Oturum 7:
Ki ilerin serbest dola na giri
Genel Bilgi Grubu E itimi
ç Pazar
ç pazar: 4 temel özgürlü ün Antla ma
hükümlerine uygun olarak güvence alt na al nd iç rlar olmayan bölge
Sermaye Mallar
Hizmetler => Md. 56-57 ve Md. 49 AB’nin leyi i Ant.
Ki iler => i çiler => Md. 45 AB’nin leyi i Ant.
= payla lm yetki AB - ÜD
Antla ma hükümleri: do rudan etki
AB Vatanda lar
çilerin ve hizmetlerin serbest dola
Aile Üyeleri
‘ çiler’ Serbest meslek
sahipleri irketler
çilerin serbest dola m Hizmetlerin serbest
dola m ve kurulu hakk
AB Vatanda lar
‘Ki ilerin’ serbest dola
Aile üyeleri
‘ çiler’ Serbest meslek sahipleri
çilerin Serbest Dola m Serbest meslek sahipleri için hizmetlerin serbest dola m ve kurulu hakk
Aile Üyeleri
AB vatanda lar n n ikamet etme ve özgürce dola ma hakkçilerin Serbest Dola
Md. 45 AB’nin leyi i Ant.
ÜD i çileri aras nda ne olursa olsun milliyete dayal ayr mc k yap lamaz
stihdam Ödeme
Çal ma ko ullar
Kapsam :
Yap lan i tekliflerini kabul etme hakk
Bu amaç için ÜD s rlar içinde özgürce hareket etme stihdam amac yla ÜD’de ikamet etme
Orada i e al nd ktan sonra ÜD’de kalma
çilerin Serbest Dola
Md. 45 AB’nin leyi i Ant.
ÜD i çileri aras nda ne olursa olsun milliyete dayal ayr mc k yap lamaz
stihdam Ödeme
Çal ma ko ullar
Kapsam :
Yap lan i tekliflerini kabul etme hakk
Bu amaç için ÜD s rlar içinde özgürce hareket etme stihdam amac yla ÜD’de ikamet etme
Orada i e al nd ktan sonra ÜD’de kalma
çiler’ ?
Adalet Divan n tan
ili kisi mevcut olmal : ba k
Geni tan m
Yar zamanl çiler, e itim görenler, dü ük maa la çal anlar
arayanlar (tüm haklar de il)
i sona eren ki iler (baz haklar korurlar)
tlamalar
Gerekçelendirme
Baz kamu hizmetleri
Hizmetler <-> kurulu
Md. 56-57 AB’nin leyi i Ant.: hizmetlerin serbest dola
serbest meslek faaliyetlerinin veya hizmet tedarikinin geçici takibi
Md. 49 AB’nin leyi i Ant.: kurulu hakk
serbest meslek faaliyetlerinin veya irket kurulu lar n
kal takibi
Hizmetlerin serbest dola
Md. 56-57 AB’nin leyi i Ant.
‘Hizmetler’ ödeme kar nda sa land klar zaman hizmettir (ekonomik hizmetler)
=>hizmet sa layan ki iler ev sahibi ülkenin kendi vatanda lar na uygulanan ko ullar alt nda
faaliyetlerini takip edebilir
Hizmet sa lama ve alma özgürlü ü tlamalar yasakt r fakat…
Gerekçelendirme !
Kurulu hakk
Md. 49 AB’nin leyi i Ant.
Hizmetlerin serbest dola ile aradaki farklar:
Faaliyetlerin süresi Devaml k
Düzenlilik
tlamalar yasakt r fakat…
Gerekçelendirme !
