Elektrik
Aklm
lna
Bagh Olarak
Olen ve
Yara
lanan
o
Olgularln
Ird
elenmesi
Yrd. Do~. Dr. Fatma yOCEL BEYAZTA~*, Dr. Ozgtir DEMiRKAN*, Dr. Salih <;OLAK**
. Cumhuriyer Unil'ersiresi TIp Fakii/resi Adli TIp AD.
"Cumhuriyel Unil'ersilesi Tip Fakiiltesi Kardiyoloji AD.
Ozet
Bu r;alz~mada, 1996-2000 Ylllan arasznda elektrik yaralanmasl nedeniyle Cumhuriyet Universitesi TIp Fakii[-tesi Adli TIp Anahilim Dah' nda adli rapor diizenlenen 27 yaralamah olgunun ve elektrik aklmzna hag/z olerek Si-vas Cumhuriyet Ba~savclhgl'nca oW muayenesi ve otopsi raporu diizenlenen 15 olgunun adli ve tlhhi dosyalanmn analizi amar.:·landl. Her iki grupta da olgulann r.:·ogu erkek ve 20 ya~ altznda idi. Elektrik yaralanmalan en r;ok ilk-bahar ve yaz aylannda goriildii. Orijin r;ogunlukla i~ kazaslydl. 6Wmciil olgulann r;ogunun (% 80) ani oldiigii tes-pit edildi."Literatiirdeki benzer r;alz~malarla kar~lla~tlrmalar yapllarak elektrik yaralanmalanna neden olan fak-torler ve ortaya r;lkan sorunlar vurgulandl. Bu tiir olgulara adli-tlhhi yakla~lm hir;imi ve gerekli oneriler sunuldu.
Anahtar Kelimeler: Elektrik yaralanmalan, eiektrige bagll oliimler, kaza, oWm. otopsi; Adl! Tip.
The Investigation of injury or death cases due to electrity in Sivas city Summary
In this study. we aimed to analyse 27 cases applying to the department Forensic Medicine of Cumhuriyet Uni-versity Medical Faculty and 15 fatal cases done autopsy hy Sivas Repuhlic Prosecutors, causing electrical injuries. between /996-2000 years, according to their law and medical records. Most of cases in two groups also were men and under 20 years old. Electrical injuries were usually occurred in spring and summer. Cause of injuries gene-rally was occupational accident. The most (80 %) offatal cases were sudden death. The similar studies in literatu-re were examined. The factors causing electrical injury and the problems resulting from electrical injury were po-inted out. The treatment manner in such cases was suggested.
Key Words: Electrical injuries. electrical fatalities. accident. death, autopsy,forensic medicine.
Giri~ ve Ama~
insamn toplumsal ya§ammda btiytik degi§iklikler meydana getiren elektrik, giiniimiizde tlbbi te§his ve tedavi
ara~lanndan, ev, fabrika ve in§aat ara~lanna kadar ~ok yaygm bir kullamm dtizeyine ula§ml§tJr. Teknolojinin geli -§imi ile artan elektrigin yaygm kullammlyla ihmal, bilgisizlik ve gerekli onlemlerin ahnmadlgl durumlarda oliimle sonu~lanabilen yaralanmalar goriilmektedir (1-6).
Elektrik aklml bir kere deriden gec;:tikten sonra hemen deri altmdaki elektrolitten zengin, dolaylslyla elektrigi iyi ileten kan ve diger yumu§ak dokulardan kolayca gec;:mektedir (2. 7). Ozellikle, ytiksek voltajh elektrik aklmma maruz kalma nedeni ile vticutta yaygm yamklar olu§abilir (4. 7, 8). Ancak elektrik aklmma bagh yaralanmalann slk gortildtigti ve bu aC;:ldan tehlikeli olan banyo gibi nemli bir atmosfer, su, musluk ve borular yoluyla iyi bir top-raklanmamn olmadlgl yerlerde Islak ve ~Iplak olan vticudun direncinin dti§mesi ve dokulardan fazla miktarda akl-mm kolayca gec;:mesi sonucu i:iItimler gortilmektedir. Direnci dti§en deriden kolayca gec;:en elektrik akm11 deride hic;:bir iz olu§turmamaktadlr (1, 9).
