KARAKTER VE DEĞER EĞİTİMİ
6.HAFTA-2.DERS
Dr. Öğr. Üyesi Nursel GÜLCÜ
Sunu içeriği:
Karakterli çocuklar yetiştirmek için ailelere öneriler
Karakter Eğitimi İle İlgili Çalışmalar
Karakterli çocuklar yetiştirmek için ailelere öneriler (Ryan ve Bohlin, 1999:
243‐246):
Anne‐baba olmayı öncelikli tutun: İyi aileler anne‐babalıkları için her şeyi bilinçli şekilde planlar ve buna zaman ayırırlar. Yetişmekte olan çocuklarının karakterlerini her şeyden üstün tutarlar.
İyi örnek olun: Çocuklar ahlaki değerleri gözlemleyerek öğrenirler.
Çocuğunuzun çevresinden haberdar olun: Çocuğunuzun çevresindeki kişiler iyi ve kötü model olmakla birlikte onların ahlaki değerlerini ve tutumlarını etkileme potansiyeline de sahiptir.
Çocuğunuzun okul yaşantısı ile yakından ilgilenin: Okul ve öğretmenler çocukların hayatında temel bir yapıdır.
• Çocuklarınızın duygularını ve düşünlerini nelerin nasıl etkilediğini takip etmelisiniz: Kitaplar, şarkılar, televizyon, internet ve filmler ahlaki olarak çocuklara bir şeyler vermelidir. Ailelerin bunlardan edilen bilgilerin
niteliğine dikkat etmesi gerekir.
Temel değerleri öğretin: Çocuklarınıza başkalarına karşı dürüstlüğü, ilgiyi ve sorumluluğu öğretin.
Sevgi dolu bir kalple ceza verin: Çocuklar cezanın ne için olduğunu anlamalı ve kaynağının anne baba sevgisinden olduğunu bilmelidir.
Karakter dilini kullanın: Eğer insanlar çocukların etrafında kötü ve yanlış olanları kırpıp sade bir dil kullanmazlarsa çocuklar ahlaki bir alan
kendilerine oluşturamazlar.
Karakter Eğitimini sadece kelimelerle sınırlamayın: Aileler çocuklarına disiplin vererek, doğru çalışma alışkanlıklarıyla, diğer insanlara karşı kibarlık ve anlayış göstermeyi öğreterek yardımcı olmalıdır. Karakter gelişiminde ailenin davranışları önemlidir.
Araştırmalar
Aydın İli Okullarında Karakter Eğitiminin İncelenmesi
http://static.dergipark.org.tr/articledownload/4a40/c265/43ee/5c2c6fc29ed3a.pd f?
araştırmanın amacı ilk ve orta dereceli okullarda görev yapan öğretmenlerin karakter eğitimine yönelik görüşlerinin incelenmesidir. Bu genel amaçtan
hareketle, tarama modeline dayalı olarak gerçekleştirilen bu araştırmanın çalışma grubu 2014‐2015 eğitim öğretim yılı bahar döneminde, Aydın İl Milli Eğitim
Müdürlüğüne bağlı ilk ve ortaokullarda farklı branşlarda görev yapmakta olan 272’si (%53) ilkokul, 241’i (%47) ortaokul öğretmeni olmak üzere toplam 515 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler araştırma ekibi tarafından hazırlanan açık ve likert tipi kapalı uçlu soruları içeren anket ile toplanmıştır. Kapalı uçlu sorularla elde edilen nicel veriler SPSS 21 ile, açık uçlu sorularla elde edilen nitel veriler ise betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Katılımcıların görev yaptıkları eğitim kademesi, cinsiyet, yaş, kıdem ve bağlı bulundukları sendika değişkenlerine göre frekans ve yüzdelere dayalı olarak tablolar oluşturulmuştur.
Yapılan analizler sonucunda okul ve öğretmenlerin karakter eğitimi üzerindeki etkililiğinde öğretmenlerin niteliklerinin; yaptıkları işi sevmelerinin; gelişime açık olmalarının; konu hakkında aldıkları hizmet içi eğitim ve öğrencilerin bireysel farklılıklarını dikkate almalarının karakter eğitimi üzerinde üst sıralarda etkili olduğu görülmektedir.