Ki ilerin serbest dola ndaki k tlamalar (1)
Gerekçelendirme yoksa milliyete dayal ayr mc k yapmak yasakt r
Do rudan ayr mc k Dolayl ayr mc k
Gerekçelendirme yoksa ayr mc a dayal olmayan tlamalar da yasakt r
Tarife düzenlemeleri, nicel k tlamalar, bölgesel
tlamalar, belirli yasal formlar
tlama (2): Gerekçelendirme
Genel ç kar hedefi
Do rudan ayr mc a yaln zca gerekçesi AB’nin leyi i Antla mas nda yer al yorsa izin verilebilir:
kamu güvenli i kamu sa
kamu politikas
Dolayl ayr mc k ve ayr mc k içermeyen k tlamalar genel ç kar ile ilgili nedenlere dayanarak
gerekçelendirilebilir
Mahkeme
Sosyal güvenlik sisteminin mali dengesine, çevre
korunmas na, yol güvenli ine, tüketicilerin korunmas na zarar veren riskler
tlamalar (3): Gerekçelendirme
Yasal olarak uygulanabilmeleri için ulusal k s tlay c önlemler yaln zca genel ç kara hizmet etmeleri
de il ayn zamanda orant l olmalar gerekiyor
hedefin uygulanmas n güvence alt na almaya uygun olmal ;
o hedefe ula mak için gerekti inden öteye geçmemeli;
ve o önlemleri ayn sonuca ula may amaçlayan daha az k s tlay c önlemlerle de i tirmek mümkün
olmamal
tlamalar (4): ÜD ile Geçi Düzenlemeleri
AB-8 / AB-2 Üyelik Antla malar Üye Devletlere geçici olarak serbest dola m k s tlama hakk verir
yaln zca i bulma amac içeren i çilerin serbest dola m ile ilgilidir
serbest meslek sahibi ki ilerin serbest dola m n etkilemez!
kar l kl l k mümkündür
ÜD üyelikten sonra 7 y la kadar k s tlay c önlemlerini koruyabilir (örn. çal ma izni)
kat l gitgide artan 3 a amaya bölünmü tür (2+3+2)
tlamalar (5): ÜD için Geçi Düzenlemeleri
AB-8 güncel durumu (3.a ama): yaln zca Almanya ve Avusturya halen k s tlama uygulamakta ( ngiltere,
rlanda ve sveç hiç uygulamad )
AB-2 güncel durumu (2.a ama): yaln zca Finlandiya, sveç, Danimarka, Portekiz ve spanya k s tlamalar uygulam yor
30 Nisan 2011 (AB-8) ve 31 Aral k 2013’e (AB-2)
kadar tüm k s tlamalar kald r lm olmal
Ekonomik olarak aktif olmayan ki ilerin serbest dola
Madde 18 AB’nin leyi i Ant.: genel ayr mc l kla mücadele maddesi
“Antla malar n uygulanmas kapsam nda ve orada yer alan özel
hükümlere herhangi bir önyarg olmaks z n milliyete dayal her türlü ayr mc l k yasakt r”.
Madde 20 AB’nin leyi i Ant.: Birlik vatanda l
“Birli in vatanda l bu Antla mada tan mlanm t r. Üye Devletlerden birinin vatanda olan herkes Avrupa Birli inin vatanda d r. Birlik
vatanda l ektir ve ki inin ulusal vatanda l n n yerine geçmez”.
Madde 21 AB’nin leyi i Ant.: Vatanda l n getirdi i haklar
“Her AB vatanda Antla malarda belirtilen k s tlamalara ve onlar etkin hale getirmek için al nan önlemlere tabi tutularak Üye Devletlerin s n rlar dahilinde özgürce hareket etme hakk na sahiptir”.
Temel ikincil mevzuat – serbest dola m
çilerin serbest dola m yla ilgili 1612/68 numaral Tüzük
i çileri etkiler
2004/38/EC numaral Direktif (“ kamet Direktifi”)
hizmetleri/kurulu u/i çileri + vatanda l etkiler
2006/123/EC numaral Direktif (“Hizmetler direktifi”)
hizmetleri ve kurulu u etkiler
Mesleki niteliklerin ortak tan nmas yla ilgili 2005/36/EC numaral Direktif
hizmetleri/kurulu u/i çileri etkiler
96/71/EC numaral Direktif (“Görevlendirme Direktifi”)
hizmetleri etkiler
AB Vatanda lar
Aile Üyeleri
‘Ki ilerin’ serbest dola
‘ çiler’ Serbest meslek sahipleri
kamet Direktifi çilerin serbest
dola m yla ilgili tüzük
Hizmetler Direktifi
Mesleki niteliklerin ortak
tan nmas yla ilgili Direktif Görevlendirme Direktifi
i letmeler
Aile Üyeleri
Tüzük 1612/68 – çilerin serbest dola
3 Bölüm
Göçmen i çiler ve aileleri için istihdama eri im Kamu stihdam Kurumlar aras nda i birli i (bo pozisyonlar ve i ba vurular )
çilerin serbest dola alan nda Üye Devletler
aras nda i birli i
Tüzük 1612/68 – çilerin serbest dola
çiler ve aileleri için istihdama eri im
Ba ka bir Üye Devlette, o devletin vatanda lar yla ayn ko ullar alt nda i bulma ve takip etme hakk
sözle melerinin görü ülmesi ve sonuçland r lmas yla ilgili e it muamele
Ülke vatanda lar yla ayn artlar alt nda i piyasas na eri im göçmen i çiler için özel i e al m prosedürleri uygulanmaz göçmen i çiler için ayr bir kadro olu turulmaz
i bulma kurumlar na kay t gereklili i yok
bo pozisyonlar n ilan edilmesiyle ilgili k s tlama yok
………….