arp-Beyazta§ FY. Demirkan C, <;olak S
malannda orijin genellikle kilzadlr (2). Slkhkla goriilen elektrige bagh i§ kazalan, sosyal a~ldan onem ta§lmakta olup; ceza. tazminat ve i§ hukukuna gore degerlendirilmektedir. Yaralanmamn elektrige bagh olup olmadlgl yo-niinden illiyet (nedensellik) bagmm kurulmasl oldukp onemlidir. Bunun i~in aynntlh muayene bulgularmm belir-tilmesi, oliim soz konusu ise olay yeri incelemesi, otopsi ve tetkiklerinin dikkatli bir ~ekilde yapilmasl gerekmekte-dir.
Bu ~ah~ma, elektrik yaralanmasma neden olan faktorleri, viicuttaki giri§ ve ~Ikl§ izlerinin ve lezyonlarm lokali-zasyonunu. oliimciil olgularda kesin oliim nedenini degerlendirmek, kar§IIa§Ilan sorunlan vurgulamak ve ~oziim onerilerini sunmak amaclyla yaptidL
Gerec; ve Yontem
Bu ~ah§mada. 1996-2000 tarihleri arasmdaki be~ yIlhk donemde Cumhuriyet Dniversitesi TIp FakiiItesi Adli TIp Anabilim Dah' nda muayenesi yapllarak kesin rapor diizenlenen elektrige bagh 27 yaralamah olgunun adli ve tlbbi dosyaJan cinsiyet, ya§, olay tarihi, saati, yeri ve niteligi, elektrik aklmmm giri~-~lkl§ izlerinin lokalizasyonu, lezyonlar ve TCY'nm 456. maddesinde ge~en kavramlar a~lsmdan retrospektif olarak incelendi. Aynca bu be~ yIl-hk zaman diliminde Sivas'ta goriilen elektrik aklmma bagh olarak olen 15 olgunun da adli ve tlbbi dosyalan retro-spektif olarak incelendi. Etyolojik farkhhk gosterdiginden yIldmm dii§mesiyle olen iki olgu, ~ah§ma kapsamma ahm:nadL Elde edilen veriler Windows-SPSS 7.5 programl kullamlarak frekans daglhml yoniinden degerlendirildi.
Bulgular
Bu ~ah~mada elde edilen bulgular iki a§amada degerlendirildi.
Birinci a~amada; Cumhuriyet Dniversitesi TIp Fakiiltesi Adli TIp Anabilim Dah 'nda kesin raporlan diizenlenen elektrige bagh yaralamah olgular degerlendirildi. Buna gore; 1996-2000 tarihleri arasmda diizenlenen 8342 adli ra-porun 27'sinin (% 0.32) nedeni elektrik yaralanmalandlr.
Tablo 1: Yaralamah olgularm ya~ ve cinsiyete gore daglhmL
VAS GRUPLARr Cinsiyet < 10 10 -19 20 - 29 . 30 - 39 40 - 49 ~50 Toplam" s % s % s % s % s % s % s % I Kadm 1 50.0 1 50.0
o
0.0o
0.0o
0.0o
0.0 2 7.4 Erkek 3 12.0 15 60.0 2 8.0 3 12.0 1 4.0 1 4.0 25 92.6 Toplam 4 14.8 16 59.3 2 7.4 3 ILl 1 3.7 1 3.7 27 100.0'Sattr yiizdesi, "Siitun yiizdesi
Olgulann cinsiyet ve ya~a gore daglhmlan Tablo 1 'de gosterilmi~tir. Ya~ daglhml 5-54 arasmda olan olgulann ya§ ortalamasl 19.1 olup. 10-19 ya~ grubu olgulann oram % 59.3 olarak belirlendi.
Olay tarihine gore degerlendirildiginde, olgulann ~ogunun (% 40.8) yaz aylannda, daha sonra sonbahar (% 29.6), ilkbahar (% 22.2) ve kl§ (% 7.4) mevsiminde goriildiigii; aynca % 48.0'inin 7-12. saatlerde, % 20'sinin 12-15. saatlerde % 32'sinin de 15-18. saatlerde goriildiigii saptandL
Olgulann lO'u (% 37.0) Sivas ve Tokat il merkezlerinden, 17'si (% 63.0) Sivas ve Tokat'm il~e ve koylerinden gonderilmi§tir.
