Türkiyede ilköğretim 2. kademe 8. sınıf öğrencilerinin müzik dersinden edindikleri kazanımlar üzerine bir çalışma

(1)

T.C.

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANABİLİM DALI MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI

TÜRKİYEDE İLKÖĞRETİM 2. KADEME 8. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN MÜZİK

DERSİNDEN EDİNDİKLERİ KAZANIMLAR ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

YÜKSEK LİSANS TEZİ

DANIŞMAN

Yrd. Doç. Dr. Sema SEVİNÇ

HAZIRLAYAN Ayçin GÜRLER (ÖNER)

(2)

ÖZET

Bu araştırma, İlköğretim 2. kademe sekizinci sınıf öğrencilerinin, Müzik dersi müfredat programındaki, kazanımlara gösterdikleri yeterliliklerin incelenerek, müzik eğitimine katkısının sağlanması amacıyla yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye’nin çeşitli illerinde görev yapan öğretmenlerin, müfredattaki kazanımlarla ilgili görüşleri araştırılmış ve değerlendirilmiştir.

Araştırmanın evrenini; müzik öğretmenleri, ilköğretim 2. kademe 8. sınıf öğrencileri, örneklemini ise; Türkiye’nin çeşitli illerinde görev yapan 80 tane müzik öğretmeni oluşturmaktadır.

Türkiye’nin çeşitli illerinde görev yapan, 80 müzik öğretmenine anket uygulanarak, görüşleri alınmış ve elde edilen bulgular tablolar halinde sunulmuştur.

Bu araştırmada elde edilen bulgulara göre; müzik öğretmenleri müzik dersi müfredat programında bulunan kazanımların gerçekleşme düzeyine ilişkin görüşlerinde; bazı kazanımların yeterli düzeyde gerçekleştiği, bazı kazanımların kısmen gerçekleştiği, bazılarının ise gerçekleşme düzeyinin yeterli olmadığı görüşünde birleşmişlerdir.

Araştırmanın, müzik dersi müfredat programının hazırlanması sırasında, benzer öğretmen görüşlerinden faydalanarak daha etkin bir müzik eğitim sisteminin hazırlanmasına katkı sağlaması umulmaktadır.

(3)

ABSTRACT

This study has been carried out in order to observe the competence of secondary school grade 8 students that they perform towards acquisitions in music curriculum. It aims to contribute to music education at schools using those findings. In this respect, the opinions of teachers working in various cities in Turkey about the acquisitions in music lessons curriculum are investigated and assessed.

The surrounding of the research is consisted of teachers of music while the samples are secondary school grade 8 students.

A questionaire has been applied to 80 teachers working in various cities in Turkey, their opinions have been recorded and the findings have been put forward in charts.

According to the findings; in their point of view about the realization of acquisitions in the curriculum of music lesson; music teachers agreed on that while some of them are obtained by the pupils adequately, the others’ realization level is not sufficient enough.

It’s hoped that this study contribute to be prepared a more effective music education by profitting from teachers’ opinions during the process of setting up music lesson curriculum.

(4)

TEŞEKKÜR

Yüksek lisans eğitimim boyunca desteklerini esirgemeyen değerli hocam ve tez danışmanım Yrd. Doç. Dr. Sema SEVİNÇ’e yoğun çalışmalarına rağmen veri analizinde yardımını esirgemeyen Doç. Dr. Ali Murat Sünbül’e, tablo oluşturma ve düzenlemede destek sağlayan sevgili Emine Öner’e, anketi dolduran değerli müzik öğretmenlerine, manevi desteğini hiçbir zaman esirgemeyen aileme ve sevgili eşim Ali Kerim Öner’e sonsuz teşekkür ederim.

(5)

İÇİNDEKİLER

ÖZET ...ii

ABSTRACT...iii

TEŞEKKÜR...iv

İÇİNDEKİLER ...v

TABLOLAR LİSTESİ ...vi

I.GİRİŞ ...1 1.1. Problem ...2 1.2. Amaç ...2 1.3. Araştırmanı Önemi ...2 1.4. Sınırlılıklar...2 1.5. Sayıtlılar ...3 1.6. Araştırmanın Yöntemi...3 1.7. Evren-Örneklem ...3

1.8. Veri Toplama Araçları ...3

1.9. Verilerin Analizi ...3

II. KURAMSAL TEMELLER... 2.1. Müziğin ve Eğitimin Tanımları ...4

2.2. Eğitim Müziği...5

2.3. Müzik Eğitimi...6

2.4. Müzik Eğitiminin Genel Kapsamı ...7

2.5. Müzik Eğitiminin Temel İlke ve Amaçları ...8

2.6. Ülkemizde Müzik Eğitimi...9

2.7. Müfredat Programının Genel Yapısı...10

2.8. Müzik Kuramları Eğitiminin Temel Amaçları ...11

2.9. Program Geliştirme...12

III. BULGULAR VE YORUM ...14

IV. SONUÇ VE ÖNERİLER ...44

4.1. Sonuç...44 4.2. Öneriler ...45 KAYNAKÇA ...46 EKLER ...48

(6)

TABLOLAR LİSTESİ

MÜZİK DERSİNDEKİ KAZANIMLARIN GERÇEKLEŞME DÜZEYİ

Tablo 1: İstiklal marşını ve toplum hayatımızda önemli yer tutan diğer marşları doğru ve

etkili söyleyebilir...14

Tablo 2: Türk toplum ve topluluklarının müzik kültüründen uygun örnekleri isteyerek dinler ...14

Tablo 3: Düzeyine uygun iki sesli örnekleri ...15

Tablo 4: Uluslar arası müzik türlerini dinlemekten hoşlanır ...15

Tablo 5: Yaptığım müzik çalışmalarını sergiler...16

Tablo 6: Yurdumuzdaki müzik türlerinden seçkin örnekleri seslendirebilir ...16

Tablo 7: Atatürk’ün belirlediği müzik ilkeleri doğrultusunda yapılan çalışmaları ve sağlanan gelişmeleri anlatabilir ...17

Tablo 8 : Atatürk’ün güzel sanatlar içinde müziğe verdiği önemi kavrayabilir...17

Tablo 9 : Müzik etkinliklerini takip edebilir ...18

Tablo 10 : Müzikle ilgili bireysel arşiv oluşturabilir...18

Tablo 11 : Müzikte tonal dizileri tanıyabilir ...19

Tablo 12 : Müzikte makam dizilerini tanır ...19

Tablo 13 : dinlediği müziklerdeki tonal ve makamsal etkileri ayırt edebilir...20

Tablo 14 : Bildiğim ezgilere basit ritim eşlikleri yazmaktan hoşlanır ...20

Tablo 15 : Bildiği ezgilere basit ezgisel eşlik yazmaktan zevk alır ...21

Tablo 16 : Halk türkülerinin yaşanmış öykülerini canlandırabilir ...21

Tablo 17 : Farklı ve tekrarlanan bölümlerden oluşan ritim kalıpları yaratabilir...22

Tablo 18 : Müzikte bilişim teknolojilerinden yararlanabilir...22

Tablo 19 : Ulusal ve uluslar arası alanda tanınmış müzik sanatçılarını araştırır ...23

(7)

Tablo 21 : Dinlediği değişik türdeki müziklerle ilgili duygu ve düşüncelerini açıklayabilir..24

Tablo 22 : Halk türkülerinin yaşanmış öykülerini araştırabilir...24

Tablo 23 : Popüler müzik türlerine ilişkin seçkin örneklerden dağarcık oluşturmaya istekli olur...25

Tablo 24 : Atatürk’ün yeni müzik kurumlarımızın açılmasında ve müzik sanatçılarının yetiştirilmesindeki önderliğini anlayabilir...25

Tablo 25 : Temel müzik yazı ve öğelerini kullanır ...26

Tablo 26 : Bildiği müziklerde aynı ve farklı bölümleri ritim çalgılarıyla ayırt edebilir ...26

