korumak zorundadır.
Aktüer, yapmış olduğu iş ve işlemlere ilişkin olarak ilgili kanunlara göre yetkili kılınmış kişi ve mercilerin isteyebilecekleri bilgileri vermek ve belgeleri ibraz etmek zorundadır.
Aktüer, sıfat ve görevi dolayısıyla öğrendiği sırları, bu konuda ilgili kanunlarla açıkça yetkili kılınmış kişi ve mercilerden başkasına açıklayamaz.
Aktüerler yaptıkları işlemlere ilişkin yaptıkları her türlü yazışmalarında ve onayladıkları belgelerde imzaları ile birlikte sicil numaralarını da belirtir.
Müsteşarlık, Sicile kayıtlı kişiler için aynı dönemde çalışabilecekleri şirket ve/veya diğer kurum ve kuruluşun azami sayısını belirlemeye yetkilidir.
Aktüerler, üç yılda bir olmak ve toplam beş günden az olmamak üzere, meslekle ilgili son gelişmeleri içeren Merkez nezdinde düzenlenecek ve içeriği Müsteşarlıkça uygun görülecek eğitim faaliyetlerine katılır.
Aktüerler acente, broker veya sigorta eksperi olarak çalışamaz.
Şirket ve/veya diğer kurum ve kuruluşun yönetim kurulu üyesi, denetçisi, genel müdürü veya genel müdür yardımcısı olarak çalışan aktüer, aktüer unvanı adı altında, ilgili şirket ve/veya diğer kurum ve kuruluş adına iş yapamayacağı gibi başka bir şirket ve/veya diğer kurum ve kuruluştan da iş kabul edemez.
Aktüerler, ilan ve reklamlarında mesleğin vakar ve ciddiyetine uygun olmayan ifadelere yer veremez.
Listeye veya Sicile kayıtlı olmadan ya da Listedeki veya Sicildeki kayıtlara aykırı olarak Stajyer Aktüer, Yardımcı Aktüer veya Aktüer unvanları kullanılamaz.
ba. Eksper Nedir?
Sigorta edilen risklerin gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkan kayıp ve hasarların miktarını, nedenlerini ve niteliklerini belirleyen ve mutabakatlı kıymet tespiti, ön ekspertiz ve hasar gözetimi gibi işleri mutad meslek olarak yapan tarafsız ve bağımsız kişiye Sigorta Hasar Eksperi denilmektedir.
Levha: Türkiye’de faaliyette bulunan sigorta eksperleri
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından düzenlenecek
faal olarak çalışanlara ilişkin kayıtları gösterir (SEİK)
levhaya kayıt olması gerekir.
bb. Sigorta Eksperlik Dallarına Göre Ruhsatname (Branşları)
Kara araçları
Hava, deniz ve demiryolu araçları,
Emtia ve kıymete ilişkin nakliyat,
Yangın, doğal afet, kaza ve hırsızlık,
Mühendislik,
Kredi ve finans – Emniyeti suistimal, hukuksal koruma ve destek,
Sağlık, hastalık ve ferdi kaza,
Tarım ve hayvan hayat.
* Sorumluluk genel dalının alt branşı.
Sorumluluk Genel Alt Branşı:
Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk,
Zorunlu Trafik,
Motorlu Kara Taşıtları Mali Sorumluluk,
İşveren Mali Sorumluluk,
Üçüncü Şahıslara Karşı Mali Sorumluluk,
Asansör Kaza Üçüncü Kişilere Karşı Mali Sorumluluk,
Tüpgaz Zorunlu Sorumluluk,
Tehlikeli Maddeler Zorunlu Sorumluluk,
Uçak Mali Sorumluluk,
Özel Güvenlik Mali Sorumluluk,
Zorunlu Sertifika Mali Sorumluluk,
Mesleki Sorumluluk,
Kıyı Tesisleri Deniz Kirliliği Zorunlu Sorumluluk,
Tekne Sorumluluk,
Yapı Denetim Zorunlu Sorumluluk
Müsteşarlık, günün ihtiyaçlarına göre birinci fıkradaki eksperlik dallarına ilave olarak yeni eksperlik dalları ihdas edebilir.
