2. HAFTAULAŞIM POLİTİKALARI ve ULAŞIM SORUNLARI-I

(1)

2. HAFTA

ULAŞIM POLİTİKALARI ve ULAŞIM SORUNLARI-I

(2)

ULAŞIM POLİTİKALARINA GENEL BAKIŞ

21. yüzyıl dünyasında sosyal ve ekonomik hayatı canlı ve dinamik tutabilmenin en önemli şartlarından biri; çağdaş teknolojileri kullanan, çevreye duyarlı, uluslararası kurallara uyum sağlayan, hızlı ve güvenli, tasıma türleri arasında dengenin sağlanabildiği, çağdaş ulaşım hizmetleridir.

• Kentleşme oranının artması toplumun ekonomik ve sosyal gelişmişliğinin göstergelerinden biri olarak görülürken, aynı zamanda ulaşım alanında en modern, en gelişmiş araçlara sahip olmak ve bu alandaki teknolojik yeniliklere ayak uydurmak da ekonomik kalkınmışlığın bir gereği olarak görülmektedir.

(3)

Hızlı kentleşme, sanayileşme ve nüfus artısı, beraberinde ulaşım alanındaki sorunlara da yansımaktadır. Ulaştırma bir hizmet türü olup, üretimi ve topluma sunumu aynı anda gerçekleşir. Bu hizmetin ihtiyaç duyulduğunda kullanılmak üzere depolanma olanağı bulunmadığı gibi; diğer sektörlerin gereksinimi ile toplumsal gereksinimler doğrultusunda üretim ve sunum zorunluluğu da vardır.

Diğer bir ifade ile bütün ihtiyaçlar, kaynaklar, ilişkiler doğru planlanarak değerlendirilmek durumundadır.

(4)

Ulaşım hizmeti kendi basına bir ekonomik faaliyet olduğu gibi diğer sektörlerle yakın ilişkisi vardır. Ekonomide baslı basına bir maliyet sorunu olan tasıma, doğru planlama, yeterli altyapı, hızlı ve güvenli ekonomik taşımacılıkla diğer sektörlere ekonomik avantaj sağlayarak olumlu yönde etkileyen bir hizmet sektörüdür.

Hareket ve hareket güvenliği olarak da tarif edilen ulaşımda arzın ve karşılığı olan talebin doğru tanımlanma zorunluluğu vardır. Ulaşımda arz ve karşılığı olan talep hayata geçirilirken bir ulaşım planlaması ve politikası da mutlaka gereklidir.

(5)

Dünyada ana ulaşım türü olarak kullanılan kara yolu ulaşımının; noktalar arasında kesintisiz taşımaya olanak vermesi, bu tasıma modunun esnek yapısı, hızı ve modlar arası geçişlere uyumlu olması kara yolu taşımacılığının giderek gelişmesine olanak vermiştir.

Ancak bu gelişmelerle beraber yarattığı trafik kazaları ve trafik tıkanıklıkları, diğer ulaştırma türlerine kıyasla yarattığı daha fazla hava kirliliği, gürültü, ayrıca tüketilen akaryakıt atıklarının su ve toprak kirlenmesine yol açması, yoğun trafiğe sahip karayollarında ekolojik dengenin bozulması, gelişmiş ve kimi gelişmekte olan ülkelerin diğer tasıma türlerine yönelmesine neden olmuş ve bunun sonucunda da kombine taşımaya yönelik planlama çalışmaları başlatılmıştır.

(6)

Entegre Ulaşım Sistemleri

(7)

Otomobile dayalı ulaşım sistemi döngüsü

(8)

Otomobile dayalı ulaşım sorunları

(9)

Ulaşım Sorunu/Trafik Sorunu

Ulaşım sorunlarının pratik yansımalarından biri olan trafik sorunlarının ise iki temel nedeni vardır:

Birinci neden yüksek talep karşısında yol altyapısının yetersiz olmasıdır.

İkinci neden ise yol, kavşak, durak, otopark ve benzeri altyapıların standartlara göre tasarlanmaması, trafik kurallarına uyulmaması, otopark yetersizliği ve trafik akışının düzenlenmemesi olarak açıklanabilir.

Her iki etken gündelik yaşamımızda ulaşım için daha fazla zaman kaybedilmesi, hava kirliliği, gürültü ve kazalar olarak yansımak tadır.

(10)

Kentlerde yol altyapısı ve trafik düzenlemelerinden kaynaklanan sorunlar daha basit ve teknik sorunlardan kaynaklanmaktadır. Bunlar:

Kentlerde ulaşım sorunlarının artmasındaki en önemli etken olarak otomobil sayısındaki artış gösterilmektedir. Otomobil sahipliliği (sayısı) ekonomik bir gösterge olmakla beraber bireylerin günlük yaşamlarında otomobil bağımlılığı (kullanım sıklığı) ulaşım politika ve uygulamalarından etkilenmektedir.

Yeterli toplu taşıma sisteminin olmaması,

kentlerin geniş bir alanda saçaklanarak gelişmesi,

bisiklet ve yaya mekânlarının yetersiz olması ve

yol inşaatlarına öncelik verilmesi bireylerin otomobil kullanımlarını arttırmaktadır.

(11)

Diğer yandan, kent merkezinin farklı ulaşım türleri ile erişilebilirliğinin geliştirilememesi ve kent mekânının bireylerin gereksinimlerine yönelik yaşanabilir ve kaliteli tasarlanmaması ise kent merkezinin kullanımı azaltmaktadır. Bu sorunların aşılması için dünyada uygulanan başarılı örneklerin incelenmesi ve kabul gören yaklaşımların benimsenmesi ile etkili çözümler geliştirilebilir.

(12)

Dünyada kentsel ulaşım planlamasında benimsenen çağdaş yaklaşımlar aşağıda özetle sıralanmıştır:

toplu taşıma altyapısının güçlendirilmesi

raylı toplu taşımaya öncelik verilmesi ve yatırım yapılması

otomobil kullanımının azaltılması, engellenmesi ve otomobil kullanımını özendirici etkenlerin ortadan kaldırılması,

kentte yayalara ve bisiklet kullanıcılarına yönelik düzenlemeler yapılması (Schiller vd., 2010; Weiner, 2008).