Duyuların gelişimini destekleyici müdahale programının sunulması

(1)

PROF. DR. MÜDRİYE YILDIZ BIÇAKÇI

(2)

BEBEKLİK VE İLK ÇOCUKLUK DÖNEMİNE YÖNELİK ETKİNLİK ÖRNEKLERİ

Bebeğin ve çocuğun günlük yaşamında duygularını organize edebilmesi, çeşitli etkinliklerde bulunurken kendini yeterli hissedebilmesi, dikkat yeteneğini geliştirebilmesi ve odaklanma becerisini geliştirebilmesi için ev ve eğitim kurumlarında çeşitli düzenlemelere gidilmesi çok önemlidir. Bu düzenlemelerin başında da etkinlikler ve etkinlikler içerisinde sunulan materyaller ve ortam akla gelmektedir. Bu nedenle bu dönemde, ebeveyn ve öğretmenlerin çocukların duyu gelişimini desteklemeye yönelik duyu temelli etkinliklerin önemli olacağı düşünülmektedir. Duyu temelli çocuk eğitiminin önemi üzerine aşağıda bir örnek olay verilmiştir;

(3)

“Emel, Necla, Zeynep, Adalet ve Züleyha üniversite arkadaşlarıdır. Mezuniyetlerinin üzerinden yaklaşık on yıl geçmesine rağmen düzenli aralıklarla görüşmeye devam etmektedirler. Bu arkadaşların yaşları birbirine yakın çocukları vardır. Son görüşmelerinde Emel ve Necla’nın çocukları dokuz aylık iken Zeynep, Züleyha ve Adaletin çocukları ise yaklaşık yirmi üç aylıktır.

Oynayan çocukları gözlemleyen arkadaşlar arasında şöyle bir diyalog geçmektedir.

(4)

Emel: Necla oğlun Özgür ile kızım Asmin’nin yaşları aynı olmasına rağmen senin oğlunun yüz ifadelerine seslere verdiği tepki daha keskin yüz mimiklerini daha fazla kullanıyor.

Necla: Evet haklısın oğlum için göreve başlayan yeni bakım elemanı çeşitli oyuncaklar, malzemeler kullanarak günün belli saatlerinde çocuğumla oynuyor. Bakıcıdan sonra Özgür daha fazla sosyalleşmeye başladı.

Züleyha: Necla haklısın biz çocukların yetişkinlerden etkilenmediğini düşünüyoruz ama doğrusu çok fazla etkileniyorlar. Ben işteyken oğlum Civan’a teyzesi bakıyor. Yemek yeme konusunda nasıl bir yöntem kullandı bilmiyorum. Civan tam bir gurme !

Adalet: Benim izlediğim bir TV programı var ayrıca takip ettiğim çeşitli internet siteleri var.

Çocuklara yönelik etkinlikleri kaçırmıyorum bunun Furkan için çok faydalı olabileceğini kreş eğitimcisi belirtti. Çünkü kendisi de hergün düzenli olarak çocukların gelişimlerini

destekleyecek etkinlikler hazırlıyor.

Zeynep: Adalet şu manzaraya baksana! kızıma sadece kendi deneyimlerimden yola çıkarak eğitim veriyorum etkinlik gelişim v.b. kavramlar bana farklı geldi. Furkan’ın profesyonel destek aldığı oyundaki hiçbir ayrıntıyı gözden kaçırmamasından dikkatimi çekti. En kısa

zamanda kendi deneyimlerimi destekleyecek oyun ve etkinlik örneklerine bakmam gerekiyor.”

(5)

Arkadaşlar arasında geçen diyaloglarda da görüldüğü üzere eğitimci ve ebeveynler tarafından çocukların gelişim ihtiyaçlarının farkında olup, oyun temelli, onları eğlendirip aynı zamanda gelişimlerini destekleyecek etkinliklerin uygulanması faydalı olacaktır. Çocuklara gelişim noktasında uygun destek verilmediğinde istenilen düzeyde duyusal gelişim gözlenemez.

Ele alınan örnek etkinlikler, çocukların gelişim hedeflerini ortaya koyan göstergeler doğrultusunda hazırlanmıştır. Duyu temelli olan

etkinlikler aynı zamanda 0-36 aylık çocukların; motor, sosyal-duygusal, dil ve iletişim ve bilişsel gelişim alanlarını desteklemektedir. Bu

etkinlikler ebeveyn/bakıcı tarafından ev ortamında rahatça

uygulanabileceği gibi eğitimci tarafından kreş/gündüz bakım evinde günlük eğitim akışının etkinlik saatlerinde de uygulanabilir.