Tablo 27: Ergenlik dönemi ses değişim özelliklerini fark eder ...27

Tablo 28 : Müzikte hız ve gürlük basamaklarını uygular...27

Tablo 29 : Ses ve çalgı gruplarını oluşturmaya istekli olur ...28

Tablo 30 : Öğrendiği notaları seslendirir...28

MÜZİK DERSİNDEKİ KAZANIMLARIN BAYAN –ERKEK ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE GERÇEKLEŞME DÜZEYİ Tablo 1: İstiklal marşını ve toplum hayatımızda önemli yer tutan diğer marşları doğru ve etkili söyleyebilir...29

Tablo 2: Türk toplum ve topluluklarının müzik kültüründen uygun örnekleri isteyerek dinler 29 Tablo 3: Düzeyine uygun iki sesli örnekleri seslendirir ...30

Tablo 4: Uluslar arası müzik türlerini dinlemekten hoşlanır ...30

Tablo 5: Yaptığım müzik çalışmalarını sergiler...31

Tablo 6: Yurdumuzdaki müzik türlerinden seçkin örnekleri seslendirebilir ...31

Tablo 7: Atatürk’ün belirlediği müzik ilkeleri doğrultusunda yapılan çalışmaları ve sağlanan gelişmeleri anlatabilir ...32

Tablo 8 : Atatürk’ün güzel sanatlar içinde müziğe verdiği önemi kavrayabilir...32

Tablo 9 : Müzik etkinliklerini takip edebilir ...33

(8)

Tablo 11 : Müzikte tonal dizileri tanıyabilir ...34

Tablo 12 : Müzikte makam dizilerini tanır ...34

Tablo 13 : dinlediği müziklerdeki tonal ve makamsal etkileri ayırt edebilir...35

Tablo 14 : Bildiğim ezgilere basit ritim eşlikleri yazmaktan hoşlanır ...35

Tablo 15 : Bildiği ezgilere basit ezgisel eşlik yazmaktan zevk alır ...36

Tablo 16 : Halk türkülerinin yaşanmış öykülerini canlandırabilir ...36

Tablo 17 : Farklı ve tekrarlanan bölümlerden oluşan ritim kalıpları yaratabilir...37

Tablo 18 : Müzikte bilişim teknolojilerinden yararlanabilir...37

Tablo 19 : Ulusal ve uluslar arası alanda tanınmış müzik sanatçılarını araştırır. ...38

Tablo 20 : Geleneksel Türk müziklerine ilişkin türleri ayırt edebilir...38

Tablo 21 : Dinlediği değişik türdeki müziklerle ilgili duygu ve düşüncelerini açıklayabilir39 Tablo 22 : Halk türkülerinin yaşanmış öykülerini araştırabilir...39

Tablo 23 : Popüler müzik türlerine ilişkin seçkin örneklerden dağarcık oluşturmaya istekli olur...40

Tablo 24 : Atatürk’ün yeni müzik kurumlarımızın açılmasında ve müzik sanatçılarının yetiştirilmesindeki önderliğini anlayabilir...40

Tablo 25 : Temel müzik yazı ve öğelerini kullanır ...41

Tablo 26 : Bildiği müziklerde aynı ve farklı bölümleri ritim çalgılarıyla ayırt edebilir ...41

Tablo 27: Ergenlik dönemi ses değişim özelliklerini fark eder ...42

Tablo 28 : Müzikte hız ve gürlük basamaklarını uygular...42

Tablo 29 : Ses ve çalgı gruplarını oluşturmaya istekli olur ...43

(9)

BÖLÜM I GİRİŞ

Eğitim, insan yaşamında davranış değişikliği oluşum sürecidir. Bu sürecin değişkenlerinden öğrenci, öğretmen ve okul, eğitimin gerçekleşmesinde temel unsurları oluşturur. Eğitim çeşitli boyutlarda gerçekleştirilir. Bu boyutlardan biri de müzik eğitimidir. Bu eğitim sürecinde öğrenciye olumlu ve kalıcı davranışların kazandırılması amaçlanır.

Müzik eğitimi yalın ve özlü anlamıyla “bireye kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak belirli müziksel davranışlar kazandırma ya da davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak, belirli müziksel değişiklikler oluşturma süreci olarak tanımlanabilir.”(Uçan, 1990)

Ülkemizde müzik eğitimini öncelikle, örgün eğitim kurumları vermektedir. Üniversitelerin eğitim fakültesi güzel sanatlar eğitimi müzik öğretmenliği anabilim dalı programından mezun olan öğretmenlerin verdiği eğitimle yapılan bu müzik eğitiminde, ilk öğretim 2. kademede öğrenim gören öğrencilerin müfredat kitaplarındaki konuları nedenli öğrenebildikleri ise tartışmalı bir konudur. Öğrencilerin, müziksel davranış değişikliği ve becerilerini kazanmada daha etkili daha zevkli bir eğitim programının uygulanması şüphesiz ki müzik eğitiminde atılacak önemli bir adımdır.

Toplumların gelişmişlik düzeyi, eğitim sistemlerinin işleyişiyle ölçülür. Bireylerin yetenek ve ilgileri doğrultusunda yetişmeleri uygulanan eğitim politikaları ve yeterliliklere bağlıdır. Yetenek ve ilgileri doğrultusunda eğitim alan bireyler ruhen sağlıklı ve mutlu insanlar olurlar ki bu da toplumların gelişmesinde önemli bir rol oynar.

Eğitimin toplumları ve bireyleri yönlendirmede ve değiştirmede bu denli önemli olduğu bu noktada, müzik eğitiminin amacı da; bireylerin ve toplumların bu eğitim süreci içinde yaratma duygularını geliştirmek, müziksel beğeniler kazandırmak ve müzik kültürlerini geliştirmektir.

Bütün bu amaçlardan yola çıkarak; müzik dersindeki kazanımların öğrenciler açısından ne derece algılandığı ve yeterli düzeyde gerçekleştiğini belirlemek, müfredatın daha geçerli ve öğrenci düzeyine uygun olarak hazırlanmasını sağlamak, müzik eğitim sürecinde şüphesiz ki önemli bir aşamadır.

Buradan yola çıkarak bu araştırmada problem cümlesi şu şekilde oluşturulmuştur.

(10)

1.1. Problem

Türkiye’de, ilköğretim 2. kademe 8. sınıf öğrencilerinin müzik derslerinden edindikleri kazanımlar sonucunda, öğrencilerin müzik eğitimine ilgileri ve yeterlilikleri nelerdir.?

Bu anlayışla şu alt problemlere cevap aranacaktır.

- İlköğretim 2. kademe 8. sınıf öğrencilerinin müzik dersinden edindikleri kazanımlar dinlenilen müzik türü üzerinde ne derece etki etmektedir.?

- İlköğretim 2. kademe 8. sınıf öğrencilerinin müzik derslerinden edindikleri kazanımlar çalgı çalabilme becerisine ne derece etki etmektedir.?

- İlköğretim 2. kademe 8. sınıf öğrencilerinin müzik dersinden edindikleri kazanımlar sesini doğru kullanabilmesine ne kadar etki etmektedir.?

- İlköğretim 2. kaseme 8. sınıf öğrencilerinin müzik dersinden edindikleri kazanımlar müzik kültürünün oluşmasına ne kadar etki etmektedir.?

1.2. Amaç

Bu çalışmada; müzik eğitimi gören ilköğretim 2. kademe 8. sınıf öğrencilerinin, 3 sene boyunca aldıkları müzik eğitimi sürecinin sonunda edindikleri, birikim ve kazanımları ile bu kazanımları yaşamlarında uygulayabilme becerileri ve daha etkili bir müzik eğitiminin neler olabileceği konusunda araştırma yapmak amaçlanmıştır.

-

1.3. Araştırmanın Önemi

Bu araştırma; İlköğretim 2. kademe 8. sınıf öğrencilerinin, müzik dersi müfredat programındaki kazanımlara gösterdikleri yeterliliklerin ne düzeyde olduğunun tespiti ile, ilköğretimde, daha etkili bir müzik öğretim programının geliştirilmesini sağlaması açısından ve daha önce böyle bir araştırmanın yapılması bakımından önem taşımaktadır.

