1544-1545 tarihli ve Kamil Kepeci tasnifi 62 numaralı Divân-ı Hümâyûn Rumeli Ahkâm defteri (Özet-transkripsiyon-dizin/ s.80-145)

(1)

FIRAT ÜNİVERİSTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

TARİH ANABİLİM DALI YENİÇAĞ TARİHİ BİLİM DALI

1544-1545 TARİHLİ VE KÂMİL KEPECİ TASNİFİ 62 NUMARALI DİVÂN-I HÜMÂYÛN RUMELİ AHKÂM DEFTERİ (ÖZET- TRANSKRİPSİYON-DİZİN/ s.80-145)

YÜKSEK LİSANS TEZİ

DANIŞMAN HAZIRLAYAN Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Gül HÜSEYNİKLİOĞLU Kübra GÜVEN

ELAZIĞ-2019

(2)

FIRAT ÜNİVERİSTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

TARİH ANABİLİM DALI YENİÇAĞ TARİHİ BİLİM DALI

1544-1545 TARİHLİ VE KÂMİL KEPECİ TASNİFİ 62 NUMARALI DİVÂN-I HÜMÂYÛN RUMELİ AHKÂM DEFTERİ

(ÖZET- TRANSKRİPSİYON-DİZİN/ s.80-145)

YÜKSEK LİSANS TEZİ

DANIŞMAN HAZIRLAYAN

Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Gül HÜSEYNİKLİOĞLU Kübra GÜVEN

Jürimiz, … /… / 2019 tarihinde yapılan Tez savunma sınavı sonunda yüksek lisans tezini oy çokluğuyla / oy birliğiyle başarılı saymıştır.

Jüri Üyeleri:

1. ………

2. ………

3. ………

F.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Kurulunun … /… / 2019 tarih ve ..……

sayılı kararıyla bu tezin kabulü onaylanmıştır.

Prof. Dr. Ömer Osman UMAR Sosyal Bilimler Enstitü Müdürü

(3)

ÖZET Yüksek Lisans Tezi

1544-1545 Tarihli ve Kâmil Kepeci Tasnifi 62 Numaralı Divân-ı Hümâyûn Rumeli Ahkâm Defteri (Özet-Transkripsiyon-Dizin/ s.80-145)

Kübra GÜVEN

Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Tarih Anabilim Dalı Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı Elazığ-2019, Sayfa: VIII+170

62 Numaralı Ahkâm Defteri’nde 1544-1545 yıllarında Rumeli bölgesindeki mali ve atama konuları hakkında Divan-ı Hümayun’da görüşülüp kaydedilen hükümler yer almaktadır. Defterin içerisinde genellikle görevlilerin atamaları, azilleri ve yaptıkları yolsuzluklar yeralmaktadır. Defter, 1544-1545 yılları arasında Rumeli’deki sancak, kaza, nahiye, karye (köy), mahalle gibi idari üniteler; cami, mescit, türbe gibi şehirlerin mekânsal dokusu, memlehalar, mukataalar ve vakıflar gibi konular hakkında önemli bilgiler barındırmaktadır.

Tezimizde incelediğimiz Ahkâm Defteri’nin 80 ile 145 sayfalarının transkripsiyonu, belge özetleri ve dizini hazırlanmıştır. Araştırmacılara kolaylık olması maksadıyla belgelerin konularına göre tabloları yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Rumeli, Osmanlı Devleti, Şikâyet, Atama, Ahkâm.

(4)

ABSTRACT Master Thesis

Divan-ı Hümayun Rumeli Ahkâm Book Dated 1544-1545 and Kamil Kepeci Classification Number 62 (Transcription-Abstract-Index/ p. 80-145)

Kübra GÜVEN

The University of Fırat The Institute of Social Science

The Department of History Elazığ– 2019, Page: VIII+170

The Book of Ahkâm No. 62 contains the provisions discussed and recorded in the Divan-ı Hümayun about the financial and appointment issues in the Rumeli region between 1544 and 1545. Generally, the appointments, dismissals and corruption of the officers are included in the book. Book, between 1544-1545 years in Rumelia, sanjak, accident, sub-districts, karye (village), administrative units such as neighborhood; It contains important information about the spatial texture of cities such as mosques, masjids, tombs, memlehas, mukataas and foundations.

Transcription, document summaries and indexes of pages 80 to 145 of the Ahkâm Book, which we examine in our thesis, have been prepared. The tables of the documents were made according to the subjects for the convenience of the researchers.

Key Words: Rumelia, Ottoman State, Complaint, Appointment, Judgments.

(5)

İÇİNDEKİLER

ÖZET ... II ABSTRACT ... III İÇİNDEKİLER ... IV TABLOLAR LİSTESİ ... V ŞEKİLLER LİSTESİ ... VI ÖNSÖZ ... VII KISALTMALAR ... VIII

GİRİŞ ... 1

I. KONU VE KAYNAKLAR ... 1

II. GENEL OLARAK AHKÂM DEFTERLERİ ... 1

BİRİNCİ BÖLÜM ... 3

1. 62 NUMARALI AHKÂM DEFTERİNİN TANITIMI VE DEĞERLENDİRMESİ ... 3

1.1. Defterin Fiziki Durumu ... 3

1.2. Diplomatik ve Teknik Özellikleri ... 3

1.3. Dil Özellikleri ... 4

1.4. Metnin Transkripsiyonunda Takip Edilen Yol ... 4

1.5. Belgelerin Sistematik Olarak Değerlendirilmesi ... 4

İKİNCİ BÖLÜM ... 24

2. METNİN TRANSKRİPSİYONU ... 24

DİZİN ... 111

BİBLİYOGRAFYA ... 128

EKLER ... 129

Ek 1. Orjinallik Raporu ... 129

Ek 2. Orijinal Metin ... 130

ÖZGEÇMİŞ ... 170

(6)

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 1. Defterde Yer Alan Bazı Görevlere Ait Atama Kayıtları ... 6 Tablo 2. Belgelerin Özetleri ... 7

(7)

ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekil 1. Hükümlerin Oransal Durumu ... 5

(8)

ÖNSÖZ

Osmanlı Devleti’nin Meclisi olan Divan-ı Hümayun’da pek çok konu görüşülmüştür ve çeşitli kararlar alınmıştır. Bu kararlar konularına göre çeşitli defterlere kaydedilmiştir. Bu defterlerden bir tanesi ahkâm defterleridir. Ahkâm defterleri genellikle mali, atama, azil ve şikâyet konularının yer aldığı defterlerdir.

Çalışmamıza konu olan defter 62 numaralı Rumeli Ahkâm Defteri’dir. Bu defter 1544-1545 yıllarını kapsamaktadır. Defterin sayfa hacmi fazla olduğu için bizim tezimizin konusu, söz konusu defterin 80 ile 145. sayfaları arasının transkripsiyonu olarak belirlenmiştir. Bundan önceki ve sonraki sayfalar başka araştırmacılar tarafından yapılmıştır. İncelenen defter, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı’nda bulunan Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı’nın 9 numaralı fonundaki Kamil Kepeci tasnifinde bulunmaktadır. Defterler, atama, görev teftişi, muhasebe kayıtları, alacak davaları, tamir ve levazım işleri gibi konuları ele alan hükümlerden oluşmaktadır. Bu özelliği sebebiyle 1544-1545 yılına ait başta mali olmak üzere idari, siyasi pek çok konuda bilgi edinmek mümkündür.