Karakter eğitimine yönelik kazanımlara ulaşılamamasın ilişkin olarak öğretmenlerin belirttikleri nedenler arasında öğrencinin yakın çevresinin özellikle de ailesinin etkili olmaması öne çıkmaktadır.
Ayrıca öğretmenler karakter eğitiminde kullanılan yöntem ve tekniklerin çeşitlendirilmesini, yaparak yaşayarak öğrenme olanaklarının sağlanmasını ve ailelerin bilinçlendirilmesini önermektedirler.
2005 Eylül ayından itibaren uygulamaya giren yeni ilköğretim programında değerler, ders planlarının kazanımlar ve beceriler kısmına eklenmiştir. Programda, disiplinler arası yaklaşım ile dersler arası kazandırılması hedeflenen değerler de belirlenmiştir.
Özellikle Sosyal Bilgiler, Hayat Bilgisi, Fen ve Teknoloji, Halk
Kültürü, Trafik ve İlkyardım derslerinde değer kazanımı öne
çıkarılmaktadır. (Çağatay, 2009; Yıldırım, 2007). Fakat bu dersler
tam olarak karakter eğitiminin alternatifi sayılamaz. Türkiye‘de
ilköğretim ve ortaöğretim düzeylerinde karakter eğitimine ilişkin
dersler yoktur fakat karakter eğitimiyle ilgili literatürde çalışmalar
vardır. Bu çalışmalar şöyledir:
Ada, Baysal ve Korucu (2005) tarafından yapılan araştırmada, öğretmenlerin olumsuz davranışlara gösterdikleri tepkiler, karakter eğitimi ve yeni ilköğretim programı çerçevesinde ele alınmıştır. İstanbul ilinde 20 ile 40 yaş arasında yer alan, % 65’i bayan, % 35’i erkek 163 öğretmene araştırmacılar tarafından geliştirilen bir anket formu uygulanmıştır.
Sonuç olarak sınıf öğretmenlerinin sınıf içi olumsuz davranışlara gösterdikleri tepkilerin düzeyi ortaya konmuştur.
Sonuçlar doğrultusunda sınıf öğretmenlerinin karakter eğitimi
konusunda desteklenmeleri gerektiği ortaya çıkmıştır (Ada,
Baysal ve Korucu, S. 2005).
Baykent (2002) tarafından yapılan “Fen Bilimleri Eğitimi'nde Öğrenci Motivasyonunu Arttırma Yoluyla Karakter Eğitimi'ne Geçiş Süreçleri” isimli araştırmada Fen Bilimleri'nin öğrenilmesini daha etkili, kalıcı ve çekici hale getirmek amacıyla uygulanan motivasyon unsurlarının sonuca etkileri incelenmiştir. Görsel, işitsel, dokunsal unsurlar olan ve aynı zamanda tüm insanların temel beyin ağında oluşan genel kavramları içeren renk, müzik, drama(tiyatrolaştırma) parametreleri bir arada kullanılmıştır. Tam motivasyonun sağlanması için sınıf ortamındaki küçük toplum bireylerinin sosyo-psikolojik ihtiyaç ve gerekliliklerini karşılama doğrultusunda davranış kuralları aynı anda uygulanmıştır. Bu kuralların bir diğer amacı da toplumun temel dinamiklerini oluşturan iyi davranış özelliklerini, öğrenci davranışına fen aktiviteleri yoluyla geçirmek ve bu yolla Karakter Eğitimi'ne geçişi Fen Bilimleri Eğitimi açısından desteklemektir. Uygulama ilköğretim 1., 2., 3., 4. ve 5. sınıf seviyelerinden toplam 666 öğrenciyle yapılmıştır.
Katılmış (2010) tarafından yürütülen bir çalışmada karakter eğitimi programının, ilköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde bazı değerlerin kazandırılmasına ve akademik başarıya etkisi araştırılmıştır. Karakter eğitimi programı haftada 3 ders saati olarak 39 ders saati süresince deney grubuna uygulanmış, kontrol grubu normal derslerine devam etmiştir. Çalışmada, karakter eğitimi programının öğrencilerin bilimsellik, adil olma ve barış değerini kazanmalarını ve akademik başarılarını istatistiksel açıdan anlamlı olacak biçimde olumlu etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.
