• Sonuç bulunamadı

ELEKTRİK VE ENERJİ BÖLÜMÜ

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "ELEKTRİK VE ENERJİ BÖLÜMÜ"

Copied!
11
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

ANKARA ÜNİVERSİTESİ

GAMA MESLEK YÜKSEKOKULU

ELEKTRİK VE ENERJİ BÖLÜMÜ

ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI

TEKNOLOJİSİ

ELEKTRİK MAKİNALARI

11.HAFTA

(2)

İçindekiler

(3)

DOĞRU AKIM MOTORLARI

• Doğru akım motorları duran ve dönen kısımlardan oluşmaktadır. Duran kısma stator,

dönen kısma rotor demekteyiz. Doğru akım motorlarına DA motor veya DC motor da

denilmektedir.

• Herhangi bir iletkene doğru akım tatbik edildiğinde iletken, sabit bir manyetik alan

oluşturur. N ve S kutuplarından oluşan bu sabit manyetik alan etki alanının içerisindeki

iletken cisimlere veya farklı manyetik alanlara sabit mıknatısın gösterdiği etkiyi gösterir.

• İletken cisimleri kendisine çeker, aynı kutuplu manyetik alanları iter; farklı kutuplu

manyetik alanları çeker. N kutbundan S kutbuna doğru oluşan bu kuvvet manyetik akı

olarak adlandırılır.

• Dc motorlar endüktörün yapısına göre, sabit mıknatıslı ve elektromıknatıslı biçimde

üretimleri yapılır. Elektromıknatıslı ve sabit mıknatıslı arasında endüktör dışında yapıları

açısından farklılık yoktur.

• Doğru akım motorları, duran ve dönen kısımlardan oluşur. Duran kısım stator, dönen

kısım ise rotordur.

(4)

DOĞRU AKIM MOTORLARI

Endüktör (Stator)

• Stator makinenin dış tarafında kalan, duran kısmıdır. Karkas üzerine yerleştirilmiş ana ve yardımcı kutuplar ve bunlar üzerindeki sargılardan oluşur.

• Makinedeki sargılar doğru akımla beslenir. Stator karkasına yerleştirilmiş olan kutuplar, demir sac levhaların paketlenmesi ile yapılmıştır.

• Orta ve büyük güçteki makinelerde ana kutuplar ve bunların arasına yerleştirilmiş yardımcı

kutuplar bulunur. Doğru akım makinelerinde kutuplar, manyetik alanın meydana geldiği kısımdır. • Makinenin büyüklüğüne, çapına ve devir sayısına göre doğru akım makineleri; 2.4.6.8 ya da daha

çok kutuplu olabilirler. Çok küçük doğru akım makinelerinde kutuplar sabit mıknatıslıda olabilmektedir.

• Ancak genellikle elektromıknatıs kutuplar kullanılır. Bunun için kutuplar üzerinde gerekli manyetik akıyı meydana getirecek sargılar yerleştirilir.

• Ana kutupların üzerindeki sargılara uyarma sargıları denir. Sargılar sarılmadan önce, kutup üzerine prespan kâğıttan bir izolasyon geçirilir ve daha sonra sargılar sarılır.

(5)

DOĞRU AKIM MOTORLARI

(6)

DOĞRU AKIM MOTORLARI

• Doğru akım motorlarının dönen kısmına endüvi denir. Endüvi, çelik bir mil üzerine

preslenmiş rotor sac paketlerinden, bu sac paketi oluklarına döşenmiş endüvi

sargılarından ve sargı uçlarının bağlandığı bir kollektörden oluşur.

• Endüvi üzerindeki oluklara yerleştirilecek endüvi sargıları bandajları yapıldıktan sonra

oluklara yerleştirilir. Doğru akım makinelerinde oluklarda daima üst üste iki bobin yanı

vardır. Yani sargılar çift tabakalıdır.

(7)

DOĞRU AKIM MOTORLARI

Kollektör

• Kollektör birbirinden tek tek yalıtılmış sert bakır levhalardan meydana gelir.

Bu levhalar bakalit dökümü ya da mekanik bir sıkıştırma yöntemi ile

birleştirilmiştir.

• Endüvide üretilen alternatif gerilim, kollektör tarafından doğrultulur ve

kollektör üzerine temas eden fırçalar yardımıyla dış devreye iletilir.