Olgular orijine gore incelendiginde, ikisi elektrik aklmma bagh olarak direkten dii§me, digerleri elektrik kablo-suyla temas olmak iizere 13 (% % 48.2) olgu i§ kazasl, 10 (% 37.0) olgu elektrik direginde veya sokakta bulundu-gu mada meydana gelen kazalar. dort (% 14.8) olgu ise ev kazasl olup, toplam 16 (% 59.2) olgu yiiksek gerilime maruz kahrken 11 (% 40.8) olguda gerilimkonusunda bilgi elde edilememi§tir.
LOKALiZASYON Giri~ say. % izi Sag el ve bilek 4 14.8 Sag kol 6 22.2 Sol el ve bilek 9 33.4 Sol kol 3 11.1 Sag ayak -
-Sag bacak - -Sol ayak - -Sol bacak - -Ba§ ve boyun 4 14.8 Belirlenemeyen 1 3.7 C;lkl§ izi say. % 1 3.7 1 3.7 2 7.4 2 7.4 7 25.9 2 7.4 2 7.4 2 7.4 - -8 29.7
olmak iizere (% 48.1) alt ekstremitelerde saptandl (Tablo
2). Bir (% 3.7) olguda kardiyak arrest ge\i§mi§ olup resii-sitasyonla dondiiriilmii§ttir. Olgularda e\ektrige bagh pri-mer yaralanmalann dl§mda dii§meye bagh olarak bq (%
·18.5) olguda sekonder major lezyon tespit edildi. Bunla-nn dordiinde (% 14.8) ekstremite, birinde (% 3.7) kaf
ata-Sl kmgl ile birlikte beyin kanamasl oldugu belirlendi.
Olgulann kesin raporlan TCY 456. maddesinde ge~en
kavramlar a~lsmdan incelendiginde; 17 (% 63.0) olgunun hayati tehlikeye maruz kaldlgl, 10 (% 37.0'§er) olgunun 10 giine kadar ve 15 giin mutad i§tigalden kaldlgl, 1 olgu-nun (% 3.7'§er) uzuv zaafl ve uzuv tatili niteliginde ol du-gu saptandl (Tablo 3).
Toplam
27
100.027
100.0ikinci a~ainada; 1996-2000 tarihleri arasmdaki do-nemde Sivas Cllmhllriyet Ba~savclhgl 'nca diizenlenen
oW muayenesi ve otopsi raporlan degerlendirildi. Buna gore; toplam 759 oW muayenesi ve otopsinin 15'i (% 1.9) elektrik yaralanmasma bagh olup, 11 (% 73.3) ol
gu-Tablo 3: Yaralamah olgulann
mutad i~tigalden kalma surelerine gore (gun olarak) dagIllmJ.
SURE
say. % $;10 10 37.0 15 10 37.0 25 4 14.9 45 1 3.7 90 2 7.4 Toplam 27 100.0nun erkek oldugu belirlendi. Ya§ daglhml 13-72 arasmda olan olgularm ya§ orta-lamasl 24.9 olup, ~ogunun (% 46.7) 20 ya§tan kii~iik oldugu belirlendi (Tablo 4).
Olgulann olay tarihlerine gore degerlendirilmesinde ~ogllnun (% 60) ilkbahar ve yaz aylannda, 4 (% 26.7) olgunun eyliil, 2 (% 13.3) olgunun da kaslm aymda goriildiigii; olay saati belirlenen 10 olgudan 7' sinin (% 70.0) 9-15 saatleri
arasm-da, 3'nun (% 30.0)19-21 saatleri arasmda goriildiigii tespit edildi.
Olgulann 10'u (% 66.7) Sivas ve Tokat il merkezlerinden, 5'i (% 33.3) de Si -vas ve Tokal'm il~elerinden gonderilmi§tir.