Tezimin her aşamasında desteğini gördüğüm değerli hocam Dr. Öğretim Üyesi Ayşe Gül HÜSEYNİKLİOĞLU’na; hem maddi hem de manevi olarak yanımda olup desteklerini hiçbir zaman eksiltmeyen aileme sonsuz teşekkür ederim.

ELAZIĞ/2019 Kübra GÜVEN

(9)

KISALTMALAR

Bkz : Bakınız.

BOA : Başbakanlık Osmanlı Arşivi C. : Cilt

K.K.d : Kamil Kepeci Defteri

s. : Sayfa

(10)

I. KONU VE KAYNAKLAR

Arşivler, Osmanlı tarihi üzerine araştırma yapanların en fazla istifade ettiği kaynakları barındırır. Arşiv kaynakları mühimme defterleri, ahkâm defterleri, şeriye sicilleri gibi defter gruplarından oluşur. Bu defterlerin her biri farklı konuları ele alır. Bu defterlerden biri olan ahkâm defterleri Osmanlı Devleti’nin iktisadi, idari, siyasi ve askeri yapısı hakkında ilginç ve önemli bilgiler sunmaktadır.

İncelediğimiz ahkâm defterinin kapsadığı coğrafya Rumeli’dir. Günümüzde bu coğrafyaya olan mesafemiz yer ve kişi adlarının okunmasında bazı zorluklar yaşamamıza neden olmuştur. Bu sorunu o dönemlere ait hazırlanmış haritalara bakarak ve Rumeli bölgesi yer adlarını inceleyen sözlükleri kullanarak çözmeye çalıştık¹. Çeviri sırasında okumakta zorluk çektiğimiz kelimeler için Osmanlıca-Türkçe sözlüklerden ve mali konular hakkında hazırlanmış kaynaklardan yararlanmıştır².

Ayrıca belgelerde geçen siyakat rakamlarının çevirisi ise Osmanlı Paleografyası ve Diplomatik İlmi üzerine yapılmış kaynaklardan yararlanılmıştır³.

II. GENEL OLARAK AHKÂM DEFTERLERİ

Hüküm kelimesinin çoğulu olan ahkâm sözlüğünün anlamı padişah buyruğudur.

Divan-ı hümâyunda görüşüldükten sonra alınan kararlar, reisülküttap başkanlığındaki katipler tarafından muhtelif defterlere kaydedilirdi. Bunların başlıcaları mühimme, şikâyet, rüûs ve tahvil defterleri idi⁴.

1 Nuri Akbayar, Osmanlı Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2003; Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, 370 numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Rum-ili Defteri (937/

1500), Ankara, 2003; Tahir Sezen, Osmanlı Yer Adları, Ankara, 2017; M. Tayyib Gökbilgin, “Kanuni Sultan Süleyman Devri Başlarında Rumeli Eyaleti, Livaları, Şehir ve Kasabaları”, Belleten, Cilt: XX, S.78, Ankara, 1956; D. Edgar Pitcher, Osmanlı İmparatorluğunun Tarihsel Coğrafyası, (Çev: Bahar Tırnakçı), Ankara, 2013; Bilge UMAR, Türkiye’deki Tarihsel Adlar, İstanbul, 1993; C. Mostras, Osmanlı İmparatorluğu Coğrafyası Sözlüğü, (Çeviren: Ömer ÖZTÜRK), İstanbul, 2012,

2 Şemseddin Sami, Kamus-i Türki, İstanbul, 1317; Ferit Develioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, İstanbul, 2003; Bekir Sıtkı Baykal, Tarih Terimleri Sözlüğü, Ankara, 2000; Bilgin Aydın-Rıfat Günalan, XV-XVI. Yüzyıllarda Osmanlı Maliyesi ve Defter Sistemi, İstanbul, 2008.

3 M. Tayyib Gökbilgin, Osmanlı Paleografya ve Diplomatik İlmi, İstanbul, 1992; Mehmet Ali Ünal, Osmanlı Tarih Sözlüğü, Paradigma, İstanbul 2011; Mehmet Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih ve Deyimleri Sözlüğü, 3 Cilt, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1993; Said Öztürk, Osmanlı Arşiv Belgelerinde Siyakat Yazısı ve Tarihi Gelişimi, İstanbul, 1996; Salâhaddin Elker, Divan Rakamları, Ankara, 1989.

4 Mehmet Ali Ünal, Osmanlı Tarih Sözlüğü, s.21.

(11)

Osmanlı Devleti’nin gelişmesine paralel olarak devlet kurumları da gelişme göstermiştir. Bu da yeni defter çeşitlerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bunlardan biri şikâyet defterleridir. Şikâyet ahkâm defterleri 1648-1814 yılları arasında 208 defterden meydana gelen bir defter serisidir. Osmanlı Devleti’nde ahkâm defteri ile beraber şikâyet defterinin de yer alması defterlerin bir bütün olduğunu göstermektedir.

Bu durumu Ahkâm defterinin bulunmadığı yerlerde kayıtların şikâyet defterlerine kaydedilmesiyle açıklayabiliriz⁵. Osmanlı Devleti arşivi içerisinde bulunan ve Divan-ı Hümayun’da alınan kararlar ile ortaya çıkan bu tür defterlerin tümü, Osmanlı Devleti’nin askeri, sosyal, iktisadi, siyasi, adli durumu hakkında detaylı bilgiler içermektedir.

Ahkâm defterlerinin genellikle şikâyetlerden oluştuğu hakkında bir kanı mevcuttur. Ancak iktisadi hükümleri içeren ahkâm defterleri de bulunmaktadır.

Defterdarlıkta bulunan bu defterlere ise ahkâm-ı maliye adı verilmektedir⁶. Divani hat kullanılarak yazılan bu defterlerin her biri farklı eyaletleri kapsamaktadır. Ahkâm defterlerinin ilk örnekleri Kamil Kepeci tasnifinde bulunan Rumeli Ahkâm Defterleri’dir. Bu defterlerin numaraları ise 61 ve 62’dir. Kamil Kepeci tasnifindeki Ahkâm Defterleri 61-73 arası numaraları kapsayan onüç defterden oluşmuştur. Söz konusu on üç defter ise H. 927-1168/M. 1520-1628 tarihlerini kapsamaktadır⁷.

Ahkâm defterleri diğer pek çok arşiv kaynağı gibi belirli bir düzen içerisinde yazılmıştır. Hükümlerin giriş kısmı; devletin muhatap olduğu görevlileri, görev adlarını ve bulundukları coğrafyayı kapsar. Bu görevliler bazen birden fazla kişi olabilirken bazen de sadece tek kişiden oluşur. Gelişme kısmı konunun ne olduğu ile alakalıdır.

