OKUL ÇOCUKLARI İÇİN MENÜ PLANLAMA

(1)

OKUL ÇOCUKLARI İÇİN MENÜ PLANLAMA-1

Yeterli ve dengeli beslenme anne karnında başlayarak tüm yaşam sürecinde gereklidir. Bunun yanı sıra 6-17 yaş arasındaki bireylerin yeterli ve dengeli beslenmesi, ilerleyen yaşlarda beslenmeye bağlı oluşabilecek sağlık risklerinin azaltılmasında (obezite, hipertansiyon, Tip 2 diyabet vb.) ve okul başarısının artmasında (bilişsel fonksiyonlar, akademik beceri vb.) etkilidir. Büyüme sürecinde olan okul çağı çocuklarında ve ergenlerde günlük enerji ve besin ögesi gereksinmelerinin sağlanması gerekmektedir. Günlük enerji ve besin ögelerinin yeterli ve dengeli bir şekilde karşılanabilmesi için, bu dönem çocuklarının tüketmeleri gereken besinlerin iyi kalitede ve yeterli miktarlarda olması önem taşımaktadır.

Çocuklar günün yaklaşık 6-8 saatini eğitim almak için okulda geçirmektedir. Bu durum, günlük almaları gereken enerji ve besin ögesi gereksinimlerinin bir kısmının okullarda verilen Toplu Beslenme Hizmetlerinden (kantin, yemek hizmetleri vs.) karşılanması anlamına gelmektedir. Toplu beslenme hizmetleri kapsamında sağlıklı beslenme ilkelerine uygun menülerin planlanması, besin ögesi ihtiyaçlarının karşılanması, bunun yanı sıra sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandıracak eğitimlerin verilmesi de önem teşkil etmektedir.

ÇOCUK VE ERGENLERDE SAĞLIKLI BESLENME ALIŞKANLIKLARI ÖNERİLERİ Öğün atlama okul çağı çocukları ve ergenlerde sıklıkla görülen yanlış beslenme alışkanlıklarından biridir.

Öğün atlamak, bu yaş grubunda önerilen enerji ve besin ögelerinin yetersiz düzeyde alınmasına yol açmakta ve okul başarısını olumsuz yönde etkilemektedir. Ana öğünlerden biri olan kahvaltı öğününün düzenli olarak tüketilmesi bilişsel fonksiyonların ve özellikle hatırlamanın daha kolay olmasını sağlamaktadır. Aynı zamanda yeni bir güne istekli başlanması ve verimli bir şekilde sürdürülmesinde sabah kahvaltısının miktarı ve bileşimi de önemlidir. Bu nedenle özellikle okul çağı çocuklarına ve ailelerine kahvaltı yapmanın önemi konusunda bilgilendirmelerin yapılması gerekmektedir.

Yarı zamanlı eğitim veren okullardaki çocuklar, evde kahvaltı öğününü yapıp okulda beslenme saatinde tüketilmek üzere beslenme çantası getirmektedirler. Beslenme çantasında yer alan besinlerin de yeterli ve dengeli beslenmeye katkısı olan sağlığı geliştirici besinlerden oluşması ve bu konuda özellikle sınıf öğretmenlerinin doğru yönlendirme yapabilmeleri önemlidir. Beslenme çantasında yer alabilecek besinler: süt, ayran, kefir, taze ve kuru meyveler, yağlı tohumlar, evde yapılmış börek ve sandviçler gibi seçeneklerden oluşturulmalıdır. Beslenme saatinde çocukların okulda bulunan kantin imkânlarından da faydalanmaları söz konusu olabilmektedir. “Okul Kantinlerinde Satılacak Gıdalar ve Eğitim Kurumlarındaki Gıda İşletmelerinin Hijyen Yönünden Denetlenmesi”

konulu genelgede, kantinlerde satışı yasak olan besinler belirtilmiştir. Genelge çerçevesinde çocukların doğru seçim yapabilmelerine yönelik düzenlemeler getirilmiş, özellikle enerji içeriği, şeker, yağ ve tuz içeriği yüksek besinlerin satışı sınırlandırılmıştır. Sadece okul içinde değil okul çevresinde bulunan pastane, kafe, fast-food işletmelerinin de denetim altına alınması, öğrencilerin bu gibi gıda satış yerlerinden doğru seçimler yapabilmeleri konusunda yönlendirilmeleri önemlidir.

Okullarda bazı özel günlerde de (kermes, doğum günü, yerli malı haftası vb.) beslenme yönünden seçenekler sunulabilmektedir. Bu tür etkinliklerde de özellikle okul yönetimi sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenmeye uygun seçeneklerin sunulmasına özen göstermelidir.

Çocuk ve ergenlerde sağlıklı beslenme ve yaşam öneriler:

1. Beslenmede, çeşitlilik ve yeterlilik sağlanmalı; beş temel besin grubunda bulunan besinlerden her gün yeterli miktarlarda tüketilmeye özen gösterilmelidir.

(2)

2. Gün boyu fiziksel ve zihinsel performansın en üst düzeyde tutulabilmesi düzenli olarak sağlıklı ara ve ana öğünlerin tüketilmesi ile mümkündür.

3. Okul çağı çocukları ve ergenlerin her sabah düzenli olarak kahvaltı yapma alışkanlığı kazanmalarına özen gösterilmeli, kahvaltı yapmadan güne başlanmamalıdır.

4. Güvenilir besin, temiz, bozulmamış, son kullanma tarihi geçmemiş ve içinde sağlığa zararlı maddeler bulundurmayan besindir. Açıkta satılan besinler gıda güvenliği açısından risk oluşturabileceği için tercih edilmemelidir.

