HAVZA MESLEK YÜKSEKOKULU İŞLETME YÖNETİMİ PROGRAMI. İŞL126-İş Sağlığı ve Güvenliği. Öğr. Gör. Halil YAMAK

İŞLETME YÖNETİMİ PROGRAMI

HAVZA MESLEK YÜKSEKOKULU

İŞL126-İş Sağlığı ve Güvenliği

Öğr. Gör. Halil YAMAK

İş Ekipmanlarının Güvenli Kullanımı ve Kişisel Koruyucu Donanımlar,

Güvenlik ve Sağlık İşaretleri

Hafta-13

İŞL126-İş Sağlığı ve Güvenliği

İş Ekipmanlarının Güvenli Kullanımı

İş ekipmanı

İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet ve tesisi,

Bakım

İş ekipmanında yapılan her türlü temizlik, ayar, kalibrasyon gibi işlemlerin tamamı,

İş ekipmanının kullanımı

İş ekipmanının çalıştırılması, durdurulması, kullanılması, taşınması, tamiri, tadili, bakımı, hizmete sunulması ve temizlenmesi gibi iş

ekipmanı ile ilgili her türlü faaliyet

İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ (28628 Sayılı Resmi Gazete, 25 Nisan 2013)

TANIMLAR

 Operasyon noktası: Makine ve tezgahta talaş

kaldıran, şekillendiren delen, ezen kesen veya başka şekilde işlem yapan kısım ile iş alıp verirken tehlikeli olan bölge. (Makine Kor.Yön.)

 Koruyucu: Makinenin; özellikle fiziki bir engel

vasıtasıyla korumayı temin etmek için kullanılan bir parçası. (TS-EN 292)

 Güvenlik Tertibatı: Tek başına veya bir koruyucu ile beraber riski gideren veya azaltan (koruyucudan

başka) bir tertibat. (TS-EN 292)

CE işareti,

CE, "Conformite Europeenne" yani Fransızca “Avrupa'ya Uygunluk”

kelimelerinin baş harflerinden oluşmaktadır.

CE Uygunluk İşareti: Makinelerin çalışırken veya kullanılırken insanların ve çevrenin sağlık ve emniyetini tehdit etmeyecek nitelikte olduğunu belirten işarettir.

Ürünlerin, amacına uygun kullanılması halinde;

 İnsan, can ve mal güvenliğine,

 Bitki ve hayvan varlığına,

 Çevreye zarar vermeyeceğini,

Diğer bir ifadeyle ürünün güvenli olduğunu göstermek için kullanılan bir işarettir.

CE UYGUNLUK İŞARETİNİN AMACI

Makinelerde Güvenliği Etkileyen Faktörler

YERLEŞİM

ETKİLEŞİMLER İŞLETME

BAKIM OPERATÖR

EĞİTİMİ

UZMAN OPERATÖR

MONTAJ TASARIM

İMALAT

SERVİS- YEDEK PARÇA VB.

2 - KULLANIMDA GÜVENLİK İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

İŞVERENİN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Madde 5- İşveren, işyerinde kullanılacak iş ekipmanının yapılacak işe uygun olması ve bu ekipmanın işçilerin sağlık ve güvenliğine zarar vermemesi için gerekli tüm tedbirleri alacaktır.

İşveren:

İş ekipmanını seçerken işyerindeki özel çalışma şartlarını, sağlık ve güvenlik yönünden tehlikeleri göz önünde bulundurarak, bu ekipmanın kullanımının ek bir tehlike oluşturmamasına dikkat edecektir

İş ekipmanının, çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tamamen tehlikesiz olması sağlanamıyorsa, riski en aza indirecek uygun önlemleri alacaktır

İŞVERENİN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Madde 6 ;

İşveren, iş ekipmanının kullanımı süresince, yeterli bakımını

yaptırarak iş ekipmanlarında bulunması gereken asgari gereklere uygun durumda olması için gerekli önlemleri alacaktır

İŞ EKİPMANININ KONTROLÜ Madde:7

İş ekipmanı kurulma şartlarının güvenliğinin etkilediği

durumlarda, ekipmanın kurulmasından sonra, ilk kullanımından önce ve her yer değişikliğinde, Uzmanlarca kontrolü yapılacak, doğru kurulduğu ve güvenli çalıştığını gösteren belge

düzenlenecektir

İŞ EKİPMANININ KONTROLÜ

İşverence, arızalanarak, tehlike yaratabilecek iş ekipmanlarının;

1) Uzmanlarca periyodik kontrolleri ve gerektiğinde testleri yapılacaktır.

2) İş Ekipmanının çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun süre kullanılmama sonrası, arızanın önceden belirlenip giderilmesi ve sağlık ve güvenlik şartlarının korunması için Uzman

kişilerce kontrolleri yapılacaktır.

Kontrol sonuçları kayıt altına alınacak, yetkililerin her istediğinde gösterilmek üzere uygun şekilde saklanacaktır.

İş ekipmanı işletme dışında kullanıldığında, yapılan son kontrol ile ilgili belge de ekipmanla birlikte bulunacaktır.

İŞ EKİPMANININ KONTROLÜ

Hangi tür iş ekipmanlarının kontrollere tabi tutulacağı, kontrollerin kimler tarafından ve hangi sıklıkla ve hangi şartlar altında

yapılacağı ile kontrol sonucu düzenlenecek belgelerle ilgili usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca

belirlenecektir.

