ÇOCUĞUN GELİŞİMİNE BAĞLI OYUN AŞAMALARI
Ankara Üniversitesi
Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dalı AOÖ-207 Çocukta Oyun Gelişimi
Oyunun çocuğun yaşına bağlı olarak gelişimi incelendiğinde; belirli ardışık aşamalardan geçtiği görülmektedir.
Parten, sosyal oyunu inceleyerek altı evrede ele almıştır.
1.Katılımsız davranış (Uğraşsız) 2.Seyirci davranışı
3.Yalnız oyun 4.Paralel oyun
5.Birlikte (İlişkili) oyun
6.İşbirlikçi oyun 2
Katılımsız davranış (Uğraşsız)
• Bu evrede çocuk, olayın içine girip katılmaz, sadece bakıp, izlemekle yetinir.
Seyirci davranışı
• Diğer çocukların oyunlarını uzun süre takip eder, onları seyreder.
4
Yalnız oyun
• Seçtiği oyuncaklarla kendi kendine oynar.
• Başkalarının ne yaptığı ya da ne oynadığı ile ilgilenmez.
Paralel oyun
• Çocuk, başka bir/birkaç çocuğun yanında aynı türden oyunu bağımsızca oynar.
• Aynı mekanda ve aynı tür oyun tercih edilmesine rağmen, etkileşim görülmez.
6
Birlikte (İlişkili) Oyun
• Çocuk başka çocuklarla bir etkinlik içinde oynar.
• Diğer çocuklarla iletişime geçme ve oyuncak alışverişi vardır.
• Organize olmuş bir grup içinde oynama ve grubun belirlenen kurallarına uyma yoktur.
12/19/21 8
Birlikte (İlişkili) Oyun
İşbirlikçi oyun
• Çocuklar bu aşamada, I. oyunu seçer,
II.planlar,
III.rolleri dağıtır,
IV.sorumlulukları konuşur,
V. aralarında kararlar alarak oyunun kurallarını belirlerler.
•
Smilansky’e göre oyunda görülen bilişsel gelişim aşamaları
• Smilansky de birbirinden farklı,
ardışık dört oyun evresi belirlemiştir.
Bunlar;
1.İşlevsel Oyun
2.Yapı (Yapı-İnşa) Oyunu
3.Sembolik (Dramatik) Oyun 4.Kurallı Oyun
10
İşlevsel Oyun
Bu tür oyunda çocuklar;
• Fiziksel ve dil becerilerine ilişkin alıştırmalar yaparak, çevreyi
araştırmaya çalışırlar.
Yapı (Yapı-İnşa) Oyunu
• Çocuklar sadece nesnelere dokunmanın yanı sıra nesneleri kullanarak bir şeyler inşa etmek, yaratmak isteği gösterirler.
12
• Bu oyunlar yalnız ve paralel oyun zamanında başlar.
• Küçük kas gelişimini gerektirdiği gibi çocuğun zihinsel alanda gelişimine de destek olur.
Yapı (Yapı-İnşa) Oyunu
Sembolik (Dramatik) Oyun
• Çocuklar, hayal güçlerinin elverdiği
oranda sembolik oyundaki etkinlikleri gerçek dünyada yer aldığı şeklide
canlandırmaya çalışırlar.
14
• Çocuğun dilinin gelişmesiyle, sözcükler nesneleri ve kişileri temsil etmeye başlar.
• Bu dönemde sembolik oyun değişik şekillerde kendini gösterir.
Sembolik (Dramatik) Oyun
Kurallı Oyun
• Önceden belirlenmiş kurallar
çerçevesinde uygun bir şekilde
davranmayı ve sınırlılıkları hesaba
katarak sorumluluk almayı öğrenirler.
• Sosyal yaşamın yeni boyutları ve kavramları gelişmeye başlar.
16
• Sevinç, M. (2004). Erken çocukluk gelişimi ve eğitiminde oyun. İstanbul: MORPA
Kültür Yayınları.