5. Kapalı/ambalajlı satılan besinler de etiket bilgilerine özellikle son kullanma tarihine ve saklanma koşullarına dikkat edilerek satın alınmalıdır. İçeriğinde özellikle eklenmiş şeker içeriği olan, doymuş yağ ve tuz içeriği yüksek olan besinlerin tüketiminden kaçınılmalıdır.

6. Okul çağındaki çocuklar severek yapabilecekleri bir spor dalına özendirilmeye çalışılmalıdır. Alışkanlıkların kazanıldığı bu dönemde çocuklar sağlıklı yaşamın ayrılmaz bir parçası olan fiziksel aktiviteye yönlendirilmelidir.

7. El hijyeni pek çok bulaşıcı hastalığa karşı en önemli koruyucu önlemdir. Çocuk ve ergenlerde sağlığın korunmasında besinlerle temas öncesi, yemek yemeden önce ve sonra ellerin yıkanması önemlidir. Besinlere bakterileri bulaştıran en önemli aracılar insanlardır. Bu nedenle çocuklar yemek yemeden önce ve sonra mutlaka ellerini yıkamalıdır.

8. COVID 19 hastalığı için mutlaka kantin çalışanları arasında ve kantine gelen çocuklar için sosyal mesafenin korunması gerekmektedir. Buna göre kantin önüne sosyal mesafeye uygun en az 1 m aralıklı belirli işaretlerle çocukların yığılması önlenmelidir. Kantin çalışanlarının maske takması, sık sık el yıkaması, mutfağın azami temizliğine önem verilmesi gerekmektedir. Eldiven takılması kişinin eldivenli gözüküp her eldivenle dokunulduktan sonra değiştirilmemesi ve eldivenle bulaşıkları toplayıp aynı zamanda servise de devam edildiği için kirliliği artırmaktadır. Bu nedenle eldiven takılması önlenmeli eller sıklıkla yıkanmalıdır.

9. Kasadan para alışverişi yapan kişi ile gıda servisi yapan kişiler ayrı olmalıdır.

STANDART GRAMAJ LİSTESİ

Gramaj listesinde verilen miktarlar çiğ malzeme miktarıdır. Dana eti; kemiksiz ve yağı ayrılmış olacaktır.

Tavuk\hindi eti kemikli – kemiksiz olacaktır. Tabloda belirtilen gramajlar yemeklere girecek net miktarlardır.

Standart gramaj listesi yetişkin hafif düzeyde fiziksel aktiviteli bireyler için verilmiştir. Mevcut gramajlar rehberin ilgili bölümlerinde hedef kitleye özgü verilen öneriler doğrultusunda azaltılmalı veya arttırılmalıdır.

- Öğle yemeğinde 6-10 yaş grubunun alması gereken enerji ve besin ögeleri değerleri düşünüldüğünde bu yaş grubu için yemek servisi yetişkinler için belirlenen porsiyonların ¾ porsiyonu olmalıdır.

ET YEMEKLERİ

YEMEĞİN CİNSİ MALZEMENİN CİNSİ MİKTARI

Tas Kebabı

Dana Eti (Kemiksiz) 120 gr.

Patates 75 gr.

Soğan (Kuru) 15 gr.

Salça 7 gr.

Tuz 0,5 gr.

(3)

Sıvı yağ 5 gr.

Püreli Et Rosto

Patates 100 gr.

Salça 7 gr.

Un 2 gr.

Süt 30 gr.

Tuz 0,5 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Haşlama Et

Patates 100 gr.

Havuç 20 gr.

Yoğurt 20 gr.

Un 5 gr.

Tuz 0,5 gr

Sıvı yağ 5 gr.

Yumurta 1 / 10 Adet

Limon 1 / 8 Adet

Orman Kebabı

Patates 75 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Havuç 20 gr.

Kekik 0.5 gr.

Tuz 0,5 gr

Sıvı yağ 5 gr.

Tepsi Kebabı

Patates 50 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Havuç 20 gr.

Bezelye 10 gr.

Tuz 0,5 gr

Salça 7 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Sultan Kebabı Dana Eti (Kemiksiz) 90 gr.

(4)

Patates 100 gr.

Domates 30 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Ç.Biber 20 gr.

Yoğurt 100 gr.

Tuz 0,5 gr

Salça 7 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Çiftlik Kebabı

Patates 50 gr.

Patlıcan 50 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Havuç 20 gr.

Tuz 0,5 gr

Salça 7 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Sebzeli Güveç

Patates 50 gr.

Patlıcan 100 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Domates 20 gr.

Ç,Biber 5 gr.

Tuz 0,5 gr

Salça 7 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Püreli Kebap

Patates 100 gr.

Havuç 20 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Domates 20 gr.

Bezelye 10 gr.

Ç.Biber 5 gr.

Süt 30 gr.

(5)

Tuz 0,5 gr

Salça 7 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Bostan Kebabı

Patlıcan 200 gr.

Mısır 20 gr.

Bezelye 20 gr.

Kuru soğan 20 gr.

Sıvı yağ 30 gr. (25g kızartma için)

Maydanoz 1/10 Demet

Tuz 0,5 gr

Salça 7 gr.

İslim Kebabı

Patlıcan 100 gr.

Yeşil Biber 10 gr.

Domates 50 gr.

Salça 7 gr.

Tuz 0,5 gr

Patlıcan Kebabı

Patlıcan 150 gr.

Kuru soğan 20 gr.

Domates 30 gr.

