Dewey Onlu Sınıflama Sistemi:
Melwil Dewey ABD “Amherst College” kütüphanesinde çalışırken 1873 yılında kütüphanedeki kitapların sınıflandırılması için
geliştirilmeye başladığı sınıflama sistemidir. İlk kez o kütüphanedeki kitaplara uygulamıştır.
Bilimlerdeki gelişme ile birlikte gelişen sistem ve bugün Kongre kütüphanesi ve OCLC içinde uzman ekiplerden oluşan bir komite
tarafından gözden geçirilerek güncellenmektedir. En son baskısı (DDC 23) 2011 yılında yayınlanmıştır.
Dewey Onlu Sınıflandırması, dünyada en yaygın kullanılan
sınıflandırma sistemidir. 135’den fazla ülkedeki kütüphaneler,
kolleksiyonlarını düzenlemek ve erişim sağlamak için DOS’u kullanıyor;
DOS numaraları, 60 ülkenin ulusal bibliyografyasında yer almaktadır.
Her tür kütüphane, Dewey numaralarını günlük olarak uygular ve çeşitli araçlar (WorldCat, OCLC Online Toplu Katalog gibi) aracılığıyla bu numaraları paylaşır. Dewey, ayrıca, Web’deki kaynakları tarama mekanizması biçiminde başka amaçlar için de kullanılmaktadır.
Dewey Onlu Sınıflama Sistemi:
Dewey’nin güçlü yanlarından bir tanesi, sistemin, ulusal bibliyografya organı (olan) Kongre Kütüphanesi’nde geliştirilmesi ve bakımının yapılmasıdır. Dewey yazı işleri ofisi, sınıflandırma uzmanlarının Kütüphane’nin katalogladığı eserlere yıllık olarak 110,000 DOS numaraları verdikleri, Kongre Kütüphanesi’nin Onlu Sınıflandırma Bölümü’nde yer almaktadır. Yazı işleri ofisinin Onlu Sınıflandırma Bölümü bünyesinde yer alması, editörlerin, Sınıflandırma’ya dahil edilmesi
gereken literatürdeki eğilimleri (trendleri) saptayabilmelerini
kolaylaştırmaktadır. Editörler, önerilen cetvel revizyonlarını ve genişletmelerini hazırlarlar ve önerileri, üzerinde görüşülmesi ve ne yapılacağının belirlenmesi için, Onlu Sınıflandırma Yazı İşleri Politika Komitesine gönderirler.
Komite 10 üyeden oluşan uluslararası bir kuruldur; asıl işlevi,
değişiklikler, yenilikler ve Sınıflandırma’nın genel olarak geliştirilmesi konularında editörlere ve OCLC Forest Press’e tavsiyelerde
bulunmaktır (danışmanlık yapmak). Komite, DOS kullanıcılarının menfaatlerini temsil eder; üyeleri, milli (halk), özel ve akademik kütüphaneler ile kütüphane okullarından seçilir.
Dewey Onlu Sınıflama Sistemi:
Dewey Onlu Sınıflama Sisteminin 1927 yılında yayınlanan 15. baskısı genel
kütüphaneler için tasarlanmış "standart baskı" kavramı ile hayata geçirilmiştir. Bu baskı 1962 yılında Türkçeye çevrilmiştir. Son olarak da 1989 yılında yayınlanan orijinalinin 20. basımı bazı konular Türkiye ve Türkçe kullanımına uygun olarak uyarlanarak 1993 yılında Milli Kütüphane tarafından Türkçe olarak yayınlanmıştır.
Başta Milli Kütüphane ve Halk kütüphaneleri olmak üzere pek çok kütüphanede kullanılan Dewey Onlu Sınıflama Sistemi’nin ilk elektronik kopyası 1993 yılında oluşturulmuştur. Çevrimiçi WebDewey ve Kısaltılmış WebDewey üç ayda bir güncellenmektedir. Böylelikle konu başlıklarına erişimi sağlayan “relative İndex”
aracılığı ile de daha kolay erişim ve kullanım sağlanan bir yapıya kavuşmuştur.
Dewey Onlu Sınıflama Sistemi değişik basımları Türkçeye uyarlanarak çevirilip yayımlandığı için, ülkemiz kütüphanelerinde de yaygın olarak tanınan ve kullanılan bir sistemdir.
İlk basımı 1876 yılında A.B.D.’de yayımlanan bu eserin, Türkiye’de 1962 yılında 15. Basımının Türkçesi yayımlanmıştır. 20. Basımı da Millî
Kütüphane’nin Sistematik Kataloğu için Türkçe’ye çevirtilip 1993 yılında yayımlanmıştır. Bu Türkçe yayınların en önemli özelliği Türk Dili, Türk Edebiyatı, Hukuk, İslam Dini, Yönetim ve Türk Tarihi gibi konuların
orijinalinden ayrı olarak ülkemiz kullanımına göre uyarlanması ve konu eklenmesidir.
Dewey Onlu Sınıflama Sistemi:
Türkçe’ye DOS 20 adı ile çevrilip yayımlanmış olan bu eser dört ciltten ve binlerce sayfadan oluşan çok kapsamlı, hacimli, küçük kütüphaneler için karmaşık yapıda bir eserdir. Buna karşılık Türkiye kütüphanelerinin
büyük bir bölümü, özellikle de, çocuk, okul ve özel kütüphanelerin
dermeleri birkaç bin ciltten oluşan, dünya ölçülerine göre “küçük” olan kuruluşlardır. Durum bu olunca,
DOS 20’nin bu kütüphanelerde kullanılma şansı yok derecededir (Adı geçen
eserin, özgün metinleri yanında birer de kısaltılmış basımı yayınlanmakta olmasına rağmen, Türkiye kütüphanelerinin ihtiyacını karşılayacak düzeyde olan o kısaltılmış metinlerin dilimize kazandırılması için, şimdiye kadar hiçbir çaba gösterilmemiştir). Buna Karşılık Halk kütüphaneleri Merkezi
kataloglama sistemi içinde sınıflama işlemleri yapıldığı için DOS’20 nin tam basımı kullanılmakla birlikte bu kılavuz onlar içinde yol gösterici ve sistem içindeki konulara erişim açısından da yardımcı bir kaynak niteliği taşıyacaktır.
