GGY340 ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ VE LİDERLİK

(1)

GGY340

ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ VE LİDERLİK

Dr. Duhan KALKAN

Ankara Üniversitesi UBF Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölümü

(2)

STRES VE STRES YÖNETİMİ

 Selye (1956), stres konusuyla ilgilenen öncü bilim adamlarındandır ve stresi, "vücuda yüklenilen herhangi bir özel olamayan isteme karşı, vücudun tepkisi" olarak tanımlamaktadır (Güçlü 2001).

 Ayrıca stres, bireyin fizik ve sosyal çevredeki uyumsuz koşullar

nedeniyle, bedensel ve psikolojik sınırlarının ötesinde harcadığı

gayret olarak tanımlanabilir (Cüceloğlu 1994).

(3)

STRES VE STRES YÖNETİMİ

 Selye, stresi, bireyi etkileyen çevresel uyarıcı olarak görmüştür.

1950 yılında yaptığı bir çalışmadan sonra stres terimini, organizmanın içindeki çevreye karşı aldığı bir durum olarak tanımlamıştır.

 Bu yaklaşımın sonunda Selye, stres ve stresör kavramlarını ön plana çıkarmış, bireyde bir dizi tepki yaratan çevresel uyarıcıyı stresör, bireyin bu tür uyarıcılara karşı gösterdiği tepkiye de stres demiştir.

Sonuç olarak Selye, stresi "bireyin çeşitli çevresel stresörlere karşı

gösterdiği genel bir tepki" olarak tanımlamıştır (Erdoğan 1999).

(4)

STRES VE STRES YÖNETİMİ

 Bir örgütteki iş görenleri etkileyen farklı stres kaynakları bulunabilir. Bu kaynaklardan bazıları şunlardır (Pehlivan 2000):

 a) İş yükünün fazlalığı

 b) Zamanın sınırlılığı

 c) Denetimin sıkı ve yakından olması

 d) Yetkinin sorumlulukları karşılamada yetersiz olması

 e) Politik havanın güvensizliği

 f) Rol belirsizliği

 g) Örgüt ve bireyin değerleri arasındaki uyumsuzluk

(5)

STRES VE STRES YÖNETİMİ

 (Devamı)

 h) Engellenme

 i) Rol çatışması

 j) Sorumlulukların yarattığı endişe

 k) Çalışma koşulları

 l) İnsan ilişkileri

 m) Yabancılaşma

(6)

STRES VE STRES YÖNETİMİ

 Stresle başa çıkmak ve yaşam kalitesini artırmak amacıyla, durumu ya da duruma verilen tepkileri değiştirmeye stres yönetimi denir (Güçlü 2001).

 Bireysel olarak kullanılan bazı stratejilerin ortak yönü, hemen hemen tümünün kişisel alışkanlıklar ile fiziksel, psikolojik ve davranışsal yapıların kontrol altına alınmasını öngörmeleridir.

Böylece bedende başlayan ve zararlı olan stres tepkisi karşı önlemler

alınarak etkisiz kılınmaya çalışılmaktadır. Bireysel olarak stresle

başa çıkmada, bedensel hareketler (egzersiz), solunum egzersizi,

meditasyon, biyo feedback (biyolojik dönüt), gevşeme (relaxation),

beslenme ve diyet, toplumsal destek alma, sosyal, kültürel ve sportif

etkinliklere katılma, masaj, dua ve ibadet, zaman yönetimi gibi

teknikler yararlı olabilir (Pehlivan 1995).

(7)

ZAMAN YÖNETİMİ

 Zaman, her meslekten bireyler üzerine baskı yapan evrensel bir kaynaktır. Zaman yönetimi, zihinde oluşan planların günlük yasama dökülerek gün ve gün gerçekleştirilebilmesidir (Cüceloglu 1999)

 Zaman yönetiminde temel düşünce günün her küçük diliminin daha iyi planlanmasının yöneticilerin daha verimli hareket etmelerini sağlayacak olmasıdır. Zaman yönetimi, acil olmakla birlikte o kadar da önemli olmayan günlük olayların baskısından kaçınmak için, açık önceliklerin ortaya konulmasını da savunur (Koch 1999).

 Zaman yönetimi aslında bir öz yönetimdir; yaşadığımız olayların

kontrolünü sağlamaktır; bireyin kendisini yönlendirerek olayları

yönetmesidir (Güçlü 2001b).

(8)

ZAMAN YÖNETİMİ

 Yönetsel zaman, örgütün amacına ulaşabilmek için harcadığı süredir. Yönetici zamanını, üstleri, astları, diğer bölümlerdeki yetkilileri, çevresel etkenler ve ziyaretler ve kendi ihtiyaçları için kullanılır.

 Etkin yöneticiler çoğunlukla zamanın nereye gittiğini bilen, zaman

üzerindeki üretken olmayan talepleri eleyebilen ve zamanını denetim

altına alabilen kişilerdir. Yöneticiler için en önemli sorunlardan biri,

günlük isler nedeniyle kesintiye uğrayan zamanı mümkün olan en

uzun zaman dilimi haline getirebilmektedir (Güçlü 2001b).

(9)

Güçlü, N. 2001a. Stres Yönetimi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 21(1):91-109, Ankara.

Cüceloğlu, D. 1994. İnsan ve Davranışı. Psikolojinin Temel Kavramları, Remzi Kitabevi, İstanbul.

Erdoğan, İ. 1999. İşletme Yönetiminde Örgütsel Davranış. Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri, İstanbul.

Pehlivan, İ. 1995. Yönetimde Stres Kaynakları, Pegem Yayınları, Ankara.

Pehlivan, İ. 2000. İş Yaşamında Stres, Pegem Yayınları, Ankara.

Cüceloglu, D. 1999. İyi Düşün Doğru Karar Ver, Sistem Yayıncılık, İstanbul.

Koch, R. 1999. 80/20 İlkesi. Daha Azıyla Daha Çoğunu Elde Etmenin Sırrı. (Çev. Kerem Özdemir). İstanbul: Varlık Yayınları, Sayı:

537.

Kaynakça

(10)

Güçlü, N. 2001b. Zaman Yönetimi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 25(25):87-106.