5. SINIF TÜRKÇE TAM ÖĞRENME HİKAYE UNSURLARI Mustafa KAFA

5. SINIF TÜRKÇE TAM ÖĞRENME

HİKAYE UNSURLARI Mustafa KAFA

KONU ANLATIMI ……….:

HİKÂYE UNSURLARI

Yaşanmış ya da yaşanma ihtimali olan olayların kurgulanması ile oluşan eserlere hikâye (öykü) adı verilmektedir.

Her hikâyede dört unsur mutlaka bulunmaktadır.

1. Olay:

Hikâyede mutlaka bulunması gereken unsurların başında olay gelmektedir. Olay hikayedeki kahraman ya da kahramanların başından geçen, oluşan durum, ilgi çeken her türlü iş veya hadisedir.

2. Kahramanlar:

Hikâyede meydana gelen olayları yaşayan kişilere kahraman adı verilmektedir.

Olayların merkezinde olan asıl kişilere ana karakter, ana karakterlerin çevresinde yer alan diğer karakterlere de yardımcı karakter (yan karakter) adı verilmektedir.

3.Yer (mekân):

Hikâyede meydana gelen olayların geçtiği mekanlara yer adı verilmektedir.

4. Zaman:

Hikâyede gerçekleşen olayların meydana geldiği zaman dilimine denir. Zamanın illa gün, ay, yıl gibi bir zaman olması şart değil. Mesela; sıcak bir yaz günü, sabahın erken saatlerinde, akşama doğru gibi ifadeler de zaman hakkında bilgi vermektedir.

ÖRNEK:

Akşam ezanı okunmak üzereydi. Ahmet ve Cengiz eve gitmek için bir sokak arasına girmişlerdi. Sokak dar uzun bir yolun her iki tarafında da evlerin bulunduğu sessiz, ama bu sessizliğiyle insanı ürküten bir sokaktı. Biraz içleri ürperdiği için adımlarını daha da hızlandırmışlardı. Beş on adım atmamışlardı ki karşılarına kocaman beyazlı bir köpek çıktı.

Cengiz durdu, Ahmet’in de kolundan tutarak durdurdu.

Köpek öylece onlara bakıyor, kenara çekilmiyordu. İki evin arasından çıkan adam köpeğe yaklaştı, köpeği boğazından tuttu. Korkmayın çocuklar size bir şey yapmaz hadi geçin, deyince Ahmet ve Cengiz rahat bir nefes aldılar.

Olay: Okuldan eve dönen çocukların bir köpekle karşılaşmaları.

Yer: Ara bir sokak Zaman: Akşam vakti

Kahramanlar: Ahmet, Cengiz, yaşlı adam ve köpek

: ……….……….ALIŞTIRMA

Aşağıdaki hikâyenin unsurlarını belirtilen yerlere yazınız.

Anlama sorularını yapınız.

Kurnaz bir tüccar, güney denizlerindeki adalarda yaşayan yerlilerin bol miktarda altını olduğunu duyunca, bir gemi dolusu soğanla birlikte yola çıkmış. Hayatlarında ilk defa soğan yiyen yerliler soğandan o kadar memnun kalmışlar ki tüccara bunun karşılığında bir gemi dolusu altın vermişler.

Bu haberi duyan başka kurnaz bir tüccar “Madem soğanı sevdiler, o zaman sarımsağı da çok severler.” diye düşünerek, bir gemi dolusu sarımsakla aynı adaya doğru yola çıkmış. Gerçekten de, yerliler sarımsağı soğandan daha çok sevmişler. Bunun karşılığının öyle altınla falan ödenemeyeceğine inandıkları için de sarımsaklara karşılık ellerinde bulunan en kıymetli şeyleri olan soğanlarını, gemiye doldurarak tüccara hediye etmişler.

Olay: ………..

……….

Yer: ………..

Zaman: ………..

Kahramanlar: ………

Hikâye anlama soruları:

1. Tüccarların kişilik özellikleri nedir?

………

2. Tüccarlar adaya niçin gitmişlerdir?

……….

3. Yerliler niçin soğanı çok sevmişlerdir?

……….

4. Yerliler ikinci tüccara niçin altın değil de soğan vermişlerdir?

……….

……….

……….

TÜRKÇE DERSİ ETKİNLİK ………..:

Aşağıdaki hikâyelerin unsurlarını altlarındaki alanlara yazınız.

