DENETİM ODAĞI VE
YÜKLEME KURAMI
Denetim (kontrol) algısı:
Olayın nedeninin nerede olduğuna ilişkin
düşünceler.
“Denetim odağı”
yaşantılara dayalı
olarak davranışların sonuçlarını kendi
veya kendi
dışlarındaki odakların kontrollerine
bağlama.
ROTTER’A GÖRE DENETİM ODAĞI
Kişinin, iyi ya da kötü,
kendisini etkileyen olayları
kendi yetenek, özellik ve
davranışlarının sonuçları ya da
şans, kader, talih ve güçlü
başkaları gibi kendisi dışındaki güçlerin işi olarak algılaması
eğilimi
İki boyutu:
İçten-denetim
Dıştan-denetim
ARAŞTIRMALAR
İçten denetimli bireyler
başa çıkma becerilerinin daha yüksek
verilen ödev ya da görevleri daha erken başlayıp daha
erken bitirme
daha yüksek akademik başarı
İLETİŞİM VE DENETİM ODAĞI
Yükleme Kuramı (Heider):
Başkalarının nasıl davranacaklarına
yönelik kestirimlerde bulunma amacıyla
durumlara anlam yükleme.
YÜKLEMENİN BOYUTLARI
Denetim odağı boyutu
Kalıcılık boyutu
Kontrol Boyutu
Yükleme Nedenleri ve boyutları:
İçsel, değişken ve kontrol edilebilir değişkene
yükleme yapanların
başarı güdülenmeleri ve başarıları yüksek!
Yüklemede üç çeşit bilgiden
yararlanır:
Görüş Birliği
Tutarlılık
Ayırt Edicilik
Yükleme sırasında göz
önünde tutulan özellikler:
Niyet
Davranışın toplumsal bir rolün bir parçası olup
olmadığı
Bireyin özellikleriyle ilgili önceki bilgi ve beklentiler
İndirgeme ilkesi
Yükleme sürecinde yanlılık
Temel yükleme hatası
Gözleyici / Eylemi yapan etkisi
Yanlış Fikir Birliği
Kendine hizmet eden yükleme
yanlılığı
YÜKLEME SÜRECİNDE YANLILIĞI ENGELLEME?
