AKP, akademisyenlerin hazırladığı anayasa taslağını resmen sahiplendi. Taslakta türban yasağı da kaldırılıyor. Son kararı AKP yönetimi verecek
AKP, bilim adamlarınca hazırlanan anayasa taslağı üzerindeki ilk çalışmasını tamamladı. Artık 'AKP'nin taslağı' haline dönüşen öneride, bilim adamlarının taslağındaki önerilerin bir bölümü değiştirildi. Ayrıca taslağa eklemeler yapıldı. AKP kurmaylarının Sapanca'da üç gün üzerinde çalıştığı ve dün son biçimi verilen taslakta yer alan kimi düzenlemeler şöyle:
BAŞLANGIÇ DAHİL DEĞİL: Ortak komisyonun ilk çalışma gününde, anayasanın dokunulmaz maddeleri olarak sıralanan 1, 2 ,3, 4. maddeleri ve başlangıç kısmına dokunulmaması benimsenmişti. Ancak bu bölümde kimi ifade değişikliklerine gidildi. Taslağa 12 Eylül ruhunu yansıttığı için tartışılan başlangıç kısmının, anayasa metnine dahil olmayacağı hükmü ilave edildi.
DOKUNULMAZLIK: Milletvekillerine tanınan yasama dokunulmazlığını mevcut haliyle koruyan ilk taslakta, hangi suçların dokunulmazlık kapsamı dışında olacağına ilişkin alternatifli öneriler yer almıştı. Ortak çalışmada, 3. alternatif tercih edildi. Buna göre milletvekilleri, Meclis çalışmalarındaki sözlerini Meclis dışında tekrarlamak ve açığa
vurmaktan sorumlu tutulamayacaklar. Miletvekili, ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlarda, suçüstü yakalanırsa dokunulmazlık zırhına bürüneyemecek. Milletvekillerine şu durumlarda 'dokunulabilecek': Ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlarda suçüstü hali ile zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, hileli iflâs, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma ve edimin ifasına fesat karıştırma suçları. Hakkında suç isnadı bulunan milletvekili, Meclis Başkanlığı'na başvurmak suretiyle, isnak edilen suçla ilgili olarak dokunulmazlığından feragat edebilecek.
ÜNİVERSİTELİ CUMHURBAŞKANI: Taslakta, bilim adamları, cumhurbaşkanı seçilebilmek için üniversite mezunu olma şartını kaldırmıştı. Ancak, AKP bu öneriye destek vermedi. Böylece, ilköğretim veya lise mezunlarının
cumhurbaşkanı olma yolları yine kapalı tutuldu.
REFERANDUM METNİ: Taslağa son şekli verilirken cumhurbaşkanı seçilme esasları ve görev süreleriyle ilgili tartışmalar da geniş yer tuttu. Ortak komisyonun, daha doğrusu AKP'nin tercihi, referanduma sunulan metin oldu. Buna göre; cumhurbaşkanı, 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış TBMM üyeleri veya milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasında seçilecek. Görev süresi beş yıl olacak cumhurbaşkanı, ikinci kez seçilebilecek.
YÖK'E DOKUNULUYOR: Taslakta, YÖK'ün yapısında önemli değişiklikler yapan ve yetkilerini budayan değişiklikler de benimsendi.
YARGIYA NEŞTER: Anayasa Mahmekesi'nin üye sayısı artırılırken TBMM'ye bu mahkemeye üye seçme hakkı getirildi. Mahkemenin yürütmeyi durdurma, parti kapatma yetkileri de zorlaştırılırken; üyelerin görev süreleri 9 yıl ile sınırlanıyor.
PARTİ KAPATMAK DAHA ZOR: Siyasi partiler düzenini değiştiren, parti kapatmayı zorlaştıran ve parti kapatma sonuçu verilen siyasi yasakları yumuşatan düzenlemeler de son taslağa konulacak.
KOMUTANLARA YÜCE DİVAN: Yüca Divan'ın, Anayasa Mahkemesi'nden alınıp bu mahkemeyle Yargıtay'dan seçilecek üyelerden oluşacak karma bir kurul haline getirilmesi önerilmişti. Daha önemlisi, Yüce Divan'da
yargılanacak kişiler arasına ilk kez TBMM Başkanı, Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanları da dahil edilmişti. Bu düzenlemeler de taslakta yer aldı.
