İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER ___________________________________________________________________2
YÖNETİCİ ÖZETİ ________________________________________________________________3
Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler _____________________________________________________________ 3 Türkiye Genel İhracatı ve Deri Sektörünün Payı ____________________________________________________________ 3 Ülke Grupları Bazında Deri ve Deri Mamulleri İhracatı _______________________________________________________ 4 Ürün Grupları Bazında Deri ve Deri Mamulleri İhracatı ______________________________________________________ 4
I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER _______________________________5
I.1 Dünyadaki Ekonomik Gelişmeler _____________________________________________________________________ 5 I.2 Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ___________________________________________________________________ 7
II. İHRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ_________________________________________________7
II.1 Deri Sektöründeki İhracat Artışı % 12,9 ________________________________________________________________ 7 II.2 Deri Sektöründeki Artış, Genel İhracat Artışının Gerisinde ________________________________________________ 8
III. AYLAR İTİBARİYLE İHRACATIN SEYRİ ___________________________________________9
III.1 Deri ve Deri Mamülleri İhracatı Ağustos ve Eylül Aylarında Hız Kesti_______________________________________ 9
IV. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI VE ÜLKELER İTİBARİYLE İHRACAT ____________________10
IV.1 Genel Değerlendirme _____________________________________________________________________________ 10 IV.2 AB-15’de İhracat Artışı %14,4 ______________________________________________________________________ 11 IV.3 İtalya ve İngiltere’ye İhracat Hızla Artıyor_____________________________________________________________ 12 IV.4 İkinci Büyük Pazar Almanya’da Kayıp Var ____________________________________________________________ 12 IV.5 Yeni AB Ülkelerine İhracat Artıyor __________________________________________________________________ 13 IV.6 ABD’ye İhracat Düşüşte___________________________________________________________________________ 14 IV.7 Oransal Olarak En Yüksek İhracat Artışı Diğer Avrupa Ülkelerine: % 115 __________________________________ 15 IV.8 Rusya Pazarında Durgunluk _______________________________________________________________________ 16 IV.9 Ortadoğu Ülkelerine İhracat Artışta _________________________________________________________________ 17 IV.10 Afrika Pazarı Daralıyor ___________________________________________________________________________ 17 IV.11 Asya Ülkelerine İhracat: Çin Pazarı Yükselişte _______________________________________________________ 18
V. ALT SEKTÖRLERE İLİŞKİN TESPİTLER __________________________________________19
V.1 Fasıl 41: Ham Post ve İşlenmiş Deri İhracatında Yükselişe Devam ________________________________________ 19 V.2 Fasıl 42: Deri Giyim, Saraciye ve Seyahat Eşyaları En Çok İhraç Edilen Ürünler _____________________________ 20 V.3 Fasıl 43: Kürk ve Kürkten Mamul Eşya İhracatında Gerileme _____________________________________________ 21 V.4 Fasıl 64: Ayakkabı Sektöründe Rusya En Büyük Alıcı___________________________________________________ 21 EKLER_____________________________________________________________________________________________ 22
EK 1: SEKTÖREL BAZDA İHRACAT KAYIT RAKAMLARI ______________________________22 2
YÖNETİCİ ÖZETİ
Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler
• 2007 yılı ilk sekiz ayında, dünya ekonomisi, ABD ekonomisinde meydana gelen durgunluğa rağmen, gelişmekte olan ülkelerde, özellikle Çin, Latin Amerika, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ve Doğu Avrupa Ülkeleri ekonomilerinde meydana gelen olumlu gelişmelerin katkısıyla büyümeye devam etmektedir.
• Yüksek enerji fiyatları ve hammadde piyasasında artan fiyatlar dünyadaki enflasyonu etkilemeye devam edecektir. ABD’de meydana gelen mortgage krizinin diğer sektörleri etkilemesi ihtimali nedeniyle dünya ekonomisine yönelik risk faktörleri artmış durumdadır.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan büyüme rakamlarına göre, 2007 yılının ilk yarısı geride kalırken Türkiye ekonomisi yine beklentilerin üzerinde bir oranda (%5,2) büyüme kaydetmiştir.
• 2007 yılının son üç ayına girilirken, Türkiye ekonomisine yönelik tehditler, petrol ve genel olarak enerji fiyatlarının yükselmesi, dünya ticaretinde artan korumacılık eğilimi, ABD’deki mortgage krizi etkisinin yayılması, dünyadaki gelir adaletsizliği ve finans pazarlarında meydana gelebilecek olası olumsuz gelişmelerin yanında, bölgemizde cereyan eden gelişmelerin de etkisiyle beklenmedik herhangi bir radikal gelişmenin oluşturacağı ekonomik, siyasal ve sosyal istikrarsızlıklar olarak sayılabilir.
Türkiye Genel İhracatı ve Deri Sektörünün Payı
• 2007 yılı Ocak-Eylül döneminde Türkiye toplam ihracatı 75,8 milyar dolar düzeyine ulaşmıştır. Bunun 66,1 milyar dolarını sanayi ürünleri ihracatı oluşturmaktadır.
• 2007 yılı Ocak-Eylül döneminde yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı ise 878,5 milyon dolar olarak gerçekleşmiş bulunmaktadır.
• Deri ve deri mamulleri sektöründe 2007 yılı ilk dokuz ayında, 2006 yılının aynı dönemine göre ihracat artış oranı % 12,9’dur.
• Öte yandan, 2007 yılı Ocak-Eylül döneminde Türkiye’nin sanayi ürünleri ihracatının % 24,6, toplam ihracatın ise % 23,5 oranında arttığı göz önüne alındığında, deri ihracatındaki % 12,9’luk artış oranı nispeten düşük kalmaktadır.
• 2007 yılı ilk dokuz aylık dönem sonu itibariyle gerçekleştirilen 878,5 milyon dolarlık deri ve deri mamulleri ihracatı ile sektörün Türkiye toplam ihracatındaki payı % 1,16 olarak hesaplanmaktadır.
3
Ülke Grupları Bazında Deri ve Deri Mamulleri İhracatı
• Toplam deri ihracatından aldığı % 51,1’lik pay ile en büyük alıcı konumundaki AB-27 ülke grubuna, 2007 Ocak-Eylül döneminde yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı bir önceki yıl aynı döneme göre % 17 oranında artmıştır.
• AB ülkelerinden sonra ikinci önemli ihracat pazarımız olan eski S.S.C.B ülke grubuna yönelik ihracatımız ise, ilk dokuz ay sonu itibariyle % 4,6 oranında artmış bulunmaktadır.
• 2007 yılı Ocak-Eylül döneminde oransal olarak en yüksek ihracat artışı toplamda yaklaşık % 3’lük bir pazar payına sahip Diğer Avrupa Ülkeleri grubunda gerçekleşmiş olup, bu ülkelere yönelik ihracat % 115 oranında artış göstermiştir.
• Yılın ilk dokuz ayı sonunda, Diğer OECD ülkelerine yönelik ihracat, ABD pazarındaki düşüşün etkisiyle (% 24,5), 2007 yılı ilk dokuz ayında % 15 oranında azalmıştır.
• Asya ülkeleri grubuna yönelik ihracat, yılın ilk dokuz ayı itibariyle % 21,1, Ortadoğu ülkelerine yönelik ihracat % 10,7 oranında artmıştır. Afrika ülkelerine ihracat ise % 15,6 gerilemiştir.
Ürün Grupları Bazında Deri ve Deri Mamulleri İhracatı
• Alt sektörler bazında, 2007 yılı Ocak-Eylül döneminde, en büyük artış oranı % 39,4 ile Fasıl 64 – Ayakkabı ve aksamı ürün grubunda kaydedilmiştir.
• Deri ve deri mamülleri sektörü ihracatında % 39 ile en büyük paya sahip ürün grubu olan deri giyim ve saraciye ihracatında % 10,9 oranında bir artış söz konusudur.
• Ham post ve işlenmiş deri ihracatında % 23,2 artış kaydedilmiş ve bu ürün grubunun toplam deri ve deri mamülleri ihracatı içindeki payı % 9’a yükselmiştir.
