Sahi fe S
EDEBİ MUSAHABE
Selim Sırrı
O tu z sene k a d a r oluyor, b ü y ü k b ir m a te m in acısı b e n i B ü y ü k ad a- y a sev k etm işti, b a tm ış b ir gem i d e n b ir sal ü z e rin d e e n g in le re a çı la n b ir k a z a z e d e g ib i... B u ra d a y a zlı kışlı u zu n b ir ik a m e t e sn a sın d a, k ö k ü n d e n sarsılm ış m ev cu d iy etim i te d a v i ile y a şa d ım . Bu te d a v i v a sıtası y aln ız A d a n ın m u h iti d e ğ ild i, o m u h itin içinde, b e n im le b e ra b e r k ışlıy an on on beş d o s tta n m ü teşek k il b ir z ü m re n in m u h a le se t ve sam im iy et h a v a sı d a v a rd ı. Bu on on b eş d o stu saym ı- y acağ ım , say m a k o n la rı g id e n le r le k a la n la r d iy e b irin c isi İkinci sin d en , h e y h a t! Ç ok d a h a k a la b a lık b ir ta s n ife k a lk ış m a k o la c ak . K a la n la rın ise ü z e rin d e n otu z sene, o tu z sen e n in tü rlü m u sib etlerle, m ih n e tle rle , boş.a ç ık a n ü m itle rle dolu k a s ır g a ta h rip le ri v a r.
Bu d o s tla rın k a la n la r ı a r a s ın d a otu z sene evvel n e idiyse g en e öy le k a la b ilm iş b ir ta n e si v a r : Se lim S ırrı...
B izce A d a ik a m e tin in en sıcak m evsim i k ıştı. V a k it v a k it gece leri e v le rd e n b irin d e to p la n ırd ık , ve k ışın so ğuk g ecelerin i b irib iri- m izin y a n ın d a b u lu n m a k la ısıtm ış o lu rd u k . Selim S ırrı o z a m a n ince, z a rif, k u m ra l, d a im a g ü ler gibi g ö rü n en s a rıy a m eyyal gözlü, b ira z uçu k ve d o n u k b en izli, v e h le te n in san a h a s ta o lm ağ a y ak ın , b a şı h a fif b ir m a h v iy e t e d a s ile sağ o m u zu n a d o ğ ru eğik, yavaş, k e sik ve b a sık k o n u şa n b ir g en çti. O n u n h e r ş.eyden z iy a d e g ü zellik lere m e ftu n iy e tin i b ilird im , şiire, e d e b iy a ta , m usikiye, resm e, ta b i- a te ... Bu istih k â m z a b itin in a sk e r elb isesi a ltın d a gü zel o la ra k h a y a tta ne v a rs a o n u n neşvesile m es- to lm u ş b ir ru h v a rd ı; y aln ız b u ince a d a m ın m ariz z a n n o lu n a n m e v c u d iy e tin d e b ir b a şk a şey in d a h a s a k la n d ığ ın a v â k ıf d e ğ il dim . O n a d a b ir gece C elâl E sa- d ın e v in d e b ir to p la n tıd a v â k ıf oldum . İd m a n d a n , k u v v e tte n bah so lu - n u y o rd u ; a ra m ız d a n e le rd e n b ah - so lu n m azd ı k i b u n la rd a n d a dem v u ru lm asın . O z a m a n Selim S ırrı a rk a s ın d a n elb isesin i a ttı, sırtü stü d ö şem en in ü z e rin e u z a n d ı. H a z ır b u lu n a n la rd a n iki kişiy i göğsü n ü n ü z e rin e b in m e ğ e d a v e t e tti. K a b u rg a k e m ik le ri ş.işe ç u b u k la r d a n im al e d ilm iş z a n n e d ile n bu göğüs o iki in san a ğ ırlığ ın ın a l tın d a şişti, k a b a rd ı, sırt d ö şem e d e n a y rılm a ğ a , v ü cu t d o ğ ru lm a ğa b a şla d ı, ve, m a n z a ra y ı ta h a y yül ed in iz.
H e p b ir k a z a o lacak , bu vü cu t ç a tır ç a tır k ırılıp d a ğ ıla c a k kor- k u sile n efes a la m ıy o rd u k . B en g ö zlerim i k a p a d ım ...
Şu d a k ik a d a o m a n z a ra n ın h a y alin e g en e g ö zlerim i k a p ıy o ru m . İşte otuz sene evvel b ize k u v v e tin , id m a n ın bu m ucizesini göste ren Selim S ırrı, m em lek etin u y u şuk g en çliğ in i iki o m u z u n d an tu tu p s a rs a ra k u y a n d ıra n , o n d a n dinç, çevik, sağ lam , g ü rb ü z b ir gen çlik ç ık a ra c a k b e d e n te rb iy e si d in in i y a ra ta n a d a m d ır.