Sonuç kısmında ise problemin çözümüne yöneliktir. Hükümlerin tarihi ise sol alt tarafta ayrıntılı olarak belirtilmektedir.

5 Ramazan Günay, “Osmanlı Arşiv Kaynakları İçerisinde Ahkâm Defterleri: Gelişim Seyri, Muhtevası ve Önemi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Isparta, 2013/1, S.17, s.9-29.

6 Halil Sahillioğlu, “Ahkâm Defteri”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi C.1, İstanbul, 1988, s.

551; Mehmet Ali Ünal, Osmanlı Tarih Sözlüğü, s.21.

7 Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, İstanbul, 2000, s.24-25.

(12)

1. 62 NUMARALI AHKÂM DEFTERİNİN TANITIMI VE DEĞERLENDİRMESİ

1.1. Defterin Fiziki Durumu

Tezimizin konusunu içeren defter, Kamil Kepeci tasnifinde yer alan 62 numaralı ahkâm defteridir. Bu defter, 1544-1545 tarihlerini içermektedir. Tamamı Rumeli coğrafyasıyla ilgilidir. Bu coğrafyada yer alan ve Osmanlı idari ve adli yapısını oluşturan sancak ve kazaları kapsamaktadır. Defter, toplam 914 sayfadan oluşmaktadır.

Ancak bizim tezimiz bu defterin 80-145. sayfalarını kapsar ki toplam 65 sayfaya karşılık gelmektedir. İncelediğimiz kısmın 110 ile 111 numaralı sayfaları boştur.

İncelediğimiz defter, divanî hat ile yazılmıştır. Yazı gayet okunaklı ve açıktır.

Bazı hükümlerde akçe ve tarih kısmı siyakat rakamları kullanılarak kaydedilmiştir. 80 ila 145. sayfalar arasındaki toplam 129 hükmün transkribi yapılmıştır. Defterin sayfa numaraları verilmiş ancak hüküm numaraları yazılmamıştır. Biz her sayfada hükümleri 1 (birden) başlayarak numaralandırdık. Transkrip ettiğimiz hükümler “sayfa nu./ belge nu.” ile tablolarda ve transkrip metninde yer almaktadır. Defterin incelediğimiz kısmında 7 hüküm mükerrer olarak kaydedilmiştir. 107/1, 113/1, 113/2, 114/1, 115/1, 115/2, 116/1 numaralı hükümler mükerrer hükümlerdir. Defterimizdeki 81/1 ile 113/1 numaralı iki hüküm nişan-ı hümayun’dur.

Defterin başlangıç tarihi H. 26 Muharemü’l-haram 951 (M. 19 Nisan 1544)’dür.

Defterin son hükmü ise H. 12 Safer 951 (M. 5 Mayıs 1544)’dür. Dolayısıyla incelediğimiz kısım 17 günlük bir dönemi kapsar.

1.2. Diplomatik ve Teknik Özellikleri

Ahkâm defterleri diğer arşivde bulunan defterler gibi belli bir düzen içerisinde yazılmıştır. Genellikle belgenin muhatabı olan görevlinin görevi ve isminin yer aldığı giriş kısmı hüküm yazıla ki şeklinde tamamlanmıştır. Bunun dışında nişan-ı hümayun yazıla ki, sebeb-i tahrir yazıla ki, malum ola ki, yazıla ki gibi tamamlayıcılar da kullanılmıştır. Olayların anlatıldığı ve hükmün ne ile alakalı olduğunun vurgulandığı gelişme bölümü buyurdum ki gibi kelimelerle sonuç kısmına geçiş yapılmıştır. Sonuç kısmı ise vardukda, vusul buldukda gibi kelimelerle başlayıp çözümün ya da olayın

(13)

nasıl şekilleneceği anlatılarak bitirilmiştir. Hükmün yazıldığı muhatabın görevliler için elkap ve dualar da kullanılmıştır. Dergâh-ı Mu^callâm çavuşları, müteferrikaları için genellikle zide kadruhû veya zide mecduhû elkapları kullanılmıştır. Bunlar dışında müfhirü’l-emânet ve’l-akrân, damet me^câlihû gibi elkaplara da rastlanılmaktadır.

Hükümler bitirilirken genellikle şöyle bilesiz diyü gibi tehditkâr ifadelerle görevlilerin verilen görevi yerine getirmeleri sağlanmaya çalışılmıştır. Hükümler tahriren fi denilerek tarih kısmıyla sonlandırılmıştır.

62 numaralı Rumeli Ahkâm defterinin incelediğimiz kısımları şikâyet, atama, mali kayıt, sefer ve tımar görevlendirmelerini kapsamaktadır⁸.

1.3. Dil Özellikleri

Defter, divanî hatla yazılmış olup, anlaşılmasında bir zorluk yaşanmamıştır. Bazı kısımlarının silik olması nedeniyle okunulmasında zorlandığımız yerler olmuştur.

1.4. Metnin Transkripsiyonunda Takip Edilen Yol

Defterin transkripsiyonu yapılırken geçmiş zamanlarda hazırlanılan örneklerede başvurulmuştur. Belgede geçen bazı kısımlar geçtiği şekliyle transkript edilmiştir. “â, î, û” uzun sesli olarak “ayın”, “^c” ve hemzeler (‘) şeklinde belirtilmiştir. “Muslihi’d-din, Muhyi’d-din” gibi tamlamalar yapılmıştır. Yer ve kişi isimlerinde okunamayan kısımlar ise klişeleri alınarak “?” bırakılmıştır. Okunulmasında zorluk çektiğimiz kısımlarda ise

“…” gösterilmiştir. Yazılmayan kişi, yer isimleri vb. kısımlarda ise (boş) olarak kullanılmıştır.

1.5. Belgelerin Sistematik Olarak Değerlendirilmesi

Defterdeki 129 adet hükmün konularına göre grafiksel durumu aşağıdaki gibidir:

8 BOA, K.K.d 0062, s.80-145.

(14)

Şekil 1. Hükümlerin Oransal Durumu

Bu grafik 62 Numaralı Ahkâm Defterinin 80 ile 145 sayfa aralığına göre hazırlanmıştır.

Defterdekki hükümlerin %31’i şikayet ve teftişten oluşmaktadır. Bu şikayetlerde fazla vergilerin alınıp toplanması, para verildiği halde istenilen malların verilmemesi, vazifelerin yerine getirilmemesi, muhasebe teftişi, mahsullerin toplanması gibi konular yer almaktadır⁹. Ek olarak onarma, levazım, gelirler, görevlendirmeler de bulunmaktadır. Şikayet ve teftişten sonra %26 kısımla tayinler ikinci sırada gelmektedir. Gelirler %20’lik bir payda işgal etmektedir. Tamir ve levazım %13’lük bir yer kaplamaktadır. Geriye kalan %10’luk kısım diğer farklı hükümlerden oluşmaktadır..