ÖZEL RİSK TAŞIYAN İŞ EKİPMANI

Madde 8 - Özel İSG riskleri taşıyan iş ekipmanı,sadece o ekipmanı kullanmak üzere görevlendirilen ehil kişilerce kullanılacaktır.

Tamiri, tadili, kontrol ve bakımı, bu işleri yapmakla görevlendirilen uzman kişilerce yapılacaktır.

İSG VE ERGONOMİ

Madde 9 – İşçilerin, iş ekipmanlarının kullanımı sırasındaki duruş

pozisyonları ve çalışma şekilleri ile ergonomi prensipleri işverence tam olarak dikkate alınacaktır.

İŞÇİLERİN BİLGİLENDİRİLMESİ

Bu bilgiler ve yazılı talimatlar en az;

1- Kullanım şartları,

2- Öngörülen anormal durumlar,

3- Önceki kullanımlardan elde edilen sonuçlar, ile ilgili bilgileri içerecektir.

İşçiler, kendileri kullanmasalar bile çalışma alanında veya işyerinde bulunan iş ekipmanlarının kendilerini etkileyebilecek

tehlikelerinden ve iş ekipmanı üzerinde yapılacak değişikliklerden kaynaklanabilecek tehlikelerden haberdar edilecektir.

Bu bilgiler ve yazılı talimatlar, ilgili işçilerin anlayabileceği şekilde olacaktır.

ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ

Madde 11- İşverence:

İş ekipmanını kullanmakla görevli işçilere, bunların kullanımından

kaynaklanabilecek riskler ve bunlardan kaçınma yollarını da içeren yeterli eğitim verilecektir.

.

İş ekipmanlarının tamiri, tadili, kontrol ve bakımı konularında çalışanlara, yeterli özel eğitim verilecektir

İŞÇİLERİN GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI VE KATILIMLARININ SAĞLANMASI

Madde 12:

İşveren, bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen konularda işçilerin veya temsilcilerinin görüşlerini alacak ve katılımlarını

sağlayacaktır.

4 - ACİL DURDURMA SİSTEMİ

İş ekipmanının tehlikesi ve normal durma süresinin gerektirmesi halinde iş ekipmanında acil durdurma sistemi bulunacaktır

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ (R.G. 09 Şubat 2004 Sayı : 25368)

Bu Yönetmeliğin amacı; insan sağlığı ve güvenliğinin

korunması amacıyla kullanılan kişisel koruyucu donanımların imalatı, ithalatı, dağıtımı, piyasaya arzı, hizmete sunumu ve

denetimi ile üçüncü şahısların can ve mal güvenliğinin tehlikelere karşı korunmasına ilişkin usul ve esasları

düzenlemektir.

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

(R.G. 11 Şubat 2004 Sayı : 25370)

Bu Yönetmeliğin amacı, işyerindeki risklerin önlenmesinin veya yeterli derecede azaltılmasının, teknik tedbirlere dayalı

toplu koruma ya da iş organizasyonu veya çalışma

yöntemleri ile sağlanamadığı durumlarda, kullanılacak kişisel koruyucuların özellikleri, temini, kullanımı ve diğer

hususlarla ilgili usul ve esasları belirlemektir.

İşyerlerinde, çalışanların sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışmalarını

sağlamak için yapılacak korunma uygulamaları, iki ana başlık altında

incelenebilir.

• Toplu Korunma Uygulamaları

• Kişiye Yönelik Korunma Uygulamaları

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR

Kişisel koruyucu donanımların kullanımı, sağlık ve güvenlik koruma uygulamalarının

son aşamasını oluşturur.

Kişisel koruyucu donanım, risklerin, toplu korumayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş organizasyonu ve çalışma yöntemleriyle önlenemediği veya tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda

kullanılmalıdır.

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM

Tanım:

Kişisel koruyucu donanım:

Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazları, ifade eder.

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN SEÇİMİ VE KULLANIMI:

 Tüm kişisel koruyucu donanımlar;

 Tam koruma sağlamalıdır.

 Kendileri bir tehlike kaynağı olmamalıdır.

 Kullanılan vücut kısımlarına ve yapılan işe tam uygunluk sağlamalıdır.

 Kullanımı, bakım ve temizliği kolay ve pratik olmalıdır.

 İşyeri koşullarına uygun olmalıdır.

 Birden fazla riskin bulunduğu ve aynı anda birden fazla kişisel koruyucu donanımın kullanılmasının gerektiği durumlarda, bu kişisel koruyucu donanımların bir arada kullanılması uyumlu olmalı ve risklere karşı etkin olmalıdır.

 Kişisel koruyucu donanımların kullanım koşulları özellikle

kullanım süreleri, riskin derecesine ve maruziyet sıklığına, işçinin çalıştığı yerin özelliklerine ve kişisel koruyucu donanımın

performansına bağlı olarak belirlenmelidir.

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN SEÇİMİ VE KULLANIMI:

 Tek kişi tarafından kullanılması esas olan kişisel koruyucu donanımların, zorunlu hallerde birkaç kişi tarafından

kullanılması halinde, bu kullanımdan dolayı sağlık ve hijyen problemi doğmaması için her türlü önlem alınmalıdır.