O z a m a n d a n b u g ü n e k a d a r o d in in ü şen m ez, y o ru lm az b ir r a hibi, b ir n a şiri o la n bu a d a m d i d in m e k te n , u ğ ra ş m a k ta n b ir a n h a li k a lm a m ıştır. H a y a t, ü z e rin d e n a zg ın d a lg a la rın ı a şırıp g eçir dikçe o, h e p b u n la rın a ltın d a n ışın m a z, d e p re n m e z b ir k a y a gı- ji k a lk m ıştır. B en d iy o ru m k i o, b e d e n te rb iy e sin e g ü z e llik le re m eftu n iy et,in d en a tlıy a ra k geç m iştir, o n d a asıl o lan g ü zellik aş k ıd ır. O n u n iç in d ir k i b e d e n te r b iy e sin d e a n c a k b e d e n in g ü zelli ğ ine h iz m e t e d e c e k o la n c ih e tle ri a lm ıştır, ve o n u n yan ı b a ş ın d a h a y a tın g ü z e llik le rin d e n n e leri sev m işse o n la rı d a b e r a b e r sü rü k le y ip g ö tü rm ü ştü r: E d e b iy a t, şiir, m usiki, ra k s. B ü tü n bu şey ler onu n için b irib irin d e n a y rıla m ıy a n cüzü- Ie rd ir ki b ir m ecm u te şk il e d e r.
Y u k a rıd a d em iştim ki o g e n e otuz sene ev v elk i gib i g e n çtir, e k seriy et ü z ere p ek z o r g eçen h a y a tın d a h iç b ir fü tu r, hiç b ir in k is a r onu y ıp ra tm a m ıştır. Öyle zan n e- d iy io ru m ki bu h a rik a y ı hiç d u r m am ış o lm a ğ a b o rç lu d u r, n e z a m a n d u ra c a k o lu rsa işte o v a k it y a şla n m a ğ a b a şlıy a c a k tır.
Bu b itm e z tü k e n m e z ç alışm a serm ay e sin in e n son m a h su lü k a r şım d a iki g ü zel c ilt şe k lin d e d u ru y o r: Selim S ırrın ın ra d y o k o n f e ra n s la rı.. .
H e rk es gibi b e n d e on u n bu m u sa h a b e le rin d e n b ir k a ç ın ı r a d y o d a d in le m iştim ; f a k a t ra d y o d a d in le n e n şey ler g ö zlerin iş tira k lû tfu o lm ak sızın in san ı n e k a d a r z a p te d e b ilir? O k u n a n b ir k ita p k a rış tırılırk e n , k a rş ıd a k o n u ş a n la rın sö zle rin e d a la rk e n , y a n d a b ir p o k e r p a rtis in i ta k ip e d e rk e n d in le n ile n b ir şeyle, sü k û n için d e, b ü tü n d ik k a t a n c a k b ir n o k ta y a v a k fe d ile re k o k u n a n b ir şeyin a ra s ın d a ne b ü y ü k b ir f a rk v a rd ır. Bu fa rk ı a n la m a k için Selim Sır- n y ı ra d y o m ü sa h a b e lc rin d e dinli- y e n le r onu bîı k ita p la rın d a d a o k u m a lıd ırla r. Ne b ü y ü k b ir lü tfe tti de o n la rı h a v a la rd a k a y b o lm a k te h lik e sin d e n k u r ta r a r a k b iz e ir fa n k ü tü p h a n e s in in p ek k ıy m e tta r eserleri a ra s ın d a y e r tu ta c a k o la n bu k ita b ı h e d iy e e tti. Bu iki cild i g ü n le rc e k a rış tır dım , ve h a y a le n sa h ib in in sesin i de ilâv e e d e re k o n la rı d in lercesi- ne o k u d u m . H e r şey d en ev v el b u e se rd e d ik k a t o lu n a c a k m e ziy et lisa n ın g ü z e lliğ in d e n , yazı itib a rih bu m ü s a h a b e le rin k u s u rd a n , p ü rü z d e n ta m a m ile â ri o lm a sın d a n b a şk a m e v z u la rın te n e v v ü ü d ü r. M ü sah ab e sa h ib in in asıl ih tisası olan b e d e n te rb iy e si h a ric in e çık m am ış o lacağ ı z a n n e d ilir. H iç öy le d eğ il. B ak a rsın ız , b ir id m a n m e se le sin d en b a h se d e rk e n id m a n ın fe lsefî, İçtim aî ta a llû k le r in e g e çe r; çocuk te rb iy e sin e , s ıh h a t m ese le le rin e u ğ r a r ; d ü n y a n ın h e r ta r a f ın d a g ezm iştir, m ü şa h e d e le rin i a n la tır, b u n la rd a n b ire r d e rs ç ık a rır; şim al m e m le k e tle rin den, O k y an o s o rta s ın d a n m isa l le r a lır; A n a d o lu y a geçer, iç y u rt h a y a tın d a n le v h a la r çizer, zey- b e k le r d iy a rın d a d o laşır.