Defterde görevlendirme hakkında 25 hüküm bulunmaktadır. Bu görevlendirmeler aşağıdaki tabloda verilmiştir.

9 BOA, K.K.d. 0062, 85/2, 86/1, 86/2, 87/1, 88/1, 89/1, 92/1, 97/1, 97/2, 102/1, 102/2*, 103/1, 103/2, 104/2, 103/1*, 105/1*, 106/1, 106/2, 107/1, 107/2, 109/1, 112/2, 113/2*, 114/3, 113/1*,114/2*, 115/1*, 115/1, 116/1, 117/1, 119/1, 124/2, 124/3, 126/1, 127/1, 128/1, 129/1, 130/1, 131/1,132/1, 132/2, 134/2, 135/2, 136/1, 136/2, 138/1, 140/1, 141/2, 142/1, 144/2, 145/1.

Tayin 26%

Gelir Tamir ve 20%

Levazım 13%

Şikayet ve Teftiş 31%

Diğer 10%

Hükümlerin Oransal Durumu

(15)

Tablo 1. Defterde Yer Alan Bazı Görevlere Ait Atama Kayıtları

Sayfa/ Belge

Numarası Kimin Atandığı Görevi Görev Yeri Maaşı Atanma Nedeni Selefi

80/1 Abdi Bevvab Edirne mukata^catına bağlı

Gümrükhane 3 akçe X Ali

81/1 Percan Mehmet Mukata^cat Nazırı Tırhala ve İnebahtı Sancaklarına

bağlı mukata^cat 1 akçe Azlolunma Müslihiddin

82/1 Mustafa Eminlik İskenderiye’ye bağlı mukata^cat X Azlolunma Süleyman

82/2 Hüseyin Katip Bazı köy yerleri Yevmi 7 akçe Azlolunma Murat

84/2 Hüseyin Katip Tırhala Kazasına bağlı mukata^cat Yevmi 14

akçe Azlolunma Hüseyin

87/2 Mehmet Reis Tırhala’ya bağlı Çeltük Nehrinde X Azlolunma Turgut

88/1 Turgutlu Hoca oğlu

Abdi Reis Memlehaya bağlı Kara-feryede

bulunan Torkun Nehri X Azlolunma Hamit

90/1 Cihan Katip Kapandirit hasları Yevmi 6 akçe Görev tamamlama Mustafa Bin Hızır

93/3 Yunus Vezzan Silivri Ambarı Yevmi 2 akçe Azlolunma Yorgi Pendeman(?)

95/2 Mehmet Reis Selanik’e bağlı Kelemerye

memlehası 2

bin akçe Görev tamamlama Ali

96/1 Ali Reis Selanik’e bağlı İstiriv memlehası Bin akçe Görev tamamlama Derviş

97/1 İbrahim Reis Fener kazasına bağlı Nehir X Fevt Ahmet

104/2 Hasan Reis Sitina Memlehası Yevmi 5 akçe Azlolunma Dimo

108/1 Keyvan Katip Mora muka^catında bulunan

zeamet Yevmi 8 akçe Azlolunma Mujak(?)

113/1 Mehmet Katip İstanbul’da bulunan zeamet X Görev tamamlama Abdulkadir

117/2 Behram Çeltik Reisi Kara-ferye kazasına bağlı Sıraç

Nehri X Azlolunma Havit

118/1 İlyas Reis Gümülcine’ye bağlı Balcı Nehri X Fevt Hasan

118/2 Ca^cfer Reis Gümülcine’ye Bağlı Balcı Nehri X Azlolunma Mehmet

132/1 İbrahim Reis Selanik memlehası X Azlolunma Pir Ali

143/1 Hanefi Reis Avlonya Mukata^catına bağlı Nesi

Memlehası 20 akçe Mahlul Murat

(16)

Tabloda bulunan görevlendirmelerde eminler ile reisler gittikleri bölgeyi yönetmek amacıyla vazifelendirilmiştir. Çeltik reisi, katip, vezzan¹⁰, mukata^cat nazırı gibi görevli memurlar ihtiyaç dâhilinde vazifelendirilmiştir.

Tablo 2. Belgelerin Özetleri

Sayfa Numarası Belge Numarası Hicri Tarih Miladi Tarih Kime Yazılacağı Özet

80 1 26 Muharrem 951 19 Nisan

1544

Edirne’de gümrük ve bevvab olan Ali’nin görevindeki ihmalinden dolayı Edirne nazırı Muslihiddin’in bu ihmali bildirmesine dair.

1544

Siroz, Zihne, Drama, Nevrekob, Temur-hisar, Kavala ve Yenice-i Karasu kadılıklarında emin olan Resul ve adamlarının elde ettikleri geliri teftiş edip merkeze göndermesine dair.

1544

Tırhala ve İnebahtı sancaklarında mukata^cat nazırı olan Percan Mehmed’in görevinden alınması üzerine elindeki tımarlara ek olarak Muslihiddin’in atanmasına dair.

1544 İstanbul kadısına İstanbul ve İstanbul’a bağlı yerlere emin olan Mehmed’in yönettiği yerlerin bazı Yahudilere verilmesinin istenmesine dair.

1544 İskenderiye mukata^catında görev alan İsak’ın

yerine Mustafa’nın geçmesine dair.

82 2 26 Muharrem sene

951 19 Nisan

1544 Bazı köylere katib olan Murad’ın görevinden

alınıp Hüseyin’in atanmasına dair.

1544

Mora mukâta^câtına müfettiş ta^cyîn olunan Kalavirina kadısı Mevlânâ Muslihi’d-din’e ve Kalamata ve Arkadya ve Koron kadılarına ve Mora mukâta^câtı nâzırı ^cAlâü’d-din’e

Koron şehrinde bulunan gayri Müslimlerin malların usulsüz bir yolla kendi üzerlerine geçirip geçirmemesine dair.

10 (Vezn’den) tartan, vezneden, kantarcı.

(17)

1544 Marmara(?) kadısına

Marmara haslarına bağlı köye gelen İsa ve Hüsrev’in elde edilen ürünü dikkatli kontrol etmemeleri üzerine haksız para talep etmelerini istemelerine dair.

1544

Katib olan Zahid’in görevinden alınarak yerine Tırhala ve İnebahtı sancaklarındaki mukata^cata katibin olan Hüseyin’in atanmasına dair.

1544

Tırhala ve İnebahtı sancakları beğlerine, kadılarına, dizdarlarına ve yörük su başılarına

Hisar erenleri ve yörük eşkincilerinin ihtiyaca göre Tırhala ve İnebahtı sancaklarındaki mukata^calarında bulunan ürünleri hazineye getirmesi için atanmalarına dair.

1544 İstanbul hasları kadısına

Hurşend(?) adlı hatunun ölmesi ile varisi olmadığından başkalarının, mallarına el koymasını Galata’da emin olan İbrahim’in bildirmesi üzerine bu durumun tespit edilip malların satılarak elde edilen gelirin hazineye gönderilmesine dair.