Tüzük 1612/68 – çilerin serbest dola
………
ayr mc l k içeren i e alma ko ullar yok
i arayan yabanc lar i bulma kurumlar ndan ülke vatanda lar yla ayn deste i al rlar
sendika üyeli i ve bunun getirdi i haklar n uygulanmas konusunda da e it muamele görürler
i çilere tan nan bar nma haklar ve yard mlar yla ilgili e it muamele
göçmen i çilerin çocuklar n n e itimi ve mesleki e itimi ile ilgili e it muamele.
Tüzük 1612/68 – çilerin serbest dola
……….
istihdam ko ullar yla ilgili e it muamele (ödeme, kovulma…), sosyal avantajlar ve vergi avantajlar , yeniden e itim ve mesleki e itim
örn. bir çal an n firmas ndaki k demi hesaplan rken ki inin askerlik hizmetinin de hesaba kat lmas
örn. ayr l k maa n n ödenmesi (evlerinden uzakta olan i çilerin maa lar na ek)
=> aksini içeren antla malar geçersiz ve etkisizdir ayn zamanda s n r i çileri için
Tüzük 1612/68 – çilerin serbest dola
…………..
sosyal avantajlar konusunda e it muamele (dvm.)
çok geni bir kavram
sosyal destek (örn. asgari sosyal yard m) okuma finansman
kamu ula m araçlar nda indirim kartlar özel bir dilde dava talep etme hakk
cenaze masraflar n n kar lanmas için yard m
883/2004 numaral Tüzük kapsam na giren veya girmeyen sosyal güvenlik yard mlar n da içerir
ayr ca i çilerin aile üyelerine verilen haklar
Ulusal i kurumlar aras nda i birli i
çilerin serbest dola m yla ilgili 1612/68 numaral Tüzük (6)
EURES, Avrupa i
hareketlili i
portal
2004/38/EC numaral Direktif: kamet Direktifi
Kendi vatanda olduklar bir Üye Devlet d ndaki üye bir
ülkeye giden veya orada ikamet eden tüm AB vatanda lar ve aile üyeleri için geçerlidir
Aile üyeleri: e i, kay tl partneri (ev sahibi Üye Ülkede evlilikle e de erse), 21 ya ndan küçük veya ba ml çocuklar, ba ml aile bireyleri (milliyet gözetmeksizin)
unlar düzenler:
AB vatanda lar ve aile üyelerinin bir Üye Ülkeye gitme ve orada ikamet etme haklar n kullanabilecekleri ko ullar
Kamu politikas , kamu sa l ve kamu güvenli ine ba l olarak bu haklara getirilen k s tlamalar
2004/38/EC numaral Direktif: kamet Direktifi
Giri ve ç yapma hakk & ikamet hakk < 3 ay
Kimlik kart (ya da üçüncü ülke vatanda aile üyeleri için pasaport)
kamet hakk > 3 ay & Kal kamet
artlar
Formaliteler
2004/38/EC numaral Direktif: kamet Direktifi
kamet hakk > 3 ay
artlar
Ekonomik olarak aktif (çal an ve serbest meslek sahibi) =>
ko ul yok
Ekonomik olarak aktif olamayan => hastal k sigortas ve yeterli kaynak sahibi olundu una dair kan t
Formaliteler
AB vatanda lar n kay t yapmas gerekebilir
Kay t sertifikas – kal ikamet sertifikas
Üçüncü ülke vatanda aile üyeleri
(Kal ) ikamet kart
2004/38/EC numaral Direktif: kamet Direktifi
it Muamele Hakk
ÜD’de ikamet eden AB vatanda lar n ve aile
üyelerinin o ülkenin vatanda lar yla e it muamele görme haklar vard r
Sapmalar
lk üç ay boyunca veya i arayan ki iler için sosyal yard m hakk yok
lk 5 y l boyunca ö renciler için geçim yard hakk yok
lgili haklar
ÜD’de ikamet hakk na sahip olan üçüncü ülke
vatanda lar çal abilirler veya serbest meslek sahibi
olabilirler
2006/123/EC numaral Direktif: Hizmetler Direktifi
Hedefler (Büyüme ve i olanaklar için Lizbon stratejisi)
Hizmetlerin serbest tedarikinin ve kurulu hakk n iyile tirilmesi
Hizmet al lar n haklar n kuvvetlendirilmesi Hizmetlerin kalitesinin desteklenmesi
Üye Devletler aras nda etkili idari i birli i
Kapsam
