Altılı görüşmeler sonucu varılan anlaşmaya göre Pyongyang, 60 gün içinde nükleer silah programını durduracak Pekin'de varılan anlaşma çerçevesinde Yongbyon'daki ana reaktörü, plütonyum işleme ve tüm yan tesisleri kapatacak olan Kuzey Kore bir milyon ton petrol alacak.Washington 60 gün içinde K. Kore'yi teröre destek veren ülkeler
listesinden çıkarma ve ticari kısıtlamaları kaldırma sürecini başlatacak.
Kuzey Kore'nin nükleer programı konusunda Pekin'de yapılan altılı görüşmelerde anlaşma sağlandı. Pekin'de önceki gece çin, Güney ve Kuzey Kore, ABD, Japonya ve Rusya'nın katıldığı görüşmelerde varılan anlaşmaya göre Kuzey Kore, nükleer silah programından vazgeçme karşılığında, bir milyon ton petrol ve bir milyon kilovat elektrik enerjisi yardımı alacak.
Nükleer silahsızlanmanın ilk adımında, Kuzey Kore Yongbyon'daki 5 megawatlık ana reaktörünü, plütonyum işleme tesislerini ve tüm diğer yan tesisleri kapatacak. Nükleer silahlanma programını durduracağı 60 günlük süre öncesinde bu adımın atılması ve nükleer tesislerin Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) teftişlerine açılması da karara bağlandı. Bu adımlar karşılığında Kuzey Kore, önce 50 bin tonluk petrol yardımı alacak.
ABD'nin ABC televizyonunun haberine göre Pyongyang, Pekin'deki pazarlıklar sırasında, önce iki milyon ton petrol ve iki milyon kilovat elektrik istedi, ancak daha sonra bu miktarların yarısını kabul etti.
19 Mart'ta tekrar toplanılacak
Güney Koreli bir yetkili, Kuzey Kore'nin nükleer silah programının durdurulmasını öngören bir anlaşmaya varıldığını açıklarken anlaşmanın müzakerecilerin hükümetlerinin onayını gerektirdiğini belirtti. Başmüzakereciler arasındaki anlaşma, 2003'te başlatılan ancak çıkmaza giren sürecin tekrar tıkanmasını önledi.
Toplantıda ayrıca nükleerden arındırma, ABD-Kuzey Kore ilişkileri, Japonya-Kuzey Kore ilişkileri, ekonomik işbirliği ve Kuzeydoğu Asya'da barış ve güvenlik mekanizmaları üzerine 5 çalışma grubu oluşturulmasına karar verildi. Altılı görüşmelerin bundan sonraki toplantısı 19 Mart'ta yapılacak. Anlaşmaya göre 60 günlük sürenin sonunda pratikte ne kadar yol alındığını değerlendirmek için tüm ülkelerin dışişleri bakanları tekrar buluşacak.
Washington 60 gün içinde Kuzey Kore'yi teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarma ve ayrıca Kuzey'e yönelik ticari kısıtlamaları kaldırma sürecini başlatacak.
Japonya da Kuzey Kore ile ilişkilerini normalleştirmek için ikili görüşmelere başlayacak. Ancak Japonya Başbakanı _inzo Abe , kaçırılan Japon siviller konusunda bir ilerleme sağlanmaksızın ülkesinin Kuzey Kore'ye enerji
vermeyeceğini bildirdi. Japonya ve Kuzey Kore, 1970 ve '80'lerde Kuzey Kore tarafından kaçırılan Japon siviller yüzünden gergin ilişkilere sahip. Kimi ülkeler 1953'te Kore Savaşı'nı bitiren ateşkesin yerini alacak kalıcı bir barış anlaşması için görüşmeler yapacaklar.
Güney Kore Devlet Başkanı Roh Moo-Hyun altılı görüşmelerin sonuçlarını memnuniyetle karşıladıklarını açıkladı.
Kuzey Kore'ye uluslararası baskılar, geçen ekimde yaptığı ilk nükleer silah denemesinin ardından artmıştı. Ülkede soğuk kış şartlarında yaşanan gıda sıkıntısının, görüşmelerin anlaşmayla sonuçlanmasında etkili olduğu yorumu
yapılıyor.
Bolton, Bush'u uyardı
Yapılan değerlendirmelerde tarafların taahhütlerini yerine getirip getirmeyeceğinin zamanla anlaşılacağı, ancak anlaşmaya varılmış olmasının bir kazanım olduğu vurgulanıyor. çinli askeri yetkililere göre Kuzey Kore'nin asıl amacı ABD ile ilişkileri normalleştirerek uluslararası toplumda normal bir konum edinmek, bu nedenle taahhütleri konusunda samimi olma olasılığı yüksek. Kimi karamsar yorumlarda Kuzey Kore'nin ilk adımı atmaktan zaten çekinmeyeceği, çünkü elinde nükleer silah üretimi için yeterli plütonyum bulunduğu ifade ediliyor.
ABD'nin eski BM Özel Temsilcisi John Bolton , ABD Başkanı George Bush 'tan anlaşmayı onaylamamasını isterken kimi stratejistler de "alternatifin bulunmayışına" dikkat çekiyor. Uluslararası Kriz Grubu'nun Doğu Asya Direktörü
Peter Back , "Bu dünyanın Bolton'larına sesleniyorum, bana daha iyi bir strateji gösterin. Gerçekte ne Bush yönetimi ne de başkası Kuzey'le konuşmak dışında bir alternatif bulabildi" diyor.
Cumhuriyet 14.02.2007
