KUNST DER FARBE
R E N K S A N A T I
Yazan : Johannes İ T T E N Neşreden : Otto Maier, Verlag
Ravensburg
«Renkler olmasaydı acaba dünyamız na-sıl olurdu?» sorusuna verilebilecek tek karşı-lık (tamamen monoton, neşe vermiyen, hiçbir canlılık ifade etmiyen bir şekiller yığınından başka bir şey olamıyacağı) dır. insanlar en eski zamanlardan beri fasılasız olarak renk-lerin çeşitli özellikleri ile meşgul olmuşlar, renk kompozisyonlarının etkisi altında kal-mışlardır. Renklerin ve kullanılma şekilleri-nin haiz bulunduğu üstünlük ve önemi göz önünde tutarak yayınlanmış olan bu kitap renklerin çeşitli kullanma imkânları, ifade özellikleri hakkında geniş izahat ve renkli misaller ile pratik bilgiler vermektedir. Mes-lek itibariyle renklerle yakından ilgisi bulu-nanların veya renge karşı sevgi duyan her-kesin görüş ve bilgilerini genişletmeğe en zevkli ve uygun renk kompozisyonlarını seç-meğe büyük yardımı dokunacak olan bu kıymetli eseri, okuyucularımıza bilhassa tav-siye ederiz.
S. T .
ATRIUMHAUSER
A V L U L U T E K E V L E R Yazan : Paulhans Peters Neşreden : Verlag Georg D. W. Callwey
Miinchen/ Allemagne
Şehirler içinde arsa bulmak günden gü-ne güçleştiğinden ve fiyatları da devamlı su-rette arttığından bahçeli mesken inşaatında yeni buluşlar elde etmek bir zaruret olmuş-tur.
Bu sahada en pratik şeklin iç avlulu ev-ler olabileceği sonucuna varılmıştır. Ancak bu gibi evlerle bitişik nizamda bir mahalle tesisinde yalnız ekonomik düşüncelerle ha-reket edilmemesi ikamet şart ve özellikleri-nin esas olarak göz önünde tutulması icap etmektedir. Ki:-;ük parsellerde kurulacak tek
ailelik meskenlerin en uygun şekli şüphesiz avlulu, tek katlı binalardır. Bu gibi binalar-da cn tarafta bir giriş bahçesi için yer ayrıl-masına lüzum olmadığı gibi komşu binalara da muayyen mesafe ve aralıklar bırakılması mecburiyeti de ortadan kalkmakta, bu su-retle arsa yüzeyinden ve diğer masraflardan tasarruf yapmak kabil olmaktadır. Avrupa-da şehirlerin yakınınAvrupa-da bu tarzAvrupa-da ev inşaatı günden güne çoğalmakta, hattâ rağbet gör-mektedir. Federal Almanya'da yapı
nizam-namelerinde bu çeşit inşaatı temin için deği-şiklikler yapılmıştır. Paulhans Peters'in A V L U L U E V L E R isimli kitabı bize plânlar hakkında teferruat ve geniş izahat vermekte olduğundan, bu konuyu inceleyecek olan-lara, eseri tavsiye ederiz.
S. T.
COUR D'ASSAINISSEMENT
DES AGGLOMERATION
Şehir ve kasabaların kanalizasyon ve binaların pis su tesisatı dersleri , Y a z a n : H. G U E R R E E
Son harbin başlangıcına rastlıyan 1939 yılında, Fransa'da şehir ve kasabaların ka-nalizasyon şebekeleri noksan bir halde idi. 1945 den beri bu işlerde büyük gelişmeler olmuştur. Bununla beraber daha yapılacak çok iş vardır, ve şüphesiz ki, genel sıhhat ba-kımından da, bütün şehir ve kasabaların ka-nalizasyon şebekeleri olması temenni edilir. Fransa'da şehir kanalizasyon şebekeleri-nin tamamlanabilmesi için büyük kredilere ihtiyaç olduğu muhakkaktır, fakat daha önemli olarak da, projelerin hazırlanması, inşaatın idaresi ve nihayet mevcut ve yapı-lacak olan şebekelerin işletme ve bakımları için uzman teknisyenlere ihtiyaç vardır. Bu-rada uzman teknisyenlerin yetiştirilmesi ve bu branştaki en son bilgilerin bir araya top-lanması meseleleri ortaya çıkmaktadır.