Y aln ız b u g ü n ü n h a y a tile m eş gul o lm ak k â fi gelm ez, ta rih te n d e b a h s e d e r; b iz e esk i m ü saraa - la rı, id m a n la rı sö y ler; ç o cu k la rın, g e n çle rin n a sıl y etişm eleri lâ zım g elec e ğ in d e ülk ü n e d ir, b u n ları ta fs il e d e rk e n e n b ü y ü k s a lâ h iy e t s a h ip le rin d e n is tiş h a tla r ya-
(D ev am ı 8 inci s a h ife d e )
Halit Ziya Uşşakîzade
E L H A M R A SİN EM A SIN IN tenzilâtlı kuponu
Bu kuponu Sinema gişesine vererek Balkona yalnız 15 kuruş duhuliye
ile girebilirsiniz. 28 İkinci
Teşrin
Çarşamba gündüz ve gece muteberdir
A K Ş A M
Edebî müsahabe
(B a ş ta r a f ı 5 inci s a h if e d e ) p a r. B ir a ra lık b ü s b ü tü n b a ş k a b ir ç ığ ıra s a p a r; bu ç ığ ır b a ş k a z a n n e d ilir a m m a ö yle d e ğ ild ir, o n u n g ü zellik lere a şk ın ın d iğ e r b ir gö rü n ü ş ü d ü r: B ize G oethe’d en , M a- e te rlin c k ’d en , M o liere’d e n b a h se d e r. M ü sa h a b e b ir id m a n m ü reb - b isin in o lm a k ta n çıkm ış, b ir e d ip ta r a f ın d a n y a p ılm ış tır; İsveç e d e b iy a tın a , F o lk -lo r-Iara o n u n d e lâ- le tile v â k ıf oluruz.
D iğ e r b ir gü n b ir m usiki m ef tu n u s ıfa tile b ize B ee th o v e n ’d e n b a h se d e r, b a şk a b ir vesile ile b e d iî r a k s la r a d a ir söyler, so n ra is te r ki iyi k o n u şu lsu n , b iz d e g ittik çe ra ğ b e tte n d ü şen gü zel konuş.- m a k s a n a tın ı te lk in e d e r, is te r k i g e n çlik yese d ü şm esin , k e n d isi n a sıl fü tu r g etirm em işse « g en çlik ve neşve» b e ra b e r y ü rü m e k lâzım g e leceğ in e k a r a r v e rir, h a ttâ « d ü n y a b ir c e n n e ttir» d iy e g ençliğe y a şa m a n ın le z z e tin i a şıla r.
N e le rd e n b a h se tm e z ? V e b a h se ttik le rin e te m a s e ttik ç e h e p d e rin b ir v u k u f, k e sk in b ir m ü şa h e d e ile b e ra b e r k a v i b ir im a n gö rü lü r, d e rh a l b u im a n ın h a r a r e ti o k u y an ı s a ra r, ve ta tlı sesile ü lk ü sü n ü n d in in i n e şre d e n b u ra h ib e ik tid a e d ilir. O, g en çliğ e b u h ita b e le ri y a p a rk e n , b u d e rsle ri v e rirk e n k e n di a ile h a y a tın d a d a n a z a riy e le ri- n in iki m ü k em m el isa b e t b ü rh a - n m ı v e rm iş tir: K ız la r ı... M em le k e tin g e n çle rin e n e ta v siy e etm iş ise onu k e n d i v ü c u d u n d a n ç ık an sevgili e v lâ d ın d a ta tb ik etm iş ve o n la rı, k ısa b ir cüm le ile ta sv ir e d e b ilm e k için şöyle d iy eceğ im : Selim S ırrın ın h a k k ile ço cu k ları y a p m ıştır.
Bu s a tırla rı b itirirk e n k ita p la rı te k r a r elim e a ld ım ; h iç m ü b a lâ ğ a e tm e k siz in , ve m u h a rririn şah sı n a a it m u h a b b e tim in te sirin e k a- p ılm a k sız m söyliyecğeim ki b u n la rı son se n e le rin m a h su lleri a r a s ın d a p ek m ü h im b ire r e se r m a k a m ın d a â d e ta o k şıy an e lle rle k ü tü p h a n e m e k o y m a ğ a gid iy o ru m .