• Kürk, suni kürk ve kürkten mamul eşya ihracatında % 10,4 düşüş kaydedilmiştir.
4
DERİ VE DERİ MAMULLERİ SEKTÖRÜNÜN
2007 YILI
OCAK-EYLÜL DÖNEMİ
İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ
I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER I.1 Dünyadaki Ekonomik Gelişmeler
Uluslararası finans kuruluşları tarafından hazırlanan raporlara göre, 2007 yılı ilk sekiz ayında, dünya ekonomisi, ABD ekonomisinde meydana gelen durgunluğa rağmen, gelişmekte olan ülkelerde, özellikle Çin, Latin Amerika, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ve Doğu Avrupa Ülkeleri ekonomilerinde meydana gelen olumlu gelişmelerin katkısıyla büyümeye devam etmektedir. ABD’de meydana gelen mortgage krizi, dünya ekonomisi üzerinde fazla etkili olmamakla birlikte, muhtemel bir tehdit olarak algılanmaktadır.
Yüksek enerji fiyatları ve hammadde piyasasında artan fiyatlar dünyadaki enflasyonu etkilemeye devam edecektir. ABD’de meydana gelen mortgage krizinin diğer sektörleri etkilemesi ihtimali nedeniyle, dünya ekonomisine yönelik risk faktörleri artmış durumdadır. Bunun yanında, petrol ve genel olarak enerji fiyatlarının yükselmesi, hammadde fiyatlarının artması, dünya ticaretinde artan korumacılık eğilimi, dünyadaki gelir adaletsizliği ve finans piyasalarında meydana gelebilecek olası olumsuz gelişmeler, dünya ekonomisini etkileyebilecek faktörler olarak ifade edilmektedir.
2007 yılının ilk yarısında dünyadaki belli başlı ekonomilerde meydana gelen gelişmeler, aşağıda özetlenmektedir.
• ABD’de Özel Tüketimde Büyük Düşüş Var
Amerikan ekonomisindeki büyüme, geçen yıla kıyasla büyük bir ivme kaybına uğramıştır. GSYİH’deki gerilemede, dayanıklı tüketim mallarına olan talebin azalması etkili olmuştur. Büyümede görülen yavaşlama, sabit yatırımlara da yansıyarak düşüş yaşanmasına neden olmuştur. Mortgage krizi nedeniyle emlak piyasasında büyük bir düşüş yaşanmıştır. Özel tüketimdeki ivme kaybı oldukça yüksektir. İhracat ve ithalat rakamlarında bir miktar düşme görülse de, ithalat- ihracat dengesinin büyümeye katkısı da negatif olmuştur.
5
• Japonya Ekonomisi Yavaşlıyor
2007 yılı ilk yarısında, Japonya’nın ekonomi faaliyetlerinde bir yavaşlama görülmektedir. İhracat ve iç talepte meydana gelen artışa bağlı olarak üretim artarken, yatırımlarda bir duraklama gözlenmektedir.
• Euro Bölgesi’ndeki Büyük Ekonomilerde Üretim Durgun
ABD’de olduğu gibi, Euro bölgesinde de büyüme performansında düşüş kaydedilmiştir. Bunun ana nedeni Almanya’da KDV artışının özel tüketim ve inşaat sektörüne olan olumsuz etkisinin yanında, Birliğin üç büyük ülkesi Almanya, İtalya ve Fransa’daki üretimin istenilen düzeyde olmamasıdır. İspanya, Belçika ve Avusturya gibi diğer önemli bazı bölge ekonomilerinde ise üretim artışı oldukça yüksek düzeyde olmuştur. Petrol fiyatları ve diğer hammadde fiyatlarındaki artış, girdi maliyetlerini arttırarak sanayi üretimini olumsuz etkilemektedir.
Euro bölgesinde işsizlik oranı düşmeye devam etmektedir. 2007 ilk çeyreğinde
%7,2 olan işsizlik oranı, %7’ye gerilemiştir.
• Yeni AB Üyesi Ülkelerde Yüksek Oranlı Büyümeye Devam
Yeni AB üyesi ülkelerde, yılın ilk çeyreğinde olduğu gibi, Slovenya hariç, ekonomide yüksek oranlarda büyüme devam etmektedir. GSYİH büyümesi yıllık bazda %12 düzeyine ulaşmıştır. Slovakya (%14,5) ve Bulgaristan (%10,5)’da yüksek oranlı büyüme gerçekleşmiştir. Bu ülkelerde de yüksek enerji fiyatları, enflasyonu olumsuz etkilemeye devam ederken; enflasyon %-0,2 (Malta’da) ve
%9,5 (Letonya’da) arasında değişmektedir.
• İngiltere Ekonomisinde İstikrarlı Büyüme Sürüyor
İngiltere ekonomisi, özel tüketim, emlak ve hizmet sektörünün katkısıyla büyümesini sürdürmektedir. GSYİH büyümesi yıllık bazda %3 olmuştur. Yılın ilk çeyreğinin aksine, üretimde bir artış gözlenmektedir. Enflasyon ise, yılın ilk çeyreğinde %2,9 düzeyinde iken, ikinci çeyrekte %2,6’ya gerilemiştir.
• Asya Ülkelerinde Ekonomik Faaliyetler Canlı
Asya ülkelerinde, 2006 yılında görülen yüksek büyüme 2007 yılının ilk yarısında da devam etmektedir. Çin ve Kore’de ekonomik faaliyetler canlılığını korurken, ihracat ve iç talepteki artışlar bu canlılığa pozitif etki yapmaktadır. Bölgenin diğer ekonomilerinde de, iç talep ve Çin’in alımlarındaki canlılık büyümeyi tetiklemektedir. Çin’in dış ticaret fazlası yılın ilk yarısında %81 oranında artışla 137 milyar dolar olmuştur. Çin’de enflasyonist bir baskı mevcut olup, gıda fiyatlarındaki aşırı artışlar nedeniyle Temmuz ayında enflasyon %5,6 düzeyine çıkmıştır.
Çin’deki büyüme biraz ivme kaybetse de yine yüksek düzeydedir. Hindistan ekonomisi %9,3 büyürken, enflasyon ise bir miktar düşüş ile 2007 yılının Ağustos ayında %4 düzeyinde olmuştur.
• Latin Amerika Ülkelerinde Büyüme İç Talebe Bağlı Olarak Sürüyor
Latin Amerika ülkelerinde de dünya genelinde görülen ekonomik büyümeye paralel bir büyüme gözlenmiş olup, ülkeden ülkeye farklı büyüme oranları söz konusudur.
Meksika ekonomisi yıllık bazda %2,8; Arjantin %6 ve Brezilya %5,8 düzeyinde 6
büyüme kaydetmiştir. İç talebe bağlı olarak büyümenin devam etmesi beklenmektedir. Bölgede enflasyon %4,1 düzeyini korumaktadır.
• Hammadde Fiyatlarının Artışı Hız Kesti
Petrol fiyatları 2007 yılı başında varil başına 58 dolar düzeyinde iken, Ocak ayının ortalarında yükselmeye başlamıştır. Temmuz ayına gelindiğinde petrol fiyatları Ocak ayına kıyasla %32 oranında artarak 73,6 $ /varil olmuştur.
Enerji dışındaki diğer hammadde fiyatlarında da 2007 yılı başına kıyasla %12’lik bir artış söz konusudur. Bu artış, yılın ilk yarısında %18 düzeyinde idi. Ağustos ayında sanayi girdileri ve gıda fiyatlarında meydana gelen düşüşler neticesinde hammadde fiyatlarındaki artış hızı düşmüştür.
I.2 Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan büyüme rakamlarına göre, 2007 yılının ilk yarısı geride kalırken Türkiye ekonomisi yine beklentilerin üzerinde bir oranda (%5,2) büyüme kaydetmiştir. Türkiye ekonomisinde, 22 çeyrek arka arkaya büyüme kaydedilerek bir rekora da imza atılmıştır. Büyümeye en çok hizmetler ve sanayi sektörü katkıda bulunmuştur. İç talepte yaşanan daralmanın da etkisiyle, üreticiler ihracata yönelmiş ve net ihracat son dört çeyrekte büyümeye pozitif katkı yapmıştır. Bu gelişmelere rağmen, dış ticaret açığı da büyümeye devam etmektedir.