 Kişisel koruyucu donanımlar, işveren tarafından ücretsiz verilmeli, bakım ve onarımdan ve/veya ihtiyaç duyulan

elemanlarının değiştirilmelerinden sonra, hijyenik şartlarda muhafaza edilmeli ve kullanıma hazır bulundurulmalıdır.

 Kişisel koruyucu donanımlar talimatlara uygun olarak

kullanılmalı ve talimatlar işçiler tarafından anlaşılır olmalıdır.

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN SEÇİMİ VE KULLANIMI:

 İşveren, işçilerin kişisel koruyucu donanımları uygun şekilde kullanmaları için her türlü önlemi almalıdır.

 İşçilere verilen kişisel koruyucu donanımlar her zaman etkili şekilde çalışır durumda olmalı, temizlik ve bakımı yapılmalı ve gerektiğinde yenileri ile değiştirilmelidir.

 İşçiler de kendilerine verilen kişisel koruyucu donanımları aldıkları eğitime ve talimata uygun olarak kullanmalıdır.

 İşçiler kişisel koruyucu donanımda gördükleri herhangi bir arıza veya eksikliği işverene bildirmelidir.

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN SEÇİMİ VE KULLANIMI:

Eğitim:

Kişisel koruyucu donanımları kullanan kişiler;

• korunmanın gerekliliğini,

• Koruyucunun başka korunma yönteminin yerine veya yanı sıra kullanılmasının nedenlerini,

• ve bunu kullanarak sağlayacakları yararı anlamış olmalıdırlar.

Korunma olmadığında oluşacak maruziyetin sonuçlarıyla birlikte, kişisel koruyucu donanımların kullanım kuralları ve hangi durumlarda amaca uygun ve etkili çalışmayacağı da açık

bir biçimde anlatılmalıdır.

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR

I. BAŞ KORUYUCULARI

II. KULAK KORUYUCULARI

III. GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI

IV. SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI

V. GÖVDE VE KARIN BÖLGESİ KORUYUCULARI

VI. EL VE KOL KORUYUCULARI

VII. AYAK VE BACAK KORUYUCULARI

VIII. CİLT KORUYUCULARI

IX. VÜCUT KORUYUCULARI

I. BAŞ KORUYUCULARI

I.1. Baretler

Endüstride (madenler, inşaat sahaları ve diğer endüstriyel alanlarda) kullanılan koruyucu baretler,

I. 2. Saçlı derinin korunması (kepler, boneler, saç fileleri)

I. 3. Koruyucu başlık

(normal kumaş veya geçirimsiz kumaştan yapılmış boneler, kepler, gemici başlıkları ve benzeri)

I.1 Baretler

I.1.a. Plastik Baretler:

 Darbe tesirlerinden korunmak için kullanılır,

 Düşme mesafesine bağlı olarak 10 –15 Kg ağırlığındaki cisimlerin etkilerinden korur,

 Demir-çelik, madencilik, bina, gemi, tünel inşaatlarında ve çeşitli sanayi iş kollarında kullanılır,

 Yalıtkan özelliği nedeni ile 600 V’a kadar güvenlik sağlar,

 Plastik baretler, asgari 300 gr. ağırlığında olup, iyi kullanıldığı takdirde 5 yıl süreyle kullanılabilir.

 Bileşiminde polietilen oranı fazla olan plastik baretler, sıcak ortamlarda yumuşadığından, bu yerlerde kullanılmamalıdır.

I.1 Baretler

I.1.b. Yüksek düzeyde yalıtkan-plastik baretler:

 Bu sınıfa giren baretler, hem darbelere hem de elektrik enerjisi tehlikelerine karşı kullanılır,

 Yüksek düzeyde yalıtkanlık özelliğine sahiptir.

 Bu tür baretler üzerinde, havalandırma deliği ve perçin gibi metal parça bulunmaz.

 Genellikle, elektrik işlerinde kullanılırlar.

I.1 Baretler

I.1.c. Alüminyum Baretler:

 İşyerinde duran engellere çarpma riskine karşı kullanımı uygundur,

 Alüminyumdan yapıldığından sıcak çalışma ortamında kullanılabilir,

 Elektriksel kaza ihtimalinin çok düşük olduğu yerlerde kullanılmalıdır,

 Hafif ve ısıya dayanıklı olması nedeniyle, plastik baretlerin kullanılamayacağı işler için elverişlidir,

 Petrol kuyuları, rafineri ve kimyasallarla çalışılan tesislerde kullanılır.

PLASTİK BARET ALÜMİNYUM BARET

YALITKAN BARET MADENCİ BARETİ

I.1 Baretler

Baretlerin Yapım ve Kullanım Özellikleri:

Düşey boşluk Baş üstü seviyesi

Ter bandı

Kolon Kolon

bağlantısı

Siper Havalandırma delikleri

I.1 Baretler

Baretlerin Yapım ve Kullanım Özellikleri:

 Baretler, kolon ve bantları çıkarılarak kullanılmamalıdır.

 Plastik baretler, 600 Volt; elektrik işlerinde kullanılan, yüksek

düzeyde yalıtkan plastik baretler, 30.000 Volt’a kadar bozulmadan koruyucu özelliğini göstermelidir.

 Baretler sık sık kontrol ve testten geçirilerek, kullanma ve eskime sonucunda, koruyucu özelliklerini yitirip yitirmedikleri belirlenmelidir.

 Baretler, sık sık temizlenmeli ve dezenfekte edilmeli, kullanılmadığı zamanlarda havadar bir yerde ambalajı içinde saklanmalıdır.

