Ankara Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü
Dersin Adı:Adli Sosyal Hizmet
Sorumlu Öğretim Üyesi: Doç. Dr. Elif Gökçearslan Çifci
Konu: Adli sistem içerisinde sağlık
sorunları olan gruplara yönelik adli
sosyal hizmet uygulamaları
İstismar olmasa bile çoğu ülkelerdeki
hapishaneler kalabalık olması, şiddet
yaşanması, kötü fiziksel koşullara sahip olması,
toplumdan izole olması, yeterli sağlık bakımına
sahip olmadığından dolayı mahkûmların ruh ve
fiziksel sağlığını tehdit etmektedir.
Ruh Sağlığı Bakımı İhtiyacı Olan Mahkûmlar
Cezaevine girmeden önce ruhsal sorunları olan mahkûmlar olduğu gibi cezaevi şartları nedeniyle ruhsal rahatsızlar geliştiren mahkûmlar da vardır.
Yetersiz cezaevi koşulları, ihmal, istismar ve kötü
muamele, kalabalık cezaevleri, çeşitli şiddet
formları, özel hayattan mahrum olma, anlamlı
aktivitelerden uzak kalma, sosyal ağlardan izole
olma, yetersiz sağlık hizmetleri, yetersiz ruh sağlığı
hizmetleri gibi nedenlerden dolayı mahkûmların ruh
sağlıkları olumsuz etkilenmektedir .
Ruhsal sorunları olan mahkûmların tahliyesi öncesinde ise mutlaka yapılması gerekenler vardır. Toplumla yeniden bütünleşme konusunda diğer mahkûmlara göre daha çok zorluk çekecek olan mahkûmlar için toplum hizmet ve kaynakları sağlanmalıdır.
Ülkedeki yasa ve düzenlemelerin ruh sağlığı bozuk olan ve suç işlemiş bireyleri koruyacak şekilde geliştirilmesi için sosyal eylem gibi yöntemlerle çaba gösterilmelidir.
Uzman psikologlar, psikiyatristler, sosyal hizmet
uzmanları, ruh sağlığı konusunda deneyimli hemşire
ve hasta bakıcıların bulunması sağlanmalıdır..
ENGELLİ MAHKÛMLAR
Fiziksel zorluklar açısından bakıldığında ise engelli mahkûmların cezaevinin fiziksel yapısından etkilendikleri görülmektedir. Cezaevleri ne yazık ki engelli mahkûmlar düşünülerek hazırlanmamıştır.
Merdivenler, ranza tipi yataklar, tuvalet ve banyolarda
gerekli mekanizmalarının olmaması gibi durumlar
engelli mahkûmların cezaevlerinde yaşamlarını
oldukça kötü etkilemektedir. Ayrıca bazı engelli
mahkûmların; giyinme, yıkanma, yemek yeme veya
tuvalet ihtiyacını karşılama gibi konularda yardıma
ihtiyacı olabilir. Bu gibi ihtiyaçların cezaevi personeli
ve sosyal hizmet uzmanları tarafından gözlemlenmesi
ve karşılanması gerekmektedir
Engelli Mahkûmların İhtiyaçlarının Karşılanması İçin Yapılabilecekler
Engelli mahkûmların ayrımcılık, ihmal ve istismara maruz kalmaması için personel içinden görevlendirilen bir çalışan gözlem yapabilir ve gerektiğinde uygun bildirimleri yapmalıdır.
Cezaevinin fiziksel yapısı göz önüne alınarak gerekli fiziksel düzenlemelerin yapılması için cezaevi yönetiminin sorumluluk alması gerekir.
Cezaevlerindeki kurs veya boş zaman aktiviteleri gibi etkinliklere engelli mahkûmlarında
katılabileceği şekilde yön verilmelidir.
YAŞLI MAHKÛMLAR
Yaşlı mahkûmların karşılaştıkları zorluklardan biri cezaevi personelinin yaşlı mahkûmların haklarına saygı duymaması ve ihtiyaçların karşılanması için gereken kaynakları etkili kullanamamalarıdır.
Yaşlı mahkûmlar özel hukuk danışmanlığına ihtiyaç duyabilmektedirler.
Yaşlı mahkûmların yaşlarından dolayı çeşitli fiziksel zorluklar ile karşılaşabilirler:.
Yaşlı mahkûmlar; birçok tıbbi ve psikolojik
rahatsızlığa (tansiyon, şeker hastalığı, duyusal
rahatsızlıklar, demans, alzeimer, Parkinson vb.)
sahiptir.
Uzun süreler cezaevlerinde kalmış olan veya yaşları ilerlediğinde suç işlemeleri aile yapısında kırılma ve bozulmalara neden olur.
Uzun yıllarını cezaevinde geçirmiş yaşlı bir mahkûm için toplumla yeniden bütünleşmek, genç mahkûmlara göre oldukça daha zordur.