bc. Eksperlerde Aranılan Nitelikler ve İşleyişi
Gerçek Kişi Eksper Olma Koşulları
Türkiye’de yerleşik olması,
Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olması,
Hüküm giymemiş veya ceza almamış olması,
İflas etmemiş ve konkordato ilan etmemiş olması,
Kara araçları eksperlik dalında en az iki yıllık, diğer eksperlik dallarında dört yıllık yükseköğretim kurumlarından mezun olması,
Eksperlik dalı bazında ön eleme sınavı açılabilir, bu sınavı başarmış olması,
En az üç ay süreli eksperlik kursları açılır. Açılacak bu kursların sonunda sınav yapılır.
Sigorta Eğitim Merkezince (SEGEM) belirlenen kurs bitirme sınavlarını başarmış olması,
Sigortacılık Eğitim Merkezi (SEGEM), kursları tamamlayarak sınavları
kazananları sınav sonuçları SEGEM tarafından duyurulduktan sonra üç yıl içinde
İcra Komitesine staj başvurusunda bulunur. İcra Komitesi başvuran adaylara en
geç üç ay içinde staj planı ile ilgili bilgi verir.
bc. Eksperlerde Aranılan Nitelikler ve İşleyişi
Eksperlik stajı, aynı eksperlik dalında ruhsatname sahibi ve en az beş yıl fiilen eksperlik yapmış olup talepte bulunan ve İcra Komitesince seçilecek eksperlerin yanında altı ay süreyle çalıştırılmak suretiyle yaptırılır.
Stajyer eksperler, kendi başlarına ekspertiz yapamaz.
Çalışma süresinin staj olarak kabulü için, çalışmanın sınav sonuçlarının SEGEM tarafından duyurulduğu tarihten en fazla beş yıl öncesine kadar yapılmış olması gerekir. Süresi dolmayanlar, eksik süre için aynı koşullarda stajı tamamlayabilir.
Daha önce başka bir eksperlik dalında ruhsatı bulunan eksperler, eksperlik ruhsatı talep ettikleri dalda ruhsatname sahibi ve en az beş yıl fiilen eksperlik yapmış bir eksperin yanında, sınav sonuçlarının SEGEM tarafından duyurulduğu tarihten itibaren asgari üç aylık süre içinde en az üç hasar dosyasında işlem yaptıklarını belgelemeleri kaydıyla stajlarını tamamlamış sayılır.
Müsteşarlık, stajyer eksperlerin durumuna ilişkin İcra Komitesinin görüşünün yanı sıra, gerekirse, yanında staj yapılan eksperler tarafından düzenlenmiş ara ve sonuç raporlarında yer alan hususları da değerlendirmek suretiyle karar verir.
Verilen bu kararın mahiyetine göre sonucu TOBB’a bildirir.
bc. Eksperlerde Aranılan Nitelikler ve İşleyişi
Stajını başarılı olarak tamamlayanlara verilecek ruhsatname için, gerekli belgelerle birlikte TOBB’a veya görevlendireceği odalara başvuruda bulunulur.
Belgeleri tamam olan adayların ruhsatnameleri TOBB’ca hazırlanır ve onaylanarak ilgililere iletilmek üzere Müsteşarlığa gönderilir.
Gerekli tüm belgeleri tamamlanarak TOBB tarafından Müsteşarlığa bildirilen eksperlere Müsteşarlıkça ruhsatnameleri verilir.
SEİK( Sigorta Eksperleri İcra Komitesi)’nde Levhaya kaydı yapılan gerçek kişi eksperlere, TOBB veya görevlendireceği odalarca
eksperlik yapacakları dalları içeren ve Levhaya kayıtlı olduğunu
gösterir fotoğraflı eksperlik kimliği verilir.
bc. Eksperlerde Aranılan Nitelikler ve İşleyişi
Tüzel Kişi Eksperlerde Aranan Koşullar
