2020-2021 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI PANDEMİ SÜRECİNDE
UYGULANMASI GEREKEN HİJYEN KURALLARI
Tarihte benzer salgın hastalık süreçleri yaşanmış, önlemler ve sonrasında yapılan tıbbi müdahalelerle salgın hastalıklar kontrol altına alınmış ve sonlanmıştır Ülkemizde mart ayından beri yaşadığımız salgın süreci de tıpkı öncekiler gibi önlemler ve tıbbi müdahalelerle kontrol altına alınacaktır. Ancak bu süreçte hepimiz bilinçli davranmak zorundayız.
OKUL SÜRECİNDE KARŞILAŞILABİLECEĞİMİZ OLASI SORUNLAR
• Yüz yüze eğitim sürecinden uzak kalındığı için okula uyum sorunu,
• Ev ortamının konforlu yapısına alışıldığı için okula başlama ve okula devam etme ile ilgili sorunlar,
• Okul ve okula ilişkin sorumlulukların tekrar kazanılması sürecinde zorluklar,
• Ders çalışma ile ilgili motivasyonlarında düşme,
• “Okulda virüs kapar mıyım?” endişesi ile okula gitmek istememe,
• “Okulda virüs kapar mıyım?” endişesi ile arkadaşlarıyla hiç iletişim kurmama
PEKİ BİZLER BU SÜREÇTE NE YAPABİLİRİZ?
Önce kendimiz kurallara uyarak sonra öğrencilerimizi tedirgin etmeden, sabırla eğiterek bu süreci birlikte atlatabiliriz.
Öğretmen Görev ve Sorumlulukları
• Okulda derslerde öğrencilere kişisel hijyen, okulda ve okul dışında ortak kullanılan alanlarda uyulması gereken kuralların öneminin anlatılması.
• Öğretmenlerin sınıflarda, ortak alanlarda ve nöbetlerde kurallara uymaları, uymayanları uyarmaları, gerektiğinde aksaklıkları okul idaresine ileterek tedbir alınmasını sağlamaları.
• Sınıf rehber öğretmenlerinin psikoeğitim uygulamaları esnasında daha fazla etkilendiği düşünülen öğrencilerin rehberlik ve psikolojik danışmanlık servisine yönlendirilmesi.
• Sınıfta yapılan çalışmalarla ilgili psikoeğitim programı değerlendirme formunun doldurularak rehberlik servisine teslim edilmesi.
Koronavirüs grubuna giren virüsler (CoV), soğuk algınlığı gibi toplumda yaygın görülen, hafif ya da ciddi enfeksiyon tablolarına neden olabilen büyük bir virüs ailesidir.
COVID-19, koronavirüs hastalığına neden olan bu ailenin bir üyesidir. COVID-19,
“insandan insana bulaşabilen bir solumum yolu virüsüdür” diye açıklansa da evcil hayvanlarda ve sokak hayvanlarında da çoğalabildiği, onlarda hastalık yapmasa dahi insanlara bulaşabildiği tespit edilmiştir.
COVİD-19 (KORONAVİRÜS) SALGIN HASTALIĞI TEDBİRLERİ KAPSAMINDA
Peki pandemiye sebep olan sadece bir hücre içerisinde onlarca üretilebilen bu virüsten nasıl kurtulabiliriz?
1- MÜCADELE İÇİN ÖNCE DÜŞMANI TANIYARAK
DİKKAT: VİRÜSLER SADECE HÜCRE İÇERİSİNDE ÜRETİLİR. VİRÜSLER CANLI VARLIKLAR DEĞİLDİR.