1. 4. Sınırlılıklar

Bu araştırma;

- Eğitim dönemi olarak, ilköğretim 2. kademe 8. sınıf,

(11)

1.5 Sayıltılar

Bu araştırmada;

- Araştırma için belirlenen yöntemin uygun olduğu,

- Araştırma için ulaşılan kaynaklar ve elde edilen verilerin yeterli, olduğu, - Yazılı kaynaklardan elde edilen verilerin gerçeği yansıttığı,

- Veri toplama aracının geçerli ve güvenilir olduğu,

- Örneklem grubundaki öğretmenlerden alınan dönütlerin gerçek durumu yansıttığı, - Örnekleme alınan grubun evreni temsil ettiği temel sayıtlılardan hareket edilmektedir.

1. 6 .Araştırmanın Yöntemi

Araştırmada; “tarama” ve “anket” yöntemi kullanılmıştır. Durum tespitine yönelik bir model esas alınmış, betimsel yöntemlerden faydalanarak büyük örneklem gruplarını hedefleyen anketler yoluyla veriler betimsel ve sayısal olarak elde edilmiştir.

1.7. Evren –Örneklem

Bu araştırmanın evrenini; müzik öğretmenleri, örneklemini ise; Türkiye’nin çeşitli illerinde görev yapan 80 tane müzik öğretmeni oluşturmaktadır.

1.8. Veri Toplama Araçları

Veriler, belgesel tarama yöntemi ile durum saptamaya yönelik olarak araştırmacı tarafından hazırlanan anketlerin uygulanması ve geri dönüşü ile toplanmıştır.

Anketi oluşturan sorular müfredattaki kazanımların soruya dönüştürülmesi ile oluşturulmuştur. Sorularda likert ölçek türü kullanılmıştır.

1.9. Verilerin Analizi

Araştırmada Müzik öğretmenlerine uygulanan anket sonunda elde edilen anket sonuçlarının, bağımsız Ti testi tekniği ile analizine ulaşılmıştır.

(12)

BÖLÜM II

KURAMSAL TEMELLER

2.1. Müziğin ve Eğitimin Tanımları

Müziğin değişik tanımları yapılmıştır. Uçan’a (1993) göre:

“Yalın ve özlü anlatımıyla müzik; duygu, düşünce, izlenim ve tasarımları ve başka gerçeklerin de katkısıyla belli durum, olgu ve olayları, belli bir amaç ve yöntemle, belirli bir güzellik anlayışına göre belirleştirerek biçimlendirilmiş seslerle işleyip anlatan estetik bir bütündür. Bu bütün hem süreç, hem ürün hem de her ikisi ile birlikte iç içe yani “süreç/ürün” ya da “ürün/süreç” olarak kendini belli eder, ortaya çıkar.

Bir başka tanıma göre;

“Müzik insan ya da çalgı seslerinin, belli bir biçimsel güzellik ya da duygusal ifade yaratacak biçimde düzenlenerek bir araya getirilmesini içeren sanat dalıdır”(Ana Britannica, 1994)

Küçüköncü’ye (1990) göre: “Müzik insanın günlük hayatı boyunca içinde yaşadığı bir ses atmosferidir. Bazen bir eğlence aracı olarak, bazen bir anlatım aracı olarak, bazen üzüntü ve sevincimize bir arkadaş olarak rahatlatıcı ve dinlendirici olarak, müzik daima yaşantımızın içindedir.(Girit, 1998)

“Müzik, insanlığın ahlakını arındıran, kutsal bir bilimdir”(Dede Efendi). Müzik bir güzellik ve iyilik eğitimi aracıdır(Yönetken, H, )

Müziğin tanımından yola çıkarak eğitim müzik eğitiminin tanımlarını şöyle sıralayabiliriz.

“Eğitim; önceden belirlenmiş amaçlara göre insanların davranışlarında, belli gelişmeler sağlamaya yarayan planlı etkilerdir.

Ertürk’e (1972 ) göre: “Bireyin davranışında, kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecine eğitim denir.”

Müzik eğitimi, bireyin, içinde yaşadığı, her gün yüz yüze olduğu müziksel çevresiyle sağlıklı bir etkileşimde olmasını sağlar. aynı zamanda;

(13)

Müzik eğitimi, eğitim kurumlarında bireye temel müzik kültürü kazandırmanın yanında müziksel araç ve gereçlerle tanışma ve çalışma müziksel davranışlar kazanma olanağı sağlar.

2.2. Eğitim Müziği

Eğitim Müziği; Türkiye’de orta öğretim düzeyinde ele alınarak tanımlanırsa geleneksel ve çağdaş, teksesli ve çok sesli, yerel, ulusal ve evrensel nitelikli müziklerimizden, ortaöğretim müzik öğretimi programlarının amaçları doğrultusunda öğrenciye kazandırılmasında ve gerçekleştirilmesinde eğitim-öğretim malzemesi olarak kullanılmak üzere amaçlara, öğrencilere, belli eğitim-öğretim ilkelerine ve belli estetik ölçütlere uygun olarak seçilen örneklerden oluşan bir dağarcıktır…”(Uçan 1990 b) ( Yağışan, 1995).

Müziğin eğitimsel işlevleri denilince, eğitimsel yaşamda müziğin gördüğü yaptığı iş, üstüne düşen görev, oynadığı rol, gösterdiği önemli etki, bulunduğu anlamlı yardım ve katkı ile sağladığı anlamlı destek ve yarar anlaşılır.

Müziğin eğitimsel işlevleri esas olarak müziğin eğitimsel amaç ve gereksinimlere göre, eğitimsel amaç ve gereksinimler doğrultusunda, eğitimsel amaç ve gereksinimlere hizmet edici biçimde yaratımı-yapımı, gerçekleştirimi ve kullanımı temeline dayanır.

Bu bağlamda müziğin eğitimsel işlevleri müziğin bireysel, toplumsal, kültürel ve ekonomik işlevlerinin düzenli, sağlıklı, tutarlı, etkili, verimli ve yararlı bir biçimde gerçekleşmesini ve gelişmesini sağlayıcı tüm müziksel öğrenme-öğretme etkinliklerini, bu etkinliklere ilişkin planlama, düzenleme ve örgütlenmeleri ve bütün bunlara ilişkin yapı ve işleyişleri kapsar.(Uçan, 1997)

Müziğin ilköğretim çağı çocuğunun yaşamındaki vazgeçilmez yeri ve önemi nedeniyledir ki müzik; ilköğretimde hem sağlam bir eğitim temeli, hem anlamlı bir eğitim boyutu, hem kullanışlı bir eğitim aracı, hem etkili bir eğitim yöntemi, hem de önemli bir eğitim alanıdır.

İlköğretimde müzik eğitimi ise; genel müzik eğitimini kapsar, ve ağırlık verir.Ancak, bunun yanı sıra, çocuğun müziksel gelişimine, müziksel eğilimine ve geleceğe dönük müziksel beklentilerine bağlı olarak özengen ve mesleksel müzik eğitimine ilişkin belirli düzenleme ve uygulamalara da yer verir.

(14)

2.3. Müzik Eğitimi

Müzik eğitimi okullarda ve okul dışında gerçekleşmektedir. Eğitime yönelik müzik eğitimi etkinlikleri okullarımızda programdır ve öğretmen tarafından gerçekleştirilir. Bunda hedef eğitim ve hedef davranışları da müzik eğitim etkinlikleridir.( Girit, 1998)

Uçan’a (1993,)göre: “Genel müzik eğitimi”,okul,bölüm,kol,dal ve program ayrımı gözetmeksizin, her düzeyde, herkese yönelik olarak yapılan müzik öğretimidir.Bu bakımdan “genel öğretim’in ana boyutlarından, müzik dışı “mesleki ve teknik öğretim’in ise tamamlayıcı bütünleyici ve zenginleştirici boyutlarından (öğelerinden ) biridir. “Özengen müzik öğretimi, müziğe veya onun belirli bir dalına genel ilginin ötesinde özel ilgi duyan ve onu biraz daha ileri derecede öğrenmeye istekli olanlara ve müziği bir kazanç gözetmeksizin yalnızca zevk için yapmak isteyenlere yönelik olarak yapılan müzik öğretimidir. “Mesleki müzik öğretimi” ise, müzik alanının veya bu alanın belirli bir dalını meslek olarak seçen, seçmek isteyen, seçme eğilimi gösteren veya seçme olasılığı bulunan kimselere yönelik olarak yapılan müzik öğretimidir.”