Haricinde tutulmayan tüm hizmetler (ekonomik kayg lar için yap lan)
Pek çok hizmet kapsam n d nda kal r
Mali hizmetler, ula rma hizmetleri, yay nc k hizmetleri, sa k hizmetleri, sosyal konut alan nda sosyal hizmetler, çocuk bak ve ailelere destek
2006/123/EC numaral Direktif: Hizmetler Direktifi
dari sadele tirme
ÜD uygulanabilir prosedürlerini ve formalitelerini bir hizmet
faaliyetinin uygulan n inceler ve gerekli olup olmad klar n , baz prosedürlerin kald r l p kald r lamayaca n veya daha az yük te kil eden alternatiflerle de i tirilip de i tirilemeyece ini ara t r r
ÜD hizmet sa lay c lar n n –elektronik yoldan- faaliyetlerinin uygulanmas na eri im için tüm prosedürleri ve formaliteleri tamamlamalar n sa layacak “tek irtibat noktalar ” kurar Bu tek irtibat noktalar sa lay c lar n ve al c lar n bilgiye
eri imlerini güvence alt na al r (örn. gereklilikler) ve onlara bu
gerekliliklerin uyguklanmas nda/yorumlanmas nda yard mc olmak
2006/123/EC numaral Direktif: Hizmetler Direktifi
Kurulu hakk
Yetkilendirme programlar
ÜD yetki vermek için gereken yetkilendirme programlar n ve ko ullar n belirlemelidir ve ayr mc l k içermediklerinden, objektif olarak
gerekçelendirildiklerinden, gerekli ve orant sal olduklar ndan emin olmal d r
Yasaklanm gerekliliklerin listesi
Milliyet gereklilikleri, birden fazla ÜD’de kurulu olu turma hakk , ekonomik testler
Ayr mc l a kar tl k, gereklilik ve orant sall k kriterlerine göre de erlendirilmesi gereken gerekliliklerin listesi (ayr mc l a kar )
S n rsal veya nicel k s tlamalar, belirli bir yasal form alma yükümlülü ü, sabit minimum/maksimum tarifeler, minimum çal an say s …
2006/123/EC numaral Direktif: Hizmetler Direktifi
Hizmetlerin serbest dola m
ÜD yaln zca s n rl say da durumda gelen hizmet sa lay c lar na ko ullar n uygulayabilir
kamu politikas , kamu güvenli i, kamu sa l ve çevre korumas nda ayr mc olmamas , gerekli ve orant l olmas durumunda belirli sektörler için
örn. kamu hizmetleri, posta hizmetleri, mesleki niteliklerin tan nmas , belirli mesleklere ayr lm faaliyetler
e er genel ç kar ev sahibi ülkenin mevzuat taraf ndan yeterli bir biçimde korunmuyorsa hizmetlerin güvenli iyle ilgili durumlara özel sapmaya dayanarak
Prensipte yasaklanm olan gereklilik örnekleri
örn. ev sahibi ÜD’de kurulu sahibi olma yükümlülü ü
Direktif 2005/36/EC: mesleki niteliklerin tan nmas
Mesleki niteliklerin ortak tan nmas : Ev sahibi ÜD ki inin ülkede mevcut olan ayn mesle e eri imine izin verir ve mesle in kendi vatanda lar na uygulanan ko ullar alt nda takibini sa lar
‘düzenlenmi ’ meslekler: mesle e eri im ve mesle in takibi
yasalarla, tüzüklerle veya idari hükümlerle, mesleki niteliklere
sahip olma ko ullar na göre düzenlenir
Direktif 2005/36/EC: mesleki niteliklerin tan nmas
Geçici hizmet tedariki ve kal c kurulu için çe itli sistemler
sistem mesleklerini yurtd nda geçici olarak takip etmek isteyen ki iler için daha esnektir (çal an veya serbest meslek sahibi ki i olarak)
Baz meslekler dahil edilmemi tir (bilhassa avukatlar)
Direktif 2005/36/EC: mesleki niteliklerin tan nmas
Geçici hizmet tedariki
A a daki artlar alt nda mesleki niteliklerle ilgili k s tlama yap lmaz
Hizmet tedarikçisi ayn meslek için di er ÜD’de yasal olarak kurulmu sa (yaln zca meslek ev sahibi ÜD’de düzenlenmedi inde) hizmet tedarikçisi son 10 y lda mesle i en az 2 y l sürdürmü se.