1544

Tırhala ve İnebahtı sancaklarında olan hassa mukâta^câta müfettiş ta^cyîn olunan Tırhala kadısı Mevlânâ Muhiddin’e ve mukâta^cât nazırı olan erbâb-ı tımârdan mühfîrü’l-emanet ve’l-akran Muslihi’d-din’e

Haliç, Armiye, Karaçova ve Galos gibi yerlerdeki mukata^calardan elde edilen gelirlerin hesaplanarak hazineye kaydedilmesine dair.

1544 Köprülü kadısına

Zihne’ye bağlı bir köyde gayrimüslimlerin koyun vergisini verdikten sonra Köprülü ve Zihniye bağlı mevkilerden tekrar vergi alınmasının haksızlık olunacağına dair.

1544 (Boş) kadısına

Kazada bulunan Mehmed’in 1543-44 yıllarında 1 senelik elde ettiği gelir hesaplanarak hazineye gönderilmesine dair.

(18)

87 2 28 Muharrem 951 21 Nisan 1544

Çeltük nehrinde 500 akçe ile reis olan Turgut’un görevindeki ihmalinden dolayı vazifesinden alınarak yerine Mehmed’in 500 akçe vermesi ile atanmasına dair.

1544

Karaferyan’daki Çeltükyan-ı Torkun nehrinde reis olan Hamid’in görevindeki başarısızlığından dolayı alınarak Turgudlu Hoca oğlu Abdi’nin atanmasına dair.

1544

Yanbolu, Ahyolu, Karin-ağaç yenicesi, Aydos, Karin-abad, Rus-kasrı, Zağra Yenicesi ve Zağra İskelesi kadılarına

İltizâm emini olan Şadi Bey(?) ve iltizâm kâtibi olan Ömer’in haksız olarak elde ettikleri gelirlerin alınmasına dair.

1544

Tırhala sancağı kadılarına ve mukâta^cât nazırı Muslihi’d- din’e

Tırhala sancağında iltizâm emini olan Hanifi’nin, burada bulunan bazı sipahilerin ve kimselerin halktan aldıkları tarlaları işleterek gelir elde ettiklerini ve bundan dolayıda halktan tekrar vergi alındığının haksızlık olduğunu belirttiğine dair.

1544 Edirne kadısına

Edirne’de amil olan Mürüvvet’in Edirne’ye bağlı yerlerde yaşayan gayrimüslim dul kadınların mallarını deftere kaydetmesine dair.

1544

Kapandirit haslarına katib olan Mustafa bin Hızır’ın görev süresi dolduğundan yerine Yaycı Ağaç haslarına katib olan Cihan’ın günlüğü 6 akçe ile atanmasına dair.

1544 (Boş) kadısına

Mehmed’in bazı köylerde bulunan zeamet-i tımarlara tutuklu kimselerin el koyması ve bundan dolayı zor durumda kaldığını, bu kişilerden ise tımarların alınmasını talep etmesine dair.

91 1 27 Muharrem 950 2 Mayıs 1543 Mora sancağı beğine ve

Anabolu Kadısına

Haramilerin Anabolu kalesinin etrafına bazen gelerek halkı esir aldıklarından dolayı, halk 80 civarındaki köyü terk edip iskelelerin boş kaldığını ve bu duruma karşı mücadele etmek için

(19)

azeblerin atanmasına dair.

1544 Belgrad Kadısına

Nakkaş Ali haslarına emin olan Kasım’ın 1542 yıllarında bir ve iki senelik elde ettiği gelirlerin hesaplanarak hazineye gönderilmesine dair.

1544 Badracık Kadısına

Gedik köyünde tımar işletmecisi olan Mehmed’e halktan alınan vergilerin verilmesi, bu duruma haslar emini ve amillerin karşı durduklarına dair.

1544 Temur-hisar Kadısına

Çereşniçe(?) haslarında bulunan mukata^caların 1541 yılında Hüseyin’e verilmesi, 1542 yılında ise bu hasların vezir Rüstem Paşa’ya verilmesine dair.

1544

Silivri anbarında günde 2 akçe ile vezzanın görevinden alınarak yerine vezzan Yunus’un günde 2 akçe ile atanmasına dair.

1544

Tırhala ve İnebahtı sancağında vaki^c olan hassa mukâta^cata müfettiş ta^cyîn olunan Tırhala kadısı Mevlânâ Muhiddin’e ve mukata^cat nazırı Muslihi’d- din’e

Haliç’e bağlı yerlere emin olan Hüseyin’in elde ettikleri ürünü anında tespit edip gönderilmesine dair.

1544 Edirne kadısına ve mukata^cat nazırı Muslihi’d-din

Edirne mukata^casına amil olan Mürüvvet bin Mustafa’nın, Edirne’de bulunan bazı kimseler tarafından kendisine ait olan ürünlerinin el konulmasının haksızlık olduğunu bildirmesine dair.

1544 Yanbolu kadısına

Şir-Merd(?)’in Ahyolu, Aydos, Karin-abad ve Rus-kasrı kadılıklarında amil olan Ali bin Abdullah’a katib olan Yusuf ve Kara Mehmed’e 3341 akçe ile kefil olması ve Ali’nin ölmesi üzerine Edirne’de katib olan Alaaddin’in bu parayı teslim etmesi ve bu paranın Ali’den alınmasının kendisine haksızlık olacağına dair.

(20)

95 2 28 Muharrem

951 21 Nisan

1544 Kelemerye memlehasına reis olan Ali’nin görevinde olmadığından yerine 2 bin akçe ile Mehmed’in atanmasına dair.

96 1 28 Muharrem

951 21 Nisan

1544 Memleha reisi olan Derviş’in görevinde olmadığından yerine Ali’nin, emine 2 akçe vererek atanmasına dair.

96 2 28 Muharrem

951 21 Nisan

1544 Avlonya kadısına

Yahudi İsak ve Urham’ın talebiyle Süleyman, Mehmed, Abdi’nin yönettiği Avlonya, Dıraç, İskenderiye, Niş, Yasina ve Yaştık mukata^calarının 1 yıllık gelirleri hesaplandıktan sonra bu Yahudilerin kendi mallarından karşılanması koşuluyla buraya emin olarak atanmasına dair.

97 1 28 Muharrem 951

21 Nisan

1544 Fener kazasına bağlı bir nehirde reis olan Ahmed’in ölmesi ile yerine İbrahim’in 2 bin akçe atanmasına dair.

21 Nisan 1544

Fener kazasına bağlı bir nehrin mutasarrıfı olan Mustafa’nın yerine Behram’ın 500 akçe teslim etmesi koşuluyla atanmasına dair.

21 Nisan

1544 Çorlu ve Silivri ve Bergos ve

Baba-eskisi kadılarına Çorlu, Silivri, Bergos ve Baba-eskisi kazaların gelirlerine dahil edilmemesi hakkında

21 Nisan

1544 Avlonya ve İskenderiye ve

Niş kadılarına Avlonya, Niş, İskenderiye’ye bağlı iskelelerdeki gemici reislerinin İskenderiye ve Niş depoları için istenilen tuza zarar geleceğinden dolayı talebi geri çevirmelerine dair.

