‹zmir’in iki farkl› kentsel bölgesindeki hipertansif hastalarda kan
bas›nc› kontrol oran› ve bunu etkileyen epidemiyolojik özellikler
Blood pressure control rates in hypertensive patients and their determining factors in
two urban regions of ‹zmir
Bahri Akdeniz, Özhan Göldeli, Nezihi Bar›fl
Dokuz Eylül Üniversitesi T›p Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dal›, ‹zmir, Türkiye
Günümüzde en önemli mortalite nedeni olan kardiyovaskü-ler hastal›klardan korunmada kan bas›nc› kontrolü oldukça önemli yer tutmaktad›r (1). Kan bas›nc›nda hedeflenen de¤erle-re ulafl›labilmesi için yaflam koflullar›n›n düzenlenmesi ile ilgili tavsiyelere daha s›k› bir flekilde uyulmas›, farmakolojik tedavi-nin yo¤unlaflt›r›lmas› ve hastalar›n kan bas›nçlar›n› düzenli ola-rak s›k› bir flekilde takibi gereklidir. Yeni yay›nlanan k›lavuzlar-da kan bas›nc›n›n kontrolü için hedefler özellikle diyabetik has-talarda daha da afla¤› s›n›rlara çekilmifltir (2-3). Tüm bunlara ra¤men ülkemizde hatta geliflmifl ülkelerde bile hipertansiyon kontrolü oldukça düflük seviyelerdedir (4-5).
Biz de bölgemizdeki eriflkin hipertansif hastalarda, güncel k›lavuzlar do¤rultusunda kan bas›nc› kontrol oran›n› ve bunu etkileyen epidemiyolojik özellikleri de¤erlendirmeyi amaçlad›k. Bu amaçla Temmuz-A¤ustos 2003 tarihleri aras›nda ‹zmir’in iki farkl› kentsel bölgesindeki (Narl›dere-Balçova) 627 hipertansi-yon hastas›na anket uygulad›k, kan bas›nc› ölçümleri yapt›k. Ankette hastalar›n demografik özellikleri, kardiyovasküler risk faktörleri, kan bas›nçlar›n› kontrol ettirip ettirmedikleri, yaflam koflullar›ndaki de¤iflikliklere ve farmakolojik tedaviye göster-dikleri uyumu sorgulad›k. Kan bas›nc› ölçümleri, Türk Kardiyo-loji Derne¤i k›lavuzunda önerilen flekilde yap›ld› (6). Ölçümler sonucunda kan bas›nc›, diyabetik olmayan olgularda 140/90 mmHg 'n›n, diyabetik olgularda ise 130/80 mmHg'n›n üzerinde olanlar kontrolsüz hipertansiyon olgular› olarak tan›mland›. Hastalar 65 yafl s›n›r kabul edilerek yafll› ve genç olarak s›n›f-land›r›ld›.
Çal›flmaya al›nan hastalar›n 304’ü erkek, 323’ü kad›n, orta-lama yafl 63.2±13.7 y›l idi. Tüm olgular›n kan bas›nc› kontrol ora-n›n› %48.2 olarak saptad›k. Antihipertansif tedavi alt›ndaki has-talarda kan bas›nc› kontrol oran› %59.2 iken, ilaç tedavisi alma-yanlarda (%23) ve düzensiz ilaç tedavisi alan hastalarda (%18.6) bu oranlar beklenildi¤i üzere oldukça düflük düzeylerde
idi. Diyabetik hastalardaki kan bas›nc› kontrol oran›, eski k›la-vuzlara göre (hedeflenen kan bas›nc› düzeyi 140/90 mmHg) %62.1 iken, yeni k›lavuzlara göre de¤erlendirildi¤inde (hedefle-nen kan bas›nc› düzeyi 130/80 mmHg) %34.5’e düflmektedir. Kan bas›nc› kontrol alt›na al›namayan hastalar›n büyük bir k›s-m›nda (%80.9) sistolik kan bas›nc› yüksek iken, bu olgular›n ya-r›s›ndan fazlas›nda (%58.8) diyastolik kan bas›nc› normal s›n›r-larda bulundu. Hastalar›n %23.1'i kan bas›nçlar›n› son 1 y›l için-de hiç