2. konu
Nesneleş(tir)me
Teorisi ve Tüketim
3. hafta
• Dersin üçüncü haftası, tüketime bakışta neredeyse tüm kavramsal haritamızı biçimlendiren Marksist paradigmaya ayrıldı. Tüketim ve antropoloji
bağlantısına ayrılan üçüncü konunun zemini için bu paradigmatik yaklaşımın köşetaşlarını ele
almalı ve kurduğu insan ve kollektivite modeli üzerinde durmalıyız. Bu uğraşımız üç hafta
sürecektir.
• İlk konumuzun içine işlemiş bulunan kapitalizm ve kapitalizmin işleyişi başlıkları, Marksist
paradigmanın incelikli değerlendirmeleri ile bu ders konusunda kodlanacaktır.
3. hafta
• Marx’ın yabancılaşma ve nesneleşme teorisi, kapitalizmin yarattığı ekonomik dönüşümün ve buna eşlik eden sosyal ağların ve ilişkilerin başkalaşımının bugün de kabul gören etkili bir formülünü ortaya koymuştur. Kapitalist üretim ilişkilerinin bir sömürü düzeneği içerisinde işlediğini
ortaya koyan bu yaklaşım dairesinde metalaşma gibi kavramlardan da bahsedilebilir.
• Nesneleşme ve yabancılaşma kavramları, birbirleri ile ilişkili bir biçimde, kapitalistik üretimin insanları alınabilir ve satılabilir bir ürüne dönüştürüşünün altını çizer. Köle ticaretinden farklı olarak buradaki nesneleşen insan kimi zaman açık açık kimi zaman kapalı bir biçimde girdiği
ilişkilerin alınabilir satılabilir öznesidir.
3. hafta
• Bu ilk hafta ilk iki tür yabancılaşmadan ve bunun tüketime yaklaşımımızda sunabildiklerinden
bahsediyoruz.
• İlk tür yabancılaşma, insanların emeklerinin ekonomik bir etiketlendirmesinden ve bu haliyle alınır satılabilir olmasından gelir. İş için emeğini cazip kılmak, piyasa içerisinde emeğinin değeri kadar yer kaplamak, yapılan işin iş yaptırana dönüşü ile emek piyasasına dönüşü
arasındaki farklılıklar, kapitalist ürüne ve üretime yabancılaşma türleri içerisinde tartışılır.
• Buradaki vaziyet, bir sonraki hafta derinleştirilecek olan insanın değerinin kapitalist ölçüm araçlarıyla kapitalist bir ölçüme tabi kılınmasıdır.
3. hafta
• Zorunlu okumalar:
• Karl Marx. 1844 El Yazmaları (Yabancılaşmış Emek bölümü-ss. 73-89). Birikim Yayınları (özellikle
Yabancılaşma ve Nesneleşme kısımları)
• Önerilen okumalar:
• Georg Lukacs. Tarih ve Sınıf Bilinci. Belge Yayınları (Şeyleştirme ve Proleteryanın Bilinci).
• Karl Marx. Kapital. (Pek çok yayınevi) (1. Cilt 1.
Bölüm).