Maydanoz 1/10 Demet

Yeşil Biber 10 gr.

Tuz 0,5 gr

Salça 7 gr.

Çoban Kavurma

Dana Eti (Kemiksiz) 120 gr,

Patates 30 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Kuru Soğan 20 gr.

Tuz 0,5 gr

(6)

Salça 7 gr. Domates

Domates(mevsiminde) 20 gr.

Biber (Mevsiminde) 30 gr.

Et Sote-Tavuk Sote-Hindi Sote Mantarlı et sotede mantar 40 gr.

kemiksiz dana eti 100 gr.

olacaktır

Dana Eti (Kemiksiz)-Tavuk-Hindi

Göğsü 120 gr.

Kuru Soğan 20 gr.

Yeşil Biber 20 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Kekik 0.5 gr.

Karabiber 0.2gr.

Tuz 0,5 gr

Salça 7 gr.

Domates 30 gr

Kıymalı Pide

Kuru Soğan 40 gr.

Yeşil Biber 20 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Domates 50 gr.

Maydanoz 1/10 Adet

Karabiber 0,2 gr.

Tuz 0,5 gr

Pide Hamuru l Adet

Macar Gulaş

Dana Eti (Kemiksiz) 120 gr

Havuç 20 gr

Salça 7 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Patates 50 gr

Un 5 gr

Tuz 0,5 gr

El Basan Tava

Yumurta 1 / 4 Adet

Sıvı yağ 10 gr.

Un 5 gr.

(7)

Tuz 0,5 gr

Salça 7 gr.

Süt 30 gr.

Çardak Kebabı

Yufka 70 gr.

Bezelye 15 gr

Mısır 15 gr.

Havuç 5 gr.

Kuru Soğan 15 gr.

Maydanoz 1/10 Demet

Tuz 0,5 gr

Karabiber 0,2 gr

Yoğurt 100 gr

Salça 7 gr

Ya Sıvı yağ ğ 30 gr (25g kızartma için)

Bahçıvan Kebabı (Kış)

Patates 50 gr.

Havuç 20 gr.

Bezelye 20 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 7 gr.

Tuz 0,5 gr

Bahçıvan Kebabı(Yaz)

Domates 20 gr.

Patates 50 gr

Taze Kabak 20 gr.

Kuru Soğan 15 gr.

Salça 7 gr.

Patlıcan 20 gr.

Tuz 0,5 gr

Karabiber 0,2 gr.

(8)

Döner

Dana Eti veya Tavuk Eti 120 gr

Tuz 0,5 gr

Kuru soğan 10 gr.

Süt/yoğurt 20 gr

Sıvı yağ 10 gr.

(Mevsimine Göre Garnitür)

Pilav Üstü Et Kavurma

Dana Eti 120 gr

Tuz 0,5 gr

Kuru soğan 10 gr.

Pirinç 20 gr

Sıvı yağ 5 gr.

Ankara Tava

Pirinç 60 gr.

Tuz 0,5 gr

Sıvı yağ 5 gr.

Karabiber 0,2 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Şehriyeli Güveç

Şehriye 60 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Salça 7 gr.

Tuz 0,5 gr

Biber(mevsiminde) 20 gr.

Kuru Soğan 10 gr

Etli Düğün Pilavı

Pirinç 50 gr.

Nohut 10 gr.

Tuz 0,5 gr

Sıvı yağ 5 gr.

Dere Otu 1/20 demet

Kuru Soğan 10 gr.

Etli Kuru Fasulye Kuru Fasulye 50 gr.

(9)

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 7 gr.

Tuz 0,5 gr

Biber (mevsiminde) 20 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Etli Nohut

Nohut 50 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 7 gr.

Tuz 0,5 gr

Biber (mevsiminde) 20 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Etli Bamya

Dondurulmuş Bamya 150 gr.

Tuz 0,5 gr.

Salça 7 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Etli Dondurulmuş Bezelye

Bezelye 150 gr.

Tuz 0,5 gr

Salça 7 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Patates 10 gr.

Havuç 10 gr.

Fırın Tavuk / Izgara Tavuk

Tavuk Eti (Kemikli) 150 gr.

Salça 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

(10)

Sıvı yağ 5 gr.

Kekik 0,2 gr.

Karabiber 0,2 gr.

Paşa Kebabı

Tavuk Eti (Kemiksiz) 120 gr.

Patates 50 gr.

Domates 30 gr.

Ç.Biber 20 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 7 gr.

Tuz 0,5 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Karabiber 0,2 gr.

Körili Tavuk

Patates 20 gr.

Havuç 20 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Karabiber 0,2 gr.

Tavuk Kroket

Galeta Unu 10 gr.

Yumurta 1/4 Adet

Tuz 0,5 gr.

Sıvı yağ

30 gr. (Kızartma amaçlı kullanılır)

Karabiber 0,2 gr.

Mantarlı Tavuk

Tavuk Fileto 90 gr.

Mantar 40 gr.

Domates 20 gr.

Çarliston 20 gr.

Salça 7 gr.

Tuz 0,5 gr.

(11)

Sıvı yağ 5 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Şnitzel

Tavuk 120 gr.

Galeta Unu 10 gr.

Yumurta 1 / 4 Adet

Sıvı yağ 30 gr. (Kızartma amaçlı

kullanılır)

Sebzeli FırınTavuk / Hindi

Tavuk / Hindi Eti (Kemikli) 150 gr.

Patates 100 gr.

Havuç 20 gr.

Bezelye 20 gr.

