Muş’un önemli geçim kaynaklarından biri olan şeker pancarının üretimi kota uygulamalarının ardından, suyun özelleştirilmesi nedeniyle de düştü. Tarlalarını yeteri kadar sulayamadıklarını belirten şeker pancarı üreticileri, devletten yeni su kanalları açmasını talep ediyor.
Muş’ta hasat mevsimine başlayan şeker pancarı üreticileri, kota uygulamasının ardından bu defa suyun özeleştirilmesi nedeniyle zor günler yaşıyor. Muş’ta en önemli geçim kaynaklarından biri olan şeker pancarının üreticileri,
özelleştirme politikaları nedeniyle zor durumda kaldı. Suyun özelleştirilmesi ve çeşitli firmaların elinde bulunması, üreticileri ilkbaharda suyu bulamaz duruma getirdi. Şeker pancarı üreticileri, suyun kendilerine dönüm başı 15 TL’den satıldığını belirterek, suyu alamayacak duruma geldiklerini belirtiyor. Üreticiler krizi aşmak için yeni yasal bir
düzenlemenin yapılmasını isteyerek, tarlalarını sağlıklı sulamak için yeni su kanalarının açılmasını istiyor. Şeker pancarı üretiminde tarlada çalışan kadınlar ise, yaşanan kriz nedeniyle emeklerinin karşılığını alamıyor. Fabrikalar tarafından alımına başlanan şeker pancarı, üretiminde ilkbaharda toprak hazırlığı, gübreleme, ekim bakımı, sulama, hasada kadar tüm işlemlerin yapılması gerekiyor. Bütün bunları yapan çiftçiler, hasat mevsimine kadar verdikleri emeğin karşılığını alamamaktan şikayet ediyor.
‘BELİMİZ KIRILDI’
Muş - Malazgirt arasında yaklaşık 3 bin şeker pancarı üreticisi su sorunu nedeniyle zor durumda. Malazgirt Hidroelertrik Santrali’nden (HES) dönüm başı 15 liradan satılan su ile pancar tarlalarını sulamaya çalışan çiftçiler, pancar üretiminin bu durumdan etkilendiğini, uygulamanın sürmesi durumunda da pancar üretiminin bitme noktasına geleceği uyarısında bulunuyor. Muş’ta 40 yıldır pancar üreticiliği yapan Halis Yabansu, pancar üretiminin eski önemini yitirdiğini belirtiyor. Pancara uygulanan kotadan dolayı zor durumda olduklarını ifade eden Yabansu, “Artık dayanacak durumda değiliz. Şimdi bunun hepsi kar olsa yine bizi kurtarmaz. Suyu dönüm başı 15 liradan alıyoruz. O da yeterli gelmiyor. Özel firma keyfi uygulama yapıyor. Bir de tarlamızı sulamak için yeteri kadar su kanalı yok.
İlkbaharda su kanalı yetersizliğinden, çiftçiler arasında kırgınlık, kavga oluyor. Bu tarlalarda binlerce kişi ekmek yiyor. Devlet bize mutlaka yeni su kanalarının açılması için yardım etmeli” diyor. Hasat mevsiminde pancarın çapası ve sökümü için ailece çalıştıklarını belirten Yabansu, şunları belirtiyor: “Suya verdiğimiz para ile masrafları
çıkarırsak, zararlı çıkarız. Bu sene hasat iyi değildi, iyi olsa da yine zarardır. çünkü bu hükümet masrafı ikiye katladı, kotayı da düşük uyguluyor. 3 kadın 15 lira ile tarlamızda çalışıyor. O kadınlara 15 lira verirken utanıyorum, ama kazanamıyoruz. 40 yıllık çiftçiyim bu işi bir daha yapmayacağım. Çünkü çiftçilere yönelik uygulanan kotalar, özeleştirmeler belimizi kırdı.”
ERKEĞE 20 KADINA 15 LİRA!
Tarlalarda hasat dönemlerinde pancarın çapası ve sökümünde çalışan kadınlar ise, günde 8 saat çalışmalarına rağmen emeklerinin karşılığını alamamaktan yakınıyor. Erkeklerden daha fazla çalışmalarına rağmen daha az ücret alan
kadınlar, her alanda olduğu gibi tarlada da haksızlığa maruz kalıyor. Tarlada çalışan Leyla Söylemez, şunları ifade ediyor: “Akşama kadar çapa ve söküm yapıyoruz, bu iş zor ama mecburuz. Burada kadınların çalışacağı başka iş yok.
Sadece hakkımızı versinler, başka bir şey istemiyoruz. Kadınlar tarlada erkeklerden daha iyi çalışıyor. Onlara 20 lira veriyorlar, bize 15 lira. Bu haksızlık ortadan kaldırılmalı...”
Tarla sahiplerinin kazanamadıklarından dolayı kendi haklarını alamadıklarını belirten Suheyla Şahin ise, “Ben 50 yaşındayım. Yıllardır tarla işinde çalışıyorum. Biz bu tarlada 4 kadın günlük 15 lira karşılığında çalışıyoruz. Bu hakkımız değil, ama mecburuz. Başka yapabileceğimiz bir iş yok. Devlet çiftçinin durumunu düzeltsin istiyoruz” dedi.
DİHA-13/10/2010