TÜİK Hane Halkı İşgücü Anketi’ne göre, Türkiye’de işsizlik oranı 2007 yılının Ocak ayında %11 iken, Haziran ayında %8,8 düzeyine gerilemiştir.
Eylül 2007’de TÜFE’de yıllık enflasyon % 9,2 ve ÜFE %7,8 olarak gerçekleşmiştir.
2007 yılının son üç ayına girilirken, Türkiye ekonomisine yönelik tehditler, dünya ekonomisinin önündeki temel risk faktörleri olan petrol ve genel olarak enerji fiyatlarının yükselmesi, dünya ticaretinde artan korumacılık eğilimi, ABD’deki mortgage krizi etkisinin yayılması, dünyadaki gelir adaletsizliği ve finans pazarlarında meydana gelebilecek olası olumsuz gelişmelerin yanında, bölgemizde cereyan eden gelişmelerin de etkisiyle beklenmedik herhangi bir radikal gelişmenin oluşturabileceği ekonomik, siyasal ve sosyal istikrarsızlıklar olarak sayılabilir.
II. İHRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ
II.1 Deri Sektöründeki İhracat Artışı % 12,9
2007 yılı Ocak-Eylül döneminde Türkiye toplam ihracatı 75,8 milyar dolar düzeyine ulaşmıştır. Bunun 66,1 milyar dolarlık bölümünü sanayi ürünleri ihracatı oluşturmaktadır.
2007 yılı Ocak-Eylül döneminde yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı ise 878,5 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu rakamlara özel faturalar kapsamında yapılan satışlar ile yolcu beraberi veya turistik satışlar da eklendiğinde, deri ve deri
7
mamülleri ihracatı daha da yüksek değerlere çıkmaktadır. 2006 yılı Ocak-Eylül döneminde gerçekleştirilen ihracat tutarı 778,1 milyon dolar olup, yüzde olarak ifade edildiğinde deri ve deri mamulleri sektöründe 2007 yılı ilk dokuz aylık dönemde % 12,9’luk bir ihracat artışı sağlanmıştır. (bkz. Tablo II.1)
Deri ve deri mamulleri sektörünün içinde bulunduğu tarıma dayalı işlenmiş ürünler grubunda kaydedilen ortalama ihracat artış oranı % 18,7 olup, deri ve deri mamulleri sektöründeki % 12,9 oranındaki ihracat artışı, bu rakamın bir miktar altında gerçekleşmiştir.
II.2 Deri Sektöründeki Artış, Genel İhracat Artışının Gerisinde
2007 yılı Ocak-Eylül döneminde deri ve deri mamullleri ihracatında % 12,9’luk bir ihracat artış oranı yakalanmasına karşın, bu oran hem sanayi ürünleri ihracatındaki % 24,6’lık artışın, hem de Türkiye toplam ihracatındaki % 23,5’lik ihracat artışının oldukça gerisinde kalmıştır.
2007 yılının ilk dokuz aylık dönemi itibariyle gerçekleştirilen 878,5 milyon dolarlık deri ve deri mamulleri ihracatı ile sektörün Türkiye toplam ihracatındaki payı
% 1,16 olmuştur. Ancak, 2006 yılı Ocak-Eylül döneminde deri sektörünün Türkiye genel ihracatındaki payının % 1,27 olduğu dikkate alındığında, deri ihracatındaki artışa rağmen, deri sektörünün hem Türkiye genel ihracatı, hem de sanayi ürünleri ihracatı içerisindeki payının azaldığı da bir gerçektir.
Tablo – II.1
Birim:1000$
2006 Ocak-Eylül
2007 Ocak-Eylül
07/06 Değişim % Türkiye Genel İhracatı 61.341.200 75.750.998 23,5 Deri ve Deri Mamülleri İhracatı 778.081 878.457 12,9 Deri ve Deri Mamüllerinin Türkiye Genelinden
Aldığı Payı % 1,3 1,2
Tarıma Dayalı İşlenmiş Ürünler İhracatı 5.322.474 6.318.246 18,7 Deri ve Deri Mamullerinin Tarıma Dayalı
İşlenmiş Ürünler İhr. Payı % 14,6 13,9
Sanayi Ürünleri İhracatı 53.082.915 66.156.439 24,6 Sanayi Ürünleri İhracatının Toplam İhracattaki
Payı% 86,5 87,3
Kaynak: TİM
Türkiye'nin Genel İhracatında Deri ve Deri Mamülleri İhracatının Payı
8
III. AYLAR İTİBARİYLE İHRACATIN SEYRİ
III.1 Deri ve Deri Mamülleri İhracatı Ağustos ve Eylül Aylarında Hız Kesti
2007 yılı ilk dokuz ay itibariyle, deri ve deri mamullerinin aylık bazdaki performansına bakıldığında, Eylül ayı hariç, inceleme yaptığımız bütün dönem boyunca deri ve deri mamulleri ihracatının her ay düzenli olarak arttığı görülmektedir. Bu dönemde sektörün ihracatı bir önceki yıla göre en çok Mayıs ayında artarken (% 31,6), sadece Eylül ayında düşüş göstermiştir (% 10,2).
Genel olarak deri ve deri mamulleri ihracatındaki artışın ayakkabı ihracatından kaynaklandığı tespit edilmiştir. Ayakkabı ihracatının toplam deri ve deri mamülleri ihracatındaki payının, 2007 ilk dokuz ayı sonu itibariyle % 24’ten % 30’a çıkmış olması bu tespiti doğrulamaktadır.
Tablo – III.1
Birim: 1000 $
Aylar 2006 2007 07 / 06
Değişim % Ocak 53.227 63.652 19,6 Şubat 64.212 81.621 27,1
Mart 80.714 97.644 21,0 Nisan 60.120 75.925 26,3 Mayıs 65.756 86.524 31,6 Haziran 90.416 103.334 14,3 Temmuz 105.753 123.880 17,1 Ağustos 127.251 130.105 2,2 Eylül 131.823 118.398 - 10,2 Kaynak: TİM
Aylar İtibariyle Deri ve Deri Mamülleri İhracat Kaydı 2006-2007
Grafik – III.1
Aylar İtibariyle Deri ve Deri Mamülleri İhracat Kaydı (Birim: 1000 $)
0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000
Ocak Şubat Mart Nisan May ıs Haziran Temmuz Ağustos Ey lül
2006 2007
Kaynak: TİM
9
Grafik – III.2
Aylar İtibariyle Deri ve Deri Mamülleri İhracat Kaydı (Birim: 1000 $)
0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000
Ocak Şubat Mart Nisan May ıs Haziran Temmuz Ağustos Ey lül
2006 2007
Kaynak: TİM
IV. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI VE ÜLKELER İTİBARİYLE İHRACAT IV.1 Genel Değerlendirme
Toplam deri ihracatından aldığı % 51,1’lik pay ile en büyük alıcı konumundaki AB-27 ülke grubuna, 2007 Ocak-Eylül döneminde yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı, bir önceki yılın aynı dönemine göre % 17 oranında artarak 448,8 milyon dolara ulaşmıştır. Bu durum, AB ülkelerinin en önemli pazarımız olmaya devam ettiğini göstermektedir.
AB ülkelerinden sonra ikinci önemli ihracat pazarımız olan eski S.S.C.B ülke grubuna yönelik ihracatımız ise, özellikle ülke bazında en büyük pazarımız olan Rusya’ya yönelik ihracatta yaşanan düşük performans sonucunda ilk dokuz ay sonu itibariyle ancak % 4,6 oranında artmış bulunmaktadır.
ABD dolayısıyla diğer OECD ülkelerine yönelik ihracatta, düşüş eğilimi devam etmekte olup, 2007 yılı ilk dokuz ay sonunda % 15 oranında azalmış bulunmaktadır. 2006 yılında ABD’ye deri ve deri mamülleri ihracatı yaklaşık % 4 artarken, 2007’in ilk dokuz aylık döneminde % 24,5 oranında azalması, deri ihracatımız açısından üzerinde önemle durulması gereken bir durumdur.