(6)

ETKİNLİK ÖRNEĞİ 1

Etkinlik Adı: Sesi Duydum

Uygulama Yaşı: 1 ay Gelişim Göstergeleri:

Bilişsel Gelişim 1.2 Sese tepki verir Dil Gelişimi

1.1 Kendisiyle konuşan kişiye bakar.

Kaba-Motor Gelişim

1.2 Sırt üstü pozisyonda yatarken ani bir uyaran verildiğinde sıçrar.

İnce-Motor Gelişim

1.1.Elleri yumruk halindedir.

1.2.Avucunun içine verilen nesneyi kavrar.

Materyal: Zil ya da çıngırak

Uygulama: Yetişkin bebeğin uyanık ve keyfinin yerinde olduğu bir sırada bebeği sırt üstü yatırır. Bebeğin ellerinin kapalı (yumruk) olup olmadığına bakar. Eğer eller kapalı ise hafifçe dokunarak açılmasını sağlar. Daha sonra yetişkin, bebeğin avuçlarına parmağını değdirerek kavramasını bekler. Ardından bebek ile yumuşak ve ritmik bir ses tonuyla konuşmaya başlar ve bebeğin kendisine bakıp bakmadığını kontrol eder. Bebeğin kendisiyle ilgilendiğini fark ettiğinde önce ellerini yavaşça bebeğin avuçlarından çeker, kısa bir süre susarak aniden zili bebeğin bir kulağının yakınında çalar. Bebeğin zil sesine sıçrama, irkilme ya da göz kırpma şeklinde tepki verip vermediğini gözlemler. Aynı çalışmayı diğer kulak için de tekrarlar.

Uyarılan Duyular: Dokunma, görme, işitme

(7)

Etkinlik Adı: Müzikle İlk Tanışmalar Uygulama Yaşı: 2 ay

Gelişim Göstergeleri:

Dil Gelişimi

2.2 Müziğe tepki verir.

2.3 Yüz üstü yatırıldığında, başını hafifçe kaldırır ve kontrollü olarak indirir.

2.5 Yüz üstü yatırıldığında dizlerini karnına çeker.

Materyal: CD çalar, bebek cd’si

Uygulama: Yetişkin bebeğin uyanık ve keyfinin yerinde olduğu bir sırada CD çalardan bebeğinin hoşuna gidecek bebekler için hazırlanmış klasik müzikler, ninniler, doğa sesleri ya da bebek ve çocuk şarkılarını içeren bir müzik açar. Öncelikle bebeğin, müzik başladıktan sonraki tepkilerini gözlemler.

Daha sonra bebeğini yüz üstü pozisyona yatırır. Bebeğinin bir taraftan sırtına hafif hafif masaj yaparken, diğer taraftan bebeğinin dizlerini karnına doğru çekip çekmediğini ve başını kaldırma çabasının olup olmadığını gözlemler.

Uyarılan Duyular: Görme, işitme, dokunma

(8)

Etkinlik Adı: Burada Komik Şeyler Oluyor Uygulama Yaşı: 3 ay

Dil Gelişimi

3.1 Farklı sesler çıkarır.

3.3 Konuşan kişiye ve ses çıkaran nesneye sesli tepki verir.

Sosyal Duygusal Gelişim

3.1 Farklı jest ve mimiklere tepki verir.

3.2 Sesli güler.

Materyal: -

Uygulama: Yetişkin bebeğin keyfinin yerinde olduğu bir sırada bebeği sırt üstü pozisyonda yatırır. Bebeğin yaklaşık 30-40 cm uzağından bebekle öncelikle yumuşak bir ses tonuyla konuşmaya başlar. Bebeğin dikkatini çekip kendisine

odaklandığını gördükten sonra yetişkin bir taraftan farklı ses tonları diğer taraftan da gülümseme, gözlerini açma, şaşırma, kaşlarını çatma gibi farklı mimikleri kullanmaya özen gösterir. Bu sırada kendisi konuştukça bebeğin de konuşuyormuş gibi ağız hareketleri yapıp yapmadığını, yetişkinin sesine karşılık farklı sesler çıkarıp çıkarmadığını, gülümsemesinin ya da sesli gülmesinin olup olmadığını gözlemler. Etkinlik bebeğin ilgisinin devam ettiği sürece sürdürülür.