ölçtürmemifl, %26's› hiç tuz k›s›tlamas› yapmam›flt›, olgu-lar›n %29.5’i aktif sigara içicisi, iken %53’ü düzenli egzersiz yapm›yordu. Hastalar›n %68.8'inin düzenli, %7.1'inin düzensiz olarak antihipertansif ilaçlar›n› kulland›¤›, %24,1'inin ise hiç an-tihipertansif ilaç kullanmad›¤›n› saptad›k. Farmakolojik tedavi alt›nda olan hastalar›n büyük bir k›sm› (%70.4’ü) tek ilaç kulla-n›rken %24.8'i iki, %4.8'i üç ve üzeri ilaç kullan›yordu. Kan ba-s›nc› kontrol oran› kad›nlarda (%53.6), erkek hastalara göre (%42.4) ve yafll›larda (%55.7) 65 yafl alt›ndaki hastalara göre (%41.9) anlaml› olarak daha yüksek idi (p=0.005 ve p=0.001). Er-kek hastalar›n antihipertansif ilaç kullanma oran› (%58.7), kan bas›nçlar›n› ölçtürme s›kl›¤› (%72.4) ve diyete uyumlar› (%67) kad›nlara göre (s›ras›yla, %78.3, %81.7 ve %80.2) anlaml› olarak daha düflük bulundu (p=0.001). Genç hastalar›n yaflam koflulla-r›ndaki de¤iflikliklere uyumlar›, evde kan bas›nc›n› ölçme s›kl›¤› (%49.1) ve ilaç tedavisi alt›nda olan hastalar›n oran› (%62.3), yafll› hastalara (%71.2 ve %77.5) göre daha az idi (p=0.0001).
Sonuç Yeni k›lavuzlar do¤rultusunda de¤erlendirildi¤inde bölgemizde özellikle diyabetik hastalarda kan bas›nc› kontrolü istenilen seviyede de¤ildir. Baflta diyabetik hastalar olmak üze-re tüm hastalarda daha yo¤un tedavi uygulanmas›, özellikle genç ve erkek hastalarda yaflam koflullar›na uyum ile ilgili mo-tivasyonun art›r›lmas› ve kan bas›nc› takibinin daha s›k› yap›l-mas› ile özellikle sistolik kan bas›nc› kontrol oranlar›n›n daha da iyilefltirilmesi hedeflenmelidir.
Yaz›flma adresi : Dr. Bahri Akdeniz, Dokuz Eylül Üniversitesi T›p Fakültesi Kardiyoloji AD ‹nciralt› / ‹zmir
Tel: 0232-4124108, GSM: 0532-6634751, Fax: 0232-2599723, E mail: bahri.akdeniz@deu.edu.tr
Kaynaklar
1. Kannel WB. Risk stratification in hypertension: new insights from the Framingham study. Am J Hypertens 2000; 13(Suppl): 3s-10s. 2. Hajjar I, Kotchen TA. Trends in prevalence, awareness treatment
and control of hypertension in the United States , 1998-2000. JAMA 2003; 290: 199-206.
3. Onat A, Sansoy V, Soydan ‹ ve ark. Türk Eriflkinlerinde Kalp Sa¤l›¤›, Risk Profili ve kalp Hastal›¤› (TEKHARF). Türk Kardiyol Dern Arfl 1996; 24: 328-36.
4. European Society of Hypertension-European Society of Cardiology Guidelines Committee. 2003 European Society of Hypertension, Eu-ropean Society of Cardiology guidelines for the management of ar-terial hypertension. Journal of Hypertension 2003; 21: 1011-53. 5. Chobanian AV, Bakris GI, Black HR, et al. The Seventh Report of
the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation and Treatment of High Blood Pressure. The JNC VII Report JAMA 2003; 289; 19; 2560-74.
6. Türk Kardiyoloji Derne¤i Ulusal Hipertansiyon Tedavi ve Takip K›lavu-zu 2000. Available from: URL:http://www. tkd.org.tr/k›lavuz/ulusal /htm. Anadolu Kardiyol Derg 2005;5: 133-4 Akdeniz ve ark.
Farkl› kentsel bölgelerde epidemiyolojik özellikler