Müzik eğitimi denilen “müziksel davranış kazandırma” ya da “müziksel davranış değiştirme” sürecine, davranış kazanmayı ya da davranış değişmesini sağlayan dış kaynak açısından bakıldığında olup biten şey müzik öğretme veya müzik öğretimi, davranış kazanan ya da davranışı değişen bir şey açısından bakıldığında olup biten şey ise “müzik öğrenme” veya “müzik öğretimidir”.( Girit, 1998)

Müzik eğitimi, müzik sanatının eğitimle aynı düzlemde buluşmasıyla hem bir eğitim aracı hem de eğitim alanı olarak yer alır; bir sanat dalı olarak üstlendiği bireysel, toplumsal, kültürel ve ekonomik iş görülerin sağlanmasında önemli rol oynar.Müzik eğitimi belirtilen tüm bu özellikleri nedeniyle tarih boyunca, kimi zaman devlet ya da din adamlarınca, kimi zaman ise asker-sivil yöneticiler, tıp adamları tarafından önde gelen bir eğitim aracı olarak kullanılmıştır.

Müziğin Eğitimsel iş görüleri, genelde dört türlüdür. Eğitim boyutu olma, eğitim aracı olma, eğitim yolu/yöntemi olma, eğitim alanı olma(Uçan, 1997)

Eflatun (M.Ö. 428-348), bir eğitim aracı olarak müzik eğitiminin gerekliliğini şöyle dile getirmektedir: Müziğin verdiği ince duygularla arınmış bir hayal ve müzikle eğitilmiş bir zihin, günlük ilişkilerinde kaba olamaz.

Müzik Öğretiminde temel olan, öğrencinin müzikal gelişimini sağlamaktır. Müziğin amacı “güzeli ifade etmek olduğuna göre, öğrenciden önce bunu beklemek gerekir. Ön planda teknik yeteneğin değil, ifade zenginliğinin ve öğrencinin içinde kaynayan müzik duygusunun

(15)

fışkırması gelmektedir. Öğretmenin asıl başarısı, öğrencisini işte bu yolda yürütmeye başlamasıyla belirecektir(Fenmen, 1991)

2.4. Müzik Eğitiminin Genel Kapsamı

Müzik eğitiminin genel kapsamını davranışsal ve içeriksel olmak üzere iki açıdan ele alabiliriz.

Davranışsal açıdan ele alındığında, müzik eğitimi, temelde şunları kapsar: - Müziksel işitme-okuma-yazma eğitimi

- Şarkı söyleme eğitimi - Çalgı çalma eğitimi - Müzik dinleme eğitimi - Müziksel yaratma eğitimi - Müziksel bilgilenme eğitimi - Müziksel beğeni geliştirme eğitimi - Müziksel kişilik kazanma eğitimi - Müziksel duyarlılığı arttırma eğitimi

- Müziksel iletişim ve etkileşimde bulunma eğitimi - Müzikten yararlanma eğitimi

İçeriksel açıdan ele alındığında ise, müzik eğitimi, temelde şunları kapsar: - Müziksel işitim (kulak) eğitimi

- Ses eğitimi - Çalgı eğitimi

- Müziksel devinim ve ritim (tartım eğitimi) - Müzik bilgisi eğitimi

- Beğeni eğitimi

- Müziksel kişilik eğitimi - Müziksel duyarlılık eğitimi

- Müziksel iletişim ve etkileşim eğitimi

(16)

2.5. Müzik Eğitiminin Temel İlke ve Amaçları

Müzik eğitiminin ilke ve amaçları, kuşkusuz, eğitimin türüne, düzeyine, süresine ve içeriğine bağlı olarak değişiklikler gösterir. Ancak, niteliği ne olursa olsun, her tür ve düzeydeki müzik eğitiminde önemli ölçüde geçerliliği olan birtakım temel ilke ve amaçlar de vardır.

Bilindiği gibi, müzik ve onunla ilgili insan davranışı son yıllarda önemli bir değişim içindedir. Müziğin değişik türlerinde çalışan besteciler ve yorumcular, hem kendilerinde hem de bebek, çocuk, genç, yetişkin ve yaşlılarda yeni duyuşların oluşmasına yol açan yeni yaratma, işleme ve yorumlama olanakları keşfetmektedirler. Toplumsal ve kültürel değişikliklerle birlikte oluşan bu süreç, toplumun her kesimini etkilemektedir. Baş döndürücü bir hızla gelişen iletişim araçlarıyla sağlanıp sunulan müzikler, bireysel ve toplumsal müzik yaşamında şu ya da bu yönde köklü değişikliklere yol açmaktadır. Modern toplumlarda herkes hemen her gün her tür müzikle karşı karşıya olabilmekte, her türlü müziksel araç-gereç ve teknikle karşı karşıya gelebilmektedir.

Böyle bir durumda müzik eğitimi, bireyin, içinde yaşadığı, her gün yüz yüze olduğu müziksel çevresiyle sağlıklı bir etkileşimde bulunabilmesini; müziğin yaratım, üretim, yorum, kullanım ya da tüketimine doğrudan ya da dolaylı olarak, bilinçli ve bilgili biçimde katılabilmesini ve giderek müziksel yaşamın gelişmesine katkılarda bulunabilmesi için gerekli davranışlarla donatılmasını amaçlamalıdır.

Bu amaçla müzik eğitimi, öğrencinin müziksel algılama yeteneğini farklılaştırıp çeşitlendirmeli; öğrenciyi belli koşullandırmaların ürünü olan tek yanlı müzik yapma, üretme ve dinleme alışkanlıklarından kurtarmalı; öğrenciyi müziğin çeşitli, çok yönlü tını özelliklerine, yapı taşlarına, kuruluş biçimlerine ve etki alanlarına açmalı; öğrenciye müzikle ilişkilerinde daha yüksek düzeyde bir bilinçlilik ve eleştirme gücü kazandırmalı; bir çalgı, bir plak ya da kaset, müzikle ilgili bir kitap ya da kaynak seçiminde ve bir müzik eserini ya da etkinliğini eleştirip değerlendirmesinde öğrenciye yardımcı olacak bireysel müzik yeteneklerini geliştirmeli; öğrencinin değişik türdeki müzik çalışma ve etkinliklerine etkin katılımını sağlamalıdır.( Uçan, 1997)

Genel olarak eğitimde ve müzik eğitiminde iletişim de çok önemlidir. Eğitim sisteminde iyi bir eğitimci olabilmek için iletişim sürecini çok iyi bilmek gerekir. Öğretme-Öğrenme sürecinde de bir eğiticinin konuyu etkili bir şekilde öğretebilmesi için öğrencileriyle sağlıklı bir iletişim kurması gerekir. .(Demirel, 1997)

(17)

Güzel sanatların en önemli dallarından olan müzikte de şüphesiz ki etkili iletişim müzik eğitiminin gerçekleşmesinde çok önemli bir yol olacaktır.

2.6. Ülkemizde Müzik Eğitimi

Yalın ve özlü anlatımıyla müzik öğretimi “bireye, kendi yaşantıları yoluyla amaçlı olarak müziksel davranışlar kazandırma” ya da “bireyin müziksel davranışlarını kendi yaşantıları yoluyla amaçlı olarak değiştirme etkinlikleridir. Buna, kısaca “müziksel davranışlar kazandırma süreci” ya da “müziksel davranış değiştirme süreci” denebilir. Bu sürece giren bireyin müziksel davranışlarında önceden belirlenen amaçlar (hedefler) doğrultusunda, kendi yaşantılarının ürünü kalıcı değişiklikler olması beklenir. Bu beklentinin gerçekleşmesiyle, bir bakıma “müziksel öğretme ve öğrenme” de gerçekleşmiş olur.