Orijine gore incelendiginde, 8 (% 53.3) olgunun i§ kazasl, 4 (% 26.7) ev
ka-zaSI, 3 (% 20.0) de sokakta bulundugu slrada meydana gelen kazalar oldugu sap-tand!. Gerilim konusunda bilgi elde edilen 11 olgunun yiiksek gerilime maruz kaldlgl, bunun 6'sm1O (% 54.5) in§aat i~~i\igi S1fas1Oda, 2'sinin (% 18.2) ev kaza-Sl, 1 'inin (% 9.1) tiinelden ge~me SJras10da ger~ekle§tigi belirlendi.
Elektrik aklml giri§ izlerinin ~ogunlukla (% 73.3) ust ekstremit~lerde oldugu,
~Ikl§ izlerinin 6 (% 40.0'ar) olguda alt ve iist ekstremitelerde olup, 3 olguda ~Ikl§ izinin belirlenemedigi tespit edil-di (Tablo 5). OIgulann 8'ine (% 53.3) olii muayenesi, 7'sine (% 46.7) otopsi yapIlml§ olup; 12 (% 80.0) olgunun
solunum ve kalp dunnasl sonucu ani, 3 (% 20.0) olgunun ise yamk ve yamga bagh komplikasyonlar sonucu 6, 14
ve 22 giin soma oldtigu tespit edildi.
TartJ§ma ve Sonu~
Bu ~ah§mada; 1996-2000 Ylllan arasmda elektrige bagh yaralamah olgular Cumhuriyet Universitesi TIp Fakiil-tesi Adli TIp Anabilim Dah'nda adli rapOT dlizenlenen tlim olgulann % 0.32'sini, Sivas'ta olii muayenesi ve otopsi yapllan olgulann ise % 1.9'unu olu§tunnaktadlr. Trabzon iii ve ~evresinde yapJlan 674 olii muayenesi ve otopside
akta-Beyazta~ FY. Demirkan b. <;:olak S
Tablo 4: Oliimlii olgulann ya§ ve cinsiyete gore da&lhml
Y A~ GRUPLARr
Cinsiyet s < 20 % 20 - 29 s % 30 - 39 s % s ;;::40 % Toplam** s %
Kadm 3 75.0 1 25.0 --
--
----
4 26.7Erkek 4 36.4 4 36.4 2 18.1 1 9.1 11 73.3
Toplam 7 46.7 5 33.3 2 13.3 1 6.7 15 100.0
'Satlr yiizdesi. "Siitun yiizdesi
Tablo 5: OliimIii olgularda elektrik aklm giri~-vIkl§ izlerinin lokalizasyonlan
LOKALiZASYON
Giri~
izi
<;lkl~ izisay) % sayl % o Sag el ve bilek 2 13.3
-
-Sag kol 3 20.0 1 6.7 Sol el ve bilek 4 26.7-
-Sol kol 2 13.3 5 33.2 Sag ayak - - 1 6.7 Sag bacak-
-
1 6.7 Sol ayak 1 6.7 1 6.7 Sol bacak - - 3 20.0 Ba§ ve boyun 2 13.3 - -Belirlenemeyen 1 6.7 3 20.0 Toplam 15 100.0 15 100.0du. <;iinkli evlerde meydana gelen oIiimciil olmayan ve ciddi bir yar
alan-maya neden olmayan kazalar genel-likle kaYItlara ginnemektedir (2).
Elektrige bagh yaralamalI ve
oliimclil olgulann vogunlugunu 20 ya§ altl ve erkekler olu§turmaktadlr (Tablo 1, 4). Ook ve Soysal'm (8) 133
olguluk vah§malannda olgulann %
92.5'inin erkek, % 7.5'inin kadm 01
-dugu, % 44.3'linlin 10-20 ya§ grub
un-da oldugu; Olinay ve arkada§lannm
(10) yaptIgi 101 olguluk bir vah§ma
-da, olgulann % 70'inin erkek oldugu; Acosta ve arkada§lannm (11) yaptlgl
211 elektrige bagh yaralamasl
olgusu-nun % 92'sinin erkek oldugu bildiri l-mektedir. istanbul' da yapllan bir vah§-mada; 0-18 ya§ arasmdaki 740 otopsi-den 34'iinde (% 4.6) ollim nedeni
eIektrik akimi olarak belirtilmi§ ve
ka-zaya bagh vocuk OIlimlerinde elektrik
aklmmIn dordiincli sIkhkta oldugu bil-dirilmi§tir (2). Olgulann vogunlukla
genv erkeklerin olu§u, toplumumuzda
daha vok erkeklerin i§ hayatmda
olma-sma, bu ya§ grubunda vah§an ki§i
sa-o YIsmm fazla olmasma ve deneyimsiz
ki§ilerin kaza yapma egilimine bagh
olabilir.