Çağatay (2009) araştırmasında, okulun öğrencilerin karakter gelişimine ve karakter eğitimine etkisi ile ilgili öğretmen görüşlerini ortaya koymaya çalışmıştır. Tarama modeliyle yürütülen araştırmada, 2007- 2008 akademik yılında Çanakkale ili merkez ilçesindeki 10 ilköğretim okulunda öğretmenlik yapan 15 öğretmenin görüşleri alınmıştır.
Çalışma verileri araştırmacı tarafından geliştirilen yarı
yapılandırılmış görüşme formuyla toplanmıştır. Bu formla
ilköğretim 4.-5. sınıf öğretmenleri ve ilköğretim 2. kademe
branş öğretmenleriyle görüşmeler yapılmıştır.
Araştırmada, okulun öğrencinin karakter gelişiminde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Okul içinde öğrencilerin karakter
gelişiminde en çok etkili olan kişinin öğretmenler olduğu, öğretmenlerin sınıf içi uygulamalarının ve sınıf yönetimi
anlayışlarının da öğrencinin karakter gelişiminde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Okul yöneticilerinin de öğrencinin karakter gelişiminde etkili olduğu, karakter bileşenlerinden en çok yardımseverlik ve sorumluluğun geliştirildiği görülmüştür.
Sosyal Bilgiler ve Görsel Sanatlar, Müzik ve Beden Eğitimi dersleri öğrencilerin karakter gelişiminde önemli role sahiptir.
Öğrencinin karakter gelişiminde önemli olmasına rağmen ders dışı
etkinliklere yeterince önem verilmediği görülmüştür
Gündoğdu 2010’da yaptığı araştırmada öğretmenlerin karakter eğitimini çok önemsediklerini ancak öğrencilerinde karakter eğitiminin orta düzeyde kaldığını gördüğünü vurgulamıştır.
Buna sebep olarak eğitim programlarının çok yoğun olması, öğretmenlerin branşlarıyla ilgili öğretim yapmayı asli görev olarak algılamaları ve öğretmenlerin karakter eğitimiyle ilgili etkinlikler konusunda donanımlı olmamaları görülmektedir.
Ayrıca genç, bekâr, kıdemi daha az olan ve çocuk sahibi olan
öğretmenlerin dersleri esnasında bu davranışları daha çok
önemsedikleri ve bu davranışlara daha fazla rastladıkları
görülmüştür
Üstünyer (2009) tarafından yürütülen bir çalışmada karakter eğitimi ile ilgili eğitimci görüşleri araştırılmıştır. Nitel araştırma yaklaşımıyla yürütülen çalışmada 2007–2008 eğitim öğretim yılında Yalova’da görev yapan 10 eğitimciden görüş alınmıştır. Elde edilen veriler nitel veri çözümleme teknikleriyle analiz edilmiştir.
Katılımcı eğitimciler, Milli Eğitim Yöneticisi, müfettiş, okul müdürü, sınıf, Türkçe, fen ve teknoloji, sosyal bilgiler, resim, beden eğitimi ve din kültürü ve ahlak bilgisi branşlarından birer öğretmen olarak tespit edilmiştir.
Böylece her konumdan eğitimcinin karakter eğitimi konusunda görüş bildirmesi sağlanmıştır.
Araştırma sonucunda eğitimcilerin, karakter eğitiminin çok acil bir ihtiyaç olduğunu, ailelerin çocuklarına evrensel değerleri vermede yetersiz kaldığını, öğretmenlerin de iş yükleri ve yeterlikleri nedeniyle başarılı olamadığını ve ayrıca öğrencilerin karakterlerini geliştirmeleri için sosyal faaliyetlere yönlendirilmesi gerektiğini, bunun için de sınav sisteminin değiştirilmesi gerektiğini düşündükleri görülmüştür.