22 Nisan

1544 İstanbul kadısına Bazı memlehada yaşayan Dimitri, iltizâm süresini tamamlayan Ekinos’un iltizamının kendisine verilmesini, istediği kişilerin katib, dideban, yasakçı olması kabul edilirse bu iltizama kefil göstereceğini belirtmesine dair.

100 1 29 Muharrem 951

22 Nisan

1544 Haliç kadısına Tırhala mukata^cat nazırı Müslihiddin’in bazı haslarda gayrimüslim halktan alacağı parayı toplaması için Uğur’u görevlendirmesi ve Veled Memi, Lütfü, İlyas, Ca^cfer ve bazı kişilerin Uğur’un evini basarak topladığı akçeleri almalarına dair.

101 1 29 Muharrem 951

22 Nisan

1544 Belgrad kadısına Yahudi İsak ve Urham’ın talebiyle Süleyman, Mehmed ve Abdi’nin yönettiği Avlonya, Draç, İskenderiye, Niş, Yasina ve Yaştık mukata^calarının 1 yıllık gelirleri hesaplandıktan sonra bu Yahudilerin kendi mallarından karşılanması koşuluyla buraya katib olarak atanmasına dair.

(21)

102 1 29 Muharrem 951

22 Nisan 1544

Selanik ve Sidre-kapsi kadısı Mevlânâ Bayram’a ve Siroz kadısına

Mevlana Muslihiddin ve Siroz kadısının haksız elde ettikleri geliri gayrimüslimlerden iltizâm emini ve nazırı olan Hamat(?) oğlanları Mitol ve Beyni’ye teslim ederek merkeze göndermesine dair.

103 1 29 Muharrem

951 22 Nisan

1544

Görüce kazasından ayrılan bir köyün Ohri kazasındaki Harir mukata^casına katılması ve Ohri kazasından haraç-ı amilden olan vezzan ve katibin ibni-haneden 4 akçe üzerine 2 akçe eklenmesine dair.

103 2 29 Muharrem 951

22 Nisan

1544 Avlonya kadısına Avlonya kazasındaki memlehada olan tuzların satıldığını geri kalan tuzların eksiği ve fazlası belirlenip diğer memlehalardaki tuzlar ile beraber satılmasının önemli olduğuna dair.

104 1 29 Muharrem

951 22 Nisan

1544 Mora kadısına

Gayrimüslim olan Yorgi Mora haslarına bağlı vize köyünü 1542 tarihinde amil olarak, 1543-44 tarihinde ise mutasarrıf olarak idare ettiğini ancak hasların hesabına görmeye gelen İsa ve Hüsrev’in ürettiği ürünleri yerinde kontrol etmeyip günlük pay talep etmelerinin haksızlık olacağına dair.

(22)

104 2 29 Muharrem 951

22 Nisan

1544 Memlehada reis olan Dimo’nun yerine Hasan’ın günlüğü 5 akçe olarak atanmasına dair.

105 1

29 Muharrem 951

22 Nisan

1544 Yanya sancak beğine ve Yanya ve …. Kadılarına

Narda memlahasında iltizâm emini olan Esofov’un elde ettiği usülsüz paranın üstlendiği, bu durumun Yanya kadısı Mevlana … tarafından deftere kaydedilip ve köylere verilen emir ile hangi tarihte görevlerinin sonlandırılmasına dair.

106 1 29

Muharrem 951

22 Nisan

1544 Edirne ve Kırık-kilise ve Ahyolu ve Karin-ağaç kadılarına

Edirne, Kırık-kilise, Ahyolu, Karin-ağaç kadılıklarında iltizam emininin bildirmesi ile vakıf köylerinin kontrol edilme girişimin Selatin zabitleri tarafından engellenmesiyle mal-ı miriye zarar geleceği ve kendisine haksızlık olacağına dair.

106 2 29

Muharrem 951

22 Nisan 1544

Selanik’e bağlı Sultan Murad han camisinin hatibi olan Mevlana Derviş’in Selanik kazasına bağlı Bizar-Andres mezrası ve bir suyun tamiri için atandığına, bölgede yaşayan katiblerin ise bunu inkar edip, kendisine haksızlık olduğuna dair.

102(mkr) 1 28 Muharrem 951

21 Nisan

1544 Hasköy kadısına Edirne’de iltizam emini olan Yakub’un elde ettiği haksız kazancının taleb edilmesi üzerine bazı köyde yaşayan Boğdan’ın kendisine 2.500 akçe borcu olduğunu ve bahaneler öne sürerek borcu verilmediğine dair.

22 Nisan

1544 Edirne kazasında dideban olan Muhammed’in hizmetindeki ihmalinden dolayı görevinden alınarak günlüğü 3 akçe ile Keyvan’ın atanmasına dair.

22 Nisan

1544 Aydıncık kadısına Sazlu-dere ve Tan limanına bağlı iltizâm emini olan Mustafa’nın 1543-44 yıllarında 1 senelik elde ettiği geliri hesaplanarak merkeze göndermesine dair.

(23)

104 1 28 Muharrem 951

21 Nisan 1544

Kefe sancağı begine ve Kefe ve Taman ili ve Taman kadılarına

İstanbul’da ve gayrimüslimlere patriğin, kale sancağındaki metropolit, piskopos, gumnos, papas ve keşiş gibi gayrimüslimler üzerinde berat-ı olduğunu ileri sürerek bu yıl ve geçen yılın borçlarını vekil atayıp merkeze teslim etmesinin talep edilmesine dair.

22 Nisan 1544

Pirlepe kadısı Mevlânâ Alaü’d-dine ve Serfîe kadısına ve Oruc mukata^cat nazırına

Serfie kazasına bağlı Vlondas haslarında İsak Mahmud amil, katib, Ahmed bin Hamza emin olarak bulunduğu ve usulsüz elde ettikleri kazançları merkeze gönderilmesini, Ahmed’in varisleri bu haslara katibden önce atandığını iddia edip ve amil Mahmud ve Kadı-i Naib olan Pir Ali’nin bu durumu deftere kaydedilmesinin araştırılmasına dair.

106 1

29 Muharrem 951

22 Nisan

1544 Angeli-kasrı kadısına Karlı ili sancağındaki mukata^cada emin olan Mehmed’in buğday ve gıllatdan elde ettiği geliri, borcuna karşılık göndermesine dair.

107 1 29

Muharrem 951

22 Nisan 1544

Pirlepe kadısı Mevlânâ Alaü’d-din ve mukata^cat

nazırı Oruc’a Girit dalyanlarında amilin usulsüz elde ettiği akçeleri istenip hazineye gönderilmesine dair.

107 2 29

Muharrem 951

22 Nisan 1544

Pirlepe kadısına ve

mukata^cat nazırı Oruc’a Serfie kazasına bağlı bazı haslarda emin olan Murad’ın usulsüz kazanç elde ettikten sonra ortadan kaybolması üzerine devletin bunların bulunmasını istemesine dair.