Her iki a§amada da olgular, vogunlukla ilKbahar ve yaz aylarinda gorlildli. Elektrik kazalari daha vok yaz ayl a-nnda gorlilmektedir. Ilkbahar ve yaz aylarinda elektrikle ollimlerin sikva gorlilmesinde, in§aat sektorunlin canlilik kazanmasi ile birlikte viicudun terlemesi sonucu direncinin azalmasi etkili faktorlerdir.
Olgulann orijine gore degerIendirilmesinde; iki grupta da vogunlugun i§ kazasl oldugu garlildli. Ancan ve
arka-da§lanmn (12) 113 olgu ile yaptIklan vah§malannda olay yeri belirlenen 53 olgunun % 66.0'smm i§ yerinde
oldu-gu; Erkol'un (13) vah§masmda ise olgulann % 46.94'iiniin i§ kazasl oldugu; Acosta ve arkada~lanmn (11) yaptIgl
vah§mada olgulann % 64.3 'uniin i§ kazasl oldugu belirtildi. Elektrik aklmma bagh alum olgulannm bliyiik vogun-lugunun orijini kaza olup, intihar ve cinayetler de nadir olarak gorlilebilmektedir (2,9, 14). Kazalann en slk ra
stla-nan nedenleri arasmda alet kullamlmasl ve baklml konusunda ihmal, yeterli guvenlik anlemlerinin almmamasl,
ka-tli ya§am ko§ullan ve uygun olmayan izolasyon saYIlabilmektedir. <;ah§ma ortammm Islak olmasl ve yapJian i§e
uygun giysilerln giyilmemi§ olmasl kazalann meydana gelmesini kolayla§tIran faktarlerdendir. Slkhkla kullamlan uzatma kablolanndaki izolasyon hatalan, kmk fi§ ve prizler, elektrik ~ebekesinin topraklamasmdaki problemler ar-matorlerin tamiratlan gibi dikkatsizlikler de kazaya neden olabilmektedir (2).
gularda ~ogunlukla (% 48.1) alt ekstremitelerde, oliimciil olgularda ise alt ve iist ekstremitelerde e~it oranda (%
40.0'ar) tespit edildi (Tablo 2, 5). Gok ve Soysal'm (8) ~ah~masmda elektrik aklml giri~ izinin olgulann % 57.1
'in-de iist ekstremiteler'in-de goriildiigii bildirildi. Erkol 'un ~ah~masmda (13) olgulann % 81.6' smda giri§ izlerinin iist
ekstremitelerde, ~Ikl~ izlerin % 61.2'sinde alt ekstremitelerde oldugu belirlendi.
Yaralamah olgularda % 18.5 oramnda elektrik aklml sonucu dii§meye bagb sekonder lezyonlann olu§tugu
go-riildii. Elektriksel travmanm mekanik travma ile birlikte bulundugu durumlarda ani olarak meydana gelen oliimiin
nedenini tespit etmek gii~ olur. Elektrik hatlannda ~ah§lrken ~arpilan ki§i yiiksekten firiatilabilir veya kmklara ya
da ciddi yaralanmalara yol a~abilen kas spazmlanna ugrayabilmektedir (8, 15, 16).