Virüslerin Genel Yapısı:
Reseptör özelliği olan (tanıdığı hücreye tutunabilme yeteneğine sahip) protein yapılı kılıfı ile tutunduğu hücrenin zarını delerek kalıtsal materyalini hücre içine aktarmasını sağlayacak) enzimi ve içerisinde kalıtsal materyali (DNA veya RNA) olan varlıklardır. Bu nedenle sadece tanıyarak girdikleri hücre içerisindeki metabolik (canlılık faaliyetlerinden) yararlanarak yine bu hücrede var olan malzemelerle kendi sayılarını çoğaltır.2- HER ZAMAN SOSYAL MESAFE VE HİJYEN KURALLARINA UYARAK
Hijyen Kuralları İle İlgili Tanımlar
Temizlik: Yüzeylerden gözle görünen kirin uzaklaştırılması işlemidir. Tek başına mikroorganizmaları öldürmemekle birlikte, virüs miktarını azaltarak enfeksiyon riskini azaltır.
Dezenfeksiyon: Cansız yüzeyler üzerindeki hastalık yapan mikroorganizmaların çoğunun öldürülmesi işlemidir. Dezenfeksiyonun etkinliği ancak öncesinde temizlik yapıldığında sağlanabilir.
Antiseptik: Cilt üzerine uygulanan, mikrobiyal florayı azaltan ürünlerdir.
Yer ve Yüzeylerin Temizlik ve Dezenfeksiyonu: Oteller, alışveriş merkezleri, okullar, bankalar, toplu taşıma araçları ve benzeri halka açık alanlarda; tuvaletler ile elle sık dokunulan yüzeyler (sifonlar, musluklar, kapı kolları, kapı zilleri, oyun alanları, merdiven
trabzanları, bilgisayar klavye ve fareleri, yemek masaları, toplu taşıma araçlarında el tutacakları, pos cihazı, asansör-elektrik düğmeleri, telefon ahizesi, klima ve televizyon kumandası, bataryalar vb.) temizlik ve dezenfeksiyonu gereken yüzeylerdir.
Genel Hijyen ve Okulların Temizliği
COVID-19 esas olarak solunum sekresyonları (tükürük, balgam vb.) ile bulaşmaktadır.
Ayrıca hasta bireylerin öksürme, hapşırma yoluyla ortaya saçtıkları damlacıklarla kirlenen yüzeylere, diğer kişilerin elleri ile temas etmesi sonrasında ellerini ağız, burun veya göze götürmesi ile bulaşmaktadır. Bu nedenle el hijyeninin yanı sıra, ellerin sık temas ettiği yüzeylerin temizliği ve ortak kullanım alanlarındaki tuvalet ve lavaboların dezenfeksiyonu salgının kontrolü için önemlidir. Virüs kalabalık alanlarda daha kolay bulaştığı için ortak alanların da bu yönergeye uyması gerekiyor.
• Eğitim yapılmayan zamanlarda, sıra, masa, tahta, dolap, askı, kapı, klozet, lavabo, kapı kolları ve tırabzanlar gibi sık kullanılan yüzeyler haftada en az bir kez okullara gönderilen solüsyonlar ile dezenfekte edilecek. (Zemin yüzeylerinde dezenfektan ölçüsü farklı) kullanılacak.
• Dezenfeksiyon sonrasında ve olabildiğince sıklıkla sınıflar, öğretmen odaları, idari odalar, tuvaletler, laboratuvar ve atölye gibi kapalı alanlar havalandırılarak eğitime hazır hale getirilecek.
Temizlik görevlilerinin dikkat etmesi gereken kurallar:
• Yer ve yüzeylerin temizliğinde nemli silme-paspaslama tercih edilmelidir. Toz
• çıkaran fırça ile süpürme işlemlerinden kaçınılmalıdır.
• Yer temizliğinde su ve deterjan/sabun kullanılması yeterlidir.
• Eller ile sık dokunulan yüzeylerin temizlik ve dezenfeksiyonu için su ve deterjan ile temizlik yapıldıktan sonra 1/100 oranında sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) veya klor tablet (ürün tarifine göre) kullanılabilir.