2007 yılı Ocak-Eylül döneminde oransal olarak en yüksek ihracat artışı, toplamda yaklaşık % 3’lük bir pazar payına sahip diğer Avrupa Ülkeleri grubunda sağlanmış olup, bu ülkelere yönelik ihracatta % 115 oranında artış kaydedilmiştir.
Asya ülkeleri grubunda da nispeten yüksek oranlı ihracat artışı kaydedilmiş olup, ilk dokuz ay itibariyle bu ülke grubuna yapılan ihracat % 21,1 oranında artmıştır.
10
2006 yılından itibaren gerileme sürecine girmiş olan Afrika ülkelerine yönelik ihracattaki düşüş, 2007 yılının ilk dokuz aylık döneminde de devam etmiştir. Bu dönemde, Afrika ülkelerine yapılan deri ve deri mamulleri ihracatı % 15,6 oranında azalmıştır.
İhracatımızda % 4,6’lık paya sahip olan Ortadoğu ülkelerine yapılan deri ve deri mamülleri ihracatı ise % 10,7 oranında artmıştır.
Ülke gruplarına yönelik ihracatın seyri 2006 ve 2007 Ocak-Eylül dönemi karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tabloda yer almakta olup, raporun sonraki bölümlerinde ülkeler bazında deri ve deri mamulleri ihracatının durumu daha ayrıntılı ele alınacaktır.
Tablo – IV.1
Birim: 1000 $
2006 OCAK-EYLÜL
1000 $
TOPLAM DERİ.'DE
PAY %
2007 OCAK-EYLÜL
1000 $
TOPLAM DERİ.'DE
PAY %
07 / 06 DEĞİŞİM
%
AB Ülkeleri Toplamı 383.539 49,3 448.802 51,1 17,0
Diğer OECD Toplamı 63.443 8,2 53.928 6,1 -15,0
Diğer Avrupa Ülkeleri
Toplamı 12.082 1,6 25.977 3,0 115,0
Eski S.S.C.B Toplamı 226.709 29,1 237.090 27,0 4,6
Ortadoğu Toplamı 36.858 4,7 40.790 4,6 10,7
Afrika Toplamı 5.311 0,7 4.481 0,5 -15,6
Asya Ülkeleri
Toplamı 23.151 3,0 28.029 3,2 21,1
Diğer Ülkeler ve
Bölgeler 26.988 3,5 39.360 4,5 45,8
TOPLAM DERİ
İHRACATI 778.081 100 878.457 100 12,9
Başlıca Ülke Grupları İtibariyle Türkiye Deri ve Deri Mamulleri İhracat Kaydı Ocak-Eylül 2007
Kaynak: IHRACAT-NET Bilgi Sistemi
IV.2 AB-15’de İhracat Artışı %14,4
Deri ve deri mamulleri ihracatımızda % 40,3’lük pazar payı ile geleneksel olarak en büyük pazarımız olan AB-15 ülkelerine yönelik ihracatımız, 2007 Ocak-Eylül döneminde % 14,4 oranında artmıştır. Artışı daha çok % 19,3 artış oranı ile deri giyim, saraciye ve seyahat eşyası ile % 31,1 artış oranıyla ayakkabı ve ayakkabı aksamı sektörleri sürüklerken, kürk ve suni kürk ile kürkten mamül eşyaların ihracatında % 18,8’lik bir düşüş olmuştur.
AB-15 ülkeleri arasında önemli pazarlarımız olan İtalya, İngiltere ve İspanya’ya yapılan ihracatlarda yükseliş kaydedilirken, Fransa’ya yapılan ihracat bir önceki dönemki seviyesi olan 49 milyon dolarda kalmıştır. AB içindeki en önemli pazarımız olan Almanya’ya yapılan ihracat ise aynı dönemde % 4,3 azalarak 94,9 milyon dolara gerilemiştir. Finlandiya, İsveç ve Portekiz’e yapılan ihracatta önemli oranlarda düşüşler söz konusudur.
11
IV.3 İtalya ve İngiltere’ye İhracat Hızla Artıyor
2006 yılı boyunca deri ve deri mamülleri ihracatının artış kaydettiği İtalya’ya bu yılın ilk dokuz ayında yapılan ihracattaki % 98,3 oranındaki yüksek artış dikkat çekicidir. İtalya’ya yapılan toplam deri ve deri mamülleri ihracatı, 56,7 milyon doları bulurken, özellikle deri giyim, saraciye ve seyahat eşyası ihracatı çok iyi bir performans sergileyerek % 251’lik bir artış kaydetmiştir. Aynı dönemde genel bir düşüş yaşayan kürk ve suni kürk, kürkten mamül eşya ürün grubunda İtalya’ya yapılan ihracat % 74,1 artış göstermiştir.
İhracatımızdaki pazar payı % 5 olan İngiltere’ye yapılan ihracat ise 2007 yılının Ocak-Eylül döneminde % 52 oranında artarak 44 milyon doları aşmıştır. Bu ülkeye yapılan deri ve deri mamülleri ihracatında en yüksek oranlı artış oranı % 90 ile ayakkabı ve aksamı fasılında kaydedilmiştir. Aynı ülkeye saraciye ve seyahat eşyası ürün grubunda yapılan ihracatta ise % 43,5 oranında bir artış söz konusudur.
IV.4 İkinci Büyük Pazar Almanya’da Kayıp Var
Türkiye’nin deri ve deri mamülleri ihracatında, %10,8’lik pazar payı ve yılın ilk dokuz ayında 94,9 milyon dolar değeri ile deri ve deri mamulleri ihracatı açısından Rusya Federasyonu’ndan sonra ikinci büyük pazarımız olan Almanya’da % 4,3’lük ihracat düşüşü dikkat çekicidir. Özellikle ihracat değerlerinin 2006 ve 2007 yılları Eylül ayı karşılaştırmasında, % 22,1 düzeyindeki düşüş kayda değer görülmektedir. Toplam deri ihracatımızda Almanya’nın payı % 10,8 olmasına karşın, alt sektörlere inildiğinde Almanya’nın ülkemiz deri ihracatındaki önemi daha da artmaktadır. Örneğin, Fasıl 42 kapsamındaki “deri giyim, saraciye ve seyahat eşyası” ihracatında Almanya’nın pazar payı yaklaşık % 18 düzeyindedir.
Deri ve deri mamulleri ihracatının Almanya’da nispeten düşük performans göstermesinin, özellikle ayakkabı ve kürk ihracatındaki gerilemeden kaynaklandığı tespit edilmektedir. Ayakkabı ve aksamı ürün grubunda Almanya’ya yapılan ihracat yılın ilk dokuz ayı sonu itibariyle % 14,1 azalırken, kürk ve kürkten mamül eşya ürün grubunda yapılan ihracatta % 29,8 düşüş kaydedilmiştir.
AB ülkelerine yapılan ihracat aşağıdaki tablodaki gibidir.
