• Sonuç bulunamadı

farklı büyüme merkezleri farklı büyümenin farklı dönemlerinde aktif hale geçer ve aktivite hızları farklıdır. Bu faktörler koordine edilerek türün form özelliklerinin önceden belirlenmesi sağlanır.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "farklı büyüme merkezleri farklı büyümenin farklı dönemlerinde aktif hale geçer ve aktivite hızları farklıdır. Bu faktörler koordine edilerek türün form özelliklerinin önceden belirlenmesi sağlanır."

Copied!
8
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)
(2)

Farklılaşma büyümesi (diferansiyel büyüme)

Vücut organlarının birbirlerine oranları doğum öncesi ve sonrası yaşam boyunca nadiren aynı kalır (Şekil 1.8 ve 1.9). Vücudun farklı büyüme merkezleri farklı büyümenin farklı dönemlerinde aktif hale geçer ve aktivite hızları farklıdır. Bu faktörler koordine edilerek türün form özelliklerinin önceden belirlenmesi sağlanır.

Cüsse ilişkisi bütünle bütünün parçaları arasında matematik olarak y=bxk eşitliği ile ifade edilir. Burada y=Organın

büyüklüğü, x=Vücut büyüklüğü, b=Bir katsayı olup vücut

büyüklüğünün organı ifade eden bir kesridir. k=1 olduğunda, organla vücudun büyüme hızları aynıdır. Buna “izometrik

(3)

Vücut kompozisyonu

Vücut kompozisyonu türe, ırka, yaşa, cinsiyete, beslenme düzeyine ve fiziksel çevreye göre değişiklik göstermektedir. Örneğin, vücuttaki yağ dokusu yetişkinlik döneminden sonra önemli derecede artış gösterir. Vücut kompozisyonunun yaşın ilerlemesiyle birlikte değişmesi, vücudun çeşitli organlarında var olan diferansiyel büyüme eğilimi nedeniyle gerçekleşmektedir. Bu gibi değişiklikler, yüksek protein beslenmesi ile hızlandırılabilir. Erkeklerde, dişilere göre vücut ağırlığına oranla daha az yağ dokusu bulunur. Her bir kg yağ üretimi aynı ağırlıkta kas veya kemik üretiminden daha fazla yeme gerek gösterdiğinden erkekler yemi canlı ağırlığa daha etkili bir şekilde

(4)

Büyüme gerilemesi (gecikmesi)

Büyüme gerilemesi (gecikmesi), DNA

replikasyonunda görülen bir aksama veya

hücrelerde protein sentezinin azalması ile

ilişkilidir. Bu durum; hormon dengesizliği,

(5)

Beslenmenin büyüme üzerine etkileri

Hayvanın yaşam enerjisini etkileyen faktörler;

İştah ve tokluk,

Merkezi sinir sisteminin tamamlayıcı (integratif)

aktivitesi,

Bazal metabolizma,

İstemli kasların aktivitesi,

Karbonhidrat, protein ve yağların vücudun

büyümesinde, korunmasında ve üreme

faaliyetlerinde kullanılması,

Artık enerjinin yağ dokusu içerisinde

(6)

Hücre, organ ve dokuların büyümesi

Hacimdeki (boyutlardaki) herhangi bir artış kaçınılmaz olarak biçimde de bir değişikliğe neden olur. Ancak, her bir hücrenin ulaşabileceği büyüklüğün bir sınırı vardır. Bazı organlar

diğerlerinden karakteristik olarak daha küçük hücrelere sahiptir ve bunların özellikle yüksek bir metabolizma değeri vardır.

Örneğin, karaciğer ve böbreklerin hücreleri yürek

hücrelerinden daha küçüktür. Metabolizması hızlı olan hücreler, çeşitli maddelerin hücre zarından geçişini kolaylaştırmak ve

hızlandırmak için hacimlerine oranla daha geniş bir yüzeye sahiptir.

(7)

Tüm vücudun büyümesi

Besin maddeleri, fetal gelişmenin erken dönemlerinde

her zaman yeterlidir. Ancak, daha sonra dölüt

büyümeye ve her gün önemli miktarlarda ağırlık

kazanmaya başladığından beslenme büyüme üzerine

etkili olan en önemli faktör durumuna geçer. Ananın

kanı, tüm besin maddeleri ile dölütü besler. Başka bir

deyişle, ananın dölüte ulaşan kan miktarı, dölütün

büyüme hızını belirleyen esas faktördür. Bu durum birkaç

açıdan önemlidir. Küçük yapılı bir annenin –kocası

ortalamanın üzerinde irilikte olmasına karşın- küçük

bebek dünyaya getirme eğiliminde olmasının bir nedeni

budur. Gebelikten hemen sonraki hücre bölünmesi

(8)

Doğum sonrası (postnatal) büyüme

Hayvan doğduktan sonra üzerinde birçok ölçü alınabilir.

Örneğin uzunlamasına büyüme ölçülebilir. Vücudun çeşitli

kısımlarının ağırlığı, uzunluğu, çevresi ve deri altı yağ

katmanı ölçülebilen özelliklere ilişkin diğer örneklerdir. Her bir

ölçü bakımından gözlemlenen ilerlemenin grafiğini

çıkartabilmek ve karşılaştırabilmek amacıyla tüm bu ölçüler

için büyüme eğrileri çizilir. Bunlar içerisinde

“telafi büyümesi

(catch-up büyümesi)”

açık şekilde ortaya konmaktadır.

Yaşamın erken dönemlerindeki yetersiz beslenme her

zaman bu biçimde sonuçlanmayabilir. Erken kritik

dönemden sonra yeterli beslenmeyen hayvan ve çocuklar

her zaman açtır. Yem veya yiyecek bulur bulmaz hemen

çok fazla miktarda tüketmeye başlarlar ve ağırlık ve

Referanslar

Benzer Belgeler

Nadir Nadi ile yaşam bilinen gazete patronları ile yaşamdan çok farklı, çok zorlu, bir o kadar da sade, ama kendi içinde renkli ve zengin, çok özel, çok güzeldi..

Diz önü ağrısı olan ve olmayan olgular sonuçları etkileyebilecek yaş, cinsiyet, operasyon sırası yapılan menisküs tamiri, operasyon öncesinde geçen süre,

Çal›flmada, babalar›n e¤itim durumuna göre baba- s› ilkö¤retim ve lise mezunu olan ö¤rencilerin benlik sayg›s› puan ortalamas› en yüksek bulunurken, baba-

S So ossy yo od de em mo og grra affiik k B Biillg gii F Fo orrm mu u:: Bölümümüzce gelifltirilen sosyodemografik bilgi formunda bireyin yafl›, cinsiyeti, medenî durumu,

Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, Cilt 25, Sayı 1, Mart 2012 / Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, Volume 25, Number 4, March

100 kişi başına düşen enformasyon ve telekomünikasyon teknolojisi altyapısı değişkenin (ETT i,t ) ekonomik büyümeye etkisine (β 7 ) ilişkin bulgular

Filogenetik analizler sonucunda; baldan izole edilen izolatların Lactobacillus kunkeei (HD4) ve Staphylococcus warneri (HD5 ve HD20), polenden izole edilen

Kumral Ada Mavi Tuna adlı yapıtta, odak figürlerin iç çatışma yaşamalarında, yapıtta çizilen dış gerçekteki iç savaş ortamının etkileri yanında figürlerin kendi kişilik