Ahmet ile dedesi bir köyde yaşıyordu. Ahmet, köyün sonundaki dağın ardını merak ediyordu. Dağın ardına gitmek, oraları görmek istiyordu. Dedesi ona engel oluyordu.” Tehlikelidir, canavar var insan yutar! Diye korkutuyordu. Ahmet önce inanıyordu bu sözlere, sonra inanmaz oldu. İçindeki merak gittikçe büyüyordu. Bir yaz günü her zaman yaptığı gibi uzaklara bakmaya, dağın ardını gidip görmeye karar verdi. Dağa tırmandı ve ardında yemyeşil ovalar ve güzel köyler gördü.

Olay: ………..

……….

Yer: ………..

Zaman: ………..

Kahramanlar: ………

Sergey, dedesi Aleksice otururdu. Çok meraklı bir çocuktu; her şeyi öğrenmek isterdi. Sergey, bir gün dedesine:

— Dedeciğim, şu pabuçlarımın, elbiselerimin hâline bir bak! Bana ne zaman yeni elbise, pabuç alacaksın, diye sordu.

Dedesi:

— Deniz kıyısına gidelim. Orada istediğin kadar pabuç ve elbise bulacağız. Beğendiğini al, giy, dedi.

Sergey ve dedesi deniz kıyısına gittiler deniz kabuklarından başka bir şey yoktu. Sergey biraz şaşkın da olsa kabukları toplayıp dedesine getirdi. Onlardan süs eşyaları yaptılar. Dede torun pazara gidip bu süs eşyalarını sattılar ve kendilerine güzel giysiler aldılar.

Sergey önemsiz gibi görünen şeylerin biraz emek ve alın teriyle nasıl değer kazanacağını anlamıştı.

Olay: ………..

……….

Yer: ………..

Zaman: ………..

Kahramanlar: ………

: ……….TEST

oynayabileceğimiz için çok sevindik. Saklambaç, körebe, ve birdirbir oynadık. Minderlerin, yastıkların üstünde

hoplamak hoşumuza gidiyordu. En çok da Güven'i ebe yapıyorduk. Hepimiz çok yorulmuştuk. Mutfağa geçip ne varsa yedik. Leyla kestane pişirdi ve hepimize paylaştırdı. Enver, bir kestanesi çürük olduğu için onun yerine sağlamını istemişti. Bu yüzden Güven'le kavgaya tutuştular. Onları ayırıp Enver'e kestanemin birini verdim.

1. Bu parçada aşağıdaki hikâye unsurlarından hangisine ver verilmemiştir?

A) Olay B) Yer C) Zaman D) Şahıs

İki arkadaş arabadan inip caddede dolaşmaya başladı.

Naciye’nin karnı çok acıkmıştı. Âdeta midesinde bir sızı duymaya başladı. Gözlerinin önünde siyah siyah lekeler uçuşuyordu. Güneş ufukta kayboluyor; gök, pembe ve kırmızı bulutlarla doluyordu. Tatlı bir kızıllık kaplamıştı her yanı. Caddedeki kalabalığın içinde bazı bisikletli çocuklarda vardı.

2. Bu parçada anlatılanlar aşağıdaki zaman dilimlerinin hangisinde gerçekleşmiştir?

A) Sabah B) Öğle C) Akşamüstü D) Gece yarısı Dışarıdan çok ihtişamlı görünen köşke yavaşça girdi. Burası sıcak sayılırdı. Geniş, taş merdivenlerden çıktı. Antrenin, salonun lambaları yakılmıştı. Ömründe görmediği bu ihtişama, bu süslere hayretle baktı. Özellikle salondaki eşyalar onu büyülemişti: halılar, duvardaki resimler, vazolar, ağır perdeler, ortadaki masa... Hepsine ayrı ayrı bakıyordu. Yemek odası da çok süslüydü. Yemek vakti yaklaştığı için et ve börek kokuları da duyuluyordu. Kim bilir ne yemekler yenecekti bu yemek odasında?

3. Bu metinde aşağıdaki mekânlardan hangisi yer almamıştır?

A) Yemek odası B) Yatak odası C) Salon D) Bir köşk

Her akşam işten çıkınca vapura binerdim. Vapurdan inen insanları izlemeyi çok severdim. Özellikle benim dikkatimi çekenleri... Bazen benim ilgimi çeken, beni şaşırtan, meraklandıran hiç kimse inmezdi vapurdan. Aslında böyle günler, moralimin bozuk olduğu günlerdi.

4. Yukarıdaki hikâyenin unsurları hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Yazar – Sabah – Vapur – İnsanları inceleme B) Yazar – Akşam – Vapur – Kavga etmek C) Yazar – Akşam – Vapur – İnsanları inceleme D) Yazar – Akşam - Tiren – İnsanları inceleme