Salça 7 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Balık Buğulama

Mevsime Uygun Balık 150 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Limon 1 / 4 Adet

Defne Yaprağı 1 gr.

Havuç 20 gr.

Patates 50 gr.

Tuz 0,5 gr

KÖFTELER

Fırın Köfte / Izgara Köfte

Dana Eti (kemiksiz) 90 gr.

Patates 100 gr.

Kimyon 0.3 gr.

Karabiber 0.2 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 7 gr.

Maydanoz 1/100 Demet

Tuz 0,5 gr.

(12)

Yağ 5 gr.

Yumurta 1 / 20 Adet

Çiftlik Köfte

Patates 70 gr.

Havuç 20 gr.

Bezelye 10 gr.

Kimyon 0,3 gr.

Karabiber 0,2 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 7 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yağ 5 gr.

Yumurta 1/20 Adet

Sulu Köfte

Patates 30 gr.

Domates 20 gr.

Bezelye 10 gr.

Ç.Biber 5 gr.

Karabiber 0.2 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 7 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yağ 5 gr.

Yumurta 1/20 Adet

Saray Köfte

Patates 25 gr.

Domates 20 gr.

Ç.Biber 5 gr.

Karabiber 0.2 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 7 gr.

Tuz 0,5 gr.

(13)

Sıvı yağ 5 gr.

Yumurta 1 / 20 Adet

Terbiyeli Köfte

Dana Et (Kemiksiz) 90 gr.

Pirinç 20

Yoğurt 50

Yumurta 1 /10 Adet

Kimyon 0.3 gr.

Karabiber 0.2 gr.

Nane 0.5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Kuru Soğan 10 gr

Sıvı yağ 5 gr.

Limon 1 / 8 Adet

Püreli Dalyan Köfte

Patates 100 gr.

Havuç 20 gr.

Bezelye 10 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 7 gr.

Kimyon 0,3 gr.

Karabiber 0,2 gr.

Süt 30 gr.

Yumurta 1/4 Adet

Tuz 0,5 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Sebzeli Köfte

Patates 50 gr.

Patlıcan 50 gr.

Bezelye 10 gr.

Domates 20 gr.

Ç.Biber 5 gr.

(14)

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 7 gr.

Karabiber 0,2 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yumurta 1/20 adet

Sıvı yağ 5 gr.

Püreli Hasan Paşa Köfte

Patates 100 gr.

Süt 30 gr.

Soğan 10 gr.

Kimyon 0.3 gr.

Karabiber 0.2 gr.

Salça 7 gr.

Maydanoz 1 / 100 Demet

Tuz 0,5 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Yumurta 1 / 20 Adet

Karışık Izgara

Tavuk (Kemiksiz) 60 gr.

Yumurta 1/40 adet

Soğan 10 gr.

Karabiber 0,2 gr.

Tuz 0,5 gr.

Kuru Köfte/Izgara Köfte + Pat.

Kız.

Patates 100 gr.

Kimyon 0,3 gr.

Karabiber 0,2 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

kullanılır)

Tuz 0,5 gr.

Yumurta 1/20 Adet

(15)

Kadınbudu Köfte

Yumurta 1/2 Adet

Un 5 gr.

Kimyon 0,3 gr.

Karabiber 0,2 gr.

Pirinç 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

kullanılır)

Kuru Soğan 10 gr.

Sebzeli Midita Köfte

Patates 50 gr.

Bezelye 10 gr.

Çarliston Biber 5 gr.

Yumurta 1/20 Adet

Domates 20 gr.

Karabiber 0,2 gr.

Salça 7 gr.

Tuz 0,5 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

NOT: Köftelere ve kıymalı yemeklere soya mamulleri vb. katılmamalıdır. Köftelere ekmek içi veya galeta unu(10 gr.) konulabilir.

ETLİ SEBZE YEMEKLERİ

Etli Yaz Türlüsü

Patlıcan 40 gr.

Kabak 40 gr.

Kuru soğan 10 gr.

Patates 50 gr.

(16)

Taze Fasulye 30 gr.

Domates 30 gr.

Yeşil Biber 10 gr.

Salça 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

kullanılır)

Etli Kış Türlüsü

Kereviz 40 gr.

Bezelye (konserve/dondurulmuş) 30 gr.

Kuru soğan 10 gr.

Patates 50 gr.

Taze Fasulye 30 gr.

Salça 7 gr.

Tuz 0,5 gr.

Sıvı yağ 20 gr.

Kıymalı Kapuska

Et (Kıyma) 40 gr.

Lahana 150 gr.

Kuru Soğan 20 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Salça 10 gr.

Kırmızı Biber 0,5 gr.

Patates Oturtma

Dana Eti (Kıyma) 40 gr.

Patates 200 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 5 gr.

Domates 25 gr.

Maydanoz 1/10 Demet

Sıvı Yağ 30 gr. (Kızartma amaçlı

kullanılır)

Tuz 0,5 gr.

Biber Dolma

Dolma Biber 100 gr.

(17)

Lahana Sarmasında 200 gr. Lahana kullanılacaktır.

Pirinç 15 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 5 gr.

Domates 25 gr.

Sıvı Yağ 5 gr.

Kuru Nane 0,2 gr.

Tuz 0,5 gr.

Maydanoz 1/10 Demet

Yoğurtlu Kıymalı Ispanak

Dana Kıyma 40 gr.

Ispanak 200 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 5 gr.

Pirinç 5 gr.

Yoğurt 100 gr.

Sıvı Yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yumurtalı Ispanak

Yumurta 1 Adet

Ispanak 150 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Sıvı Yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Patlıcan Musakka

Patlıcan 150 gr.