yetkiden/kay ttan profesyonel bir kurumun veya örgütün üyeli inden muafiyet
Ev sahibi ÜD ilk hizmet tedariki için bildirim talep edebilir
Ev sahibi ÜD yaln zca kamu sa l /güvenli i ile ilgili mesleklerin niteliklerini kontrol edebilir (sektörel bazda de il)
Hizmet sa lay c s ev sahibi ÜD’nin mesleki titri alt nda i lerini yürütür ve hizmet sa lay c s n bilgilendirme yükümlülü ü vard r
Direktif 2005/36/EC: mesleki niteliklerin tan nmas
Kurulu
Sektörel sistem
AB düzeyinde uyumla t r lm minimum e itim gereklilikleri
ÜD minimum standartlarla paralel olarak niteliklere tabi olan mesle e eri imi sa lamak durumundad r
Genel sistem
5 nitelik kategorisi veya düzeyi (farkl e itim süreleri ve düzeyleri ile);
ÜD’lerdeki sektörel meslekler 5 düzeyden birine göre s n fland r lmazlar E itim gereklilikleri aras nda önemli farklar yoksa mesle e eri ime izin verilmelidir
stisnai durumlarda ret olabilir
Direktif 96/71/EC : Görevlendirme Direktifi
çilerin görevlendirilmesi bir ÜD’de kurulmu olan bir i letmenin ba ka bir ÜD’de genelde kurulmu
oldu u ülkedeki i gücünü kullanarak geçici hizmetler sa lamas d r
Hizmetlerin serbest dola m (i letmeler i gücünü yurtd na yollar): i çilerin serbest dola m de il!
Görevlendirme Direktifi i hukuku yönlerini kapsar
(sosyal güvenlik de il)
Direktif 96/71/EC : Görevlendirme Direktifi
Görevlendirilmi i çilere ev sahibi ÜD hukukunun çekirde i uygulan r:
maksimum çal ma süreleri ve minimum dinlenme süreleri;
minimum y ll k ücretli izinler*;
minimum ücret oranlar , mesai ücretleri dahil*;
i çi kiralaman n ko ullar , özellikle de i çilerin geçici istihdam sa layan i letmeler taraf ndan tedariki;
i sa l , güvenli i ve hijyeni;
hamile kad nlar n, yeni do um yapm kad nlar n, çocuklar n ve genç insanlar n istihdam ko ullar yla alakal koruyucu önlemler;
kad nlar ve erkekler aras nda e it muamele ve ayr mc l kla mücadele ile ilgili di er hükümler.
*küçük sapmalar olas d r, özellikle de ara ajanslar taraf ndan yürütülmeyen k sa süreli veya önemsiz i lerde
Direktif 96/71/EC : Görevlendirme Direktifi
Ev sahibi ÜD’nin mevzuat n n di er hükümleri yaln zca nesnel olarak gerekçelendirilmesi durumunda görevlendirilmi i çilere uygulanabilir (ayr mc l k içermeyen, genel ç karlar nda
gerekli olan ve orant l )
birli i ve bilgi
Direktif i hukukunun çekirde ine uyumu izleyecek farkl ulusal otoriteler aras nda i birli ini öngörür
ÜD bu hükümlerin özüyle ilgili bilgileri eri ilebilir k lmak durumundad r
ÜD Direktife uymak konusunda ba ar s z olunmas durumunda uygun önlemleri almak durumundad r
ÇSGB, SGK, KUR için dersler?
çilerin serbest dola m
Ulusal ko ullar (do rudan ayr mc l k veya dolayl -gizli ayr mc l k ekilleri) ile alakal mevzuat n, tüzüklerin ve idari hükümlerin kontrolü
kanunlar (istihdam ko ullar )