II. KULAK KORUYUCULARI:

 Yapılan istatistikler, çalışanların yaklaşık % 25’inin işitme kaybı ile karşılaştığını göstermektedir.

 Gürültü maruziyeti, en düşük maruziyet etkin değeri olan 80 dB (A) aştığında, işveren kulak koruyucuları sağlayarak işçilerin kullanımına hazır halde bulunduracaktır,

 Gürültü maruziyeti en yüksek maruziyet etkin değeri olan 85 dB (A) ulaştığında ya da bu değerleri aştığında, kulak koruyucuları

kullanılacaktır,

II. KULAK KORUYUCULARI:

II.1. Kulak tıkaçları ve benzeri cihazlar

II.2. Tam akustik baretler

II.3. Endüstriyel baretlere uyan kulaklıklar

II.4. Kapalı devre haberleşme alıcısı olan kulak koruyucuları

II.5. İç haberleşme donanımlı kulak koruyucuları

K U L A K T I K A Ç L A R I

K U L A K L I K L A R

AKUSTİK BARETLER KULAKLIKLI BARET

III. GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI

III.1. Gözlükler

III.2. Baretli (miğferli) siperler

III.3. El ve Yüz siperleri

III.1. Gözlükler

Uçuşan parçalar ve tehlikeli ışınlardan korunmada kullanılır.

Şeffaf, renkli camdan veya plastikten yapılmıştır. Yandan da gelecek tehlikeler için kenar perdeli olanları kullanılır.

Fincan Tipli Muhafazalı Gözlükler:

Gözlük camının herhangi bir nedenle kırılmasıyla, parçaların göze batmasını önlemek için, camlar fincanların üzerine sıkıca yerleştirilmiştir. Camları kolayca değişebilir.

Taşçı Tipi: Camlar tamamen şeffaftır. Parça sıçramalarına karşı kullanılır.

Tozdan Koruyucu: İnce, kolayca uçuşan toz partiküllerine karşı kullanılır, gözleri bütünüyle kapsar ve kenarları şakak kemiklerine iyice oturur.

Kaynak Tipi: Zararlı ışınlara karşı kullanılır.

III.1. Gözlükler

Elastik Aksamlı Muhafazalı Gözlükler:

İnce toz, duman, asit ve sislere karşı kullanılır. Gözlük

çerçevesi elastik olduğundan, fincanlı tiplere göre, darbelere karşı daha az koruyucudur.

Plastik Siperli: Uçuşan parçalara uygun şekilde yapılmıştır, ark ve tehlikeli ışınlara karşı da kullanılabilir. Ağır parçaların fırladığı kaynak işlerinde kullanılmazlar.

Dökümcü Tipi: Dökümhanelerde, erimiş metal sıçramalarına, şiddetli darbe ve toza karşı kullanılır.

DARBEYE DAYANIKLI GÖZLÜK

ÇOK AMAÇLI GÖZLÜK

ULTRA-VİYOLE, İNFRARED, KAYNAK GÖZLÜKLERİ

NORMAL GÖZLÜK YARI KAPALI GÖZLÜK KAPALI GÖZLÜKLER

III. GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI

III.2. Miğferli siperler:

Başın üst kısmını, kulakların arkasında kalan bölgeyi, yüz ve boyun kısmını korumada kullanılır.

Ön kısımlarında, filtre koruma camı yerleştirilecek şekilde hazırlanmış pencere vardır.

Miğfer uygun bir kayış tertibatı ile başa tutturulur, ancak başa değmez.

Kaynak miğferleri, ısıya dayanıklı olup aynı zamanda enfraruj ışınlarının etkilerine karşı koruma sağlar.

III. GÖZ VE YÜZ KORUYUCULARI

III.3. El ve Yüz Siperleri:

El Siperleri:

Kaynak işleminin gözetlenmesinde kullanılırlar, miğferden farkı, başa tutturulmayan, yalıtkan ve zor yanıcı bir

malzemeden yapılan sapları olmasıdır.

Yüz Siperleri

Hızla uçuşan parçalar ve tehlikeli sıvı sıçramalarına karşı ve sıcak metal işleme yapılan işyerlerinde kullanılır. Yüz

siperleri, yalıtkan ve kıvılcımlanmaz türden olmalı ve üzerlerinde bu özellikleri belirten etiket bulunmalıdır.

EL SİPERİ MİĞFERLİ SİPERLERİYÜZ

YÜZ SİPERİ

IV. SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI

İşyeri havasında bulunan zararlı maddeler; metal tozları, çözücüler (solventler) çeşitli zehirlenmelere sebep olurlar.

Silis, amyant, kömür tozları gibi zararlılar pnömokonyoz olarak adlandırılan akciğer hastalığına neden olurlar.

Bu ve benzer zararlıların, maksimum konsantrasyon değerlerini geçmeleri durumunda, uygun aspirasyon sistemleri kullanılmalıdır.

Ancak bu sistemlerin kurulamadığı veya yetersiz kaldığı durumlarda, solunum sistemi koruyucularının kullanılması gerekmektedir.