YAŞ'A DOKUNULACAK: Hukuk devleti olma yönündeki engellerden biri de Yüksek Askeri _ûra (YA_), cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler ve Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu kararlarının yargıya götürülememesi idi. Bilim adamlarının taslağında, söz konusu kararlar da yargı denetimine açılmıştı. AKP bu düzenlemelere de taslakta yer verdi.
ÇEVRE SÜRPRİZİ: çevre hakkı ilk kez anayasada düzenlenirken; ortak komisyon çalışmasında, bu hakkın
kullanımını engelleyen düzenlemeleri etkisiz kılacak yeni bir hükme de yer verildi. Yeni düzenlemeye göre; herkes çevreyle ilgili konularda, doğrudan etiklenip etkilenmediğine bakılmaksızın çevreyi olumsuz etkileyen faaliyetin durdurulmasını isteyebilecek. Bu düzenleme kabul edildiğinde, geçmişte büyük çevre felaketlerine yol açağı öngürülen kimi faaliyetleri, davacının doğrudan zarar görmediği gerekçesiyle reddeden mahkeme kararları söz konusu
olmayacak.
Türban formülleri sır gibi saklanıyor
Sapanca'da anayasa taslağında en çok tartışılan konu üniversitelerde türban yasağını sona erdiren düzenleme oldu. AKP komisyonu bu konuda bilim adamlarının çok net önerilerini benimsememekle birlikte, aynı sonucu hedefleyen yeni dört ayrı seçenek daha ekleyerek bunları Başbakan Tayyip Erdoğan'a sunma kararı aldı.
Taslakta türban yasağını sona erdirmek için şu iki alternatif önerilmişti: "Kılık kıyafetinden dolayı hiç kimse yükseköğrenim hakkından mahrum bırakılamaz." "Yükseköğretim kurumlarında kılık kıyafet serbesttir.".
Sapanca'daki ortak anayasa zirvesinde en çok mesai bu konuda harcandı. Ortak komisyon, bu iki net öneriden herhangi birini olduğu gibi kabul etmedi. Bunda AKP kanadının düzenlemeye gelecek tepkileri kısmen karşılamak endişesi etkili oldu. AKP'li Dengir Fırat, değişikliğin ne olduğu sorusuna şu yanıtı verdi: "Onu açıkladığımız zaman göreceksiniz. Ama belki sizin söylediğiniz şekilde değildir. Daha evvel deklare edilen şeylerin bazılarını
görmeyebilirsiniz. Bazılarını değişik olarak görebilirsiniz. Değiştirdiğimiz, eklediğimiz bazı şeyler de var. İki gün üç gün biraz sabırlı olun."
Fırat, bu konuda somut ve kesin bir düzenleme olup olmadığının sorulması üzerine de "Bizim buradaki her şeyimiz somutlaştırılmış vaziyette" dedi. Fırat, "Tabii ki üst kurulumuz olan MYK'da sunulması gerekir" diyerek son noktanın partide konulacağı mesajını verdi.
Devrim Kanunları'na aykırılık
Edinilen bilgiye göre, toplantıda, üniversitelerde kılık-kıyafet, dolayısıyla türbana özgürlük getiren düzenlemenin çerçevesinin belirlenmesi ve suiistimal edilmemesi de gözetilerek bazı yeni ölçüler getirildi. Buna göre, kılık-kıyafet özgürlüğünün, öncelikle anayasada da yer alan ve laik düzenin temeli sayılan Devrim Kanunları'na aykırı olmamak üzere düzenlenmesi benimsendi. Böylece, türbanın serbest bırakılması halinde sarıklı, cübbeli kişilerin de bu
kıyafetlerle üniversitelere girme imkânı sağlanacağı itirazlarının da karşılanacağı varsayıldı. Kılık-kıyafet serbestisine toplumun sosyolojik gerçeklerinin de kabul edilmesi gerektiği gerekçesi eklenirken, getirilen özgürlüğün Devrim Kanunları'nın yanı sıra, toplumun benzer ortamlarda bugüne kadar korunan kıyafetlerine getirilen serbestinin dışında kalacağı belirlendi. Bazı komisyon üyeleri, yeni formüllerin kılık-kıyafet tartışmasını bitireceğini söyledi.
Komisyonun çok zorlandığı türbana özgürlükle ilgili altı öneri arasından hangisinin son metinde kalacağı, önce AKP MYK'daki görüşme, sonrasında da Erdoğan'ın incelemesi sonunda belli olacak.
ADNAN KESKİN TARIK IŞIK 17/09/2007 Radikal