Sıvı Yağ 30 gr. (Kızartma amaçlı kullanılır)

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Domates 20 gr.

Yoğurtlu Kabak Dolma

Kabak 200 gr.

Pirinç 15 gr.

Dere Otu 1/50 Demet

(18)

Kuru Soğan 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Salça 5 gr.

Sıvı Yağ 5 gr.

Yoğurt 100 gr.

Kabak Kalya

Kabak 150 gr.

Sıvı Yağ 5gr.

Salça 5 gr.

Kuru Soğan 10gr.

Tuz 0,5 gr.

Dereotu 1/10 Demet

Pirinç 5 gr

Kıymalı Semiz Otu

(Yoğurtlu) Semiz Otu 200 gr.

Salça 5 gr.

Yoğurt 100 gr.

Pirinç 5 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Tuz 0,5 gr

Sıvı Yağ 5 gr.

Kıymalı Karnabahar

Karnabahar 200 gr.

Havuç 20 gr

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 5gr.

Sıvı Yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Kıymalı Pırasa

Pırasa 150 gr.

Pirinç 5 gr.

Sıvı Yağ 5 gr.

Salça 5 gr.

(19)

Limon 1 / 4 Adet

Tuz 0,5 gr

Etli Taze Fasulye

Taze Fasulye 150 gr.

Domates 20 gr.

Salça 5 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Etli Patates

Patates 175 gr.

Salça 5 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Karnıyarık

Patlıcan 150 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Domates 20 gr.

Tuz 0,5 gr.

Salça 5 gr.

Menemen

Domates 150 gr.

Biber 30 gr.

Soğan 10 gr.

Maydanoz 1/10 Demet

Yumurta 1 Adet

Sıvı yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Kabak Ograten

Kabak 100 gr.

Kaşar Peyniri 15 gr.

(20)

Un 10 gr.

Süt 20 gr.

Yumurta 1 / 4 Adet

Kıyma 40 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

ZEYTİNYAĞLILAR

Zeytinyağlılar grubuna kızartma ürünleri dahil edilmiştir.

Mücver (kızartma yerine fırında tercih edilmelidir.)

Yumurta 1/4 Adet

Kabak 150 gr.

Un 5 gr.

Dereotu 1/10 Adet

Tuz 0,5 gr.

Karabiber 0,2 gr.

Zeytinyağlı Kuru Fasulye / Barbunya Pilaki

Barbunya-Kuru Fasulye 50 gr.

Patates 20 gr.

Havuç 10 gr.

Salça 10 gr.

Zeytinyağı 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Limon 1/4 Adet

Maydanoz 1/20 Demet

Kuru soğan 20 gr.

Zeytinyağlı Bakla

Taze Bakla 150 gr.

Yoğurt 100 gr.

Taze Soğan 25 gr.

Zeytin Yağı l0 gr.

(21)

Dere Otu 1/4 Demet

Limon 1/8 Adet

Tuz 0,5 gr.

Un 5 gr.

Zeytinyağlı Kereviz

Kereviz 200 gr.

Kuru Soğan 25 gr.

Havuç 25 gr.

Limon 1 / 4 Adet

Zeytinyağı 10 gr.

Patates 25 gr.

Tuz 0,5 gr.

Zeytinyağlı Patlıcan İmambayıldı aynı tariften kullanılacaktır.

Patlıcan 200 gr.

Domates 50 gr.

Zeytinyağı 10 gr.

Salça 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Kuru Soğan 25 gr.

Sivri Biber 10 gr.

Zeytinyağlı Pırasa

Pırasa 200 gr.

Havuç 20 gr.

Pirinç 5gr.

Zeytinyağı 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Limon 1/4 Adet

Zeytinyağlı Biber Dolma

Dolma Biber 100 gr.

Pirinç 45 gr.

Kuru Soğan 15 gr.

Çam Fıstığı 2 gr.

Kuş Üzümü 2 gr.

Zeytinyağı 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Kuru Nane 0,2 gr.

Tarçın 0,2 gr.

(22)

Domates 10 g

Limon 1/4 Adet

Zeytinyağlı Taze Fasulye

Fasulye (Taze/ Dondurulmuş 200 gr./ 150 gr

Soğan 20 gr.

Salça 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Zeytin Yağı 10 gr.

Domates 20 gr.

Şakşuka

Patlıcan 150 gr.

Domates 50 gr.

Patates 50 gr.

Tuz 0,5 gr.

Salça 5 gr.

Karışık Yaz Kızartması

Patlıcan 50 gr.

Biber 50 gr.

Domates 50 gr.

Patates 50 gr.

Kabak 50 gr.

Tuz 0,5 gr.

Karnabahar/Havuç Kızartma

Yumurta 1/4 Adet

Havuç 50 gr.

Un 10 gr.

Karnabahar 150 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yoğurt 75 gr.

ÇORBALAR

(23)

Yayla Çorba

Yoğurt 50 gr.

Pirinç 10 gr.

Yumurta 1 / 20 Adet

Un 5 gr.

Yağ 5 gr.

Nane 0,5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Gemici Çorba

Aşurelik Buğday 15 gr.

Nohut 5 gr.

Kuru Fasulye 5 gr

Yoğurt 50 gr.

Un 5 gr.

Yağ 5 gr.

Nane 0.5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Mercimek 15 gr.

Ezogelin Çorba

K. Mercimek 15 gr.

Pirinç 5 gr.

Un 5 gr.

Yağ 5 gr.

Tuz 0,5 g

Limon 1 / 4 Adet

Karabiber 0,2 gr.