Fransız İmar Bakanlığı, ilgililer tarafın-dan tatbik edilmek üzere şehir kanalizasyon-ları hakkında yeni bir talimatname yayımla-mıştır. Ancak, gerek halkın, gerek belediye teknisyenlerinin istifadeleri için, yürürlükte olan mevzuata uygun olarak hazırlanmış bir kitap yoktu. İşte, muhabere ile eğitim yapan bir okul olan (L'Ecole Chez Soi) nın ders kitapları arasında çıkan bu eser, böyle önemli bir boşluğu doldurmaktadır.
Adı geçen okulun, bu ders kitabından başka öğrenciler için hazırlamış olduğu 2 adet proje ve 6 adet ödev serisi de ayrıca okuldan satın alınabilir (2 ad. proje, 6 ad. ödev serisi ile birlikte 44 NF.). H e r ödev serisinde, genel olarak, iki metin sorusu ve iki de, öğrenciler için çok faydalı alıştırma bulunmaktadır. İki proje ise, küçük kasaba-ların sıhhî tesisatına aittir.
Kitapla birlikte bu proje ve ödevler mccarî işleri için kıymetli bir dokümantas-yon teşkil etmektedir. Ödevlerdeki düzelt-meler —tip o l a r a k — ve profesörün eklediği tavsiyeler, büro ve şantiyelerde çalışanların işlerinin d a h a başarılı olmasına yardım ede-cek mahiyettedir.
Kitabın içindeki bahisler: Y a ğ m u r ve pis suların sanayide kullanılmış suların mik-dar tahmin ve hesaplan — Binada sıhhî te-sisat teçhizatı — Lâğım şebekesinin projesi-nin tanzim prensip ve hesapları — Tâli te-sisler — Lâğım işletmeciliği — Eski ve yeni usuller — Vantilasyon ve temizleme — Kul-lanılmış pis suların tasfiyesi — Denize atıl-ması — Fizik, Biolojik ve çeşitli tasfiye usul-leri — Fosseptikler, çeşitusul-leri, prensipusul-leri ve hesapları — Sanayide kullanılan suların te-mizlenmesi — Muhtelif şebeke ve istasyon hesap örnekleri. A. T.
SURFACE STRUCTURES İN
BUİLDİNG
F r e d A N G E R E R Neşreden : Alec T İ R A N T İ Ltd. 72 Charlotte street, London, W. I. Geçmiş devirlerin mimarisi bize hacimli strüktürler verdiği gibi, iskelet strüktürler de vermiştir. Şimdi modern mimar, mimarî hada yeni bir inşaî form bulmuştur. Buna sa-tıh f o r m u diyoruz. Eskiden bu gibi formlar tabiî hallerinde bulunurdu; meselâ, yumurta kabuğu, midye kabuğu gibi.Bugünün geniş satıhlı mimarî deneme-lerinde bu gibi katlı, kabuk ve panel tipinde strüktürler büyük ehemmiyeti haizdir. Buna rağmen, mimarların, pek azı bu tip inşaatla-rın karakteristiklerine, ihtiyaçlainşaatla-rına ve sağla-yabileceği imkânlara vâkıftırlar.
Bu kitap, sözü geçen yeni sahanın mi-marlar, mühendisler ve öğrenciler tarafından anlaşılması için yazılmış ve okuyucuyu sık-m a sık-m a k için forsık-müllerden kaçınılsık-mıştır.
Kolay anlaşılır bir lisanla, fakat aşırı derecede basitleştirilmemiş bir şekilde ya-zılmış olan birinci kısım, satıh konstrüksi-yonlarında kullanılması gereken statik ve in-şaî prensiplere hasredilmiştir.
«Form» mevzuuna ayrılan ikinci bölüm konunun esaslarının tatbik şekli ile ilgilen-mektedir. Bu bölümde, kabukların ve katlı strüktürlerin arzettiği yeniliklerin ehemmi-yeti haiz unsurları ile bunların teşekkül esas-ları izah edilmekte ve gelecekte yapılması muhtemel yeniliklere işaret edilmektedir.
Fotoğrafların birçok esaslı noktaları gölgelemesi ihtimali olduğu için, kitapta, sa-dece şekiller kullanılmıştır, zira bu şekiller dikkat nazarımızı esaslı noktalar üzerinde daha iyi teksif etmektedirler. Kitabı tavsiye ederiz.
ŞEHİR PLÂNLAMASININ BAŞLICA
TATBİK VASITALARI
Cevat G E R A Y
Ajans Tlirk Matbaası, Ankara, 1960 Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fa-kültesi yayınları arasında, Şehir
Plânlama-sının Başlıca Tatbik Vasıtaları adı ile
ya-yınlanan bu kitap 201 sahifeden ve 6 bölüm-den ibarettir.