12
Tablo – IV.2
Birim: 1000 $
2006 OCAK-EYLÜL
1000 $
TOPLAM DERİ.'DE PAY
%
2007 OCAK-EYLÜL
1000 $
TOPLAM DERİ.'DE PAY
%
07 / 06 DEĞİŞİM %
ALMANYA 99.161 12,7 94.891 10,8 -4,3
AVUSTURYA 4.822 0,6 4.818 0,5 -0,1
BELÇİKA 9.392 1,2 10.849 1,2 15,5
DANİMARKA 6.438 0,8 8.148 0,9 26,6
FİNLANDİYA 13.301 1,7 6.118 0,7 -54,0
FRANSA 49.124 6,3 49.219 5,6 0,2
HOLLANDA 26.260 3,4 29.323 3,3 11,7
İNGİLTERE 28.983 3,7 44.041 5,0 52,0
İRLANDA 129 0,0 732 0,1 467,4
İSPANYA 20.584 2,6 25.754 2,9 25,1
İSVEÇ 1.921 0,2 1.245 0,1 -35,2
İTALYA 28.595 3,7 56.697 6,5 98,3
LÜKSEMBURG 14 0,0 30 0,0 114,3
PORTEKİZ 1.853 0,2 1.388 0,2 -25,1
YUNANİSTAN 19.129 2,5 21.160 2,4 10,6
AB(15) ÜLKELERİ TOPLAMI 309.706 39,8 354.413 40,3 14,4
BULGARİSTAN 22.497 2,9 23.290 2,7 3,5
ÇEK CUMHURİYETİ 1.584 0,2 2.615 0,3 65,1
ESTONYA 751 0,1 1.714 0,2 128,2
DİĞER BÖLGELER 4 0,0 1 0,0 -75,0
LETONYA 788 0,1 2.507 0,3 218,1
LİTVANYA 17.395 2,2 12.642 1,4 -27,3
MACARİSTAN 3.605 0,5 5.416 0,6 50,2
MALTA 108 0,0 161 0,0 49,1
POLONYA 2.922 0,4 8.312 0,9 184,5
ROMANYA 20.531 2,6 32.480 3,7 58,2
SLOVAK CUMH. 1.163 0,1 1.905 0,2 63,8
SLOVENYA 2.485 0,3 3.346 0,4 34,6
YENİ AB TOPLAMI 73.833 9,5 94.389 10,7 27,8
AB (25) TOPLAMI 383.539 49,3 448.802 51,1 17,0
Kaynak: Ihracat -Net Bilgi Sistemi
AB Ülkelerine Deri ve Deri Mamulleri İhracat Kaydı 2006-2007 Ocak-Eylül
IV.5 Yeni AB Ülkelerine İhracat Artıyor
AB-12 olarak da adlandırdığımız Yeni AB ülkelerine yönelik ihracat, 2007 yılı ilk dokuz aylık dönemde kayda değer bir şekilde artmış olup, bu pazarlara ihracatımızdaki artış oranı % 27,8’dir. 2007 yılında hızlı bir büyüme sergileyen yeni AB üyesi ülkelerdeki ekonomik canlılık, bu ülkelere yönelik deri ihracatımızı da olumlu etkilemektedir.
Bu ülke grubundaki en yüksek artışlar Letonya, Polonya, Estonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Romanya ve Macaristan’da gerçekleşmiştir. Ürün grupları arasında en çok deri giyim, saraciye ve seyahat eşyası grubunda (% 48,8) artış sağlanırken, ayakkabı ve aksamı grubunda da yüksek oranlı bir artış sözkonusudur (% 41,8).
2004 yılında Birliğe üye olan on yeni ülkenin toplam deri ihracatımızdaki pazar payı yaklaşık % 4 iken, AB’ye yeni üye olan ve deri ihracatımız açısından önemli alıcılar
13
olan Bulgaristan ve Romanya’nın da bu gruba dahil olmasıyla, AB-12 olarak adlandırdığımız bu grubun deri ihracatımızdaki pazar payı %10,7’ye yükselmiştir.
Yeni AB ülkelerindeki en önemli pazarlar Bulgaristan ve Romanya olup, Romanya’ya ihracat % 58,2 oranında artarken, Bulgaristan’a ihracat artışı bu dönemde % 3,5 oranında kalmıştır. Bu iki ülkeye daha çok ayakkabı ihracatı yapılmakta olup, özellikle Romanya’ya yapılan ayakkabı ihracatımızdaki % 81,3’lük artış, ayakkabı sektörü açısından olumlu bir gelişmedir.
Bulgaristan’a yapılan deri ihracatındaki nispi yavaşlamanın en büyük nedeni bu pazara yapılan ihracat içerisinde en önemli ürün grubu olan ayakkabı ve aksamı ihracatındaki % 2,2’lik nispeten düşük artış oranıdır. Öte yandan, bu ülkeye yapılan ayakkabı ve aksamı ihracatı, 2007 yılı Eylül ayında iyi bir performans göstererek geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık % 52 oranında artmıştır.
Diğer yandan, son iki yıldır hızlı bir yükseliş içinde olan ve ülkemizden yaptığı deri ve deri mamülleri ithalatı katlanarak artıp 2006 yılı sonunda 22,1 milyon dolara ulaşan Litvanya’ya ihracat, 2007 yılının ilk dokuz ayında % 27,3 oranında gerilemiştir.
IV.6 ABD’ye İhracat Düşüşte
Diğer OECD ülke grubunda yer alan en büyük alıcı ülke ABD’ye yönelik ihracat 2007 Ocak-Eylül döneminde % 24,5 oranında düşerek 32,5 milyon dolara gerilemiştir. 2006 yılında % 3,7 oranında artış kaydedilen ABD pazarında 2007 yılının başında negatife dönen tablo, olumsuz seyrini sürdürmeye devam etmektedir. Buna paralel olarak, ABD’nin toplam deri ihracatımızdaki payı da gerileyerek 2006 yılında % 5,2 iken, 2007 yılı ilk dokuz ayı itibariyle % 3,7 olmuştur. ABD’ye ihracattaki düşüşün, özellikle deri giyim ve saraciye ürün grubundaki düşüşten kaynaklandığı görülmektedir. Yılın ilk dokuz ayı sonu itibariyle deri giyim ve saraciye ürün grubunda yaşanan düşüş % 36 düzeyindedir.
ABD’ye yapılan ihracatta sadece ham post ve işlenmiş deri ürün grubunda artış sağlanmıştır (% 70,1).
ABD pazarında yaşanılan sıkıntıların temelinde Türk ihracatçısının rekabet gücünü zayıflatan aşırı değerli YTL problemi yatmaktadır. Esasında zaten zor bir pazar olan ABD’ye yönelik ihracat, yukarıdaki sorunlarla birlikte daha zorlaşmıştır.
Sözkonusu sorun, sadece deri sektörünü değil, ABD’ye yapılan genel ihracatı da etkilemektedir. 2007 Ocak-Eylül döneminde sözkonusu ülkeye yapılan genel ihracat bir önceki yıla göre 687 milyon dolar azalmış bulunmaktadır.
Diğer OECD ülkeleri grubunda ABD’den sonra ikinci büyük alıcı İsviçre’ye olan ihracat, 2007’nin ilk dokuz aylık döneminde % 7,2 oranında düşerken, Meksika, İzlanda, G. Kore, Japonya ve Yeni Zelanda’ya yapılan ihracatımızda muhtelif oranlarda artışlar gerçekleşmiştir. Hedef pazarlardan Japonya’ya yapılan deri ve deri mamülleri ihracatında en önemli artış yaklaşık %45 ile ayakkabı ve aksamı ürün grubunda yaşanmıştır. Diğer önemli bir OECD üyesi olan Kanada’ya da deri ihracatımız bu dönemde % 1 oranında düşmüş bulunmaktadır.
14
Diğer OECD ülke grubundaki ABD, İsviçre, Kanada gibi pazarlarımızdaki düşüşler dolayısiyle, bu ülke grubuna yönelik ihracatımız 2007 yılının ilk dokuz ayı sonu itibariyle, 2006 yılı aynı dönemine kıyasla % 15 oranında azalmıştır.