Müzik öğretimi, temelde, belli müziksel etkinlik ve etkileşimler yoluyla bireyin ve giderek toplumun estetik gereksinimlerini karşılamayı, sanatsal yaratma güdüsünü doyurmayı, beğenisini (zevkini) geliştirmeyi, müziksel yaşamını daha sağlıklı, etkili ve verimli kılmayı, böylece bireysel ve toplumsal düzeyde özel ve genel yaşamın daha mutlu olmasına katkıda bulunmayı amaçlar. Bireyin giderek toplumun içinde yaşadığı kültürel gerçekliği algılama, kavrama, betimleme, açıklama, yorumlama, değerlendirme, denetleme, değiştirme ve geliştirmede duyarlı, uyarlı ve yararlı olmasına katkı sağlar. Ayrıca bireyin içinde yaşadığı doğal, toplumsal ve kültürel çevrenin yapıcı, yaratıcı, üretici, paylaşıcı ve tüketici bir öğesi olarak bilinçlenmesinde ve bilinçli davranmasında rol oynar.

Müzik öğretimi yoluyla birey ile çevresi, özellikle müziksel çevresi arasındaki iletişim ve etkileşimin daha bilinçli, daha sağlıklı, daha düzenli, daha etkili ve verimli olması beklenir.

Hangi boyutta, hangi biçimde gerçekleşirse gerçekleştirilsin müzik öğretimi, temelde, ilkeli, düzenli, planlı ve yöntemli olmayı gerektirir. Bu gerekliliklerdir ki müzik öğretimi genellikle okullarda, okul niteliği taşıyan yerlerde veya onlara benzeyen çevrelerde veya ortamlarda, bu işin ehli, bu iş için yetiştirilmiş kimselerce, yani müzik öğretimcilerince yapılırsa ya da yapılmayı gerektirir.”(Girit, 1998)

(18)

2.7. Müfredat Programının Genel Yapısı

Müzik öğretimi; öğrenciyi, kendisi için hazırlanmış olan çevrenin ögeleriyle etkileşerek davranışında ilgili istendik değişmeyi geliştirmeye yönelik öğrenme yaşantısı oluşturma sürecidir. Bu tanıma göre, müzik öğretim programı; müzik öğreniminin önceden tasarlanan ayrıntılı plan ve bu planın uygulamadaki görünümüdür(Uçan, 1998 a) ( Yağışan, 1995 ) (Öner, 2006 ).

“Bir müzik programı, öğrenciye kazandırılacak özellikleri yeni müzik öğretimiyle erişilecek hedefleri; bu hedeflerden her birine ilişkin gözlenebilir kritik davranışları, yani hedef davranışları; bu davranışları öğrenciye kazandırmak için gerekli bilgileri (verileri) elde etmeye ilişkin etkinliklerden oluşan ölçme-sınama durumlarını; programın sağlamlık ve etkililik derecesini belirlemek ve öğrenci, öğretim ve program hakkında yargıya varmak için gerekli ilke, ölçüt ve işlemleri kapsar” (Uçan, 1990 a) ( Yağışan, 1995 ) (Öner, 2006)

M.E.B. Ülkemizin müzik eğitim politikasını ciddi biçimde etkileyecek ortaöğretim müzik müfredat programlarının hazırlanışında cumhuriyetin kuruluşundan beri devam edegelen , müzik öğretmeni yetiştiren eğitim fakülteleri, ve müzik otoritelerinin, Atatürk’ün Cumhuriyet Türkiye’sinin müzik politikasını saptamak ve ulusal müziğimizin evrensel müzik düzeyine yükselmesi amacıyla çalışmalar yapmış olan bugünkü devlet sanatçılarımızın görüşleri de alınarak sonuçta eksiksiz, sağlıklı ve beğenilir, ihtiyaca cevap verebilir bir müfredat programı hazırlanması gerektiğine daima inanmış ve zaman zaman bu maksat altında yeni müfredatlar hazırlama cihetine gitmiştir “(Sezginer, 1990) ( Yağışan, 1995) (Öner, 2006).

Uçan’a göre; ortaöğretimde müzik öğretim programlarının müziksel içeriği bir yandan yerel müzik kültürümüze, öbür yandan evrensel müzik kültürüne açılım gösteren, fakat daha çok ulusal müzik kültürümüze ağırlık veren bir nitelik taşımalıdır. Kısacası, yerelle evrensel arasında, her ikisine açık, her ikisiyle etkileşen ve her ikisinden belli ögeler kapsayan ulusal ağırlıklı bir müziksel içerik olmalıdır.

(19)

2.8. Müzik Kuramları Eğitiminin Temel Amaçları

Müzik kuramları eğitiminin amacı, müzik eğitiminin türüne, düzeyine ve içeriğine bağlı olarak değişiklik gösterir. Ancak, türü, düzeyi ve içeriği ne olursa olsun, her müzik eğitiminde geçerli olan birtakım temel amaçlar, müzik kuramları eğitiminin de temel amaçlarıdır. Bunlardan başlıcaları şunlardır:

• “Bireyi, müzik hakkında ve müzik ile ilişkileri konusunda yeterince bilgili ve bilinçli kılmak”.

• “Bireyi, müziğin çeşitli tını özelliklerine, temel yapı taşlarına, başlıca kuruluş biçimlerine ve çok yönlü etki olanaklarına açmak ve duyarlı kılmak”.

• “Bireye, müzik dinleme, yapma ve yaratmada, müzikle ilgili araç-gereç ve kitap-kaynak seçmede, olağan müzik etkinliklerini izleme, eleştirme ve değerlendirmede işe yarar bilgi, görüş, düşünce ve anlayış kazandırmak”.

• “Bireyin, müziksel çevresiyle uyum içinde yaşayabilmesi, sağlıklı iletişim ve etkileşimlerde bulunabilmesi ve günlük yaşamında müzikten yeterince yararlanabilmesi için gerekli temel “kuramsal müzik kültürü’ne sahip olmasını sağlamak”.

• “Bireyin “temel kuramsal müzik kültürü” ile “temel uygulamalı müzik kültürü” arasında doğru ve tutarlı ilişkiler kurmasına ve bu iki kültürü birbiriyle birleştirip bütünleştirmesine yardımcı olmak/katkıda bulunmak”.

• “Bireyin, içinde yaşadığı toplumun müzik kültürüyle tutarlı, fakat kendine özgü bir müzik kültürü oluşturmasına olanak sağlamak” ve “toplumsal/bireysel müzik kimliğini geliştirebilmesi için gerekli bilişsel yeteneklerini harekete geçirmek ve güçlendirmek”.

• “Bireyin “bilişsel müzik yeteneği’ni geliştirmek ve bu yolla ‘devinişsel müzik yeteneği’ni ve ‘duyuşsal müzik yeteneği’ni daha iyi tanımasına, anlamasına ve kullanmasına olanak sağlamak”.

• Bireyin, karşılaştığı müziksel sorunları anlamasına, çözümlemesine ve çözmesine ya da aşmasına yardımcı olmak”.

Görülüyor ki bu temel amaçlar, bireyin müzik yaşamını yeterince sağlıklı, düzenli, yararlı, etkili ve verimli kılabilmesi için gerekli “temel özellikler”in önemli bir

(20)

bölümünü kapsamaktadır. Bu bakımdan müzik eğitiminde, müzik kuramları eğitimine gereken yer, önem ve değer verilmelidir.