<;ah§mam1Zda kardiyak arrest geli§en bir olgunun uzun siireli kardiyo-pulmoner resiisitasyon sonucu ya§ama
donmesi dikkat ~ekici bulundu. bliim nedeni kardiyak arrest oldugu zaman konjestif bulgular ya hi~
bulunmamak-ta veya ~ok hafif olmaktadlr. Bu tiir olgularda derideki giri§ ve ~lkl§ lezyonlanndan ba§ka herhangi bir degi§iklik
bulunmayabilir. Bu olgular ekstemal kardiyak masaja ~ok iyi cevap verirler. Bu nedenle elektrik aklmma bagb
ya-ralanmalarda Israrla resiisitasyona devam edilmesi ile kalbin fonksiyonlanmn normale donmesi saglanabilmektedir
(2,5).
Oliimciil olgulardan 12'sinin (% 80) solunum ve dola§lm durrnasl ile ani oliim oldugu, olgulann yanya yakm
klsmma (% 46.7) otopsi yapilmaml§ oldugu belirlendi. Yaralamah olgularm % 18Sinde sekonder olarak geli§en
gene I beden travmaSl ifade edilirken, oliimciil olgularda oliim nedeni arasmda belirtilmemi§tir. Ancan ve
arkada§-lanmn (12) olgulann % 86.Tsinin solunum ve dola§lm durrnasl ile, % 5.3'iiniin gene I beden travmasl ile oldiigii;
Erkol'un yaptlgl ~ah§mada (13) olgularm % 83.Tsinin solunum ve dola§lm durrnasl ile, % 16.3'iiniin genel beden
travmaSl ile oldiigii belirtildi. Elektrik ile oliim genellikle ani olu§masma kar§m saatler, hatta giinler soma da ol
u§a-bilir. Aklmm ba§ bolgesinden girerek beyinden ge~tigi olgularda medulladaki kardiyak ve sol unum merkezlerinin
etkilenmesiyle ani oliim olabilecegi gibi; sol el - sag bacak, sag el - sol bacak ve eller arasmdaki aklm ge~i§lerinde
de kalp fibrilasyonu ile ani oliim olabilir (2, 4). Ancak bazen elektrige bagh meydana gelen geni§ yamklar ve bun
-lann ~e§itli komplikasyonlan (sepsis, norojenik §ok, kanama, emboli, bObrek yetmezligi gibi) ge~ oliimlere neden
olabilir (3, 8, 13). Elektrige bagh oliimlerde aynntlh inceleme yapmadan oliim nedeninin elektrige bagh oldugunu
belirlemek kolay degildir. bzellikle i§ hukuku ve ceza davalannda onem ta§lyan bu olgularda oliim nedeni ve
oriji-nin tespiti i~in aynntlh olay yeri incelemesi yapJimah, elektrik aklml ve donammm teknik ozellikleri ve zorlama
belirtileri sorgulanmahdlr (4, 5). Aynca olii muayenesi ve otopsi ile birlikte histopatolojik incelemenin dikkatli ve
ozenle yaptlmasl gerekmektedir (5). Elektrik giri~ ve ~Ikl~ yaralan her zaman kolayca tespit edilmeyebilir. Sa~h
deride, avu~larda deri klvnmlan ve parrnak aralannda, aglz ve dudaklann i~ yiiziinde, ozellikle ~ocuklarda dil
iize-riode elektrik giri§ ve ~lkl§ yaralanmn tespiti gii~liik arz eder. Bu nedenle biitiin viicut b61gelerinin dikkatli i
nce-lenmesi gerekmektedir (1, 17).
Yaralamah olgulann ITsinde (% 63.0) hayati tehlikenin oldugu, ITsinin (% 63.0) 10 giinden fazla mutad
i§ti-galden kaldlgl, birer olgunun (% 3.T~er) uzuv zaafl ve uzuv tatili niteliginde oldugu tespit edildi. Elektrik
yaralan-mal anna bagh oliimler, sakathklar, norolojik defisitler, ~e§itli dola§lm ve sol unum sistemi hastahklanna neden
ola-bilmektedir. Kazalann onlenmesi i~in alt yapl sorunlanmn ~oziilmesi, ciddi denetim ve iyi bir kalite standardmm
elde edilmesi, egitim ile birlikte giivenlik onlemlerinin ahnmasl ve uygulanmasl gerekmektedir (13, 18, 19).