Kollektör ile elektriksel bağlantıyı sağlayan grafit ya da kömürden yapılmış

fırçalar, fırça tutuculara, fırça tutucular da fırça taşıyıcılara monte

edilmişlerdir.

• Fırçalar makinenin akım ve gerilimine göre sert, orta, yumuşak karbondan

imal edilirler.bazen iletkenliği arttırmak için karbon bakır alaşımlı yapılırlar.

(8)

DOĞRU AKIM MOTORLARI

Yatak Ve Kapaklar

• Doğru akım motorlarında kendi kendine yağlanan metal yataklar ya da

bilyeli yataklar kullanılır.

• Yataklarda meydana gelen aşınmalar ve sürtünmeler, komütasyonun

bozulmasına (akımın yön değiştirmesi olayıdır) ve arızalara yol açar.

Kapaklar ise makinenin dış yüzeyindeki parçalarıdır.

(9)

DOĞRU AKIM MOTORLARI

Doğru Akım Motorlarında Çalışma Prensibi

• Mantık olarak bobin üzerinden geçen akımın sonucunda olusturduğu manyetik alanlar sayesinde olusturduğu kutuplaşmayı ileri ve geri yönlü olarak kullanarak yani zıt kutupların çekmesi ya da aynı kutupların birbirini itmesi prensibinin dairesel harekete dönüştürülmesini baz alınan en basit yapıdır.

• Endüvi dönerken üzerindeki iletkenler de manyetik alan içerisinde döndüklerinden bu iletkenlerde bir endüksiyon elektromotor kuvveti indüklenir. Doğru akım makinesi kullanım amacına göre

dinamo ya da motor olarak çalıştırılabilir.

• Bu formlardan birisinde çalışma, makinede herhangi bir değişikliği gerektirmez. Eğer makine dinamo olarak çalıştırılırsa tork yön değiştirir. Manyetik alan içinde etkin uzunluğu "L" ve

içerisinden geçen akımı "i" olan bir iletken akı yoğunluğu B olan bir alan içerisinde kalırsa, iletken manyetik alan tarafından itilir.

• İlekenin alana dik olma durumunda meydana gelen itme kuvvetinin büyüklüğü "Newton"

olarak F=B.i.L olur. Alan tarafından iletken üzerinde oluşturulan itme kuvvetinin yönü iletkenin taşıdığı akımın yönüne bağlıdır.

(10)

DOĞRU AKIM MOTORLARI

(11)

KAYNAKLAR

Referanslar

Benzer Belgeler

Bunu bir örnekle açıklayalım: Kaçırılan, araba kazası geçiren ya· da cinsel saldırıya uğrayan bir çocuk, çeşitli korkular ve bunalımlar geliştirir.

AB'nin 2006 yılında 44 milyar milyar dış yardımda bulunduğunu ileri sürmesine rağmen bunun 13,6 milyar avrosunun üye ülkelerde kaldığına dikkat çeken CONCORD, Irak ve

Boğaz manzaralı yüksek rant potansiyeli olan iki gecekondu mahallesi Sarıyer'deki Fatih Sultan (Armutlu) ve Derbent, Bakanlar Kurulu karar ıyla "Afet Yasası"

İnsanın vejetaryen olduğuna dair görüş ve kanıt bildirilirken en büyük yanılma biyolojik sınıflandırma bilimi (taxonomy) ile beslenme tipine göre yapılan

edilmekle bu-konuda değerlendirilme yapmak iizere soruşnırma dosyası mükememize gelrniş olmakla; değişik iş esasına kayıt edildi.. Itiraz dilekçesi ve

l~yların sakinleşmesine ramen yine de evden pek fazla çıkmak 1emiyorduk. 1974'de Rumlar tarafından esir alındık. Bütün köyde aşayanları camiye topladılar. Daha sonra

dan haber geldi önce iki ile 3 kişilik Rum askeri var dedi harekat durdurmadım ben keşif için öne çıktım sayıları artıyordu bi ü durdurdum acele pusu düzeni aldırdım

Bir tarafta siyasal iktidar gücünü ve meşruiyetini tüm kolluk kuvvetleriyle simgelerken, diğer taraftan toplumun daha çok özgürleşme talebiyle kamusal alanda var olma