Esere giriş mahiyetinde olan ilk bölüm-de, şehirleşme hareketlerinin iktisaden az gelişmiş ülkeler bakımından önemi, düzensiz ve plânsız gelişmenin mahzurları belirtildik-ten sonra, şehir imarının düzen altına alın-ması gereğinin ve şehir plânlaalın-ması ihtiyacı-nın tahlile tâbi tutulduğu görülmektedir. Ya-zar, şehir plânlamasının demokrasi ile bağ-daşmaz olduğu yolundaki kanıları ilmî delil-leriyle değerlendirdikten sonra, bunun böyle olmadığı sonucuna varmaktadır. Bu bölü-mün son iki kesimi, şehir plânlamasının gaye ve şümulü ile, şehircilikte sosyal konuların önem kazanmasının incelenmesine ayrılmış-tır.
İkinci bölümde, şehir plânlaması faali-yetinin idarî yönü ele alınmaktadır. İlk ke-simde, yazar, şehir plânlaması faaliyetinin devamlılık ve elâstikiyet gibi dinamik veç-hesini teşkil eden özellikleri, şümullü ve uzun vadeli bir şehir plânlamasının idarî bünye içindeki yerini ve fonksiyonunu ele almak-tadır. Bu arada, dördüncü bir kuvvet olarak şehir plânlaması anlayışı ile kurmay görevi halindeki şehir plânlaması görüşü arasındaki farkları da belirtmektedir. Bölümün ikinci kesiminde, çeşitli h ü k ü m e t kademelerinde şe-hir plânlaması görevi incelenmekte; A.B.D., Sovyet Rusya, İngiltere ve Türkiye tatbika-tından mukayeseli örnekler verilmektedir. Nihayet üçüncü kesimde, şehir plânlaması-nın etüd ve araştırma, plân yapma ve plân-ları gerçekleştirme safhaplân-ları inceleme konu-su yapılmaktadır. Bu kesimde, şehir plânla-ması ameliyesinin yurdumuzdaki tatbikatına geniş ölçüde temas edilmektedir.
Üçüncü bölüm, «imar plânının gerçek-leşmesi gayesiyle imar ve inşaat faaliyetinin kontrolü» bağlılığını taşımaktadır. Yazar, burada, şehir plânlamasının teknik kontrol vasıtalarını dörde ayırmakta ve dört kesimde incelemektedir. Birinci kesim, zoning mese-lelerine ayrılmıştır. Zoning'in karakter, yük-seklik, kesafet itibariyle olan üç ayrı şekline ve diğer tatbikatına temas eden yazar, mın-takalarm karakter ve nizamlarına uygun ol-mayan bina ve tesisler hakkında mevzuatı-mızda mevcut hükümleri gözden geçirmek-tedir. İkinci kontrol vasıtası olarak, parsel-leme faaliyeti ile ilgili nizamlar ve bu
ni-zamların imar hududu içindeki ve dışındaki tatbikatı inceleme konusu yapılmaktadır. Ayrıca belediyelerin, imar plânı tatbikatı için istimlâk ve h a m u r y a p m a faaliyetleri üzerin-de durulmaktadır.
Üçüncü kesimin konusu, inşaat yasakları inşaat mecburiyetidir. İnşaat yasakları imar plânının yapılmasından önce ve sonra olmak üzere iki safhada incelenmektedir. İn-şaat mecburiyetinin çeşitleri arasında, bilhas-sa imar gören mıntakalardaki boş arbilhas-salar üzerine inşa mecburiyeti konulması zikredil-mekte, bunun, şehrin düzenli ve plânlı imarı bakımından önemi belirtilmektedir.
D ö r d ü n c ü kesimde, ruhsat mecburiyeti ele alınmaktadır. Bu başlık altında, yapılar için ruhsat alma mecburiyeti, ruhsatın, plâna uygunluğun sağlanmasındaki rolü, ruhsatsız binaların d u r u m u ve kontrollerin müessiri-y d i incelenmektedir.
Dördüncü bölümde yazar, imar ramlarından bahsetmektedir. Burada, prog-ramlamanın, yapılacak işlerin tesbiti, önce-lik sırasına konulması, malî imkânların tah-lili, program süresinin tesbiti gibi safhaları gözden geçirdikten sonra, genel olarak imar programlarının faydaları ve memleketimizde programlamanın durumu incelenmekte, hal ç" releri üzerinde durulmaktadır.