IV. SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI

IV.1. Hava temizleyici maskeler IV.2. Hava beslemeli maskeler

IV.3. Temiz havası kendinden olan solunum cihazları (Oksijen Beslemeli)

IV.1. Hava Temizleyici Maskeler:

IV.1.1. Mekanik Filtre Tipi (Partikül Tutucu) Maskeler:

 Metal ve silis tozlarına karşı kullanılır,

 Ortamda asılı duran toz partikülleri solunum esnasında, filtre tarafından tutulur,

 Kısa sürede toz ile dolar, bu nedenle sık değiştirilmelidir,

 Filtre renginin koyulaşması, koruma özelliğini kaybettiğini gösterir,

IV.1. Hava Temizleyici Maskeler:

IV.1.2. Kimyasal Filtre Tipi Maskeler:

 Havada bulunan toz, gaz, duman ve toksik partiküllere karşı kullanılır,

 Zararlı gazlar ve partiküller, aktif granül kömür tarafından emilerek reaksiyona sokulur.

IV.1. Hava Temizleyici Maskeler:

IV.1.3. Toz Maskeleri:

 Genellikle, selülozik elyaftan yapılmış basit maskelerdir,

 0,2 – 5 mikron arasındaki tozlara karşı kullanılır,

 Kullanma süresi çok kısadır, sadece ağız ve burun bölgesini kapatır.

IV.1. Hava Temizleyici Maskeler

IV.1.4. Filtre Kutulu Gaz Maskeleri:

 Tüm olarak yüzü kaplayan, filtre kutusuna bağlı olan ve organik buhar, asit gazları veya bunların farklı bileşimlerinden oluşan zararlılara karşı kullanılır,

 Gaz yoğunluğunun düşük olduğu, geniş alanlarda kullanılır,

 Kısa süreli, acil durumlarda kullanılır, sürekli kullanılmaz,

 Oksijen yetersizliği durumunda yararlı olmaz.

IV.2. Hava Beslemeli Maskeler

 İşyeri havasında bulunan zararlı etkilerden korunmak üzere, hortum vasıtasıyla dışarıdan hava verilir,

 Tehlikeli konsantrasyonlardaki toz, sis, buhar veya gaz içeren tanklar, kuyular, galeriler vb. yerlerde kullanılırlar.

IV.3. Temiz Havası Kendinden Olan Solunum Cihazları

 Zararlı gazların yüksek konsantrasyonlarında ve oksijen yokluğunda, tam bir solunum sağlarlar,

 Çeşitli tipleri vardır, sırtta taşınanları her yerde kullanılabilir, ancak ağır olması bir dezavantajdır,

 Kimyasal kartuşların belirli kullanma süreleri vardır, son kullanma tarihi dolan kartuşlar değiştirilmelidir,

 Filtreler, neme ve mekanik zararlara karşı korunmalıdır

IV. SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI

KULLANILDIĞI YERE VE KULLANIM AMACINA UYGUN OLARAK SEÇİLMELİDİR.

HER KULLANIŞTAN SONRA GÖZDEN GEÇİRİLMELİ VE FİLTRELERİ ÇIKARILDIKTAN SONRA TEMİZLENMELİDİR.

KORUMA ÖZELLİĞİNİ KAYBEDEN FİLTRELER, DEĞİŞTİRİLMELİDİR.

T O Z M A S K E L E R İ

FİLTRE

G A Z M A S K E L E R İ

HAVA BESLEMELİ SOLUNUM CİHAZI TEMİZ HAVA MASKESİ

KİMYASAL ETKİLERE KARŞI TAM DONANIMLI KORUYUCULAR

V. GÖVDE VE KARIN BÖLGESİ KORUYUCULARI

 Delinme, kesilme, ergimiş metal sıçramalarına karşı korunmak için kullanılan koruyucu yelek, ceket ve önlükler,

 Kimyasallara karşı kullanılan koruyucu yelek, ceket ve önlükler,

 Isıtmalı yelekler,

 Cankurtaran yelekleri,

 X ışınına karşı koruyucu önlükler,

 Vücut kuşakları / kemerleri.

ERGİMİŞ METALSIÇRAMALARINA KARŞI ÖNLÜK

KİMYASALLARA KARŞI ÖNLÜK

DELİNME, KESİLMEYE KARŞI ÖNLÜK ISITICI YELEK

VI. EL VE KOL KORUYUCULARI

El koruyucuları

 Özel koruyucu eldivenler:

Makinelerden, kimyasallardan, elektrik ve ısıdan koruyan eldivenler.

 Tek parmaklı eldivenler

 Parmak kılıfları

 Kolluklar

 Ağır işler için bilek koruyucuları (bileklik)

 Parmaksız eldivenler

 Koruyucu eldivenler

EL KORUYUCULARI

Sıyrılma, kesilme ve darbelere karşı korunma:

 Nem ve suya karşı, doğal veya sentetik kauçuk, su geçirmez kumaş, plastik ve camyününden yapılmış eldivenler kullanılır,

 Darbe ve sıkıştırmaya karşı, eldivenlerin uçlarına çelik yüksükler konulur,

 Ağır döküm parçaları ile çalışılırken, içerisine çelik bileşikler yerleştirilerek takviye edilmiş eldivenler kullanılır,

 Keskin kenarlı aletlerden doğabilecek tehlikelere karşı, tel dokumayla takviye edilmiş eldivenler kullanılır.

EL KORUYUCULARI

Alev ve ısıdan korunma:

Sıcak malzeme ile çalışılan yerlerde; kromlu deri, amyant, alüminyum kumaş veya cam elyaflı malzemelerden yapılmış eldivenler kullanılır.