K. Nane 0,5 gr.

Salça 5 gr.

Bulgur 5

Düğün Çorba

Dana Eti 20 gr.

Un 10 gr.

Yumurta 1 / 10 Adet

Yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Süt 10 gr.

Mercimek Çorba Mercimek 20 gr.

(24)

Un 5 gr.

Yağ 5 gr.

Salça 5 gr.

Limon 1/4 Adet

Tuz 0,5 gr.

Brokoli Çorba

Brokoli 20 gr.

Un 5 gr.

Yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Süt 20 gr.

Mantar Çorba

Mantar 30 gr.

Un 5 gr.

Yumurta 1/20 adet

Limon 1/8 adet

Yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Süt 20 gr.

Domates Çorbası

Un 10 gr.

Salça 5 gr. veya 25 gr. Domates

Yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Kaşar 10 gr

Süt 40 gr.

Şehriye Çorba

Şehriye 15 gr.

Salça 5 gr.

Yağ 5 gr.

Limon 1 / 4 Adet

Yumurta 1/10 Adet

Tuz 0,5 gr.

Un 5 gr.

Tarhana Çorba

Tarhana 20 gr.

Salça 5 gr.

Yağ 5 gr.

(25)

Tuz 0,5 gr.

Sebze Çorba

Kabak 10 gr.

T. Fasulye 10 gr.

Patates 10 gr.

Havuç 10 gr.

Kuru Soğan 5 gr.

Yağ 5 gr.

Pirinç 2 gr.

Salça 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Un 5 gr.

Pirinç Çorba

Pirinç 15 gr.

Domates 25 gr veya 5 gr. Salça

Yağ 5 gr.

Maydanoz 1/10 Demet

Tuz 0,5 gr.

Limon 1 / 4 Adet

Un 5 gr.

Erişteli Yeşil Mercimek Çorba

Yeşil Mercimek 15 gr.

Erişte 5 gr.

Yağ 5 gr.

Nane 0,5 gr.

Salça 5 gr.

Un 2 gr.

Tuz 0,5 gr.

Köylü Çorba

Aşurelik Buğday 15 gr.

Nohut 5 gr.

Yoğurt 50 gr.

Kuru Nane 0,5 gr.

Yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Un 5 gr.

Çorbalarda sıvıyağ ve tereyağı karışım olarak kullanılabilir.

(26)

PİLAV - MAKARNA VE BÖREKLER

Şehriyeli Pirinç Pilavı

Pirinç 60 gr.

Şehriye 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yağ 10 gr.

Meyhane/Bulgur Pilavı

Bulgur 60 gr.

Salça 5 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yağ 10 gr.

Kuru nane 0,2 gr.

Karabiber 0,2 gr.

Pul Biber 0,2 gr.

Mercimekli Bulgur Pilavı

Bulgur 60 gr.

Yeşil Mercimek 10 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yağ 15 gr.

Soslu Makarna

Makarna 60 gr.

Salça 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yağ 10 gr.

Peynirli Makarna

Makarna 60 gr.

Peynir 20 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yağ 10 gr.

Fırın Makarna

Makarna 50 gr.

Yumurta 1/4 Adet

Süt 40 gr.

Peynir 20 gr.

Yağ 10 gr.

(27)

Tuz 0,5 gr.

Un 5 gr.

Spagetti Makarna

Makarna 60 gr.

Salça 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yağ 10 gr.

Cevizli Erişte

Erişte 60 gr.

Ceviz 10 gr.

Salça 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yağ 10 gr.

İç Pilav

Pirinç 60 gr.

Kuş Üzümü 5 gr.

Çam Fıstığı 5 gr.

Karabiber 0.2 gr.

Sıvı Yağ l0 gr.

Tuz 0,5 gr.

Dereotu 1 / 20 Demet

Nohutlu Pirinç Pilavı

Pirinç 60 gr.

Nohut 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yağ l0 gr.

Sebzeli Pilav

Pirinç 60 gr.

Havuç 10 gr.

Bezelye 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yağ 10 gr.

Peynirli Milföy Böreği

Milföy 100 gr.

Peynir 20 gr.

Maydanoz 1/10 Demet

Yumurta 1/15 Adet

Peynirli Börek Yufka 75 gr.

(28)

Yumurta 1/4 Adet

Yağ 10 gr.

Peynir 20 gr.

Tuz 0,5 gr.

Maydanoz, Dereotu 1/10 Demet

Süt 30 gr.

Sigara Böreği

Yufka 75 gr.

Peynir 20 gr.

Maydanoz 1/8 Demet

Yağ

30 gr. (Kızartma amaçlı kullanılır)

Peynirli Kol Böreği

Yufka 75 gr.

Peynir 20 gr.

Yumurta 1 / 4 Adet

Maydanoz I / 8 Demet

Süt 30 gr.

Yağ 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Ispanaklı Kol Böreği

Yufka 75 gr.

Ispanak 100 gr.

Yumurta 1 / 4 Adet

Süt 30 gr.

Yağ 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Soğan 10 gr.

Sebzeli Gül Böreği

Yufka 75 gr.

Patates 50 gr.

Patlıcan 20 gr.

Yumurta 1 / 8 Adet

Süt 10 gr.

Yağ 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Soğan 10 gr.

(29)

Patatesli Kol Böreği

Yufka 75 gr.

Patates 50 gr.

Soğan 10 gr.

Yumurta 1 / 4 Adet

Süt 30 gr.

Yağ 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Talaş Böreği

Milföy 100 gr.

Yumurta 1/15 Adet

Et 50 gr.