Uyarılan Duyular: Görme, işitme

(9)

Etkinlik Adı: Her Şeyin Tadını Çok Merak Ediyorum Uygulama Yaşı: 4. ay

Bilişsel Gelişim

4.1. Elindeki nesne alındığında arar.

4.2. Elindeki nesne alındığında almak için elini uzatır.

Sosyal Duygusal Gelişim

4.1. Görme alanına giren sesli nesnelere / varlıklara ilgi gösterir.

4.2. Görme alanına giren hareketli nesnelere / varlıklara ilgi gösterir.

İnce Motor Gelişim

4.1. Görme alanı içindeki nesneyi alır.

4.2 Elindeki nesneyi ağzına götürür.

Materyal: Farklı renk ve dokuda çıngıraklar

Uygulama: Yetişkin bebeği sırt üstü yatırır ve eline bebeğin çıngıraklarından birini alır. Bir taraftan bebek ile sakin bir ses tonuyla konuşurken diğer taraftan da çıngırağı bebeğin görme alanında, orta hatta hafif hafif sallar. Bebeğin çıngırağı fark etmesini bekler.

Bebek çıngırağı fark edince yetişkin sallamayı bırakır ve bebeğin çıngırağa uzanmaya çalışması için onu teşvik eder. Bunun için çıngırağı bebeğin eline dokundurabilir. Bebek çıngırağı eline alınca yetişkin ağzına götürüp götürmediğini izler. Bir süre sonra yetişkin bebeğin elinden çıngırağı yavaşça alarak bebeğin çıngırağı yeniden almak için uzanıp uzanmadığını gözlemler. Yetişkin aynı oyuna farklı dokunsal özelliği olan bir çıngırakla devam eder.

Uyarılan Duyular: Görme, işitme, dokunma, proprioseptif

(10)

Etkinlik Adı: Çevir Çevir Bilekleri Uygulama Yaşı: 5 ay

5.1. Elindeki nesneyle oynar.

Dil Gelişimi

5.1. Yetişkinin çıkardığı sesleri taklit eder.

İnce-Motor Gelişim 5.1. El bileğini çevirir.

5.2. Hedeflediği nesneye uzanır.

Materyal: -

Uygulama: Bebek sırt üstü yatar pozisyonda yatar iken yetişkin onunla yumuşak bir ses tonuyla konuşur. Konuşurken farklı sesler çıkarmaya özen gösterir. Bu sırada bebeğin de kendisine bakıp sesler çıkarıp çıkarmadığını, yetişkini taklit edip etmediğini gözlemler. Daha sonra bebeğin görüş alanında orta hatta bir oyuncağı bebeğe gösterir. Bebeğin oyuncağa uzanarak almasını bekler ve sözel olarak da bebeği teşvik eder. Bebek oyuncağa uzanıp alınca yetişkin bebeğin oyuncakla nasıl oynadığını izler. Burada özellikle bebeğin oyuncağı tutabilmek için el bileğini döndürüp döndürmediğini gözlemler.

(11)

Etkinlik Adı: Acaba “baba” mı dedi?

Dil Gelişimi

6.1. Dudak sesleri çıkarır.

6.2. Tek heceli anlamsız sesler çıkarır.

Sosyal-Duygusal Gelişim 6.1. Kucağa alınmak ister.

6.2. Tanıdığı kişi kucağa aldığında ona sarılır.

Materyal: -

Uygulama: Bu dönemde özellikle bebeğin ba-ba-ba, ma-ma-ma gibi dudak sesleri çıkarması beklenir. Yetişkin bebeğin özellikle ilk uyandığı zaman çıkardığı sesleri takip eder. Ba-ba-ba gibi dudak sesleri duyduğunda bebeğin yanına giderek “ Benim güzel yavrum baba mı demiş, benim yavrum babasını özlemiş. Hadi gel babaya beraber seslenelim ba-ba-ba-ba.” gibi sözlerle bebeğin çıkardığı sesleri taklit eder. Böylece bebeği daha fazla ses çıkarması konusunda teşvik etmiş olur. Yetişkin bebeğin çıkardığı sesleri taklit ederken bebeğin kendisine verdiği tepkileri ve kucağa alınmak içi gösterdiği çabaları takip eder. Bebeği kucağına alıp öperek onu ses çıkarma çabası nedeniyle ödüllendirir ve bebeğin de kendisini kucaklayıp kucaklamadığını gözlemler.

