Üç Boğumlu Bulutsu
Messier Kataloğu’ndaki 20. gökcismi olan Üç Boğumlu Bulutsu (M20) amatör gökbilim-cilerin sıkça gözlemlediği gökcisimleri arasında yer alıyor. Üç Boğumlu Bulutsu, gökyüzünün en zengin bölgesi olan Yay Takımyıldızı sınırla-rı içinde. Üç Boğumlu Bulutsu’yu çıplak gözle görmek zor. Ancak bulutsu küçük bir dürbün-le kolayca görüdürbün-lebiliyor.
Üç Boğumlu Bulutsu adını üç parçalı görü-nümünden alıyor. Bu görünümün nedeni par-lak bulutsunun önünde bulunan karanlık
bu-lutsu. Bu karanlık bulutsu parlak bulutsudan gelen ışığı engelleyerek bu şekilde görünme-sine neden oluyor. Parlak bulutsu yıldızların oluştuğu bir yer. Bu yıldızlardan yayılan ışınım da bulutsunun parlamasını sağlıyor.
Üç Boğumlu Bulutsu’nun yer aldığı Yay Ta-kımyıldızı bölgesi çıplak gözle ya da bir dür-bünle kolayca görülebilen birçok bulutsu ve yıldız kümesi içeriyor. Üç Boğumlu Bulutsu, bu gökcisimlerinin en parlaklarından biri olan La-gün Bulutsusu’nun hemen üzerinde yer alıyor. Bulutsuyu gökyüzünde bulmak için yandaki haritadan yararlanabilirsiniz.
86
Gökyüzü
Alp AkoğluHERKÜL TAKIMYILDIZI ÇOBAN TAKIMYILDIZI KUZEYTACI TAKIMYILDIZI LİR TAKIMYILDIZI Vega
e
e
e
M 13e
Arkturus YAY TAKIMYILDIZI Lagün Bulutsusu Üç Boğumlu BulutsuMerkür ay boyunca sabah gökyüzünde.
Ayın başlarında gezegen Güneş doğmadan bir saat önce doğuyor. Bu sırada hava aydın-lanmaya başladığı için gözlem süresi kısıt-lı. Merkür’ü gözlemlemek için en iyi zaman ayın ortaları. Gezegen bu sırada Güneş’ten yaklaşık bir buçuk saat önce doğuyor.
Gezegen ayın sonlarında Güneş’e yakla-şacak ve ayın ortalarından sonra görülmesi zorlaşacak. Merkür’ü görebilmek için doğu-güneydoğu ufku üzerine bakmak gerekiyor. Ayın ortalarında Venüs Merkür’ün yaklaşık 8° sağ üstünde yer alıyor. Bu onun gökyüzünde bulunmasına yardımcı olacaktır.
Venüs ay boyunca sabah gökyüzünde
yer alıyor ve gündoğumundan yaklaşık bir buçuk saat önce doğu ufkundan yükseliyor. Gezegen ilerleyen günlerde doğu-kuzeydo-ğu yönüne doğru hareket edecek.
Mars ayın başlarında akşam hava
karar-dığında güneybatıda bulunuyor ve gece-yarısı batıyor. Gezegen, ilerleyen günlerde daha erken batacak ancak birkaç ay daha akşam gökyüzünde görülebilecek. Mars, ay boyunca Başak Takımyıldızı’nın en par-lak yıldızı Spika’yla yakın konumda. Mars ve Spika ayın ortalarında çok yakın konumda olacak.
Satürn ayın başlarında hava karardığında
güney yönünde en yüksek konumunda olu-yor ve geceyarısı civarı batıolu-yor. İlerleyen gün-lerde gezegen daha erken batacak.
Jüpiter bu ayın sonlarına doğru sabah
gökyüzüne geçecek. Ay boyunca Güneş’e çok yakın görünümde olacağından bu ay ge-zegeni göremeyeceğiz.
Ay 5 Temmuz’da ilkdördün, 12 Temmuz’da
dolunay, 19 Temmuz’da sondördün, 26 Tem-muz’da yeniay hallerinde olacak.
05 Temmuz
Mars, Spika ve Ay
çok yakın görünümde
08 Temmuz
Satürn ile Ay birbirine
yakın görünümde
12 Temmuz
Merkür sabaha karşı
doğuda en büyük batı
uzanımında (21°)
13 Temmuz
Mars ile Spika birbirine
çok yakın görünümde
24 Temmuz
Venüs ile Ay sabaha
karşı doğuda birbirine
yakın görünümde
1 Temmuz 23:00
15 Temmuz 22:00
31 Temmuz 21:00
alp.akoglu@tubitak.gov.tr
Bilim ve Teknik Temmuz 2014
87
Temmuz’da Gezegenler ve Ay
1 Temmuz 23:00 15 Temmuz 22:00 31 Temmuz 21:00 Kraliçe Oğlak Andromeda Kanatlı At Kral Büyük Ayı Çoban Berenices’in Saçı Kuzeytacı Yılancı Yılan Yay Kalkan Kartal Yunus Herkül Kuğu Lir Akrep Erboğa Terazi Küçük Ayı KU ZEY GÜNEY BA TI D O Ğ U Ejderha Zürafa Vaşak Aslan Başak Karga Kutupyıldızı Spika Arkturus Antares Altair Deneb Vega Satürn Marsharitalar_2014_Layout 1 12/16/13 12:48 PM Page 7
Ay Satürn5 Temmuz akşamı güneybatı ufku üzeri
Spika