Kimyasal zararlılardan korunma:

Asit, yağ ve diğer kimyasal maddelerle çalışılırken, sıvıları ve ince tozları geçirmeyen, kauçuk, PVC, ateşe dayanıklı

branda, cam elyafı, su geçirmez deri gibi malzemelerden yapılmış eldivenler kullanılır.

EL KORUYUCULARI

Elektrik Kazalarına karşı korunma:

Manşetleri eli, bileği şok ve yanıklardan koruyacak kadar uzun olan lastik eldivenler kullanılır. Bu eldivenler 90.000 volta 3 dakika dayanmalıdır. Bu eldivenler, diğer plastik eldivenlerle karıştırılmamalıdır. Bu eldivenlerin üzerinde, etkili olabileceği voltaj değeri belirtilmelidir.

Radyasyondan Korunma:

Kurşun ile empreyne edilmiş lastikten üretilen eldivenler kullanılır.

KOL KORUYUCULARI

Kolluklar

 Alev, ısı, darbe, kesilme, asit toz sıçramalarına, elektrik ve radyasyon yanıklarına karşı kullanılır.

 Genellikle dökümhane, tav ocakları vb. yerlerde kullanılır,

 Üç çeşit olarak üretilir. Bilek ve ön kolu örtenler; dirsek hizasına kadar örtenler; omuzlara kadar örtenler,

 Asbest, alüminyum, astarlı kumaş, kurşunlu deri, kauçuk deri, pamuklu - yünlü dokuma gibi malzemelerden üretilir.

KORUYUCU ELDİVENLER

TEK PARMAKLI ELDİVEN METAL ÖRGÜLÜ

ELDİVEN LASTİK ELDİVEN

 Normal ayakkabılar, botlar, çizmeler, uzun botlar, güvenlik bot ve çizmeleri

 Bağları ve kancaları çabuk açılabilen ayakkabılar

 Parmak koruyuculu ayakkabılar

 Tabanı ısıya dayanıklı ayakkabı ve ayakkabı kılıfları

 Isıya dayanıklı ayakkabı, bot, çizme ve tozluklar

 Termal ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları

 Titreşime dayanıklı ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları

 Anti statik ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları

VII. AYAK VE BACAK KORUYUCULARI

VII. AYAK VE BACAK KORUYUCULARI

 İzolasyonlu ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları

 Zincirli testere operatörleri için koruyucu bot ve çizmeler

 Tahta tabanlı ayakkabılar

 Takıp çıkarılabilen ayak üst kısmı koruyucuları

 Dizlikler

 Tozluklar

 Takılıp çıkarılabilen iç tabanlıklar

(ısıya dayanıklı, delinmeye dayanıklı, ter geçirmez)

 Takılıp çıkarılabilen çiviler

(buz, kar ve kaygan yüzeylere karşı)

AYAK KORUYUCULARI:

1- Parmak Koruyucu Ayakkabılar:

Yuvarlanan ve ağır malzemelerle çalışılan işlerde, ayak parmaklarının korunması için kullanılır.

2- İletken Ayakkabılar:

Patlayıcı maddelerle çalışılan yerlerde, insan vücudunda oluşan statik elektriğin, tehlikesiz bir şekilde, toprağa

iletilmesi için kullanılır.

AYAK KORUYUCULARI:

3- Yalıtkan Ayakkabılar:

Elektrik şoku kazalarında koruyucudurlar. Üst kısmı deri, taban ve topukları özel kauçuktan imal edilir. Kuru ve sağlam haldeyken tesirli bir koruma sağlar.

4- Kıvılcım Çıkarmayan Ayakkabılar:

Patlayıcı madde imalinde, benzin ve hidrokarbon İçeren tankların temizlenmesinde, güvenle

kullanılır.

AYAK VE BACAK KORUYUCULARI:

5- Bot ve Çizmeler:

Sulu, çamurlu ve asitli ortamlarda altı lastik veya plastik Botlar ve çizmeler kullanılır.

6- Tozluklar:

Bacakları, ateşe ve sıçrayan kıvılcımlara karşı korumak için;

döküm işlerinde ve fırınlarda kullanılır. Mutlaka, pantolon Altına ve ayakkabı üzerine giyilmelidir. Erimiş maddelerle Yapılan çalışmalarda, özellikle diz kapağını örten, yanmaz Malzemeden yapılmış tozluklar kullanılır.

KAYMAZ TABANLI ÇİZME YALITIMLI ÇİZME

Lastik çizme

Lastik çizme Çizmeli tulum

Kasık çizme

VIII. CİLT KORUYUCULARI

 Koruyucu kremler / merhemler

IX. VÜCUT KORUYUCULARI

Düşmelere karşı kullanılan donanım:

 Düşmeyi önleyici ekipman

(gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte)

 Kinetik enerjiyi absorbe eden frenleme ekipmanı

(gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte)

 Vücudu boşlukta tutabilen donanım

(paraşütçü kemeri)

DÜŞMEYİ ÖNLEYİCİ EKİPMAN FRENLEME EKİPMANI

VÜCUDU BOŞLUKTA TUTABİLEN DONANIM (PARAŞÜTÇÜ KEMERİ)

KORUYUCU GİYSİLER:

 Koruyucu iş elbisesi (iki parçalı ve tulum)

 Makinelerden korunma sağlayan giysi (delinme, kesilme vb.)