(12)

Etkinlik Adı: Yaşasın Kitap Okuyorum Uygulama Yaşı: 7 ay

Dil Gelişimi

7.2.Yetişkinin çıkardığı sesleri kısa bir süre sonra tekrar eder.

7.4 Nesneyi eliyle keşfetmeye çalışır.

Materyal: Farklı dokunma özellikleri içeren bebek kitapları

Uygulama: Yetişkin bebeğin keyfinin yerinde olduğu bir sırada bebeği kucağına alarak oturtur.

Mümkünse üzerinde farklı dokunma özelliklerinin de olduğu bebek kitaplarını birlikte incelerler.

Yetişkin bebeğin kitabı incelemesi ve dokunma alanlarına dokunarak farklı yüzeyler keşfetmesi için onu teşvik eder. Kitaptaki resimlere göre bebekle sohbet ederken yetişkin resimleri bulunan

nesne/hayvan ya da olayların seslerini taklit eder (örn: Su şıp-şıp-şıp damlamış. Kuzu annesine me-eee diye seslenmiş. gibi). Yetişkinin çıkardığı sesleri kısa bir süre sonra bebeğin de tekrar edip etmediğini gözlemler, kendisine benzer sesler çıkartan bebeğin ses tekrarlarını pekiştirir.

(13)

Etkinlik Adı: Doldur Boşalt, Ne Eğlenceli Hayat Uygulama Yaşı: 8 ay

8.1. Başparmağı ile herhangi bir parmağını karşı karşıya getirir.

8.2.Nesneleri parmaklarıyla tutar.

8.3. Tuttuğu nesneyi bir kabın içine atar.

8.4. İki elinde nesne varken uzatılan üçüncü nesneyi alır.

Materyal: Herhangi bir kutu, bebeğin tutabileceği büyüklükteki farklı renk, şekil ve dokunsal özellikteki nesneler

Uygulama: Yetişkin bebeğin tutabileceği büyüklükteki farklı nesneleri hazırlar. Örneğin; iri cevizler, küpler, mandallar, ceviz büyüklüğünde toplar, şekil kutusu gibi materyalleri hazırlar. Bebekle birlikte yere oturur ve bebeğe yerdeki materyalleri kutunun içene atması için model olur. Gerekirse bebeğin elinden tutarak yapması gerekeni gösterir. Bir taraftan bebeğin eline aldığı nesnenin özellikleri hakkında sohbet ederken (Sanırım eline kırmızı bir küp almışsın. Cevizin ne kadar enteresan bir kabuğu var, değil mi?) diğer taraftan da bebeğin nesneleri inceleyerek kutunun içine atmasını sağlar. Bebeğin etkinlikten sıkılmaması için “Hadi şimdi bu dolduklarımızı hoop diye dökelim, sonra yine güm diye kutunun içine dolduralım” diyerek materyalleri yere döker ve bu doldur-boşalt oyununu bebek sıkılana kadar devam ederler.

Dikkat: Bebek bu dönemde eline aldığı her şeyi ağzına götürme eğiliminde olduğu için, materyaller tercih edilirken zararlı madde içermeyen materyallerin alınmasına özen gösterilmelidir. Ayrıca bebeğin yutamayacağı büyüklükteki materyaller seçilmelidir.

Uyarılan Duyular: Dokunma, görme, işitme

(14)

Etkinlik Adı: Hayvanlar Alemi Uygulama Yaşı: 9 Ay

9.1. İstenildiğinde elindeki nesneyi verir.

Dil Gelişimi

9.1. Başkalarının sesini bilinçli olarak taklit eder.

Sosyal- Duygusal Gelişim 9.4. Oyuna katılır.

9.5.Basit taklitler yapar.