Bezelye 15 gr.

Kuru Soğan 20 gr.

Karabiber 0,2 gr.

Maydanoz 1/10 Demet

Tuz 0,5 gr.

Hamurdan Yapılırsa

Un 50 gr.

Asta Yağı 40 gr.

Yumurta 1/4 Adet

Diğerleri Aynı

*Pilav ve makarna çeşitlerinde sıvıyağ ve tereyağı karışım olarak kullanılabilir.

** Börek yapımında hazır yufka yerine kuurmda yapılacak hamur eldesinde un 50 gr, pastacılık için üretilen özel yağlar 40 gr, yumurta 1//4 adet kullanılması önerilir.

ÖZEL ÜRÜN

Karışık Pizza

Sosis 5 gr.

Yeşil Zeytin 5 gr.

Siyah Zeytin 5 gr.

Mantar 5 gr.

Salam 5 gr.

(30)

Yumurta 1/10 Adet

Un 50 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Mantı (Dondurulmuş)

Mantı 100 gr.

Yoğurt 100 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Salça 10 gr.

Kuru nane 0,2 gr.

Sumak 0,2 gr.

Mantı Makarna

Makarna 60 gr.

Yoğurt 100 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 7 gr.

Sosyete Mantısı

Yufka 75 gr.

Yoğurt 100 gr.

Sıvı yağ 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Salça 7 gr.

SALATALAR ve 3.KAP YEMEKLER

Çoban Salata

Domates 140 gr.

Salatalık 30 gr.

Taze Soğan 10 gr.

Maydanoz 1/10 Demet

Sivri Biber 20 gr.

(31)

Limon 1 / 4 Adet

Tuz 0,5 gr.

Zeytinyağı 3 gr.

Patates Salata

Patates 150 gr.

Zeytinyağı 5 gr.

Limon 1 / 4 Adet

Taze Soğan 10 gr.

Tuz 0,5 gr.

Zeytin 10 gr.

Mevsime Göre Domates 20 gr.

Yumurta 1/8 Adet

Kuru Nane 0,2 gr.

Pul Biber 0,2 gr.

Karışık Kış Salatası

Kıvırcık 1/6 Adet

Havuç 50 gr.

Kırmızı Lahana 40 gr.

Limon 1 / 4 Adet

Tuz 0,5 gr.

Zeytinyağı 3 gr.

Piyaz

Kuru Fasulye 50 gr.

Kuru Soğan 10 gr.

Yumurta 1 / 4 Adet

Maydanoz 1/10 Demet

Zeytin 10 gr.

Limon 1 / 4 Adet

Zeytinyağı 3 gr.

Tuz 0,5 gr.

Cacık

Yoğurt 100 gr.

Salatalık 50 gr.

Nane, Dereotu 1/10 Demet

Zeytin Yağı 2 gr.

(32)

Tuz 0,5 gr.

Havuç-Kırmızı Lahana Salata

Kırmızı Lahana 75 gr.

Havuç 75 gr.

Limon 1/4 Adet

Zeytin yağ 3 gr.

Tuz 0,5 gr.

Yoğurt (Tam Yağlı) Yoğurt 200 gr.

Karışık Turşu (Süzme) Karışık Turşu 125 gr.

NOT: Mevsimine göre sebzelerde değişiklik yapılabilir.

GARNİTÜR ÜRÜNLER

Garnitür Salata

Havuç 15 gr.

Kırmızı Lahana veya Turp 25 gr.

Limon 1/8 Adet

Zeytin yağ 2 gr.

Tuz 0,5 gr.

Garnitür Söğüş Domates 100 gr.

Biber 25 gr.

Garnitür Yoğurt Yoğurt 100 gr.

Garnitür Pilav Pirinç 40 gr.

Yağ 0,25 gr.

Garnitür Rus salatası

Patates 50 gr

Bezelye 10 gr.

Havuç 5 gr.

Yoğurt 25 gr.

Mayonez 15 gr.

Turşu 5 gr.

Tuz 0,5 gr.

Patates kızartması Garnitür

Patates 100 gr.

Sıvıyağ 10 gr. (Kızartma amaçlı kullanılır)

Garnitür domates biber

Domates 100 gr.

Biber 100 gr.

(33)

NOT: Mevsimine göre sebzelerde değişiklik yapılabilir.

MEYVELER

Meyve

Elma 200 gr.

Armut 200 gr.

Üzüm 200 gr.

Şeftali 200 gr.

Erik 200 gr.

Mandalina 200 gr.

Portakal 200 gr.

Kayısı 200 gr.

Kavun 500 gr.

Karpuz 500 gr.

Kiraz 200 gr.

TATLILAR

Aşure

Buğday 15 gr.

K.Nohut 15 gr.

Kuru Fasulye 15 gr.

Şeker 30 gr.

Üzüm 7 gr.

Ceviz 5 gr.

Kuru Kayısı 7 gr

Fındık 5 gr.

Nişasta 3 gr.

Tarçın 0.5 gr.

Kemalpaşa Tatlısı

Kemal Paşa Tatlısı 25 gr.

Şeker 50 gr.

Hindistan Cevizi 0.5 gr.

Limon 1/10 adet

Vişne Komposto Vişne 30 gr.

Şeker 20 gr.

(34)

Kuru Erik Hoşafı Kuru Erik 20 gr.

Şeker 20 gr.

Kuru Kayısı Hoşafı Kuru Kayısı 20 gr.

Şeker 20 gr.

Kuru Üzüm Hoşafı Kuru Üzüm 20 gr.