20 Nisan

1544 Balya-badra kadısına Balya-badra’da yaşayan Merdohay(?)’ın kızkardeşi Bermiye(?)’nin ölmesi üzerine ona mirasçı olduğunu kabul edilmesine üzerine dair.

108 1 28

Muharrem 951

21 Nisan 1544

Yorgi ve Kostedin’in isteği üzerine katibin görevinden alınarak yerine gündeliği 8 akçe ile Keyvan’ın katib olarak atanmasına dair.

108 2 28

Muharrem 951

21 Nisan 1544

Bazı yerlere iltizam amili olan Yorgi ile diğer kişi ve bazı haslara bağlı olan katibin görevinden alınarak yerine gündeliği 4 akçe ile katibin olarak atanmasına dair.

(24)

109 1

28 Muharrem 951

21 Nisan 1544 Avlonya sancağı begine ve Avlonya kadısına

Avlonya limanında bulunan kayıkların tamiri için atanan 5 nefer kalafatçı, 2 nefer kürekçi, 1 üstüpücüye ek olarak 23 nefer topçu atanmasına dair.

109 2 29

Muharrem

951 22 Nisan 1544 Çatalca kadısına Tırhala mukata^cat nazırı Muslihiddin’in önceden

emin olan bazı memlehada yeterli tuz olduğunu belirttiğine dair.

110 1

28 Muharrem

951 21 Nisan 1544 Mora sancağı begine ve Moton kadısına

Kavala kalesinde bulunan 10 neferin alınması hususunda kale muhafızların, azeblerin ve kaledeki insanların zor duruma düşeceği ve merkezdeki defterde kalenin 350 nefer hisar-eri, kırk nefer topçu, 478 nefer azeb kaydının bulunmamasına dair.

110 2 29

Muharrem

951 22 Nisan 1544 Tırhala ve İnebahtı sancakları kadılarına

Tırhala ve İnebahtı sancaklarında bulunan Sultan vakıfları ve serbest tımar köylerinde dışarıdan gelen gayrimüslimlerin bive haracı istediklerinde vakıf cabileri ve serbest tımar zabitlerinin itiraz ederek mani olmalarının padişah malına zarar olacağının bildirmelerine dair.

112 1 1 Safer

951 24 Nisan 1544

Avlonya iskelesinde ulufeci olan Ali’nin görevinden alınarak yerine günlüğü 8 akçe ile Yahudi Elikdor’un atanmasına dair.

112 2 3 Safer

951 26 Nisan 1544 İstanbul kadısına

İstanbul iskelesindeki İncik mukata^casında iltizam emini olan Ali’nin, varancıların eski borç senedinde bulunan ürünleri toplayarak kontrol altına aldıklarını, ürünlerin sırasıyla deftere kaydedilmesinin gerekli olduğuna dair.

113 1 4 Safer

951 27 Nisan 1544 İstanbul’daki zeamet ürünü katibi olan

Abdulkadir’in görevinden alınarak sipahi oğlanları cema^catinden Mehmed’in bölüğünde kazandığı ulufe ile atanmasına dair.

113 2 4 Safer

951 27 Nisan 1544

Avlonya memlehasında gündeliği 2 akçe ile bekçinin elinde beratı olmadığından görevinden alınarak yerine gündeliği 2 akçe ile başka bekçinin atanmasına dair.

114 1 4 Safer 951

27 Nisan 1544

Kesterye kadısına ve mukata^cat nazırı Oruç’a

Kesterye kadısı Mevlana Muslihiddin’in vefat etmesi üzerine kardeşi Bali, kızkardeşi ve hanımının kendisine mirasçı olmasına dair.

(25)

114 2 4 Safer 951

27 Nisan

1544 Ohri kadısına Vardar Yenicesi kazasındaki bazı haslara emini olan Hüseyin’in Ohri şehrinde yaşadığından dolayı elinde bulunduğu 10.638 akçesinin merkez tarafından istendiğine dair.

114 3 4 Safer

951 27 Nisan

1544 Kesterye ve Manastır kadılarına Kesterye kazasına bağlı bazı köyde yaşayan bazı gayrimüslimler, bundan önce emin olan Hüseyin’e öşür vergilerini verdiklerini ve tekrar vergi alınmasının kendilerine haksızlık olacağına dair.

115 1 4 Safer

951 27 Nisan

1544 Avlonya sancağı beğine Avlonya yakınındaki Niş nehrinin taşması sonucunda eski sedlerin yıkılmasıyla, tuz ocakları ve dalyanların kullanılamaz hale geldiğinden bu sedlerin terkrar onarılması gerektiğine dair.

115 2 5 Safer

951 28 Nisan

1544 İstanbul kadısına

Narda şehrinde yaşayan Bani Yanda(?)’nın Seravil, Müzkeşine ve Karlı ili sancağına bağlı hasların emanetinin kendisine verilmesini istemesine dair devletin haslara zarar gelme durumuna karşılık kabul edilen kişilerden kefil göstermelerini istemesine dair.

116 1 5 Safer

951 28 Nisan

1544 Selanik kadısına Papa Payesin(?)’in bildirmesine göre Pomkodos(?), Kinisas’ın berat ile piskoposun tayin edildiği ve Selanik’teki kazaları elinde tutmaya çalışmasından dolayı rahibe haksızlık olacağına

2 5 Safer

951 28 Nisan

1544 Avlonya sancağı begine ve

kadılarına Avlonya sancağında olan mal-ı miriyi korumak için hisar erinin görevlendirilmesine dair.

117 1 5 Safer 951

28 Nisan 1544

İlbasan sancağı begine ve Draç kadısına ve Draç kal^cası dizdarına

Draç kalesinin korunması için gelen yeniçerilere yeni odalar yapılması ve kalede olan nöbetçi yeniçeri başının emin olarak atanmasına dair.

(26)

113(mkr) 1 5 Safer 951

28 Nisan

1544 İstanbul ve Galata ve İstanbul kadıları ve ___ kadılarına

İstanbul ve Galata kadılıklarındaki İstanbul dalyanlarına bağlı olan iltizam emininin usulsüz elde ettiği paranın adı geçen kadılıklardaki bazı kişilerden alınmasına dair.

113(mkr) 2 6 Safer 951 29 Nisan

1544 Belgrad kadısı Mevlânâ Mûhi’d-din’e

Avlonya sancağındaki Niş nehrinin taşması üzerine yıkılan sedlerin Avlonya, Ohri, İlbasan sancaklarında cerehor madeni istenilerek tamir edilmesine dair.

114(mkr) 1 4 Safer 951

27 Nisan

1544 Kalavirina kadısına

Mora’daki adet-i ağnamın toplanması için Kalamata kadısı Mevlana Muhiddin’in atanmasına dair.

1544 Avlonya kadısına ve Avlonya kalası dizdarına

Avlonya’daki Niş nehrinin taşması sonucunda dalyanların zarar görmesinden dolayı sedlerin tamiri için Ca^cfer’in atanmasına dair.