• Temizlik bezleri kullanım alanına göre ayrılmalı ve her kullanım sonrası uygun şekilde temizlenmelidir. Yıkanabilen, tekrar kullanılan temizlik malzemelerinin 60-90 0C’de yıkanması önerilir. Paspas başlıkları su içerisinde bekletilmemelidir.
• Temizlik, temiz alandan kirli alana doğru yapılmalıdır.
• Temizlikte oluşan atıklar evsel atık olarak toplanmalıdır.
• Yerlerin, yolların, caddelerin, sokakların ve açık havanın dezenfeksiyonunun hastalığın bulaşmasını ve yayılmasını engellemede rolü yoktur. Bu nedenle el
değmeyen bu tür alanların dezenfeksiyonu gerekli değildir. Bu alanların (yerler, yollar, caddeler, sokaklar) su ve deterjanla temizliği yeterlidir.
• Temizlik ve dezenfeksiyon işlemleri sırasında kuru süpürme veya yüksek basınçlı su veya kimyasal püskürtme aerosol oluşumuna neden olduğundan bu tür uygulamalardan kaçınılmalıdır.
• Dezenfektanların fazla kullanımı uygulayıcı ve çevre için toksik olduğundan, gereksiz kullanımdan kaçınılmalıdır.
• Çamaşır suyu gibi klorlu dezenfektanların doğrudan insan üzerine kullanımı toksik ve sakıncalıdır. Dezenfektan tünelleri vb. insan üzerine kimyasalların püskürtülmesi şeklinde yapılan uygulamalar hastalıkların bulaşmasını önlemez. Ayrıca insan sağlığı açısından zararlıdır. Bu kimyasal maddelere maruz kalan kişilerde başta astım atakları, alerjik deri reaksiyonları olmak üzere sağlık sorunları gelişebilir. Bu amaçla kullanılmak üzere, Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsat verilen herhangi bir kimyasal madde yoktur.
• Dezenfektan ile deterjan vb. kimyasal maddeler karıştırılmamalı, iyi havalanan alanlarda hazırlanmalı, güneş görmeyen ve serin alanlarda muhafaza edilmelidir.
Çamaşır suyu ile tuzruhu, sirke gibi asidik maddelerin karıştırılması sonucunda ortaya çıkan klor gazı ölüme varan ciddi zehirlenmelere neden olabilir.
Elektronik Aletler
• Dokunmatik ekranlar, klavyeler, bilgisayar ekranları, tabletler önce nemli bezle silinerek temizlenmelidir. Dezenfeksiyon için en az %70’lik alkol kullanılabilir, yüzeyde en az 1 dakika kalması sağlanır.
• Elektronik aletler için silinebilir kılıfların kullanılması düşünülebilir.
Tuvalet-Lavabolar
• Halka açık, çok kişinin kullandığı tuvaletler ve lavaboların temizliği sık yapılmalı, temizlik kontrolleri kayıt altına alınmalıdır. Bu alanlarda temizlik sonrası 1/10 oranında sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No:7681-52-9) dezenfeksiyon amaçlı kullanılmalıdır.
Tekstil Malzeme ve Yüzeyler
• Halı, koltuk gibi yüzeyler su ve deterjanla silinebilir veya toz kaldırmayacak özelliğe sahip makineler ile yıkanabilir. Bu amaçla sıcak buhar da uygulanabilir.
• Tekstil ürünler normal deterjanlar ile 60-90oC’de yıkanmalıdır.
• Tekstil ürünler silkelenmemelidir.
Kişisel Koruyucu Ekipman (KKE) Kullanımı ve El Hijyeni
• Rutin çevre temizliği yapan personelin iş forması ve ihtiyaç oldukça iş eldiveni ile çalışması yeterlidir. Ancak kullanılacak deterjan-dezenfektanın özelliğine göre maske, gözlük/yüz koruyucu gibi ek KKE gerekebilir.
• Kirli eldivenli ellerle diğer yerlere dokunulmamalı, eldivenler işlem bittikten sonra çıkarılmalı ve çöpe atılmalıdır.