Şeker 20 gr.

Erik Komposto/Hoşaf Erik (Taze/kuru) 50 gr.

Şeker 30 gr.

Çilek Komposto Çilek 50 gr.

Şeker 50 gr.

Kayısı Komposto Kayısı 50 gr.

Şeker 30 gr.

Elma Komposto

Elma 50 gr.

Şeker 30 gr.

Limonata

Limon 100 gr.

Şeker 25 gr.

Su 200 ml.

İrmik Helvası

İrmik 50 gr.

Şeker 50 gr.

Yağ 20 gr.

Çam fıstığı 1gr.

Süt 50 gr.

Tarçın 0,5 gr.

Sütlaç

Süt 200 gr.

Şeker 30 gr.

Pirinç 15 gr,

Nişasta 5gr.

Tarçın 0,5 gr.

Vanilya 0,5 gr.

Kakaolu Supangle

Kakao 5 gr.

Nişasta 30 gr.

Şeker 30 gr.

Süt 200 gr.

(35)

Hindistan Cevizi 0,5 gr.

Pelte

Nişasta 30 gr.

Şeker 30 gr.

Meyve Suyu (Limon, Portakal,

Vişne) 200 gr

Kabak Tatlısı

Kabak 500 gr.

Şeker 50 gr.

Ceviz İçi 10 gr.

Revani

Un 25 gr.

Şeker 50 gr.

İrmik 25 gr.

Yumurta 1 / 2 Adet

Yağ 20 gr.

Keşkül

Süt 150 gr.

İrmik 20 gr.

Nişasta 10 gr.

Vanilya 1 gr.

Ceviz, Fındık 10 gr.

Şeker 30 gr.

Sütlü İrmik Tatlısı

Süt 150 gr.

İrmik 20 gr.

Nişasta 10 gr.

Vanilya 1 gr.

Ceviz, fındık 10 gr.

Şeker 30 gr.

Tahin Helva Tahin Helva 75 gr.

Lokma Tatlısı

Un 50 gr.

Şeker 50 gr.

Yağ 20 gr.

Tarçın 0.1 gr.

Maya 2 gr.

Kadayıf Kadayıf 35 gr.

(36)

Şeker 50 gr.

Ceviz 10 gr.

Yağ 10 gr.

Limon 1/10 Adet

Samsa Tatlısı

Un 50 gr.

Yumurta 1/4 Adet

Şeker 50 gr.

Asta Yağı 40 gr.

Limon 1/10 Adet

Ceviz 5 gr.

Kalbura Bastı

Un 30 gr.

Şeker 50 gr.

Yumurta 1/8 Adet

Yağ 10 gr.

Limon 1/10 Adet

Karbonat 1 gr.

Tulumba Tatlısı

Un 50 gr.

Şeker 50 gr.

Yumurta 1/ Adet

Limon 1/20 Adet

Yağ 30 gr.

Şam Tatlısı

İrmik 10 gr.

Un 50 gr.

Şeker 50 gr.

Margarin 10 gr.

Yumurta 1/2 Adet

Kabartma Tozu 0,5 gr.

Vanilya 0,5 gr.

Kızartılmış Ekmek Tatlısı

Süt 150 gr.

Fındık 5 gr.

Şeker 50 gr.

Kızartılmış Ekmek 1 dilim

Vanilya 0,5 gr.

(37)

Mısır Nişastası 10 gr.

Ayva Tatlısı

Ayva 200 gr.

Elma 10 gr.

Ceviz 5 gr.

Fındık 5 gr.

Tarçın 0.5 gr.

Şeker 30 gr.

Kuru Üzüm 3 gr.

Krem Şanti 5 gr.

Meyveli Sütlü Tatlı

Süt 200 gr.

Nişasta 10 gr.

Şeker 30 gr.

Vişne veya çilek 25 gr.

Vanilya 0,5 gr.

Ekmek Kadayıfı

Ekmek Kadayıfı 20 gr.

Şeker 50 gr.

Krem Şanti 5 gr.

Baklava

Un 50 gr.

K.Yağ 10 gr.

C.İçi 10 gr.

Yumurta 1/4 adet

Nişasta 10 gr.

Şeker 50 gr.

Şekerpare

Un 50 gr.

Yumurta 1 / 4 adet

İrmik 20 gr

Şeker 50 gr

Kakaolu İrmikli Tatlı

Süt 150gr

İrmik 20 gr

Nişasta 10 gr

Şeker 30 gr.

Kakao 5gr.

(38)

Kazandibi

Süt 200 gr.

Şeker 30 gr.

Nişasta 15 gr.

Vanilya 0,5 gr.

Ekler Pasta

Yumurta 1 /10 adet

Süt 40 gr

Un 10 gr

Katı Yağ 5 gr

Çikolata 10 gr

Şam Fıstığı 1 gr

Nişasta 5 gr.

Pyralin 5 gr.

Kuvertur 5 gr.

Şeker 10gr.

Yaş Pasta

Yumurta 1/2Adet

Süt 50 gr

Yağ 10 gr.

Un 20 gr

Çikolata 5 gr

Krem Şanti 20 gr

Nişasta 0.2 gr

Vanilya 0.2 gr

Kabartma Tozu 0.2 gr

Şeker 35 gr

Güllaç

Süt 150 gr.

Şeker 50 gr

Ceviz İçi 15 gr

Güllaç 20 gr

Dondurma Dondurma 70gr

Kaynak: T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Toplu Beslenme Sistemleri (Toplu Tüketim Yerleri) İçin Ulusal Menü Uygulama ve Planlama Rehberi