3. ÖRGÜTSEL ETİK
Örgüt etiği, aynı yerde çalışmakta olan bireylerin istek ve amaçlarının gerek birbirleriyle gerekse işletmeninkiyle uyumlu hale gelmesi olarak tanımlanabilmektedir. Bireylerin davranış ve tutumları üyesi oldukları örgütün hedefleriyle tutarlılık arz etmelidir. Menfaatler paralellik arz ettiği takdirde gerek bireyler gerekse örgütler hedeflerine ulaşabileceklerdir.
Örgütsel etik, iş etiğinin örgütsel boyutta uygulanmasıdır.
Örgütlerde ortak karar alma sürecine ve faaliyetlerin yerine getirilmesi sürecine temel etik ilkelerinin yansıtılması olarak da tanımlanabilir. Başka bir tanımda, örgütün içinden ve dışından kaynaklanan sorunların çözümünde belirli kurallar getiren örgütün davranış kültürünün toplamı olarak ifade edilmektedir. Ayrıca, örgütsel etiği, ekonomik faaliyetleri yürütürken, dürüstlük, güven, saygı, adaletli davranmayı ilke edinmek ve topluma destek olacak şekilde hareket etmek şeklinde davranış kuramı ile ilişkilendiren tanımlar da bulunmaktadır.
Örgütlerdeki toplumsal sorumlulukların etik bileşenleri:
-Toplumsal etik kuralları ve etik normlar ile ilgili beklentilere uyacak şekilde hareket etmek,
-Toplum tarafından benimsenen yeni ve gelişen etik ile etik normları tanımak ve saygı duymak,
-Örgüt hedeflerine ulaşmak için normlardan taviz verilmemesi,
-İyi bir örgüt üyesi olmanın ahlaki ve etik açıdan kendinden bekleneni yapmaktan geçtiğini bilmek,
-Örgüt bütünlüğünü ve etik davranışı sadece yasalara yöneltmektir.
Örgütsel etiğin günümüzde önemli bir konu haline gelmesinin altında yatan nedenler şöyle sıralanabilir:
-İşletmelerin uzun yıllar kâr ve rasyonelliği ön planda tutarak, temel etik ilkelerini ihmal etmeleri,
-İyi bir işin iyi bir ahlak ile özdeş olduğunun farkına varılması, -Mükemmellik ve kaliteye ulaşma ile ilişkili olduğunun anlaşılması,
-Rekabetin şiddetinin artması ve niteliğinin değişmesine bağlı olarak toplumsal güvenin zedelenmesi,
-Güven ve iş yaşamındaki değerlerdeki bozulmanın, sonuçlarının ortaya çıkmaya başlaması.
4. İŞLETME ETİĞİ
İşletme etiği, müşterilere üretilip sunulan ürün ve hizmetler yanında, yerel yönetimleri ve çevreyi de kapsamaktadır.
Dolayısıyla, kurumsal etik olarak da adlandırılmaktadır. Bu açıdan bakıldığında, işletme etiğinin, aynı zamanda, örgütünün kurumsal ahlakını da ifade ettiği söylenebilmektedir.
İşletme etiği kapsamında yer alan taraflar şunlardır:
-Sahipler, -Müşteriler, -Çalışanlar, -Toplum, -Rakipler,
-Tedarikçiler, -Sosyal gruplar.
5. YÖNETSEL ETİK
Yönetsel etik, büyük ölçüde yöneticinin etik değerlerine bağlı olarak gelişir ve üç seviyede uygulama alanı bulur.
Kişisel Uygulamalar: Bu bölümdeki etik sorunlar, yöneticilerin yasal olan; ancak kişisel doyum veya kazançla sonuçlanan etik seçimlerini içerir. Örneğin kaynakların yanlış kullanımı, cinsel taciz veya bazı çıkar çatışmaları gruba girmektedir.
Mesleki Eylemler: Bu grup, yöneticilerin mesleki konularla ilgili olarak yaptığı etik seçimleri içerir. Örneğin adam kayırma, sorun çıkmasını önlemek için ilgili tarafların baskılarına boyun eğme, işgörenlerin işten atılmaları bu tür örneklerdendir.
Günlük Yönetim İşleri: Bu grup, gücün kullanımı, örgütlerin ve bireylerin şekillendirilmesi, doğru değerlerin kararlaştırılması, gücün adil bir şekilde kullanılıp kullanılmadığının belirlenmesi ve uygulanan seçimlerin haklılığının sorgulanmasını içermektedir.
6. MESLEKİ ETİK
Meslek etiği, her mesleğe özgü etik kurallar ve ilkeler oluşturarak, bunların standart hale getirilmesine katkıda bulunan bir uygulamalı etik türüdür. Meslek etiği ile ilgili açıklamalardan önce meslek kavramı üzerinde durulması gerekir. Meslek, bireyin yaşamını devam ettirebilmesi için faaliyette bulunduğu iştir. Meslek sahibi olmak, kişiye saygınlığın yanı sıra toplumda sosyal, ekonomik, yasal bir takım üstünlükler sağlar.
Bir işin meslek sayılabilmesi için sahip olması gereken özelliklerden bazılarına aşağıda yer verilmektedir:
-Meslek, entelektüel boyuta sahiptir.
-Meslek mensuplarının ilk amacı, kendilerine ihtiyaç duyanlara hizmet etmektir.
-Bir meslekte bütün meslek üyelerinin yer aldığı organize bir örgütün varlığı gereklidir.
-Meslek, insanların toplum içerisinde bir amaca yönelik olarak gerçekleştirdikleri çaba ve geçim kaynağı olarak tanımlanabilmektedir.
-Meslek, kişiler ve kurumlar arası ilişkilerin doğduğu nokta olma özelliği ile, kişinin toplumun içerisindeki rolünü belirlemektedir.
Türkiye'de turizm sektörü ile ilgili olan mesleklere ait standart meslek ilkeleri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
Turizm Taşımacıları Derneği'nin Meslek ilkeleri, Turizm Çalışanlarının Meslek ilkeleri,
TÜRSAB Seyahat Acenteliği Meslek ilkeleri.
Kaynakça
Ankuzem , Turizm İşletmelerinde Etik , Ankara , s. 1-84