Kaynaklar
1. SoysaI Z, Eke SM, <;:agdlr AS. Adli Otopsi. Cilt:II, istanbul: istanbul Universitesi Cerrahpa§a TIp Faktiltesi Yaymlan, 1999: 823-7. 2. Polat 0, inanici MA, Aksoy ME. Adli TIp Ders Kitabl. istanbul: Nobel TIp Kitabevleri, 1997: 144-67.
3. Birinci Basamak i~in Adli TIp El Kitabl. Tilrk Tabipleri Birligi-Adli TIp Uzmanlan Dernegi. Ankara: Polat Matbaasl, 1999: 70-1.
4. imrag C, Elmas i, AlkI§ C. Elektrik akImma bagh ilgin~ bir oliim olgusu. istanbul Universitesi TIp Fakiiltesi Mecmuasl, 1993; 56(3): 92-4.
S. Knight B. Simpson Adli TIp. 10. baskI. Edward Arnold, 1993. <;:eviri ed. Birgen N. istanbul: Bilimsel ve Teknik Yaymlan <;:eviri Vakfl, 1995: 263-7.
Beyazta§ FY, Demirkan 0, Golak S
6. Ermi~ SS, Gagdlr AS. Yigitsubay U, Ba§erer T. Elektrik katarakll. Adli TIp Derg, 1996; 12:109-14. 7. Ozen C. Adli TIp Ders Kitab!. 3. bask!. istanbul: istanbul Universitesl TIp FakUltesi Yaytnlan, 1983: 155-9.
8. Gok ~, Soysal Z. Elektrik Aklmlanntn Canl! Organizmada Meydana Getirdigi Lezyonlar ve Lezyonlann Adli Tip A~lstndan
Degerlendirilmesi. istanbul: istanbul Universitesi Cerrahpa~a Tip Fakiiltesi Yaytnlan. 1983. 9. OztUrel A. Adli TIp. Ankara: Sevin~ Matbaasi. 1979: 112-3.
10. GUnay K. Taviloglu K, ~ad 0, Eskioglu E. Ertekin C. Akut elektrik yamkIarl: 6 Yllhk deneyimlerimiz. Ulusal Travma Dergisi, 1995; 1(1): 97-101.
11. Acosta AS, Azarcon LJ. Raminez AT. Survey of electrical bums in Philippine General Hospital. Ann NY Acad Sci, 1999; 30(888): 12·8. 12. Ancan N. Getin G, Fincanci ~K. Klrangil B. Elektrik alaml ile yaralanma sonucu olu§an oliimlerin retrospekif degerlendirilmesi.
7. Ulusal Adli Tip GUnleri (1-5 Kaslm) Poster Sunularl Kitabl. Antalya: 1993: 11-20.
13. Erkol Z. Elektrik alaml yaralanmalartna bagh olUmler. Gaziantep Universitesi TIp Fakiiltesi Dergisi. 1995; 6(1): 87-96.
14. ince CH, Fincancl ~K, Ancan M, Akkay E. ElektrikIe intihar: Bir olgu bildirisi. I. Adli Bilimler Kongresi (12-15 Nisan) Kongre Kitabl. Adana, 1994: 342-3.
15. Martinez JA, Nquyen T. Electrical injuries. South Med J, 2000; 93(12): 1165-8.
16. Breugem CC, Van Hertum W, Groenevelt F. High voltage electrical injury leading to a delayed onset tetraplegia with recovery. Ann NY Acad Sci, 1999; 30(888): 131-6.
17. Milano M. Oral electrical and thermal bums in children: review and report of case. ASDC J Dent Child, 1999; 66(2):116-9, 85. 18. Tiwari VK. Shanna D. Kite-flying: a unique but dangerous mode of electrical injury in children. Bums. 1999; 25(6):537-9. 19. Docking P. Electrical bum injuries. Accid Emerg Nurs, 1999; 7(2):70-6.
ileti~im Adresi: Yrd.Do~.Dr. Fatma YUCEL BEY AZTA~ Cumhuriyet Universitesi TIp Fakiiltesi Adli TIp Anabilim Dall, Sivas
Tel no: 0 346 / 219 10 10 - 2084 e-mail: fyucel@cumhuriyet.edu.tr Adli Tıp Dergisi 2001; 15(4): 1-6