 Kimyasallardan korunma sağlayan giysi

 İnfrared radyasyon ve ergimiş metal sıçramalarına karşı korunma sağlayan giysi

 Isıya dayanıklı giysi

 Termal giysi

 Radyoaktif kirlilikten koruyan giysi

 Toz geçirmez giysi

 Gaz geçirmez giysi

 Florasan maddeli, yansıtıcılı giysi ve aksesuarları

 Koruyucu örtüler.

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR,

RİSKLERİN, TOPLU KORUNMAYI SAĞLAYACAK TEKNİK ÖNLEMLERLE VEYA İŞ ORGANİZASYONU

VE ÇALIŞMA YÖNTEMLERİYLE ÖNLENEMEDİĞİ VEYA TAM OLARAK SINIRLANDIRILAMADIĞI

DURUMLARDA KULLANILMALIDIR.

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR,

“KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ”

HÜKÜMLERİNE UYGUN OLARAK TASARLANMIŞ VE ÜRETİLMİŞ OLMALIDIR.

•TAM KORUMA SAĞLAMALIDIR.

• KENDİLERİ BİR TEHLİKE KAYNAĞI OLMAMALIDIR.

• KULLANILAN VÜCUT KISIMLARINA VE YAPILAN İŞE TAM UYGUNLUK SAĞLAMALIDIR.

• KULLANIMI, KOLAY VE PRATİK OLMALIDIR.

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN YARARLI OLABİLMESİ İÇİN, KULLANIM AMACINA VE

KULLANICIYA UYGUN OLMASI VE GEREKTİĞİ ŞEKİLDE KULLANILMASI ÖNEMLİDİR.

BU NEDENLE;

• KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN SEÇİMİ İYİ YAPILMALI VE KULLANMASI GEREKENLER DOĞRU

BELİRLENMELİDİR.

• KULLANMASI GEREKENLERE TESLİM EDİLMELİ VE KONU İLE İLGİLİ OLARAK KULLANICILAR BİLGİLENDİRİLMELİ TEORİK VE PRATİK EĞİTİM

SAĞLANMALIDIR.

• GEREKTİĞİ ŞEKİLDE KULLANIMIN SAĞLANMASI İÇİN, ÖRNEK OLUNMALI, KULLANICILAR TEŞVİK

EDİLMELİ VE DENETİM SAĞLANMALIDIR.

• KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR, GEREKTİĞİNDE YENİLENMELİDİR.

ÇALIŞANLAR;

• GEREKLİ OLAN KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARI, BELİRLENEN ŞEKİLDE, TALİMATLARA UYGUN OLARAK

KULLANMALIDIR.

• KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARI KORUMALIDIR.

•KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM SEÇİMİ VE KULLANIMI KONUSUNDAKİ GÖRÜŞ VE ÖNERİLERİNİ YETKİLİLERE

BİLDİRMELİDİR.

GÜVENLİK VE SAĞLIK

İŞARETLERİ

işveren,

işyerinde yapılan risk değerlendirmesi sonuçlarına göre;

çalışma yöntemleri, iş organizasyonu

toplu korunma önlemleriyle

işyerindeki risklerin giderilemediği veya yeterince azaltılamadığı durumlarda,

güvenlik ve sağlık işaretlerini

bulundurmak ve uygun şekilde kullanmak

zorundadır.

GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ

özel bir amaç, faaliyet veya durumu işaret eden

• levha,

• renk,

• sesli ve/veya ışıklı sinyal,

• sözlü iletişim

• el–kol işareti

yoluyla iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi veren, tehlikelere karşı uyaran

ya da talimat veren işaretlerdir,

işçiler ve/veya temsilcileri,

• işyerinde kullanılan güvenlik ve sağlık işaretleri hakkında bilgilendirilecek.

• işaretlerin anlamları ve bu işaretlerin gerektirdiği davranış biçimleri, yazılı talimat haline getirilerek işçilere ve temsilcilerine verilecek.

• işçilerin ve/veya temsilcilerinin görüşleri

alınarak katılımları sağlanacaktır.

SABİT VE KALICI İŞARET LEVHALARI ;

• yasaklamalar, uyarılar ve yapılması zorunlu işler ile acil kaçış yollarının ve ilk yardım bölümlerinin yerlerinin belirtilmesi ve

tanınması

• yangınla mücadele ekipmanının bulunduğu yerler, işaret levhası ve kırmızı renkle kalıcı şekilde işaretlenecektir.

• engellere çarpma veya düşme riski olan

yerler, işaret levhası ve güvenlik rengi ile kalıcı şekilde belirlenecektir.

• trafik yolları güvenlik rengi ile kalıcı olarak

işaretlenecektir.

GEÇİCİ İŞARETLER

• gerekli hallerde ve işaretlerin birlikte ve birbirinin yerine kullanılma imkanı da dikkate alınarak; tehlike sinyali vermek, insanların belli bir takım hareketleri yapması ve acil tahliyesi için ışıklı işaretler, sesli sinyaller ve/veya sözlü iletişim kullanılacaktır.

• gerekli durumlarda, tehlikeye yol açabilecek

ya da tehlikeli manevralar yapan kimseleri

yönlendirmek için el işaretleri ve/veya sözlü

iletişim kullanılacaktır.

güvenlik işaretinin işlevinin olumsuz etkilenmemesi için :

• görülmesini veya işitilmesini zorlaştıracak veya engelleyecek, aynı türden bir başka emisyon kaynağının bulunması önlenecek,

• çok sayıda işaret birbirine çok yakın yerleştirilmeyecektir.