Diğer OECD ülkelerine bu yılın ilk dokuz ayında yapılan ihracat aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo – IV.3
Birim: 1000 $
2006 OCAK-EYLÜL
1000 $
TOPLAM DERİ.'DE
PAY %
2007 OCAK-EYLÜL
1000 $
TOPLAM DERİ.'DE
PAY %
07 / 06 DEĞİŞİM %
ABD 43.016 5,5 32.497 3,7 -24,5
AVUSTRALYA 410 0,1 397 0,0 -3,2
G.KORE 1.652 0,2 2.417 0,3 46,3
İSVİÇRE 7.605 1,0 7.060 0,8 -7,2
İZLANDA 46 0,0 353 0,0 667,4
JAPONYA 4.807 0,6 5.381 0,6 11,9
KANADA 5.156 0,7 5.104 0,6 -1,0
MEKSİKA 22 0,0 116 0,0 427,3
NORVEÇ 703 0,1 562 0,1 -20,1
Y.ZELANDA 26 0,0 41 0,0 57,7
DİĞER OECD TOPLAMI 63.443 8,2 53.928 6,1 -15,0
Kaynak: Ihracat -Net Bilgi Sistemi
Diğer OECD Ülkelerine Deri ve Deri Mamulleri İhracat Kaydı 2006-2007 Ocak-Eylül
IV.7 Oransal Olarak En Yüksek İhracat Artışı Diğer Avrupa Ülkelerine: % 115
2007’nin ilk dokuz ayında deri sektöründe oransal olarak en yüksek ihracat artışı, Arnavutluk, Bosna-Hersek, KKTC, Makedonya ve Sırbistan’ın sınıflandırıldığı Diğer Avrupa ülkeleri grubunda gerçekleşmiş ve bu ülkelere yönelik ihracat, toplamda
% 115 oranında artmıştır.
Bu ülke grubundaki en büyük alıcı Sırbistan olup, bu ülkeye ihracatımız 2007’nin ilk dokuz aylık döneminde yaklaşık % 280 oranında artmıştır. Sırbistan’a en önemli ihracat kalemi ayakkabı ve aksamı olup bu grupta yapılan ihracat sözkonusu dönemde yaklaşık % 255 artmıştır. Öte yandan, Makedonya ve Bosna-Hersek’e yönelik deri ihracatı da hızlı bir artış içerisinde olup, bu ülkelere ihracat 2007 Ocak- Eylül döneminde sırasıyla % 124,8 ve % 95,3 oranlarında artmıştır.
Makedonya’ya yapılan ihracatta en yüksek oranlı artış deri giyim, saraciye ve seyahat eşyası ürün grubunda yaşanırken (% 248,6), Bosna-Hersek’e yapılan ihracatta da en büyük artış aynı ürün grubunda kaydedilmiştir (% 154,9).
Bu grubun diğer üyeleri Arnavutluk ve KKTC’ye yapılan ihracatlar da sırasıyla
% 37 ve % 30 oranlarında artmış bulunmaktadır.
15
Tablo – IV.4
Birim: 1000 $
2006 OCAK-EYLÜL
1000 $
TOPLAM DERİ.'DE
PAY %
2007 OCAK-EYLÜL
1000 $
TOPLAM DERİ.'DE
PAY %
07 / 06 DEĞİŞİM %
ARNAVUTLUK 1.471 0,2 2.015 0,2 37,0
BOSNA-HERSEK 1.608 0,2 3.140 0,4 95,3
K.KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ 4.101 0,5 5.331 0,6 30,0
MAKEDONYA 2.013 0,3 4.526 0,5 124,8
SIRBİSTAN 2.889 0,4 10.965 1,2 279,5
DİĞER AVRUPA ÜLKELERİ
TOPLAMI 12.082 1,6 25.977 3,0 115,0
Kaynak: Ihracat -Net Bilgi Sistemi
Diğer Avrupa Ülkelerine Deri ve Deri Mamulleri İhracat Kaydı 2006-2007 Ocak-Eylül
IV.8 Rusya Pazarında Durgunluk
Toplam deri ihracatımızdaki % 23,8 oranındaki payı ile en büyük alıcı ülke olan Rusya Federasyonu’na ihracatta, 2007’nin Ocak-Eylül döneminde % 1,9 oranında artış kaydedilmiştir. Yılın ilk üç ayında yaşanan % 7,3 oranında düşüşün ardından takip eden aylarda toparlanan Rusya pazarında özellikle Eylül ayında sözkonusu olan % 24,3 oranındaki düşüş dikkate alındığında Rusya’ya deri ve deri mamülleri ihracatının azalma eğiliminin arttığı söylenebilir. Ağustos ayında kaydedilen düşüş oranı ise % 11,7 seviyesindeydi.
Rusya’ya ihracatta son dönemde yaşanan durgunluk, daha çok kürk ve kürk mamülleri grubundaki düşüşten kaynaklanmıştır. Bu ürün grubunda söz konusu ülkeye yapılan ihracat 2007 yılının ilk dokuz ayı içerisinde % 9 azalmıştır. Öte yandan, yılın ilk dokuz ayı sonu itibariyle Rusya’ya yapılan ayakkabı ve aksamı ihracatındaki artış oranı % 100’u bulmuştur. Toplam ayakkabı ihracatında % 9,4 payı olan Rusya’ya ayakkabı ve aksamı ihracatı 25 milyon dolar değerine ulaşmıştır.
Deri ve deri mamülleri sektörünün ülke bazında en önemli pazarı olan Rusya’ya yapılan ihracatlarda son dönem yaşanan durgunlukta, sözkonusu ülkede yumuşak geçen kış ayları neticesinde stokların artmasının etkili olduğu belirtilmektedir.
Tablo – IV.5
Birim: 1000 $
2006 OCAK-EYLÜL
1000 $
TOPLAM DERİ.'DE
PAY %
2007 OCAK-EYLÜL
1000 $
TOPLAM DERİ.'DE
PAY %
07 / 06 DEĞİŞİM %
AZERBAYCAN 2.681 0,3 3.692 0,4 37,7
BEYAZ RUSYA 4.369 0,6 6.527 0,7 49,4
KAZAKİSTAN 4.694 0,6 9.955 1,1 112,1
ÖZBEKİSTAN 367 0,0 431 0,0 17,4
RUSYA FEDERASYONU 204.837 26,3 208.747 23,8 1,9
TÜRKMENİSTAN 1.652 0,2 2.111 0,2 27,8
UKRAYNA 8.109 1,0 5.627 0,6 -30,6
ESKİ S.S.C.B TOPLAMI 226.709 29,1 237.090 27,0 4,6
Kaynak: Ihracat -Net Bilgi Sistemi
Eski SSCB Ülkelerine Deri ve Deri Mamulleri İhracat Kaydı 2006-2007 Ocak-Eylül
16
IV.9 Ortadoğu Ülkelerine İhracat Artışta
Deri ve deri mamülleri ihracatımızda % 4,6’lık bir pazar payına sahip olan Ortadoğu ülkelerine 2007 yılı Ocak-Eylül döneminde yapılan ihracat % 10,7 oranında artmıştır. Bu gruptaki önemli alıcılar sırasıyla S.Arabistan, Irak ve İsrail’dir.
Bu ülke grubundaki en önemli pazar olan S.Arabistan’a yapılan deri ve deri mamülleri ihracatı 2007 yılı ilk dokuz ay sonu itibariyle % 3,2 oranında artmıştır.
Böylelikle, 2006 yılı başlarından itibaren düşme trendine giren Suudi Arabistan’a ihracat bir miktar toparlanarak az da olsa yükselmiş bulunmaktadır.
S. Arabistan dışında bu grupta bulunan diğer bütün pazarlarda deri ihracatı bu dönemde artış kaydetmiş olup, değer olarak küçük olmakla birlikte, Suriye’ye yapılan ihracattaki yaklaşık % 72’lik artış dikkate değerdir. Bu ülkeye yapılan ihracatta en büyük artış, ayakkabı ve aksamı ürün grubunda yaşanmıştır (% 50).
S. Arabistan’ın ardından bu ülke grubundaki diğer önemli alıcı olan Irak’a ihracat
% 16,7 oranında artarken, İsrail’e yapılan deri ve deri mamülleri ihracatındaki artış ise % 3 oranında kalmıştır.