Beşinci bölüm, şehir plânlamasına hal-kın «ne şekilde iştirak edebileceği hususunun incelenmesine tahsis edilmiştir. Yazar, hal-kın, plânlama ameliyesine, hem etüd ve araş-tırma safhasında, hem de plânın uygulanması safhas'nda katılabileceğini belirtmekte ve şehir plânlamasında halkla münasebetler pro-gramının nasıl olması gerektiğini araştır-maktadır. Nihayet son ve altıncı bölümde elde edilen sonuçlar özetlenmektedir.
Y u r d u m u z d a çok yeni bir bilimsel dal ve tatbiki bir disiplin olan şehir plânlaması a ' a n m d a kaleme alınmış ciddî bir eser ma-hiyeti taşıyan bu çalışmayı, şehir plânla-ması için bir kazanç saymak ve ilgililere tavsiye etmekte isabet vardır.
Dr. Ruşen Y. Keleş D Ö R D Ü N C Ü İ S K Â N V E Ş E H İ R C İ L İ K
H A F T A S I K O N F E R A N S L A R I 1 9 - 2 1 Nisan 1960, Siyasal Bilgiler Fakültesi
İskân ve Şehircilik Enstitüsü Yayını No. 7, Ankara, 1961
1 9 - 2 1 Nisan 1960 tarihleri arasında Ankara'da yapılan Dördüncü İskân ve Şehir-cilik Haftası münasebetiyle verilen konfe-ranslarla bunlarla ilgili tartışmaların özeti bundan önceki haftalarda olduğu gibi ayrı bir kitap halinde yayınlanmış bulunuyor.
Adı geçen enstitünün M ü d ü r ü Prof. Fehmi Yavuz'un önsözünde de belirtildiği
gibi, haftanın programı başlıca iki ana konu etrafında toplanmıştır. Birincisi, yurdun baş-lıca sosyal dâvalarından biri olan mesken konusudur. İkincisi ise, yurdumuzda girişilen bölgesel plânlama örneklerine ayrılmıştır. Bu iki ana konu dışında, adı geçen enstitü tarafından N e w York Üniversitesi mensup-Iariyle işbirliği halinde yapılan Belediye Ma-liyesi Anketinin sonuçlarını takdim etmek üzere belediye maliyesi konusu da ele alın-mıştır.
Kitapta, İsmail Hakkı Ülkmen'in «Be-lediye Maliyesi», İ. Kuntbay ve N. Dinçer'in «Mesken Araştırmaları», Orhan Alsaç'ın «Mesken Kanunu Hazırlıkları», Prof. Feh-mi Yavuz'un «Gecekondu Konusu», Dr. Ce-vat Geray'ın «Mesken İhtiyacının Tahmini ve Şehirlerimizdeki Mesken İhtiyacı Hakkın-da Bir Deneme», M. Sestini'nin «Köyceğiz Kalkınma ve Deneme Projesi», Akif Çak-man'ın «10 Yıllık Ziraî Kalkınma Programı» kenulu konferansları yer almaktadır.
Dördüncü İskân ve Şehircilik Haftası münasebetiyle konferanslarla ilgili olarak yapılan görüşme ve tartışmaların bir özeti de kitabın sonunda «Tartışmaların Özeti» başlığı altında yer almıştır.
Dr. Cevat Geı ay
MESKEN İHTİYACININ TAHMİNİ
Alexander BLOCK (Çeviren: Dr. Ruşen Yalçın Keleş)
Ankara: 1961, sayfa adedi: 164, Fiatı: 5 TL.
Belli bir nüfusun barınması için gerekli mesken sayısının önceden tahmin edilmesi usullerini gösteren bu eser, Dr. R. Y. Keleş tarafından dilimize çevrilmiş, İmar ve İskân, Bakanlığıyla Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İskân ve Şehircilik Enstitü-sünün müşterek yayını olarak yayın haya-tına girmiştir.
K o n u n u n aktüel değeri üzerinde dur-mak istemiyoruz. Fakat kısaca belirtelim kî verimli ve sağlam bir mesken siyasetinin ilk ve temelli adımını teşkil eden ihtiyacın tah-mini görevi İmar ve İskân Bakanlığının ku-ruluşuna ait kanunla adı geçen Bakanlığın Mesken Gene! Müdürlüğü teşkilâtına yük-lenmiştir. İşte, eser bu konudaki çalışmalara ışık tutacaktır.
Profesör Fehmi Yavuz'un ve tanınmış İngiliz şehircisi Sir Patrick Abercrombie'nin önsözüyle, mesken ihtiyacının statik ve dina-mik yönlerini ayrı ayrı ele alan iki ana bö-lümle eklerden meydana gelen eser çeşitli şekil ve tabloları da ihtiva etmektedir.
Eseri mesken konusuyla ilgilenenlere tavsiyeye değer bulmaktayız.