2.9. Program Geliştirme

Eğitim sürecinin temel unsurları program, öğrenci ve öğretmenlerdir. Burada program; ülkenin eğitim felsefesine göre kurgulanmış hedef ve davranışları, içeriği, öğrenme ve öğretme durumlarını, ölçme değerlendirme ve geliştirme süreçlerini kapsayan çevrede, aynı zamanda gerçek yaşantılara yansımış sistematik ve dinamik bir örgüdür. Eğitim öğretim ortamının en önemli değişkeni olan öğretmenler tarafından hedef ve ilgili davranışları bireylere, eğitim programları yoluyla kazandırılmaktadır. Bu anlamda; öğretim programlarında öğrenenlere kazandırılmak istenen yaşantılar, program hedeflerine, hedefler ise içeriklere bağlı olarak ilerleme kaydetmektedirler. “İçerik seçiminde en önemli nokta öğretim, programında yer alan hedeflere tutarlılık boyutudur. Hazırlanan içerik, bireye uygun ve motivasyonu arttırarak, gereksinimlere cevap verecek biçimde organize edildiğinde, bireyin öğrenme isteğini uyandırmakta ve arttırmaktadır. Bireyin duyuşsal gelişiminin planlı, dengeli ve doyumlu olmasına hizmet eden sanat eğitiminin ana boyutlarından biri olan müzik eğitiminde içerikler, diğer disiplinlerde olduğu gibi müfredat programları çerçevesinde ve talim terbiye kurulu’nca kabul edilen ders kitapları ve yardımcı ders kitaplarına başvurarak müzik öğretmenleri zümresi tarafından hazırlanmaktadır. Beklenen ise hazırlanan bu içeriklerin hedefle ilişkili olması, bilimsel açıdan doğru olması, sistematik olması, toplumun, günün ve bireyin gereksinimleri açısından ihtiyaçlara cevap verebilmesi, işe vuruk olması gibi hususlarda sorgulanarak düzenlenmesidir. “Müzik eğitiminde içerikler, öğrencilere kazandırılmak istenen ya da onlarda geliştirilmek istenen hedefler ve hedef davranışlarla ilgili, tutarlı ve kenetli olarak öğretim sürecinde ele alınması işlenmesi, üzerinde durulması ve öğrenciye kazandırılması gereken müziksel bilgilerdir.”(Uçan, 1997 )

Türkiye’de müzik eğitimi, 21. yüzyıla girdiğimiz şu dönemlerde sağlıklı bir yapıya yeterince kavuşturulup geliştirilememiştir. Bazı dönemlerde yapılan olumlu çalışmalar, düzenlilik ve süreklilik kazanamadıklarından pek etkili olamamıştır. Bu sorunları çözmek için, müzik öğretiminin bir gereği olarak çağdaş müzik eğitiminde hakim olan sistematikliği müzik öğretimine de yerleştirmek gerekir.

Bunun için müzik eğitiminin herhangi bir alanında yerleştirmek istediğimiz sistematik yaklaşım için öncelikle, konuyla ilgili proje tasarısı hazırlanmalıdır.

(21)

Konu alanında karşılaşılan problemler, kaynak, sayıtlı, sınırlılıklar, tanımlar, alanla ilgili öğretim elemanları tespit edilerek, konuların düzenlenmesinde ve öğretilmesinde amaç, ilke ve yöntemler belirlenmelidir. Daha sonra eğitimde programın önemi vurgulanarak, program hazırlamanın bir gereği olan hedef, hedef davranışlar bilgiye, uygulamaya ve duyguya yönelik olarak belirlenmeli, içerik belirlenip düzenlenmeli, hedef davranışları öğrenciye kazandırıcı öğretme durumlarının ve öğrencinin kazanıp kazanmadığını ortaya çıkarıcı sınama-ölçme durumları hazırlanmalı, değerlendirme ilke, ölçüt işlemleri belirlenmelidir(Somakçı, 2002)

(22)

BÖLÜM III

BULGULAR VE YORUM

MÜZİK DERSİNDEKİ KAZANIMLARIN GERÇEKLEŞME DÜZEYİ

Tablo 1: İstiklal marşını ve toplum hayatımızda önemli yer tutan diğer marşları doğru ve etkili söyleyebilir.

Tablo 1’de öğretmen görüşlerine göre; “İstiklal marşını ve toplum hayatımızda önemli yer tutan diğer marşları doğru ve etkili söyleyebilir”.sorusuna %12,5 çok yeterli, %45 yeterli, %32,5 kısmen yeterli, %10 yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,60 göz önünde bulundurulduğunda 1. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleştiği görülmektedir.

Tablo 2: Türk toplum ve topluluklarının müzik kültüründen uygun örnekleri isteyerek dinler.

Dereceler f % Ortalama Standart _Sapma

Çok yeterli 10 12,5 Yeterli 36 45,0 Kısmen yeterli 26 32,5 Yetersiz 8 10,0 Çok yetersiz - - Toplam 80 100 3,60 0,84

Çok yeterli 6 7,5 Yeterli 29 36,3 Kısmen yeterli 27 33,8 Yetersiz 17 21,3 Çok yetersiz 1 1,3 Toplam 80 100 3,28 0,93

(23)

Tablo 2’de öğretmen görüşlerine göre; “Türk toplum ve topluluklarının müzik kültüründen uygun örnekleri isteyerek dinler.” Sorusuna, %7,5 çok yeterli, %36,3 yeterli, %33,8 kısmen yeterli, %21,3 yetersiz, %1,3 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,28 göz önünde bulundurulduğunda 2. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleştiği görülmektedir.

Tablo 3: Düzeyine uygun iki sesli örnekleri seslendirir.

Tablo 3’de öğretmen görüşlerine göre; “Düzeyine uygun iki sesli örnekleri seslendirir.” Sorusuna, %1,3 çok yeterli, %12,5 yeterli, %31,3 kısmen yeterli, %31,3 yetersiz, %23,8 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 2,28 göz önünde bulundurulduğunda 2. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleştiği görülmektedir.

Tablo 4: Uluslar arası müzik türlerini dinlemekten hoşlanır.

Tablo 4’de öğretmen görüşlerine göre; “Uluslar arası müzik türlerini dinlemekten hoşlanır”.Sorusuna, %1,3 çok yeterli, %15 yeterli, %31,3 kısmen yeterli, %36,3 yetersiz, %16,3 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 2,49 göz önünde bulundurulduğunda 4 kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşmediği görülmektedir.

(24)

Tablo 5: Yaptığım müzik çalışmalarını sergiler.

Tablo 5’de öğretmen görüşlerine göre; “Yaptığım müzik çalışmalarını sergiler.”.Sorusuna, %20,0 çok yeterli, %36,3 yeterli, %35 kısmen yeterli, %8,8 yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,68 göz önünde bulundurulduğunda 5. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşdiği görülmektedir.

Tablo 6: Yurdumuzdaki müzik türlerinden seçkin örnekleri seslendirebilir.

Tablo 6’da öğretmen görüşlerine göre; “Yurdumuzdaki müzik türlerinden seçkin örnekleri seslendirebilir.”.Sorusuna, %7,5 çok yeterli, %42,5 yeterli, %33,8 kısmen yeterli, %13,8 yetersiz %2,5 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,39 göz önünde bulundurulduğunda 6. kazanımın kısmen gerçekleşdiği görülmektedir.

(25)

Tablo 7: Atatürk’ün belirlediği müzik ilkeleri doğrultusunda yapılan çalışmaları ve sağlanan gelişmeleri anlatabilir.

Tablo 7’de öğretmen görüşlerine göre; “Atatürk’ün belirlediği müzik ilkeleri doğrultusunda yapılan çalışmaları ve sağlanan gelişmeleri anlatabilir.”Sorusuna, %11,3 çok yeterli, %22,5 yeterli, %46,3 kısmen yeterli, %18,8 yetersiz %1,3 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,24 göz önünde bulundurulduğunda 7. kazanımın kısmen gerçekleşdiği görülmektedir.

Tablo 8 : Atatürk’ün güzel sanatlar içinde müziğe verdiği önemi kavrayabilir.

Tablo8’deöğretmen görüşlerine göre; “Atatürk’ün güzel sanatlar içinde müziğe verdiği önemi kavrayabilir.”.Sorusuna, %20,0 çok yeterli, %29,9 yeterli, %41,3 kısmen yeterli, %6,3 yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,66 göz önünde bulundurulduğunda 8. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşdiği görülmektedir.

(26)

Tablo 9 : Müzik etkinliklerini takip edebilir.