Tablo – IV.6
Birim: 1000 $
2006 OCAK-EYLÜL
1000 $
TOPLAM DERİ.'DE
PAY %
2007 OCAK-EYLÜL
1000 $
TOPLAM DERİ.'DE
PAY %
07 / 06 DEĞİŞİM %
IRAK 9.598 1,2 11.204 1,3 16,7
İRAN 348 0,0 731 0,1 110,1
İSRAİL 8.847 1,1 9.113 1,0 3,0
KUVEYT 1.014 0,1 1.574 0,2 55,2
S.ARABİSTAN 15.882 2,0 16.397 1,9 3,2
SURİYE 522 0,1 896 0,1 71,6
ÜRDÜN 647 0,1 875 0,1 35,2
ORTADOĞU TOPLAMI 36.858 4,7 40.790 4,6 10,7
Kaynak: Ihracat -Net Bilgi Sistemi
Ortadoğu Ülkelerine Deri ve Deri Mamulleri İhracat Kaydı 2006-2007 Ocak-Eylül
IV.10 Afrika Pazarı Daralıyor
Deri ihracatımız açısından önemli bir pazar payına sahip olmamakla birlikte, Afrika ülkelerine yönelik ihracat düşüş içerisindedir. 2007 yılı ilk dokuz ayında Kuzey Afrika ülkelerine ihracatta % 17,1, Afrika ülkeleri toplamına yönelik ihracatta ise % 15,6 düşüş olmuştur. Afrika pazarına yapılan ihracatın büyük bir kısmını ayakkabı ve aksamı ürün grubu oluştururken, bu fasılda yapılan ihracat sözkonusu dönemde
% 18,2 oranında düşmüş bulunmaktadır.
Afrika’ya yapılan ihracatta kaydedilen düşüş, büyük ölçüde Kuzey Afrika pazarındaki performans kaybından kaynaklanmaktadır. Bu ülke grubunda yer alan Libya’ya ihracat % 49 oranında azalırken, Tunus’a yapılan ihracatta ise % 41 oranında düşüş olmuştur. Bu düşüşler olurken, aynı dönemde Mısır’a yapılan deri ihracatının % 20,3 artış göstermesi sonucu, söz konusu ülke, bölgedeki en önemli pazar haline gelmiştir.
17
Esas itibariyle, Kuzey Afrika ülkelerine yönelik deri ve deri mamülleri ihracatı zaman içinde giderek azalmakta olup, bu ülkelerin deri ve deri mamülleri ihracatımızdaki pazar payları giderek daralmaktadır.
Tablo – IV.7
Birim: 1000 $
2006 OCAK-EYLÜL
1000 $
TOPLAM DERİ.'DE
PAY %
2007 OCAK-EYLÜL
1000 $
TOPLAM DERİ.'DE
PAY %
07 / 06 DEĞİŞİM % KUZEY AFRİKA ÜLKELERİ
CEZAYİR 496 0,1 502 0,1 1,2
FAS 161 0,0 324 0,0 101,2
LİBYA 2.011 0,3 1.030 0,1 -48,8
MISIR 1.422 0,2 1.711 0,2 20,3
TUNUS 741 0,1 438 0,0 -40,9
KUZEY AFRİKA TOPLAMI 4.831 0,6 4.005 0,5 -17,1
G.AFRİKA CUMH. 480 0,1 476 0,1 -0,8
AFRİKA TOPLAMI 5.311 0,7 4.481 0,5 -15,6
Kaynak: Ihracat -Net Bilgi Sistemi
Afrika Ülkelerine Deri ve Deri Mamulleri İhracat Kaydı 2006-2007 Ocak-Eylül
IV.11 Asya Ülkelerine İhracat: Çin Pazarı Yükselişte
Asya ülkelerine 2007 Ocak-Eylül döneminde yapılan ihracat % 21 oranında artmış olup, bu ülke grubunun ihracatımızdaki payı % 3,2’dir. Bu ülke grubunda en büyük alıcı Çin Halk Cumhuriyeti olup, bu ülkeye yapılan ihracat % 51,4 oranında artış kaydetmiş bulunmaktadır. Bölgede diğer önemli bir pazar da Hong Kong olup, bu iki ülkeye ağırlıklı olarak ham post ve işlenmiş deri ihracatı yapılmaktadır. Bu iki ülke dışında kalan Asya ülkelerinin ihracatımızdaki payı yok denecek kadar azdır.
Çin Halk Cumhuriyeti dışında bu grupta yer alan diğer bütün ülkelere yapılan ihracatta düşüş yaşanmış olup, bölgedeki diğer önemli pazarımız Hong Kong’a yapılan ihracattaki düşüş % 1,4’le sınırlı kalmıştır. Bu ülke grubuna yapılan ihracatın seyri aşağıdaki tablodan izlenebilir.
Tablo – IV.8
18
Birim: 1000 $ 2006 OCAK-EYLÜL
TOPLAM DERİ.'DE
PAY %
2007 OCAK-EYLÜL
TOPLAM DERİ.'DE
PAY %
07 / 06 DEĞİŞİM
%
ÇİN HALK CUM. 10.926 1,4 16.547 1,9 51,4
ENDONEZYA 150 0,0 44 0,0 -70,7
HİNDİSTAN 776 0,1 673 0,1 -13,3
HONG KONG 10.246 1,3 10.105 1,2 -1,4
MALEZYA 50 0,0 43 0,0 -14,0
SİNGAPUR 114 0,0 62 0,0 -45,6
TAYLAND 260 0,0 131 0,0 -49,6
TAYVAN 351 0,0 176 0,0 -49,9
ÜLKELERİ TOPLAMI 22.873 2,9 27.781 3,2 21,5
BANGLADEŞ - 0,0 5 0,0 0,0 PAKİSTAN 278 0,0 243 0,0 -12,6 ASYA ÜLKELERİ
TOPLAMI 23.151 3,0 28.029 3,2 21,1
Kaynak: Ihracat -Net Bilgi Sistemi
Asya Ülkelerine Deri ve Deri Mamulleri İhracat Kaydı 2006-2007 Ocak-Eylül
V. ALT SEKTÖRLERE İLİŞKİN TESPİTLER
Deri Sektörü dört ayrı alt sektörden oluşmaktadır; Bunlar;
Fasıl 41: Ham post ve işlenmiş deriler,
Fasıl 42: Deri giyim, saraciye ve seyahat eşyası, Fasıl 43: Kürk ve suni kürk, kürkten mamul eşya, Fasıl 64: Ayakkabı ve ayakkabı aksamıdır.
Alt sektörlerin toplam deri ihracatımızdan aldığı paylar tablodaki gibidir.
Tablo – V.1
Birim:1000$
2006 Ocak-Eylül
2007 Ocak-Eylül
07/06 Değişim % Deri ve Deri Mamülleri İhracatı 778.081 878.457 12,9
F41 65.641 80.865 23,2 Toplam Deride Payı % 8 9
F42 308.994 342.732 10,9 Toplam Deride Payı % 40 39
F43 215.604 193.202 - 10,4 Toplam Deride Payı % 28 22
F64 187.742 261.658 39,4 Toplam Deride Payı % 24 30
Kaynak: İTKİB
Türkiye'nin Deri Sektörü İhracatında Fasılların Payı
2007 Ocak-Eylül dönemi için 4 alt sektörün ülkeler bazında ihracat performansına ait veriler ekli tablolarda ayrıntılı olarak verilmekte olup, alt sektörlerle ilgili genel olarak yapılan tespitler aşağıdaki gibidir.
V.1 Fasıl 41: Ham Post ve İşlenmiş Deri İhracatında Yükselişe Devam
2007 yılı Ocak-Eylül döneminde 80,9 milyon dolara ulaşan Türkiye’nin ham deri, ham post ve işlenmiş deriler ihracatı % 23,2 oranında artmıştır. Bu oran, toplam deri ihracatımızdaki % 12,9’luk artışın epey üzerindedir. İhracat artışı ise büyük ölçüde Almanya, Fransa, Sırbistan, Beyaz Rusya ve Çin Halk Cumhuriyeti’ne yönelik ihracat artışlarından kaynaklanmaktadır.
Ham deri, ham post ve işlenmiş deriler, toplam deri ve deri mamülleri ihracatından aldığı pay geçen yılın ilk dokuz aylık döneminde % 8 civarındayken, bu yılın aynı döneminde bu oran % 9 seviyesine çıkmıştır. Bu artışın arkasında ham deri, ham post ve işlenmiş deriler ürün grubundaki yükseliş kadar toplam deri ve deri mamülleri ihracatındaki nispi yavaşlama da rol oynamıştır.
