Spor Atlarında Performans Artırıcı Maddelerin Analizleri ve Önemi

Spor Atlarında

Performans Artırıcı

Maddelerin Analizleri ve Önemi

Araştırma Görevlisi Dr Efe Kurtdede

1. Spor Atları, At Yarışları ve Atlarda Yarış Performansını Etkileyen Faktörler 2. Atlarda Egzersiz ile Enerji Üretimi ve Performans İlişkisi

3. Doping Amacı ile Kullanılan Maddelerin Sınıflandırılması, Kullanım Amaçları ve Uygulanma Yolları ve Metabolizması

4. Merkezi Sinir Sistemini Etkileyen Maddeler 5. Otonom Sinir Sistemini Etkileyen Maddeler 6. Anabolik Maddeler

7. Hormonlar

8. İdrar Söktürücüler

9. Kan ve Kan Yapımını Artıran Maddeler 10. Ara Sınav

11. Solunum Yollarını Genişleten Maddeler 12. Metabolik Destek Maddeleri

13. Doping Kontrolü

14. Doping Etkili Maddelerin Analiz Yöntemleri

Atlarda Egzersiz ile Enerji

Üretimi ve Performans İlişkisi

Atlarda Egzersiz ve Performans İlişkisi

• Egzersiz,

• Sağlıklı kalmak

• Fiziksel durumu geliştirmek

• Egzersiz atlar için önemli bir fiziksel aktivitedir

• Ritmi, şiddeti, süresi

• Antrenman,

• Kaslarda güç artırımı

• İşlevsel uyum

• Bilimsel program

Atlarda Egzersiz ve Performans İlişkisi

• Atlarda egzersizle

• Performans artışı

• Hastalık risk düşüşü

• Kaslarda, myoglobin artışı, mitokondri aktivitesi, glikojen depolanması, aerobik metabolizmaya ait enzimler, yağ metabolizmasına dair enzimler, kas içi yağ miktarı, liftipleri, kılcal damar sayısı

• Fizksel aktivitelere uyum öncelikle kardiyovasküler sistemde başlar,

• Kalp kası (4 aylık zorlayıcı egzersiz ile %30 kitle artışı, kasılma gücü artışı), vaskülarizasyon

• Egzersiz sırasında, ortaya çıkan metabolitleri ve CO₂’i

• Egzersiz sırasında kanda sitokinler düzeyleri artışı

• Serum enzim AST, CK, LDH, adenilat kinaz aktivitelerindeki artışlar

• Aşırı artışlar rabdomyoliz veya beslenmeye bağlı kas distrofillerini gösterir.

Yarış Sırasında Vücutta Oluşan Fizik-Kimyasal Olaylar

• Yarış sırasında hayvanda özellikle çizgili kas, dolaşım ve solunum sistemi, sıvı elektrolit, asit-baz dengesinde önemli değişimler olur.

• İstirahat halinde kalbin atımı 25-40 atım/dk, yoğun egzersiz veya yarış 200-250 atış/dakika

Yarış Sırasında Vücutta Oluşan Biyokimyasal Olaylar

• Yarış sırasında atta kas, dolaşım ve solunum sistemi çok faal durumdadır.

• Hormonal sistem (enerji verici-yıkımlayıcı-salıverici, yapıcı-onarıcı)

• Katekolaminler,

• Glikokortikoidler

• GH, Tiriod

• İnsülin

• Anabolik hormonlar

Egzersiz Sonrası Toparlanma

• Fosfat Depolarının Yenilenmesi

• Glikojen Depolarının Yenilenmesi

• Laktik Asit Metaboliması

• Myoglobin

• Tiroid hormonları, mitokondride hücresel solunumu uyararak oksijenin kullanım hızı ile enerji üretim hızını arttırır (en belirgin iskelet, kalp kası)

• Glikokortikoidler atlar da dahil olmak üzere çoğu hayvan türünde kortizol (glikokortikoid) düzeyleri egzersiz döneminde ve hemen egzersiz sonrasında artış gösterir.

Kas ve Enerji

• Kasta iki tip hücre söz konusudur:

• Hızlı-glikolitik kas hücresi (beyaz)

• Yavaş-oksidatif kas hücresi (kırmızı)

Teşekkürl

er