»GAZETE
IL
g a z e t eSAYI: 684
Fİ A T I: 25 KURUŞ
KADRİYE
HUSEYitL
TÜRK DOSTU
MISIRLI BİR
PRENSESTİ
Bu güzel eseri ile İstiklâl Savaşı günlerimizin bazı hâ tıralarını unutulmaktan kur taran, o acı, heyecanlı ve çok kutsal günlerdeki temiz ve asil duygularını bize ya digâr bırakan Kadriye Hüse yin, Mısır krallık hanedanı Prenseslerindendi. Yani Ka- valalı Mehmet Ali Paşa sü- lâlesindendi. Oysa Fransız ve İngiliz propagandacıları nın zaman zaman Arnavut olduğunu iddia ettikleri bu Mehmet Ali Paşanın Türklü ğü. su götürmez bir hakikat tir.
Prenses Kadriye’nin babası 1914 te Mısır tahtına sultan ünvanı ile çıkmış olan Prens
İ KASIM 1968
Kadriye Hüseyin Türk
dostu Mısırlı Prensesti
(Baştarafı 1 inci sayfada! Hüseyin Kâmil’dir. Hüseyin, Hıdiv İsmail Paşanın, İsmail Paşa meşhur İbrahim Paşa nın, o da Mehmet Ali Paşa nın oğlu olduğuna göre, Kad riye Hüseyin büyük Mehmet Ali’nin dördüncü göbekten torunu olur.
Prense* Kadriye Hüseyin İle ağabeyisi ve kardeşleri babalarının sultan olmasına ve Mısır tahtına çıkmasına sevinmemişlerdi. Çünkü on lar, bir ikisi müstesna, diğer bütün Mısır prens ve pren sesleri gibi Türk taraftarı ve İngili* düşmanı idiler.
1914 de Birinci Dünya Har bi denilen korkunç kasırga koptuğu zaman. Mısır tahtın da Abbas Hilmi Paşa, yirmi İki yıldan beri, Hidiv ünvanı 11e oturmakta idi. Abbas Hil mi Paşa Istan bula sıksık ge lir ve Türkiyeye bağlılığını her vesile ile göze vururdu İngiltere’nin bütün tazyikle rine karşı koyarak Osmanlı İmparatorluğunun Nil vadisi ve Sudan üzerinde hüküm ranlık haklarını tanımakta ısrar etmiş olan bir zatın »Va lide Paşa» diye anılan anası. İmparatorluğun en sadık te- baasıydı. Hâlen Bebekte du ran güzel ve meşhur yalı yı (*) Ona Abdülhamit hedi ye etmişti. Valide Paşa her y ıl, kiraladığı bir Türk ge misi (**) ile İskenderiye’den gelir, yazı bu yalıda geçirir di, Abbas Hilmi Paşa 1914 te, Birinci Dünya Harbinin tam patlak verdiği sırada Osman
l I İmparatoru olan Sultan Re
şat’a bağlılıklarını ve saygı larını bildirmek üzere gene İstanbul’a gelmiş bulunuyor du. Osmanlı devletinin Al manya tarafını tutacağı se zilince İngiltere hükümeti ona Kahire've dönmesini tek lif etmişti. Fakat Hidiv Ab bas Hilmi II bu teklifi red detti. Hattâ reddetmekle de yetinmedi; Osmanlı devleti ne aşırı bağlılığım bir kat da ha açığa vurdu.Mısırlılan ve Sudanlıları İngiltere aleyhi
ne harbe teşvik etti. Neşret tiği beyannamelerden ilki şu cümlelerle başlıyordu:
«İngiliz boyunduruğundan ebediyyen kurtulacağımız an gelmiştir. Ey Mısırlılar! A- ziz evlâtlarım! Fırsatı ka çırmamalıyız... Mısır’ın düş manı İngiliz ordusudur!»
Bu beyannamelerin tesirle ri derhal görülmüştü. İngil tere’nin Türkiye ile savaşa girdiği gün El’ariş ile Akaba arasında karakol gezen bü tün Mısır hecinsuvar bölük leri Türk ordusuna katılmış lardı. İngiltere Sina bölge-f sinde tutunamamıştı; Kana lın öte yakasına kadar çe kilmişti. Mısır gençliği, ay dın Mısırlılar hep Abbas Hil mi Paşanın tarafını tutmuş lardı. Birçok Mısırlılar Türk ordusuna katılmışlardı. Prens ler. kara ve deniz kuvvetle rimizde subaylık etmişlerdi. İngiliz buyruğunda sultan olan Hüseyin Kâmil’e sui- kastler yapılmış, bombalar atılmıştı. Hattâ evlâtları bi le babalarına lânet etmişler di. Üç yıllık saltanatından sonra ölen Hüseyin Kâmil’- den boşalan tahta İngilizler onun oğlunu geçirmek iste mişlerdi. Fakat bu prens o sultanlık tacını nefretle red detmişti. İşte rahmetli Pren ses Kadriye Hüseyin Hanım efendi bu derece samimi bir Türkiye dostunun, böyle ve- karlı bir Türk kızkardeşi idi de...
(*) Şim di M ısır B üyük E l çilerinin yazlık ik a m e tg â h ı dır.
(**) R ahm etli Aziz D erya K ap tan ın gem iciliğine pek güvendiği için V alide P a şa nın k ira la d ığ ı gem iye id a re hep onu m em u r ed erd i R ah m etli K a p ta n h e r se y a h a t te bu asil kad ın d an aldığı ih sa n la rla se rv e t sahibi o lm uş tu.
Basıldığı yer: VATAN MATBAASI
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