Materyal: Kedi, köpek, at, ördek gibi hayvan figürlerinden oluşan pelüş, dolgu, ahşap ya da plastik oyuncaklar

Uygulama: Yetişkin ile bebek yere oturur. Yetişkin seçmiş olduğu oyuncakları sırayla çıkararak bebeğe gösterir. “ Aaa burada çok güzel sarı bir ördek varmış. Sarı ördek vak vak diyerek arkadaşlarını arıyormuş. Neredeymiş acaba arkadaşları? Sen de ördeğin arkadaşlarını bulmak ister misin? Hadi al bakalım ördeği” gibi öykülendirmeler ile bebeğin dikkatini çekerek, oyuncakla oynamasını sağlar. Bebek oyuncak ile oynadığı sırada bir taraftan öyküye devam ederken diğer taraftan da ördeğin ses taklidini yapıp bebeğin de taklide katılmasını sağlar. Daha sonra bebeğe “Hadi, şimdi ördeği bana ver. Bakalım sıradaki hangi hayvan bizimle tanışmak istiyor”

der ve ördeği alıp bir kenara koyarak diğer hayvan figürlü oyuncaklarla oyuna devam eder. Oyun sırasında yetişkin bebeğin tüm farklı dokunsal özellikteki figürleri incelemesi için fırsat tanır. Hepsinin ses taklitlerini bebeğin de yapması için oyunu coşkulu hale getirir.

Oyun bitince “Tüm hayvanlarımız çok yoruldu. Artık uyumak istiyorlar. Hadi onlara bay bay yapalım da evlerine gitsinler” der.

Oyuncakları bebekle birlikte kutuya kaldırır.

(15)

Etkinlik Adı: Tel Sarar Uygulama Yaşı: 10 Ay Gelişim Göstergeleri:

Bilişsel Gelişim i

10.2. Yetişkinin yaptığı el ve vücut hareketlerini taklit eder.

10.3. Ellerini müziğe göre hareket ettirir.

Dil Gelişim

10.1.Konuşmadaki tonlamalara benzer sesler çıkarır.

Materyal :-

Uygulama: Yetişkin bebeğin keyfinin yerinde olduğu bir sırada bebekle karşılıklı olarak oturur. “Tel Sarar” oyununu bebekle birlikte oynar.

Tel sarar kızım (oğlum) tel sarar Tel bulamazsa ne sarar

Tel sarar kızım (oğlum) tel sarar Tel bulamazsa el sarar

Yetişkin bir taraftan melodiyi söylerken diğer taraftan da el bileklerini çevirerek bebeğinde oyuna katılmasını bekler. Bu sırada yetişkin bebeğin oyuna nasıl katıldığını ve yetişkinin seslerini nasıl taklit ettiğini gözlemler. Bebek oyundan sıkılana kadar devam edilir.

Uyarılan Duyular: Görme, işitme, probriyoseptif

(16)

Etkinlik Adı: Kutuda Ne Var?

11.1. Kutuların içindeki nesneleri bulur.

11.2. Nesneyi amacına uygun biçimde kullanır.

11.1.Ayakta 10 saniye yardımsız durur.

11.4.Ayakta dururken oturma pozisyonuna geçer.

Materyal: Kutu, oyuncaklar

Uygulama: Yetişkin bir kutunun içine bebeğin oyuncaklarını koyar. Daha sonra bebeği tek elinden tutarak kutuya kadar kısa bir mesafede yürüttür. Kutunun yanına gelince yavaşça bebeğin elini bırakarak bir yandan “Bak kutuda ne var” diyerek bebeğin dikkatini kutuya çeker, diğer yandan da bebeğin elini bıraktıktan sonra 10 saniye kadar ayakta durup duramadığını gözlemler. Bebeğin ayakta durur pozisyondan oturma pozisyonuna geçmesini bekler. Bebek oturduktan sonra içinde oyuncakların olduğu kutuyu gösterir. Bebeğin kutudan istediği oyuncağı alıp amacına uygun şekilde oynayıp oynamadığını gözlemler.

Uyarılan Duyular: Görme, dokunma, vestibüler

(17)

Etkinlik Adı: Basket Uygulama Yaşı: 12 ay Gelişim Göstergeleri:

Sosyal-Duygusal Gelişim

12.1.Başkalarının ilgisini çeken davranışları tekrar eder.

12.3. Hoşuna giden hareketleri tekrar tekrar yapar.

12.1 Çömelme pozisyonundayken ayağa kalkar.

12.2. Yardımsız yürür

Materyal: Farklı büyüklük, renk ve dokunsal özellikteki toplar

Uygulama: Yetişkin, odanın bir köşesine farklı özelikteki topları koyar. Daha sonra bebeğin dikkatini bu toplara

çekerek “Hadi birlikte basketbol oynayalım. Bak orada ne kadar güzel toplar var. Hadi şimdi bana oradan bir top alıp getir” diyerek bebeğin topların bulunduğu alana kadar giderek, eğilip yerden top alması ve geri gelmesi için teşvik eder. Yetişkin kollarını pota gibi açarak topu buraya atmasını sağlar ve ardından “Baskeettt” diye bağırır. Sonra bebeği diğer topları da alıp gelmesi ve oyuna devam etmesi için teşvik der. Bebeğin oyundan zevk aldıkça aynı davranışı tekrar etme çabasını izler.