Tablo 9’da öğretmen görüşlerine göre; “Müzik etkinliklerini takip edebilir.”Sorusuna, %15,0 çok yeterli, %22,5 yeterli, %41,3 kısmen yeterli, %20,0 yetersiz %1,3 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,3 göz önünde bulundurulduğunda 9. kazanımın kısmen gerçekleşdiği görülmektedir.

Tablo 10 : Müzikle ilgili bireysel arşiv oluşturabilir.

Tablo 10’da öğretmen görüşlerine göre; “ Müzikle ilgili bireysel arşiv oluşturabilir.” Sorusuna, %7,5 çok yeterli, %17,5 yeterli, %40,0 kısmen yeterli, %32,5 yetersiz %2,5 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 2,95 göz önünde bulundurulduğunda 10. kazanımın kısmen gerçekleşdiği görülmektedir.

Çok yeterli 12 15,0 Yeterli 18 22,5 Kısmen yeterli 33 41,3 Yetersiz 16 20,0 Çok yetersiz 1 1,3 Toplam 80 100 3,3 1

(27)

Tablo 11 : Müzikte tonal dizileri tanıyabilir.

Tablo 11’de öğretmen görüşlerine göre; “Müzikte tonal dizileri tanıyabilir.” Sorusuna, %2,5 çok yeterli, %18,8 yeterli, %21,3 kısmen yeterli, %46,3 yetersiz, %11,3 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 2,55 göz önünde bulundurulduğunda 11. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşmediği görülmektedir.

Tablo 12 : Müzikte makam dizilerini tanır.

Tablo 11’de öğretmen görüşlerine göre; “Müzikte makam dizilerini tanır.” Sorusuna, %1,3 çok yeterli, %10 yeterli, %25 kısmen yeterli, %33,8 yetersiz, %30 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 2,19 göz önünde bulundurulduğunda 12. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşmediği görülmektedir.

Çok yeterli 1 1,3 Yeterli 8 10 Kısmen yeterli 20 25,0 Yetersiz 27 33,8 Çok yetersiz 24 30,0 Toplam 80 100 2,19 1,02

(28)

Tablo 13 : Dinlediği müziklerdeki tonal ve makamsal etkileri ayırt edebilir.

Tablo 13’de öğretmen görüşlerine göre; “Dinlediği müziklerdeki tonal ve makamsal etkileri ayırt edebilir.”Sorusuna, %6,3 çok yeterli, %13,8 yeterli, %21,3 kısmen yeterli, %33,8 yetersiz, %25 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 2,42 göz önünde bulundurulduğunda 13. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşmediği görülmektedir.

Tablo 14 : Bildiğim ezgilere basit ritim eşlikleri yazmaktan hoşlanır.

Tablo 14’de öğretmen görüşlerine göre; Bildiğim ezgilere basit ritim eşlikleri yazmaktan hoşlanır.“Sorusuna, %2,5 çok yeterli, %23,8 yeterli, %30,0 kısmen yeterli, %27,5 yetersiz %16,3 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 2,69 göz önünde bulundurulduğunda 14. kazanımın kısmen gerçekleşdiği görülmektedir

Çok yeterli 5 6,3 Yeterli 11 13,8 Kısmen yeterli 17 21,3 Yetersiz 27 33,8 Çok yetersiz 20 25 Toplam 80 100 2,42 1,19

(29)

Tablo 15 : Bildiği ezgilere basit ezgisel eşlik yazmaktan zevk alır.

Tablo 15’de öğretmen görüşlerine göre; Bildiği ezgilere basit ezgisel eşlik yazmaktan zevk alır.” Sorusuna, %7,5 çok yeterli, %13,8 yeterli, %31,3 kısmen yeterli, %27,5 yetersiz %20,0 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 2,61 göz önünde bulundurulduğunda 15. kazanımın kısmen gerçekleşdiği görülmektedir.

Tablo 16 : Halk türkülerinin yaşanmış öykülerini canlandırabilir.

Tablo16’da öğretmen görüşlerine göre; “Halk türkülerinin yaşanmış öykülerini canlandırabilir.” Sorusuna, %12,5 çok yeterli, %42,5 yeterli, %27,5 kısmen yeterli, %13,8 yetersiz, %3,8 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,46 göz önünde bulundurulduğunda 16. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşdiği görülmektedir.

(30)

Tablo 17 : Farklı ve tekrarlanan bölümlerden oluşan ritim kalıpları yaratabilir.

Tablo 17’de öğretmen görüşlerine göre; “Farklı ve tekrarlanan bölümlerden oluşan ritim kalıpları yaratabilir.”Sorusuna, %11,3 çok yeterli, %21,3 yeterli, %38,8 kısmen yeterli, %26,3 yetersiz %2,5 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,13 göz önünde bulundurulduğunda 17. kazanımın kısmen gerçekleşdiği görülmektedir.

Tablo 18 : Müzikte bilişim teknolojilerinden yararlanabilir.

Tablo18’de öğretmen görüşlerine göre Müzikte bilişim teknolojilerinden yararlanabilir.”Sorusuna, %11,3 çok yeterli, %27,5 yeterli, %32,5 kısmen yeterli, %23,8 yetersiz %5 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,16 göz önünde bulundurulduğunda 18. kazanımın kısmen gerçekleşdiği görülmektedir.

(31)

Tablo 19 : Ulusal ve uluslar arası alanda tanınmış müzik sanatçılarını araştırır.

Tablo19’da öğretmen görüşlerine göre;” Ulusal ve uluslar arası alanda tanınmış müzik sanatçılarını araştırır.” Sorusuna, %15,0 çok yeterli, %20,0 yeterli, %27,5 kısmen yeterli, %31,3 yetersiz %6,3 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,06 göz önünde bulundurulduğunda 19. kazanımın kısmen gerçekleşdiği görülmektedir.

Tablo 20 : Geleneksel Türk müziklerine ilişkin türleri ayırt edebilir.

Tablo 20’de öğretmen görüşlerine göre; “Geleneksel Türk müziklerine ilişkin türleri ayırt edebilir.” Sorusuna, %6,3 çok yeterli, %22,5 yeterli, %32,5 kısmen yeterli, %32,5 yetersiz %6,3 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 2,9 göz önünde bulundurulduğunda 20. kazanımın kısmen gerçekleşdiği görülmektedir.

(32)

Tablo 21 : Dinlediği değişik türdeki müziklerle ilgili duygu ve düşüncelerini açıklayabilir.

Tablo 21’de öğretmen görüşlerine göre; Dinlediği değişik türdeki müziklerle ilgili duygu ve düşüncelerini açıklayabilir.” Sorusuna, %13,8 çok yeterli, %38,8 yeterli, %30,0 kısmen yeterli, %16,3 yetersiz, %1,3 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,48 göz önünde bulundurulduğunda 21. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşdiği görülmektedir.

Tablo 22 : Halk türkülerinin yaşanmış öykülerini araştırabilir.

Tablo 22’de öğretmen görüşlerine göre; “Halk türkülerinin yaşanmış öykülerini araştırabilir.” Sorusuna, %22,5 çok yeterli, %48,8 yeterli, %23,8 kısmen yeterli, %3,8 yetersiz, %1,3 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,88 göz önünde bulundurulduğunda 22. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşdiği görülmektedir.

(33)

Tablo 23 : Popüler müzik türlerine ilişkin seçkin örneklerden dağarcık oluşturmaya istekli olur.

Tablo 23’de öğretmen görüşlerine göre; “Popüler müzik türlerine ilişkin seçkin örneklerden dağarcık oluşturmaya istekli olur.” Sorusuna, %36,3 çok yeterli, %40 yeterli, %20 kısmen yeterli, %3,8 yetersiz, cevapları verilmiştir. Ortalama 4,09 göz önünde bulundurulduğunda 23. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşdiği görülmektedir.

Tablo 24 : Atatürk’ün yeni müzik kurumlarımızın açılmasında ve müzik sanatçılarının yetiştirilmesindeki önderliğini anlayabilir.

