REPRODÜKTİF SÜRÜ SAĞLIĞI
Prof.Dr. Şükrü Küplülü
SÜT İNEKLERİNDE
SÜRÜ YÖNETİMİNİN FERTİLİTEYE ETKİSİ
Süt inekçiliğinin amacı kar elde etmektir
• Gelirler
1. Süt üretimi
2. Damızlık üretimi
• Giderler
1. Tesisin kurulması 2. Hayvan temini 3. Techizat
4. Beslenme giderleri 5. Veteriner Hekimlik 6. Personel
7. Amortisman
NOT: Gelirler, giderlerden fazla ise işletme ayakta kalabilir !
İnekçilikte başarı için : sürü yönetimi önemli
1. İyi planlama
2. Yüksek genetik kapasiteli hayvan seçimi 3. İyi yetişmiş personel
4. Etkin sağlık programları (koruyucu hekimlik-aşı)
5. Kayıt sistemi (Girdiler, maliyet ve özellikle döl verimi parametreleri)
6. Fertilite kontrol programlarının uygulanması (Bireysel ve Kollektif yaklaşımlar)
7. Beslenme ( doğru ve ucuz)
Birleşik maliyet
(Anonim 6, 2017)
Karlılık için hesap önemlidir
Maliyetlere karşı önlemler
YETİŞTİRİCİNİN ALDIĞI ÖNLEMLER 1. Seleksiyon
* Süt verimi yüksek hayvanların sürüde tutulması
2. Fertilitesi yüksek genetik kapasitesi hayvanların sürüde tutulması
İNEĞİN ALDIĞI ÖNLEMLER
3. Adipoz dokunun enerji kaynağının süt veriminde kullanılması 4. Reprodüktif faaliyetleri durdurması
NOT : *Bu iki parametre birbirinin antagonistidir.
*NED
Süt Verimi ve Fertilite İlişkisi (ABD)
NOT: Süt verimi artarken fertilite düşmektedir.
Düvelerde ilk tohumlamada fertilite oranı yüksektir
Kuzey-Doğu Amerika da 1957-2002 Yılları Arasında İneklerin 48 Ayda Canlı Kalma
Oranları ve Doğum Aralıkları (Oltenacu ve Broom, 2010)
Süt Verimi ve Fertilite
İlişkisi
inek yetiştiriciliğindeki temel amaç
1 yılda
• Sağlıklı bir anne
• Yaşama kabiliyeti yüksek bir yavru
SÜT İNEĞİNİN 1 YILI
Postpartum süreç
•Uterusun yenilenme
•Ovaryumun aktivitesi +
•Laktasyon Tohumlama
DOĞUM
Laktasyon
Kuru dönem
•Süt sekresyonu
•Buzağı büyümesi
Gebelik 282/365 = % 72
Gebelik ve Laktasyon 282-60=222= % 61
Reprodüktif parametreler
Buzağılama aralığı 1 yıl
Buzağılama-ilk östrüs 21-24 gün
Doğum ilk tohumlama < 60.0-65.0 gün Tohumlanan ineklerde gebelik yüzdesi > % 60-65
Tohumla İndeksi
(gebelik/tohumlama sayısı) < 1.6
Doğum-gebe kalma aralığı < 80-82 gün
Çiftleşme kabul etme > 70-80
Östrusun belirlenebilmesi > % 85-90
NOT: Bu parametreleri yakalamak çoğu zaman zordur
Fertilite için sıkı denetlenmesi gereken hastalıklar
1. Brucellozis - 2. Tüberküloz - 3. BVD-MD - 4. IBR -
5. Neospora caninum - 6. Lökozis -
Bu hastalıkların bulunduğu
sürülerde fertilite parametrelerinin
değerlendirilmesi gereksizdir
Hedef. VKS U.Kuru dönem 3- 3,50
Y.kuru dönem 3,25 Er. laktasyon 3
Sırt, bel ve sakrum deri altı yağ kalınlığı
Vücut Kondisyon Skoru ve Fertilite
(Anonim, 2017; Vince ve ark; 2017)
BUZAĞI SEPTİSEMİSİ
Yağlı ineklerde immunosupresyon görülür
Yüksek VKS I g düşük interferon g düşük Yüksek VKS I g düşük interferon g düşük
İyi olanlar Ig yüksek interferon g yüksek
VKS ve İmmunite
Periparturient dönemde enerji ihtiyacı
DOĞUM
SÜT ÜRETİMİ
BİYOLOJİK FAALİYETLER ve BÜYÜME İNTRAUTERİN BUZAĞI BÜYÜMESİ
KOLOSTRUM
2 Hafta 7 Hafta
Vücut Kondisyon Skoru ve Fertilite
(Enerji Dengesinin Pratik İndikatörüdür)
1. Beslenme, fertilitenin anahtarıdır . 2. Beslenmenin indikatörü VKS’dir.
3. Ticari işletmelerde hayvan besleme uzmanı bulundurulmalıdır.
4. Beslenme stratejisi oluşturulmalıdır.
(Rodenburg, 2016; Anonim 11, 2015)