• Eldiven çıkarıldıktan sonra mutlaka 20 saniye süreyle su ve sabunla yıkayarak el hijyeni sağlanmalıdır. Yıkanamadığı durumlarda eller gözle görünür derecede kirli olmamak kaydıyla alkol bazlı el antiseptiği ile ovalanabilir.
• İş forması kirlendikçe ve günlük olarak yıkanmalıdır. Yoğun kirlenme olabilecek işlemlerde iş forması üzerine önlük giyilmesi önerilir.
• Hastane dışı tesislerde bulunan bir kişinin COVID-19 tanısı alması halinde ortam dezenfeksiyonu (Okul, otel, gündüz bakım evi, işyeri vb.)
• Hastanın bulunmuş olduğu alanlara giriş kısıtlanır. Alanın kapısı kapatılıp camlar açılarak temizlik ve dezenfeksiyon öncesi en az bir saat (gece konaklanan odalar için 24 saate kadar) havalandırılması önerilir.
• Özellikle sık el değen alanlara odaklanarak yüzeyler, çalışma alanları, tuvaletler, ortak kullanılan alanlar ve eşyalar temizlenip dezenfekte edilir.
• Temizlik için tek kullanımlık malzemelerin kullanılması önerilir.
• Sert yüzeylerde deterjan ile temizlik sonrası materyal uyumlu ise 1/100 oranında sulandırılmış çamaşır suyunun (Sodyum hipoklorit Cas No:7681-52-9) en az bir dakika temas süresi olacak şekilde dezenfeksiyon amaçlı kullanılması önerilir. Çamaşır suyunun koroziv etki yapabileceği yüzeylerde dezenfeksiyon amaçlı alkol (en az %70 oranında etanol) kullanılabilir.
• Halı, koltuk gibi yüzeyler su ve deterjanla silinebilir veya toz kaldırmayacak özelliğe sahip makineler ile yıkanabilir. Bu amaçla sıcak buhar da uygulanabilir.
• Tekstil ürünler normal deterjanlar ile 60-90oC’de yıkanmalıdır.
• Tekstil ürünler silkelenmemelidir.
• COVID-19 tanısı alan kişinin tesisi ziyareti veya kullanması üzerinden 7 günden fazla zaman geçtiyse ek önlem alınmasına gerek yoktur. Rutin temizlik işlemlerine devam önerilir.
• COVID-19 hastasının bulunduğu kapalı ortamın (otel odası, işyeri vb.) temizliğini yapan kişi tıbbi maske takmalı, tek kullanımlık eldiven ve uzun kollu önlük giymelidir.
Önlük mevcut değilse temizlik sonrası iş formasını değiştirmesi gerekir. Yüze sıçramaya neden olabilecek temizlik işleri yapılırken gözlük/yüz koruyucu da kullanılmalıdır.
• Temizlik işlemi bittikten sonra KKE çıkarılır, tek kullanımlık olanlar (maske, eldiven, önlük) çift poşet içerisinde çöpe atılır. Gözlük/yüz koruyucu gibi tekrar kullanılacak malzemeler %70 lik alkol ile silinerek dezenfekte edilebilir.
KORONAVİRÜS (2019-NCOV) ENFEKSİYONU RİSKİNİ AZALTMAK İÇİN UYULMASI GEREKEN KURALLAR
Yaşadığımız ve çalıştığımız, eğlendiğimiz her yerde sağlığımız açısından temizlik üzerinde ciddiyetle durulmalıdır. Çünkü derideki yara, kesik ve çatlaklar, saç, sakal ve giysiler, burun akıntısı ve tükürükler, kalabalık ortamlar ve tuvalet sonrası yıkanmayan eller çok sayıda virüs ve mikroorganizma içerir. Bunların zararlı etkilerinden hijyen kuralları ile korunabiliriz.
