1
Antiamibik Bileşikler 2
İpeka Alkaloitleri
İpeka Güney Amerika’da yetişen Cephalis ipecacuanhae bitkisinin kurutulmuş kök veya rizomlarından elde edilen bir drogdur. Toz, ekstre, şurup ve sıvı ekstre halinde kusturucu ve ekspektoran olarak kullanılır. İçerisinde emetin ve desmetilemetin (sefalin) alkaloitleri içerir.
Emetin bileşiğinin çok sayıda stereoizomeri bulunmaktadır. En aktif izomer doğal alkaloit olan (-) emetin’dir. Emetin H. histolytica üzerinde güçlü amibisit etkiye sahiptir. Trofozoitler üzerindeki etkisi, kistler üzerindeki etkisinden daya fazladır ve trofozoitleri öldüren en güçlü ilaçtır. Kistler üzerindeki etkisi düşük olması nedeniyle amibiyazis tedavisinde lüminal amibisit bir ilaçla birlikte kullanılmalıdır. Emetin amiplerde protein sentezini ve DNA sentezini bozarak etki göstermektedir. Paranteral yolla uygulandığında enjeksiyon bölgesinden çabuk absorblanır ancak biyotransformasyonu ve vücuttan atılımı çok yavaştır. Karaciğerde birikir bu nedenle amibik hepatit ve karaciğer apsesinde etkilidir.
N HN O O O O N HN OH O O O Emetin Desmetilemetin
Dehidroemetini emetinden dehidrojenasyonla elde edilen bir bileşiktir. 5-Nitroimidazol tüveri bileşiklerin etkisiz ya da konrtendike olduğudurumlarda invazif amibiyazis, amibik hepatit ve amibik apsenin tedavisinde kullanılır.
Dehidroemetin N O O NH O O
2 5-Nitroimidazol Türevleri
5-Nitroimidazol tüveri bileşikler intestinal ve sistemik amibiyazisin tedavisinde en çok kullanılan ilaçlardır. Ayrıca bakteriyel enfeksiyonlarda, giardiyazis, trikomoniyazis ve diğer protozoal hastalıklarda da tedavide kullanılmaktadır. Bu bileşiklerde imidazol halkasının 5 numaralı konumunda nitro grubunun bulunması etki için gereklidir.
Metronidazol N N HO N+ O -O 1-(2-Metil-5-nitroimidazol-1-il)propan-2-ol
Metronidazol geniş spektrumlu bir ilaçtır. Amibiyazisin kolonik ve ekstrakolonik tüm doku şekillerinin tedavisinde sıklıkla kullanılmaktadır. Lümendeki amiplere ve kistlere etkili olmadığından lüminal bir amibisit ile birlikte kullanılmalıdır.
Metronidazolün sentezi Ornidazol N N NO2 OH Cl 1-Kloro-3-(2-metil-5-nitroimidazol-1-il)propan-2-ol
Ornidazol mide bağırsak kanalından hızlı ve tam absorblanır. Kan konsatntrasyonu aynı dozdaki metronidazolle elde edilenden daha yüksek, karaciğerdeki enzimatik inaktivasyonu ise daha yavaştır. Amibiyazis ve giardiyazisite oral yolla 5-10 gün kullanılır.
3 Ornidazolün sentezi NH N HNO3 / H2SO4 N NH NO2 O Cl N N NO2OH Cl Tinidazol
Tinidazol metronidazol ile aynı aktivite spektrumuna sahiptir. Metronidazole göre daha yüksek kan düzeylerine ulaşılır ve etki süresi daha uzundur. Amibiyaziste oral yolla üç gün, trikomoniyazis ve giardiyaziste oral yoldan yedi gün süreyle kullanılır.
S O O N N N+ O O -1-(2-Etilsülfoniletil)-2-metil-5-nitroimidazol Seknidazol
Sektnidazol akut intestinal amibiyaiste oral yolla tek doz halinde, hepatik amibiyaziste ise beş gün süreyle kullanılır. N N HO N+ O O -1-(2-Metil-5-nitroimidazol-1-il)propan-2-ol Organoarsenik bileşikler
Karbarson ve glikobiarsol antiamibik organoarsenik türevi bileşiklerdir. Günümüzde daha etkili ve daha az toksik bileşiklerin bulunması nedeniyle bu bileşikler çok nadir olarak kullanılmaktadır.
4
Karbarson
Oral yolla intestinal amibiyazisin tedavisinde kullanılır. E. histolytica’nın trofozoit fomları üzerindeki öldürücü etkisini parazitteki tiyol grubu içeren enzimlerile arsenik bileşiğinin üç değerli formunun reaksiyonu sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir.
NH O NH2 As O HO OH [4-(Karbamoyilamino)fenil]arsonik asit Karbarsan sentezi + HO As O OH OH H2N H2N As O OH OH H2N C O OC2H5 H N As O OH OH C O H2N Glikobiarsol
Oral yolla intestinal amibiyazisin tedavisinde kullanılmaktadır.
N H O OH As O HO O Bi O
[4-[(2-Hidroksiasetil)amino]fenil]-oksobizmutaniloksi arsinik asit
Glikobiasol sentezi H2N As O OH OH As O OH OH HO OH O N H C HO O Bi(NO3)3 As O O OH N H C HO O Bi O
5 Diğer bileşikler
Bialamikol
Bialamikol intestinal amibiyazisin tedavisinde oral yolla genellikle beş gün süre ile kullanılır. N HO N OH 2-(Diteilaminometil)-4-[3-(Dietilaminometil)-4-hidroksi-5-prop-2-enilfenil]-6-prop-2-enilfenol Bialamikol sentezi HO OH + Cl AlCl3 HO OH C O H H HN(C2H5)2 HO OH N N
