25 MART 1999 PERŞEMBE CUMHURİYET
KULTUR
Zekai Ormancı, doğadaki görüntünün izleyicideki yabancılaştırın etkisi üzerinde duruyor
‘ R esim kendini ifade etm eli’
ESRA ALİÇAVUŞOĞLU_________
Basılı imgelerden yola çıkarak ekst ra baskı izlenimlerini tuvale aktaran Ze
kai Ormancı’nın son çalışmaları 15 N i
san tarihine dek Kare Sanat Galerisi’nde izleyicilere sunuluyor. Zekai Ormancı, doğadaki görüntülerin izleyici üzerinde ki yabancılaştın« etkisi üzerinde duru yor. Ormancı, her gün karşılaştığımız nesneleri parçalara bölerek tuvaline ak- tanyor ve bu aynntılar ait olduklan nes neleri çağnştırmadığı gibi, nesneyle olan tüm bağlan da kopanlıyor. Sanatçı bu sü reçte her aynntı gerçek yerini bulunca ya dek bilinçli bir ayıklama sürecinden geçiyor ve sonunda anlamı kendinde ka palı organik bir bütünlük oluşturuyor.
Zekai Ormancı ile resimlerinin içeri ği ve oluşum süreci üzerine görüştük.
- Resimlerinizin en önemli özelliklerin den biri, çok şiddetli renklerin bir araya geliyor olması. Rengin yapıtlarınız için ifade ettiği anlam nedir?
ZEKAİ ORMANCI - Şiddetli renk
leri özellikle; resm in estetiğine katkı sağladığı ve sanatsal anlamda almak is tediğim sonuca çok büyük bir yarar sağ ladığı için kullanıyorum. İster şiddetli, ister pastel renkler olsun ofset tekniği ile basılmış, renk ayırımıyla yapılanmış bir etki yakalamak amacı güdüyorum. Do layısıyla pastel renklerin bile şiddetli ol masa da temiz ve pür olmasına dikkat ediyorum.
Nesnelerin ayrıntıları________
- Ofset tekniğinde üç beş rengin üst üs te basılmasıyla elde edüen sonuç, tuvali nize boyaların karılarak aktarılmasıyla yansıyor. Bu süreçten söz edebilir misi niz?Resimlerimin ön aşamasında tasarım yapıyorum. M asa başında işin düşünsel boyutunu çözüyorum. Zaten kullandığım boya ve sürüş tekniği macera aramaya müsait değil. Tekniğin güç oluşu nede niyle yaratma eyleminin başka bir süreç te gerçekleşmesi gerekiyor. Bunu yara tının uygulama aşaması olarak kullanı yorum.
- Peki yaratının uygulama aşaması ne lere dayanıyor?
M asa başındaki çalışma yöntemim kolaja dayanıyor. Kolajda genellikle ba
olan nesnelerin ayrıntıları. Mikrosko- pikten öte kadraj... Onu daha önce ait ol duğu nesneden ayırarak kadre ettiğimiz zaman artık o nesneden ayrılıyor ve plas tik bir eleman olmaya başlıyor. Dolayı sıyla daha önce ait olduğu nesneyle hiç bir bağı kalmıyor. Amacım, birbiriyle ay nı düzlemde buluşma şansı olmayan ya da doğada, güncel yaşamda yan yana gör me şansımız olmayan ayrıntıları yan yana getirmek. Herhangi bir fotoğraf makinesinin herhangi bir parçasını da plastik eleman olarak kullanabilirim. Ama bu fotoğraf makinesini çağrıştır m am ak Eğer çağrıştırırsa, amacından sa pıp bu kez kendinin dışında başka bir şey ifade etmeye doğru yol alır. Bunları salt plastik elem an olarak kullanıyorum . Plastik sorunsalla iç ¡çeliğim söz konu su. Resmi kendinin dışında başka bir şeyi ifade etme aracı olarak görmüyo rum. Resim bir olguysa, kendi plastik so runsalı ile baş başa bırakılıp kendini ifa de etmeli diye düşünüyorum. Sanatın kendi gerçekleriyle baş başa kalması, araç olmanın ötesinde am aç olmayı da beraberinde getiriyor.
‘Tekniğimi hiç değiştirmedim’
- Peki bu bir tekrara yol açıyor mu?Tekrardan neyi kastettiğimize bağlı. Yapıtın, yapılanma ve kurgu yöntemin de bir tekrardan söz edebiliriz. Palet mantığının sürüp gitmesi de bir tekrar... Ya da bütün resimlerinizin soyut olu şu... Ama tekrar, konformist bir yakla şımın içine girerse kısır bir dairenin için de döner durur. Her rengi kullanıyorum, hiçbir rengi kendime yasaklamıyorum. Her türlü kompozisyon tarzını kullanı yorum. Değiştirmediğim tek Şey tekni ğim. Bu da benim icat ettiğim bir şey de ğil, yüzlerce yıldır süregelen yalama tekniği.
- Tekniğin öne çıktığını söyleyebilir miyiz?
Nesnenin fotoğrafik görüntüsünü el le yapmaya çalışarak tekniğin gücünü or taya çıkarmaya çalışıyorum. Kompozis yon tasaları gütmeme rağmen, teknik yaratının bir adım önüne geçiyorsa, ya nılgı var demektir. Ne olursa olsun ya ratı tekniğin önünde olmalıdır. Üsluba yaslanmanın zararlı olacağını düşünü yorum.
(Fotoğraf: KADER TUĞLA)
maçım, birbiriyle aynı düzlemde buluşma şansı olmayan ya da
doğada, güncel yaşamda yan yana görme şansımız olmayan
ayrıntıları yan yana getirmek. Plastik sorunsalla iç içeliğim söz
konusu. Resmi kendinin dışında başka bir şeyi ifade etme aracı
olarak görmüyorum. Sanatın kendi gerçekleriyle baş başa kalması,
araç olmanın ötesinde amaç olmayı da beraberinde getiriyor.
sili imgeler bir araya geliyor.. Ofset tek niğinde basılm ış m edyatik alıntılar... Basılı imgelerden yola çıktığım için ger çeğine de kaynağına da ters düşmüyor. Kaynağına gönderme yaparak geri dö nüyor. Yararlandığım malzemeye saygı mı da göstermiş oluyorum. Bunun için de başka etkenler de sayabilirsiniz. Flo- resan renklerin kullanılıyor olması tele
vizyonlara kadar götürebilir bu işi. Ger çeği malzeme olarak kullanıyorsam işin aslına uygun yapmak durumundayım. Yaptığım eskizi, malzemeleri bir araç gibi kullanıyor görünüyorsam da aslın da onun etki gücüne sadık kalarak ve say gı duyarak bir anlamda amaç olarak da ele alıyorum. Bu biraz da medyaya say gıdan kaynaklanan bir olay.
- Bunun içinde yergi hiç yok mu?
Bu tamamen izleyicilerin hayal gücü ne bağlı...
- Yapıtlarınızda nesnelerin bütününü parçalayarak, ayrıntılarla farklı bir dil yaratıyorsunuz. Bunlara, nesnelerin mik- roskopik görüntüleri diyebilir miyiz?
Yapıtlarımda kullandığım formlar, gündelik yaşamda her an karşım ızda