Uyarılan duyular: Görme, işitme, dokunma, vestibüler, proprioseptif

(18)

Etkinlik Adı: Dağıtarak Bulurum Uygulama Yaşı: 13-15 Ay

13-15.4. Özellikleri söylenen nesneleri verir.

13-15.1. Nesneyi en son saklandığı yerde bulur.

Dil Gelişim

13-15.4. Tanıdığı nesneleri isimlendirir.

İnce-Motor Gelişim 13-15.5. Kağıdı yırtar.

Materyaller: Gazete kâğıdı, top

Uygulama: Yetişkin, eski gazete kâğıtlarını bebeğin olduğu yere getirir. İçine küçük bir top saklanabilecek kadar kâğıt, yetişkin tarafından yırtılır, bu arada çocuğun da gazeteleri yırtması sağlanır. Yetişkin, çocuğun görebileceği uzaklıktaki bir alana küçük toplar bırakır. Çocuğun dikkatini toplara çekerek getirmesini ister. Yetişkin ile çocuk bir süre topla oynar, yetişkin topu arkasına saklar, sağına soluna bırakır, çocuğun topu bulmasını sağlar. En sonunda topları, yırtılmış gazete kâğıtlarının içine saklar ve çocuğun istediği gibi gazeteleri dağıtarak topları bulması için fırsat yaratır.

Uyarılan Duyular: Dokunma, görme, vestibüler, proprioseptif

(19)

Etkinlik Adı: Şarkılar, Danslar Uygulama Yaşı: 16-18 ay Gelişim Göstergeleri:

Dil Gelişimi

16-18 1. Ritmik sesleri mırıldanarak tekrar eder.

16-18 2. Melodik sesleri mırıldanarak tekrar eder.

Sosyal-Duygusal Gelişim

16-18 1. Başkalarının duygusal ifadelerini taklit eder.

16-18 2. Parmak ucunda yükselir.

Materyaller: Oyuncak ya da yankı yapan mikrofon, teyp

Uygulama: Yetişkin, çocuk ile birlikte uygun bir yere oturur, sonra eline mikrofon ya da mikrofon olarak kullanabileceği bir nesneyi alır.

İlk önce yetişkin “Merhaba” diyerek çocuğun ismini söyler. Sonra “Hadi seninle birlikte şarkı söyleyelim” diyerek bir melodi mırıldanır. Bu melodi “çocuğun iyi bildiği bir çocuk şarkısı olabilir. Sonra mikrofonu çocuğun eline verir ve şarkının melodisini çocuğun tekrarlaması için yönlendirir. Bebek sıkılana kadar şarkı söylemeye devam edilir. Sonra bebeğin aşina olduğu bir başka melodi tekrar edilerek çocukla parmak uçlarında dans edilir. Çocuğun aşina olduğu melodiler tekrar edilirken bu şarkılarla ilgili duygusal ifadeler de çocuğa gösterilir ve çocuğun de bu ifadeleri taklit etmesi beklenir.

(20)

Etkinlik Adı: Aynısını Buluyorum Uygulama Yaşı: 19-21 ay

19-21 1 Aynı iki nesneyi eşleştirir.

Materyaller: -

Uygulama: Yetişkin, okul veya evin uygun bir yerine çocuğun boyunun yetişebileceği belli bir mesafede çamaşır ipi asar. Çamaşır iplerine çocuğun çoraplarının bir teki mandalla asılır, diğeri yetişkinde kalır. Yetişkin eline çorabın diğer tekini alarak çocuktan mandalla asılı olanlar arasından kendisininkini bularak iki çorabı yan yana asmasını ister. Etkinlik en az üç çift çorapla yapılır. Çocuk eşleştirmeyi öğrendikçe çorap sayısı arttırılabilir. Oyun ikiden fazla çocukla oynanacaksa yarış şeklinde de oynanması onları daha fazla mutlu edebilir.

(21)

Etkinlik Adı: Mis Gibi Kurabiyeler Uygulama Yaşı: 22-24 ay

22-24.3. Sorulduğunda varlıkların ya da parçalarının isimlerini söyler.