Bu ürün grubunun en büyük ihracat pazarı % 14,8’lik pay ile Rusya’dır. 2007 yılı ilk dokuz ayı içerisinde Rusya’ya yapılan ham deri, ham post ve işlenmiş deriler
19
ihracatı % 12,3 oranında bir artış kaydetmiştir. İkinci sırada Çin yer almakta olup, bu ülkeye yapılan ihracat ise % 81 artışla pazar payını % 13,6’ya çıkarmış bulunmaktadır.
Bu sektörde, Hong Kong, İtalya, Beyaz Rusya, Romanya ve Almanya diğer önemli alıcılar olup, İtalya ve Hong Kong dışında bu ülkelerin hepsine yapılan ihracatlarda artışlar kaydedilmiştir. Özellikle Almanya’ya yapılan toplam deri ve deri mamülleri ihracatı % 4,3 düşerken, ham deri, ham post ve işlenmiş deriler ihracatında % 58,2 oranında artış kaydedilmesi dikkat çekicidir.
Öte yandan, 2007 yılının ilk dokuz ayında, Fasıl 41 kapsamındaki ürünlerin en büyük alıcılarından İtalya’ya ihracat % 32 azalırken, diğer önemli bir pazar olan Hong Kong’a yapılan ihracatta da % 2 düşüş yaşanmıştır. Çin’in bu ürün grubundaki payı 2006 yılında %10,7 iken, 2007 yılının ilk üç ayında % 13,3’e, dokuz aylık dönem sonunda ise % 13,6’ya yükselmiştir. Diğer bir ifade ile, Fasıl 41 ürün grubunda Çin’in ülkemiz ihracatındaki payı sürekli yükselmektedir.
V.2 Fasıl 42: Deri Giyim, Saraciye ve Seyahat Eşyaları En Çok İhraç Edilen Ürünler
Yaklaşık 343 milyon dolar ihracatı ve % 39 pay ile Fasıl 42 kapsamındaki deri giyim, saraciye ve seyahat eşyaları, toplam deri ve deri mamülleri ihracatındaki en önemli kalem olup, 2007 yılının ilk dokuz ayında bu ürün grubundaki ihracatımız bir önceki yıl aynı döneme göre % 10,9 artış kaydetmiştir. Bu oran, % 12,9 artış gösteren toplam deri ihracatının biraz gerisinde kalmaktadır.
Bu fasılda, başlıca ihraç pazarlarımız Rusya Federasyonu, Almanya, İtalya, Fransa, İngiltere ve ABD’dir. Bu ülkeler arasında en büyük pazar payı % 19,1’lik payla yine Rusya’ya aittir. Öte yandan, Fasıl 42 kapsamındaki ürünlerin Rusya’ya ihracatı 2007 yılı ilk dokuz ayında bir önceki yıl aynı döneme göre değişmeyerek 65,3 milyon dolar seviyesinde kalmıştır.
Bu ürün grubunda ihracat performansını belirleyen diğer önemli bir pazar olan Almanya’ya yapılan ihracat ise % 4,7 artış kaydetmiş ve pazar payı % 18’e gerilemiştir. Diğer önemli bir alıcı olan İtalya’ya yapılan deri giyim, saraciye ve seyahat eşyaları ihracatı kelimenin tam anlamıyla patlama yaparak % 251 artış kaydetmiştir. Aynı dönemde Fransa’ya yapılan deri giyim, saraciye ve seyahat eşyaları ihracatının % 6,9 oranında düşüş kaydettiği görülmektedir.
Bu ürün grubunun önemli pazarlarından ABD’ye yapılan ihracatın 2007 yılı ilk dokuz ay sonu itibariyle % 36 azalması dikkat çekerken, diğer önemli bir alıcı olan İngiltere’ye yapılan ihracatın % 43,5 oranında artmış olması olumlu bir gelişmedir.
Deri giyim, saraciye ve seyahat eşyaları ürün grubunda en yüksek ihracat artış oranı % 178 ile diğer Avrupa Ülkeleri grubunda olmuştur. Ancak bu ülke grubuna yapılan ihracat, Fasıl 42 toplam ihracatı içinde değer olarak % 1,2 gibi küçük bir paya sahibidir. Öte yandan, bu fasılda en büyük pazar payına sahip olan AB-27 ülkelerine yapılan ihracatın bu dönemde yaklaşık % 21 artış göstermiş olması, sektör adına olumlu bir gelişme olarak dikkat çekmektedir.
20
V.3 Fasıl 43: Kürk ve Kürkten Mamul Eşya İhracatında Gerileme
Fasıl 43 kapsamındaki deri mamüllerinde 2007 Ocak-Eylül döneminde ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre % 10,4 oranında azalarak 193,2 milyon dolara gerilemiştir.
Toplam kürk ve kürkten mamul eşya ihracatında, Rusya ana belirleyici ülke konumunu sürdürmektedir. Bu ürün grubunda Rusya pazarına yapılan ihracat, yılın dokuz aylık döneminde % 9 düşüş kaydetmiş bulunmaktadır. Kürk ve kürkten mamul eşya ihracatında 2006 yılında % 64 seviyesinde olan Rusya Federasyonu’nun payı 2007 yılının Ocak-Eylül döneminde % 54,9 seviyesine gerilemiş durumdadır.
Kürk ve kürkten mamül eşya ve aksesuarları ürün grubundaki diğer önemli alıcı ülkeler ise İtalya, Almanya, Litvanya, Fransa ve ABD’dir. Bu ülkeler arasında İtalya’ya yapılan ihracat % 74 oranında artarken, Fransa ve ABD’ye yapılan ihracat sırasıyla % 15 ve % 10,9 oranında düşüş kaydetmiş bulunmaktadır. Bu ürün grubunda Rusya’dan sonra en önemli pazarı teşkil eden AB-27 ülkelerine yapılan ihracat, 2007 Ocak-Haziran döneminde % 16,6 düşüş kaydederek, toplam kürk ve kürkten mamül eşya ve aksesurları ihracatında % 31,8 paya sahip olmuştur.
V.4 Fasıl 64: Ayakkabı Sektöründe Rusya En Büyük Alıcı
2007 yılı Ocak-Eylül döneminde Fasıl 64 kapsamındaki ayakkabı ve aksamının ihracatı % 39,4 gibi yüksek bir oranda artmış olup, yaklaşık 262 milyon dolara ulaşmıştır. Rusya, Romanya, Bulgaristan, Hollanda, İngiltere, Suudi Arabistan, Yunanistan ve Almanya en önemli ihraç pazarlarımızdır.
Bu ülkeler arasında en büyük pazar payını % 9,4 ile Rusya elde ederken, bu ülkeye yapılan ayakkabı ve aksamı ihracatının sözkonusu dönemde neredeyse
% 100 artması dikkat çekmektedir. Diğer önemli pazarlarımızdan İngiltere % 90, Romanya ise % 81,3 artışla pazar paylarını artırmış bulunmaktadırlar.
Öte yandan, önemli pazarlardan Almanya’ya ihracat ise % 14,1 oranında düşmüş bulunmaktadır. Diğer önemli pazarlarımızdan S.Arabistan’a yapılan ihracat % 3 oranında artarak yaklaşık 15,5 milyon dolara yükselirken, Bulgaristan’a yapılan ihracat aynı dönemde % 2,2 artarak 18,5 milyon dolara yükselmiştir.
Bu dönemdeki yüksek artış oranıyla, Fasıl 64 kapsamındaki ayakkabı ve aksamı ihracatının toplam deri ihracatımızdaki payı, 2007 yılının dokuz aylık dönem sonu itibariyle % 30 olarak gerçekleşmiş bulunmaktadır.
HHaazzıırrllaayyaann AAhhmmeett ŞŞİİŞŞMMAANN
İİTTKKİİBB GGeenneell SSeekkrreetteerrlliiğğii A
ARR && GGEE vvee MMeevvzzuuaatt ŞŞuubbeessii
İİTTKKİİBB GGeenneell SSeekkrreetteerrlliiğğii kkaayynnaakk ggöösstteerriillmmeeddeenn aallıınnttıı yyaappııllaammaazz.. 21