• karıştırılma ihtimali olan iki ışıklı işaret aynı anda kullanılmayacaktır.

• ışıklı işaretler çok yakın kullanılmamalı.

• birden fazla sesli sinyal aynı anda kullanılmayacaktır.

• ortam gürültüsü fazla olan yerlerde sesli sinyal

kullanılmayacaktır.

TEMEL NİTELİKLER

piktogramlar

• olabildiğince yalın olacak ve sadece temel ayrıntıları içerecektir.

işaret levhaları

• kullanıldıkları ortama uygun, darbeye ve hava koşullarına dayanıklı malzemeden yapılacaktır.

• boyutları ile kolorimetrik ve fotometrik

özellikleri, bunların kolayca görülebilir ve

anlaşılabilir olmalarını sağlayacaktır.

KULLANIM KOŞULLARI

işaret levhaları

• özel bir tehlike olan yerlerin ve tehlikeli cisimlerin hemen yakınına,

• genel tehlike olan yerlerin girişine,

engeller dikkate alınarak, görüş seviyesine

uygun yükseklik ve konumda, iyi aydınlatılmış, erişimi kolay ve görünür bir şekilde

yerleştirilecektir.

• doğal ışığın zayıf olduğu yerlerde fluoresan renkler, reflektör malzeme veya yapay

aydınlatma kullanılacaktır.

• işaret levhasının gösterdiği durum ortadan

kalktığında, işaret levhası da kaldırılacaktır.

KULLANILACAK İŞARET LEVHALARI

• YASAKLAYICI İŞARETLER TEMEL NİTELİKLER

• DAİRE BİÇİMİNDE,

• BEYAZ ZEMİN ÜZERİNE SİYAH PİKTOGRAM,

KIRMIZI ÇERÇEVE VE DİYAGONAL ÇİZGİ

(KIRMIZI KISIMLAR İŞARET ALANININ EN AZ %

35’İNİ KAPSAYACAKTIR)

Sigara içmek ve

ateşle yaklaşmak yasaktır

Suyla söndürmek yasaktır

içilmez

Yetkisiz kimse giremez

İş makinası giremez

UYARI İŞARETLERİ

TEMEL NİTELİKLER

• ÜÇGEN ŞEKLİNDE

• SARI ZEMİN ÜZERİNE SİYAH PİKTOGRAM, SİYAH ÇERÇEVE (SARI KISIMLAR İŞARET

ALANININ EN AZ % 50’SİNİ

KAPSAYACAKTIR)

Toksik madde

Aşındırıcı madde

Radyoaktif madde

Asılı yük

İş makinası

Engel

Düşme tehlikesi

Biyolojik risk

Düşük sıcaklık

Zararlı veya tahriş edici

madde

EMREDİCİ İŞARETLER

TEMEL NİTELİKLER

• DAİRE BİÇİMİNDE,

• MAVİ ZEMİN ÜZERİNE BEYAZ PİKTOGRAM

(MAVİ KISIMLAR İŞARET ALANININ EN AZ %

50’SİNİ KAPSAYACAKTIR)

Genel emredici işaret

(gerektiğinde başka işaretle birlikte

kullanılacaktır)

ACİL ÇIKIŞ VE İLKYARDIM İŞARETLERİ

TEMEL NİTELİKLER

• DİKDÖRTGEN VEYA KARE BİÇİMİNDE,

• YEŞİL ZEMİN ÜZERİNE BEYAZ PİKTOGRAM

• (YEŞİL KISIMLAR İŞARET ALANININ EN

AZ % 50’SİNİ KAPSAYACAKTIR)

Acil çıkış ve kaçış yolu

Yönler

(Yardımcı bilgi işareti)

İlk Yardım

Acil yardım ve ilk yardım

telefonu

YANGINLA MÜCADELE İŞARETLERİ

TEMEL NİTELİKLER

• DİKDÖRTGEN VEYA KARE BİÇİMİNDE,

• KIRMIZI ZEMİN ÜZERİNE BEYAZ PİKTOGRAM

(KIRMIZI KISIMLAR İŞARET ALANININ EN AZ %

50’SİNİ KAPSAYACAKTIR)

Yangın Hortumu

Yangın Merdiveni

Acil Yangın Telefonu

Yönler (Yardımcı bilgi işareti)

ENGELLER, TEHLİKELİ YERLER VE TRAFİK YOLLARINA İLİŞKİN İŞARETLER İLE İLGİLİ ASGARİ GEREKLER

engeller ve tehlikeli yerlerde kullanılan işaretler

• engellere çarpma, düşme ya da nesnelerin düşme tehlikesinin bulunduğu yerler; işletme tesisleri içinde işçilerin çalışmaları esnasında dolaştıkları bölgelerde, birbirini takip eden sarı ve siyah ya da kırmızı ve beyaz renk şeritleriyle işaretlenecektir.

• işaretlerin boyutu, engelin ya da tehlikeli bölgenin büyüklüğü ile orantılı olacaktır.

• sarı–siyah ya da kırmızı–beyaz şeritler yaklaşık olarak

45 derece açıyla ve aynı büyüklükte boyanacaktır.

Örnek