22-24.4. Sembolik oyun oynar.

22-24.4.Nesneyi iki elinin avuçları içinde yuvarlar.

Materyaller: Vanilyalı, tarçınlı, zencefilli kurabiye malzemeleri, evcilik oyuncakları

Uygulama: Yetişkin, evde kurabiye yapacağı zaman çocuğu da yanına çağırır. Kurabiyelerin malzemelerini katmasına çocuktan yardım etmesini ister. Daha sonra kurabiyeleri yuvarlarken birer parça da çocuğa verir ve onun da yuvarlaması için yönlendirir. Yetişkin kurabiye hamurunun bir kısmını vanilyalı, bir kısmını tarçınlı, bir kısmını da zencefilli yapabilir. Kurabiyeler piştikten sonra her birinden tabaklarına koyarak bir taraftan çocukla birlikte evcilik oyunu oynarlar diğer taraftan farklı koku ve lezzetteki kurabiyeler hakkında sohbet ederler.

Uyarılan Duyular: Görme, işitme, dokunma, tat alma, koku

(22)

Etkinlik Adı: Adım Soyadım Uygulama Yaşı: 25-30 ay

Dil Gelişim

25-30.3.Adını ve soyadını söyler.

Sosyal-Duygusal Gelişim 25-30.4. Basit kurallara uyar.

25-30.1.Topu başının üzerinden geriye atar.

25-30.5.Düz belirli bir hat üzerinde geriye doğru yürür.

Materyaller: Top, kurdele

Uygulama: Yetişkin yere ortalama 2 m. uzunluğunda bir çizgi çizer veya kurdele yapıştırır. Çizginin bir ucunda yetişkin diğer ucunda çocuk durur. Önce yetişkin adını soyadını söyleyerek topu başının üstünden atar. Topu attıktan sonra çizgi üzerinden geri geri çocuğun yanına kadar yürür. Daha sonra çocuk aynı şekilde adını soyadını söyler ve topu başının üzerinden atar. Yetişkin çocuğun da topu attıktan sonra aynı şekilde çizgi üzerinden geri geri yürümesini bekler. Oyun isteğe göre birkaç kez tekrar edilebilir.

Uyarılan Duyular: Görme, işitme, vestibüler, proprioseptif

(23)

Etkinlik Adı: Tekse Tek, Çiftse Çift Zıplarım Uygulama Yaşı: 31-36 Ay

31-36.5. Tek ve çift kavramlarını içeren yönergelere uyar.

Sosyal – Duygusal Gelişim

31-36.1. Yaşıtlarıyla birlikte oyun oynar.

Kaba Motor Gelişim

31-36.6.Koşarken, durup yerdeki nesneyi alıp koşmaya devam eder.

31-36.9.Tek ayak üzerinde sıçrar

Materyaller: Tebeşir, karton, tutkal, resimli kartlar

Uygulama: Yetişkin bahçede veya balkonda tebeşirle bir düz çizgi çizer. Çizginin bir ucuna üzerine tek ve çift nesnelerin resimlerinin yapıştırıldığı bir karton hazırlanır ve yanına da ağaç tutkalı bırakılır. Çizginin diğer ucuna ise üzerinde tek ve çift koşan çocukların resimleri bulunan kartlar konur. Çocuktan çizginin ucuna geçerek yerden bir kart alması istenir.

Karttaki resmin tek veya çift olmasına göre; tekse tek ayak sıçrayarak, çiftse çift ayak sıçrayarak elindeki resmi ağaç tutkalı kullanarak çizginin diğer ucunda bulunan, üzerinde çift ve tek nesnelerin resimlerinin bulunduğu kartona yapıştırması istenir. Çocuk, yapıştırdıktan sonra koşarak geri döner ve yerden tekrar bir kart alır ve oyun bu şekilde devam eder.

Uyarılan Duyular: Dokunma, görme, vestibüler, proprioseptif

(24)

Kaynak

• Yılmazer, Y., Atli, S., Taygur Altıntaş T. (2015).

Bebeklik ve ilk çocukluk dönemi çocuklarına yönelik duyu temelli etkinlikler. Bebeklik ve İlk Çocukluk Döneminde (0-36 Ay) Gelişim Duuların Gelişimi ve Desteklenmesi (pp.359- 415), Ankara: Eğiten Kitap.