Tablo 24’de öğretmen görüşlerine göre; “Atatürk’ün yeni müzik kurumlarımızın açılmasında ve müzik sanatçılarının yetiştirilmesindeki önderliğini anlayabilir.” Sorusuna, %22,5 çok yeterli, %42,5 yeterli, %28,8 kısmen yeterli, %3,8 yetersiz, %2,5 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,79 göz önünde bulundurulduğunda 24. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşdiği görülmektedir.

(34)

Tablo 25 : Temel müzik yazı ve öğelerini kullanır.

Tablo 25’de öğretmen görüşlerine göre; “Temel müzik yazı ve öğelerini kullanır.” Sorusuna, %27,5 çok yeterli, %38,8 yeterli, %27,5 kısmen yeterli, %6,3 yetersiz, cevapları verilmiştir. Ortalama 3,88 göz önünde bulundurulduğunda 25. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşdiği görülmektedir.

Tablo 26 : Bildiği müziklerde aynı ve farklı bölümleri ritim çalgılarıyla ayırt edebilir.

Tablo 26’da öğretmen görüşlerine göre; “Bildiği müziklerde aynı ve farklı bölümleri ritim çalgılarıyla ayırt edebilir.” Sorusuna, %10 çok yeterli, %31,3 yeterli, %33,8 kısmen yeterli, %22,5 yetersiz, %2,5 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,24 göz önünde bulundurulduğunda 26. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşdiği görülmektedir.

Çok yeterli 8 10,0 Yeterli 25 31,3 Kısmen yeterli 27 33,8 Yetersiz 18 22,5 Çok yetersiz 2 2,5 Toplam 80 100 3,24 1

(35)

Tablo 27: Ergenlik dönemi ses değişim özelliklerini fark eder.

Tablo 27’de öğretmen görüşlerine göre; “ Ergenlik dönemi ses değişim özelliklerini fark eder.” Sorusuna, %18,8 çok yeterli, %36,3 yeterli, %30 kısmen yeterli, %12,5 yetersiz, %2,5 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,56 göz önünde bulundurulduğunda 27. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşdiği görülmektedir.

Tablo 28 : Müzikte hız ve gürlük basamaklarını uygular.

Tablo 28’de öğretmen görüşlerine göre; “ Müzikte hız ve gürlük basamaklarını uygular.” Sorusuna, %30 çok yeterli, %32,5 yeterli, %31,3 kısmen yeterli, %5 yetersiz, %1,3 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,85 göz önünde bulundurulduğunda 28. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşdiği görülmektedir.

(36)

Tablo 29 : Ses ve çalgı gruplarını oluşturmaya istekli olur.

Tablo 29’da öğretmen görüşlerine göre; “Ses ve çalgı gruplarını oluşturmaya istekli olur.” Sorusuna, %33,8 çok yeterli, %32,5 yeterli, %23,8 kısmen yeterli, %8,8 yetersiz, %1,3 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,89 göz önünde bulundurulduğunda 29. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşdiği görülmektedir.

Tablo 30 : Öğrendiği notaları seslendirir.

Tablo 30’da öğretmen görüşlerine göre; “Öğrendiği notaları seslendirir.” Sorusuna, %36,3 çok yeterli, %31,3 yeterli, %25 kısmen yeterli, %6,3 yetersiz, %1,3 çok yetersiz cevapları verilmiştir. Ortalama 3,95 göz önünde bulundurulduğunda 30. kazanımın yeterli düzeyde gerçekleşdiği görülmektedir.

(37)

MÜZİK DERSİNDEKİ KAZANIMLARIN BAYAN –ERKEK ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE GERÇEKLEŞME DÜZEYİ

(0) BAY (1) BAYAN

Tablo 1: İstiklal marşını ve toplum hayatımızda önemli yer tutan diğer marşları doğru ve etkili söyleyebilir.

Bayan erkek görüşlerine göre yapılan karşılaştırmada, “1” kazanımın gerçekleşme düzeyinde 3,64 aritmetik ortalamayla bayan öğretmenlerin daha olumlu görüşe sahip oldukları görülmektedir.

Tablo 2: Türk toplum ve topluluklarının müzik kültüründen uygun örnekleri isteyerek dinler.

CİNSİYET KİŞİ

SAYISI ARİTMETİK ORTALAMA STANDART SAPMA -t- -p-

1 33 3,24 0,83

0 47 3,3 1

-0,262 0,797

Bayan erkek görüşlerine göre yapılan karşılaştırmada, “2” kazanımın gerçekleşme düzeyinde 3,3 aritmetik ortalamayla erkek öğretmenlerin, bayanlara oranla daha olumlu görüşe sahip oldukları görülmektedir.

1 33 3,64 0,7

0 47 3,57 0,93

0,324

(38)

Tablo 3: Düzeyine uygun iki sesli örnekleri seslendirir.

1 33 2,3 1,02

0 47 2,4 1,04

-0,434

0,666

Tablo 4: Uluslar arası müzik türlerini dinlemekten hoşlanır.

CİNSİYET KİŞİ SAYISI ARİTMETİK ORTALAMA STANDART SAPMA -t- -p- 1 33 2,48 1,12 0 47 2,49 0,88 -0,02 0,984

(39)

Tablo 5: Yaptığım müzik çalışmalarını sergiler. CİNSİYET KİŞİ SAYISI ARİTMETİK ORTALAMA STANDART SAPMA -t- -p- 1 33 3,67 0,85 0 47 3,68 0,93 -0,069 0,958

Tablo 6: Yurdumuzdaki müzik türlerinden seçkin örnekleri seslendirebilir.

1 33 3,39 0,93

0 47 3,38 0,9

0,053

0,958

(40)

Tablo 7: Atatürk’ün belirlediği müzik ilkeleri doğrultusunda yapılan çalışmaları ve sağlanan gelişmeleri anlatabilir. CİNSİYET KİŞİ SAYISI ARİTMETİK ORTALAMA STANDART SAPMA -t- -p- 1 33 3,15 0,94 0 47 3,3 0,93 -0,69 0,492

Tablo 8 : Atatürk’ün güzel sanatlar içinde müziğe verdiği önemi kavrayabilir.

CİNSİYET KİŞİ SAYISI ARİTMETİK ORTALAMA STANDART SAPMA -t- -p- 1 33 3,55 0,79 0 47 3,74 0,92 -1,008 0,317

(41)

Tablo 9 : Müzik etkinliklerini takip edebilir. CİNSİYET KİŞİ SAYISI ARİTMETİK ORTALAMA STANDART SAPMA -t- -p- 1 33 3,15 0,97 0 47 3,4 1,01 -1,116 0,268

Tablo 10 : Müzikle ilgili bireysel arşiv oluşturabilir.

1 33 2,79 1,02

0 47 3,06 0,89

-1,28

0,204

(42)

Tablo 11 : Müzikte tonal dizileri tanıyabilir. CİNSİYET KİŞİ SAYISI ARİTMETİK ORTALAMA STANDART SAPMA -t- -p- 1 33 2,424 0,97 0 47 2,6 1,03 -0,937 0,352

Tablo 12 : Müzikte makam dizilerini tanır.

1 33 2,3 1,13

0 47 2,11 0,94

0,847

0,399

(43)

Tablo 13 : dinlediği müziklerdeki tonal ve makamsal etkileri ayırt edebilir. CİNSİYET KİŞİ SAYISI ARİTMETİK ORTALAMA STANDART SAPMA -t- -p- 1 33 2,52 1,15 0 47 2,36 1,22 0,566 0,573

Tablo 14 : Bildiğim ezgilere basit ritim eşlikleri yazmaktan hoşlanır.

1 33 2,64 1,11

0 47 2,72 1,08

-0,351

0,727

(44)

Tablo 15 : Bildiği ezgilere basit ezgisel eşlik yazmaktan zevk alır. CİNSİYET KİŞİ SAYISI ARİTMETİK ORTALAMA STANDART SAPMA -t- -p- 1 33 2,73 1,4 0 47 2,53 1 0,73 0,467

Tablo 16 : Halk türkülerinin yaşanmış öykülerini canlandırabilir.

1 33 3,33 1,05

0 47 3,55 0,97

-0,962

0,339