T - r - L,, S $
Fikretin Hayat Düsturu
Kudret, Muhabbet, Hizmet
Fikretin edebî, terbiyevî, millî hizmet lerini yâd ve tebcil için yapılan bu ihti fal bir kere daha isbat ediyor ki yüksek hayatların temsil ettiği derin iikirler ve emeller ölmüyor, mukaddes birer vedia gibi nesilden nesile geçiyor. Ruhî veraset uzvî irtibattan çok daha sürekli:
Bütün maddî varlıkları yıpratan ve yıkan zaman ölmez fikir ve ruh kuvvet leri önünde daima hürmetle eğiliyor; ha yattan ilham ve kuvvet alan canlı mef kureler böylece en yüksek İçtimaî haki katler oluyor.
Fikretin nurlu hayatını ve eserini candan kavrayan ve benimseyen düşün celi ve duygulu Türk gençliği onu, en ziyade, bir hayat kahramanı olarak tanı yor. Çünkü Fikret yamasız ve lekesiz ha yatıyla, şaşmaz ve yılmaz lıizmetile, yara tıcı bir mefkurenin, müsbet ve faal bir imânın bütün bir ömre nasıl hâkim ola bileceğini emsalsiz bir surette gösterdi.
Fikret insanın hudutsuz tekâmül ka biliyetine, saııaî terakkiyi tamamlayan bediî ve ahlakî medeniyete, hak, hayır ve hüsün mefkûrelerinin mâşerî hayatta ni haî hakimiyetine kanidir. Onun için fert lerin geçici varlıkları karşısında hakikî mevcudiyet cemiyetinki, milletinkidir. O halde geçenin işi kalana yaramak, ferdin vazifesi cemiyeti, milleti yaşatmak, onunla yaşamaktır. İşte Fikretin terbiye düsturu: Gençlerin muvazeneli, ahenkli inkişaf ve tekemmülüne lıâdim talim ve telkin usu- liyle, cemiyet hayat ve hizmetine hazır lanması; içlerinden en kabiliyetlilerinin de cemaat ve millet rehperliğine elverişli bir surette yetiştirilmesi.
Fikret, amelî kudret ve cemaate hiz met kabiliyetiyle yetiştirilemiyen, vicdanî mürakaba ihtiyacı ve İçtimaî mesuliyet endişesi duyamıyan gençleri, bütün tah sillerine rağmen, cemiyet ve millet haya tında ruhî aciz ve tufeyliyetten kurtula madıklarını mâzinin uzun ve acı tecrübe siyle biliyor. Onun için milletinin en de rin, en eski, en tehlikeli derdini, umumî bilgisizlik ve görgüsüzlükten ziyade, okır
18
muşlarının vahim terbiye buhranında, ha kikî irfan ve seciye noksanında görü yor, bu korkunç derdin çaresini de şuur lu ve seciyeli, irfanlı ve vicdanlı bir gençliğin yetiştirilmesinde arıyor.
Fikret akıllara ve gönüllere işleyemi- yen yeniliklerin, millî ye İnsanî terbiye den feyiz alamıyan değişikliklerin fayda- sızlığma, süreksizliğine kanidir. Bu imanı
“yeni mektep,, tasavvurunu yaratıyor:
Aileler milli uzviyetin höceyreleri sayılırsa fertler de bu höceyrelerin can verici nü veleri olur. Yüksek kıymetli, sarsılmaz seciyeli fertlerle âilesi, âilelerle de cema ati, millete yol gösterecek münevver züm reyi yükseltmek: işte Fikretin millî ve İnsanî hedefi.
Fikret mefkuresini daima şeniyete ka vuşturuyor, hayatın ve hakikatin caıl ve öz verici usaresiyle besliyor.
Bu uğurda muallim oluyor, terbiye ediyor, müdür oluyor, çığır açıyor; genç lerin yüreklerinde öyle derin izler bıra kıyor ki ruhu da, eseri de gönüllerde işte böyle yaşıyor.
Bu özü sözü bir, hâlis insanın bütün muvaffakiyet sırrı ruhî kudret ve asaletin de, tükenmez istiğna ve feragatin dedir. Her şekildeki hoıkâmlığm, mürâiliğin,
mutaassıplığın, mütereddiliğin amansız
düşmanı olan Fikret kudretin, muhabbe tin, kıymetin de müşahhas timsalidir. İn sanlık sevgisinin sönmez ateşi gönlünü daima ısıtır ve aydınlatır. İrfan ve vic danının mukadaes alevi ömrünü nurlandı- ran fazilet meşalesidir. Bugünün ilhandı gençliği de, hazırladığı şerefli ihtifalle, o sönmez meşaleyi daima baş üstünde taşı mak: millî tekâmül yolunu onunla aydın latmak istediğini gösteriyor.
Gönüllerden doğan ve taşan bu sami mî tezahürün remzi kıymet ve manası bu yüzden çok artıyor, genişliyor; Yüksek insanlığa meftun bütün feyizli ruhları birleştiren, yükselten, Fikı-ete kavuşturan bu derin muhabbet câzibesi asıl, fedakâr alicenap milletimizin ebedî irfan ve fazilet aşkını temsil ediyor.
Salih Nigâr Keramet
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