HİJYEN; Sağlıklı ortamın korunması ve her türlü hastalık etmeninden arındırılmasıdır.
Kirletilmiş çevreyi temizlemek zordur. Ama kirletmemek ve korumak daha kolaydır.
Yanınızda daima yedek maske dezenfektan, ıslak ve kuru mendil bulundurunuz.
Korona semptomları görülmese bile taşıyıcı olabilirsiniz. Sizin bulunduğunuz ortamdakilere, bulunduğunuz ortamdan da size üst solunum yolları ile bulaşabileceğini unutmayın. Kendinizi ve sevdiklerinizi korumak için MASKE KULLANIN. Kullanılmış maskeleri tıbbi atık kutusuna atınız.
ELLERİMİZİ: Yemeklerden önce ve sonra, gıdalara el sürmeden önce ve sonra, hayvanları sevdikten sonra, tuvaletten önce ve sonra, bol sabun ile akan su altında 10-20 saniye kuvvetli şekilde, parmaklarımız ve bileklerimiz dahil ovalayarak YIKAMALIYIZ VE KURULAMALIYIZ.
UNUTMAYIN! Mikroorganizmalar kuru yüzeylerde büyüyemez ve çoğalamazlar. Virüsler ise canlı olmadıkları için hücre dışında asla çoğalamazlar. Sadece kendilerini çoğalttırabileceği hücrelere ancak taşıyıcılar vasıtasıyla ulaşırlar. Bu nedenle ellerimizi yıkadıktan sonra iyice kurulamalıyız. Ayrıca dışarıdan eve gelindiğinde el, yüz ve ayakları da yıkamak gerekir.
Su veya sabunun olmadığı durumda alkol bazlı el antiseptiği kullanın. (Not:
Dezenfektanların fazla kullanımı uygulayıcı ve çevre için toksik olduğundan, gereksiz kullanımdan kaçınılmalıdır.)
Öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağzınızı tek kullanımlık kağıt mendil ile örtün.
Mendili derhal çöp kutusuna atın ve ellerinizi su ve sabunla yıkayın. Kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içini kullanın.
Soğuk algınlığı veya grip benzeri semptomları olan kişiler ile 1 metreden yakın temastan kaçının.
Sadece size ayrılan sıralara oturun. Kimse oturmasa dahi diğer sıralara ve etrafta bulunan eşyalara zorunlu olmadıkça dokunmayınız. Arkadaşlarınızla kişisel bakım amacıyla kullandığınız eşyalarınızı, giysi, kalem silgi v.b. malzemelerinizi ortak kullanmayın.
DİKKAT: Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) enfeksiyonu, influenza virüsünün neden olduğu griple karıştırılmamalıdır. Hastalık süreci ve tedavisi oldukça çetin geçmektedir. Ayrıca bu enfeksiyonu geçirenlerde enfeksiyona bağlı kalıcı olabilecek hasarların ortaya çıkması söz konusu olabilir. Ayrıca enfeksiyonu geçirenlerin yeniden enfekte olabildiği tespit edilmiştir.
“OKULUMU SEVİYORUM. SORUMLULUKLARIMI BİLİYORUM.”
“ÇÜNKÜ BEN ARKADAŞLARIMLA BİRLİKTE OLMAK İSTİYORUM.” diyorsanız ÖYLEYSE KENDİNİZİ VE SEVDİKLERİNİZİ KORUYUN. TAŞIYICI OLMAYIN.
NOT: Covid-19 (koronavirüs) salgın hastalığı tedbirleri kapsamında merak ettiğiniz herşeye https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/ linkinden ulaşabilirsiniz.
Kaynakça:
https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/toplumda-salgin-yonetimi/COVID19- PandemiDonemindeHalkaAcikAlanlarinTemizlikVeDezenfeksiyonu-03052020.pdf
• COVID-19 Pandemi Döneminde Halka Açık Alanların Temizlik ve Dezenfeksiyonu