1544 Kalamata kadısı Mevlânâ Muhiddin’e

Kalamata kadısı Mevlana Muhiddin’in bildirmesine göre adet-i ağnamın bir yerden yönetilerek toplanılmasının mümkün olmayacağına dair.

1544 Tekfur dağı kadısı Mevlânâ Muhiddin’e

Gelibolu kazasına bağlı Kavak memlehası ile Silivri imaretinde olan Ebubekir ve diğer kişinin usulsüz elde ettiği paranın toplanılmasının gerekli olduğuna dair.

116(mkr) 1 4 Safer 951 27 Nisan 154 Mora mukata^catına müfettiş

ta^cyin olunan Kalavirina kadısı Mevlânâ Müslihi’d-din’e

Mora’da toplanan adet-i ağnam vergisine mübaşir olan görevlinin tekrar atanmasına dair.

117 1 5 Safer 951 28 Nisan

1544 Malkara kadısına

Kurdnek köyünde amil olan Derviş’in bildirmesine göre köyde yaşayan sipahi ve yeniçerilerin arazilere izinsiz atama yapmaları ve köydeki bazı kimselerin toprağı işlemeden öşür vergisi talep edilince bahaneler ileri sürmelerinin kendisine haksızlık ve mal-ı miriye zarar olacağını bildirmesine dair.

(27)

117 2 6 Safer 951

29 Nisan 1544

Çetros memlehasında emin Kara-ferye kazasına bağlı Seroç nehrinde Çeltik reisliği yapan Havid’in iki hizmeti birlikte yapamayacağından dolayı Kara- ferye’deki Bayezid memlehasında yaşayan Behram’ın 2.500 akçe emin teslim ederek atanmasına dair.

118 1 6 Safer 951

29 Nisan

1544 Balcı Nehrinde reis olan Hasan’ın ölmesi üzerine yerine 500 akçe hazineye

teslim etmek şartıyla İlyas’ın atanmasına dair.

118 2 6 Safer

951 29 Nisan

1544 Balcı Nehrinde reis olan Mehmed’in görevinden alınarak yerine 500 akçe

hazineye teslim etmek şartıyla Ca^cfer’in atanmasına dair.

119 1 5 Safer

951 28 Nisan

1544

Tırhala kadısına ve mukata^cat nazırına Tırhala haslarının 1 yıl 4 ay 4 günlük gelirleri hesaplanarak toplanması için Ca^cfer’in görevlendirilmesine dair.

119 2 19 Safer 951

12 Mayıs 1544

Selanik ve Sidrekapsi kadısı Mevlânâ Bayram’a ve mukata^cat nazırı Pir Mehmed’e

Selanik ve Sidrekapsi’deki hasların bazı kimseler tarafından yanlış kaydedilmesiyle mal-ı miriye zarar geleceğinden dolayı düzeltilmesi gerektiğine dair.

120 1 7 Safer

951 30 Nisan

1544

Mora sancağı beğine ve kadılarına ve zikr olan sancakda vaki^c olan kıla^c dizdarlarına ve kale kethüdalarına ve azeb ağalarına

Mora sancağındaki kale dizdarları, kethüdalar, azeb ağaları, topçular ve muhafızların yerinde olmayıp başka yerlerde bulunmalarına dair.

121 1 7 Safer 951

30 Nisan

1544 Edirne kadısına Edirne’deki yaşayan Yahudiler ve diğer milletlere mensup kişilerin Çuka işlemelerinin kontrol edilmesine dair.

121 2 7 Safer 951

30 Nisan

1544 İlbasan sancağı beğine ve kadılarına İlbasan sancağında bulunan dizdarlar, kale kethüdaları, hisar erenleri ve azeb taifesinin kendi görevlerini hizmetlerindeki çalışanlara yaptırmalarına dair.

122 1 7 Safer

951 30 Nisan

1544

Gümülcine kadısına Mevlânâ Şemse’d- din’e ve mukata^cat nazırı Halil nam za^cime

Yenice-i Vardar kazasına bağlı bazı haslara emin olan Hüseyin, bu haslarda başkalarının üzerine para geçirdiği ve merkezdeki kayıtlı hesap defterlerinde görüldüğü için bunların istenmesine dair.

(28)

122 2 7 Safer 951 30 Nisan 1544

Selanik ve Sidrekapsi kadısı Mevlânâ Bayram’a ve mukata^cat nazırı Pir Mehmed’e

İstanbul’da yapılacak cami için Selanik civarlarında bulunan mermerin temini üzerine çavuş Mehmed ile mimarın gönderilmesine dair.

123 1 7 Safer 951 30 Nisan

1544 Avlonya kadısına

Avlonya kadısı Mevlana Ömer ve Derviş’in kontrol ettikleri yerlerde küçük düşürücü davranışlarında bulunmamalarının istenmesine dair.

124 1 7 Safer 951 30 Nisan

1544

Tırhala kadısı Molla Muhiddin’e ve mukata^cat nazırı Muslihiddin’e

Tırhala şehrinde yaşayan Yahudilerden amil İbrahim’in işlenen çukalardan, damga akçesi talep etmesinin haksızlık olacağına dair.

124 2 5 Safer 951 28 Nisan

1544

Kesterye ve Horpişte kadılarına ve mukata^cat nazırı Oruc’a

Kaaş(?) Ali haslarında emin ve Horpişte şehrinde yaşayan İhsan’ın kendi hesaplarına geçirdikleri paranın da istenmesine dair.

124 3 11 Safer 951 4 Mayıs 1544

Koron, Moton ve Kalamata kadılıklarında bulunan mukata^calardan elde edilen paraların usulsüz kendi hesaplarına geçirenlerden istenmesine dair.

125 1 7 Safer 951 30 Nisan

1544

Kesterye ve ana tabi^c mukata^cata müfettiş ta^cyin olunan Pirlepe kadısı Mevlânâ Alaü’d-din’e ve mukata^cat nazırı Oruc’a

Ohri, Pirlepe, Florina, Manastır, Köprülü, Serfiçe, Güzelce, Hurpeşte ve Priştine kadılıklarında olan vakıf arazileri ve beytül malların bulunduğu yerden kontrol edilmesine dair.

125 2 10 Safer 951 3 Mayıs 1544 Edirne kadısına

Edirne mukata^casında iltizam nazırı olan Muslihiddin’in buradaki ümera, küttab ve bazı mübaşirlerin mukata^catta meydana gelen olayları kendilerinin gördüğüne ve mal-ı miriye zararları olacağını söylemesine dair.

126 1 7 Safer 951 30 Nisan

1544 Belgrad kadısı Mevlânâ Muhiddin’e

Draç, İskenderiye ve Niş ambarlarında üretilen tuz ile ilgili ne kadar gelir elde edildiğinin tespit edilmesine dair.

127 1 9 Safer 951 2 Mayıs 1544 Edirne kadısına

Edirne ve İstanbul silah fabrikasına bağlı…

mukata^casında emin olan Ali bin Nasuh’un usulsüz elde ettiği geliri merkeze göndermesine dair.