Kongrede 11 oturumda; “Türkiye Enerji Bayýndýrlýk ve Ýskan Bakaný Mustafa Kongresi'nin üçüncüsünü düzenlediðini Verimliliðinde Nerede, Sorunlar ve Demir tarafýndan yapýldý. belirten Kara, bununla birlikte enerjiyi
Çözümler,” “Enerji Verimliliði verimli kullanma çabalarýnýn bir
Finansman Destekleri,” “Enerji
“Enerjiyi Verimli Kullanma Bir
memleket meselesi olduðunu Verimliliði ve Çevre,” “Sanayide EnerjiMemleket Meselesi”
düþündüklerini ifade etti. “Ülkemizin Verimliliði,” “Ulaþýmda Alternatif Kongre açýlýþýnda konuþan MMO enerjide dýþa baðýmlýlýðý yüzde 75'lere Enerji,” “Soðutma-Ýklimlendirme Kocaeli Þube Baþkaný Nedim Kara, ulaþmýþtýr” diyen Kara, bundan dolayýSistemlerinde Enerji Verimliliði,” dünyadaki enerji fiyatlarýnýn Türkiye
ülke kaynaklarýnýn halkýmýzýn ve “Alternatif Yakýt Eldesi ve Kullaným
ülkemizin çýkarlarý doðrultusunda Alanlarý,” “Endüstriyel Fýrýnlarda
kullanýmý, enerji verimliliði konularýnda Enerji Verimliliði,” “Binalarda Enerji
kamuoyunun bilinçlendirilmesi, ülke Verimliliði,” “Verimlilik Artýrýcý
çapýnda enerji ve döviz tasarrufu, hava Uygulama Örnekleri” konularýnda
kirliliðinin azaltýlmasý, insan saðlýðýnýn toplam 53 bildiri sunuldu. Kongrenin
korunmasýna katkýda bulunulmasý için son günü “Enerji Etütleri ve Enerji
teknolojik ve bilimsel esaslar Projelerinin Hazýrlanmasý” baþlýðý
doðrultusunda çalýþmalar yürüten altýnda bir de seminer düzenlendi.
Oda'nýn enerji verimliliði alanýndaki Kongrenin açýþ konuþmalarý Makina
faaliyetleri nedeniyle bu konuda Mühendisleri Odasý (MMO) Kocaeli
yapýlacak deðerlendirmelere aracý Þube Baþkaný Nedim Kara, MMO
olacak kuruluþlarýn baþýnda geldiðini Yönetim Kurulu Baþkaný Ali Ekber
savundu. Oda'nýn bu baðlamda enerji Çakar, Kocaeli Üniversitesi Rektörü
verimliliði konusuna yönelik Prof. Dr. Sezer Þ. Komsuoðlu,
politikalarý ve teknolojik geliþmeleri TÜBÝTAK Baþkaný Prof. Dr. Nüket
irdelemek, bu alana yönelik yeni Yetiþ, Kocaeli Büyükþehir Belediye
açýlýmlar sunmak, alternatifler üretmek Baþkaný Ýbrahim Karaosmanoðlu,
III. ENERJÝ VERÝMLÝLÝÐÝ KONGRESÝ YAPILDI
Makina Mühendisleri Odasý
adýna sekretaryasý Kocaeli
Þube tarafýndan yürütülen
Enerji Verimliliði Kongresi'nin
üçüncüsü, 31 Mart- 2 Nisan
2011 tarihleri arasýnda
TÜBÝTAK Ulusal Metroloji
Enstitüsü Gebze'de “Dünden
Yarýna Enerji Verimliliði,
Farkýndalýk-Bilgilenme-Bilinçlenme-Uygulama” ana
temasýnda düzenlendi.
ekonomisi ve halký üzerinde önemli bir enerji konusunun Oda'nýn eðitim ve belgelendirme çalýþmalarýnda önemli baský unsuru haline geldiðini
bir yer tuttuðunu belirterek, bu alanda söyleyerek, “Türkiye'de düþük
zengin bir yayýn faaliyetinin de maliyetlerle üretilemeyen enerji,
bulunduðunu kaydetti. Enerji Çalýþma sanayi maliyetlerini artýrmakta ve
Grubu tarafýndan hazýrlanan “Yeni ve üretimi daha da zor hale
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarý,” getirmektedir” dedi.
“Türkiye'nin Doðalgaz Temin ve Tüketim Politikalarýnýn
Kongre programý ve çalýþmalarý
Deðerlendirilmesi,” “Dünya ve hakkýnda bilgi veren Nedim Kara
Türkiye'de Enerji Verimliliði”, þöyle konuþtu: “Kongre süresince
“Türkiye'nin Enerji Görünümü” ve 'Türkiye'de Enerji Verimliliði Nerede,
“Türkiye'de Termik Santraller” Oda Sorunlar ve Çözümleri' baþlýðý altýnda
raporlarýnýn referans niteliðinde 2007 yýlýnýn Mayýs ayýnda yayýnlanan
olduðunu dile getiren Çakar, enerjiyle Enerji Verimliliði Kanunu ve akabinde
ilgili kurum ve kuruluþlarla yakýn iþ yayýnlanan yönetmelikler sonucu
birliði içinde olan Oda'nýn bu dönem enerji verimliliðinde ülke olarak
de Dünya Enerji Konseyi Türk Milli
“Enerji Aydýnlanmasý
geldiðimiz yeri ve hâlâ mevzuat
Komitesi Yönetim Kurulunda temsil
Gerçekleþtirmek Zorundayýz”
açýsýndan açýkta duran konularý,
edildiðini söyledi. Oda'nýn yasa ve özellikle de uygulamadaki sorunlar ve MMO Yönetim Kurulu Baþkaný Ali
yönetmeliklerin hazýrlýk süreçlerine çözümüne yönelik bildiriler, görüþler Ekber Çakar, kongre açýlýþýnda yaptýðý
uzman üyelerinin katkýsýyla hazýrladýðý katýlýmcýlara iletilecektir. Enerji konuþmada Enerji Verimliliði görüþ ve deðerlendirmelerle katkýda verimliliði proje ve çalýþmalarýnda Kanunu'nun yürürlüðe girmesinin bulunduðunu kaydeden Çakar þu saðlanan 'Finansman Destekleri' ile üzerinden üç yýl geçtiðini hatýrlatarak, açýklamalarda bulundu: “Kamu ilgili bilgileri içeren panel oturumla bu süre içinde mevzuatta önemli yararýnýn göz ardý edildiðini katýlýmcýlar bu konuda bilgilenecektir. deðiþiklikler yapma ihtiyacýnýn deðerlendirdiði durumlarda ise Enerji Yöneticisi eðitimlerinde doðduðunu belirtti. Üç binin üzerinde Anayasa'nýn verdiði yetki çerçevesinde uygulama hizmeti ve A Sýnýfý Yetki mühendisin çeþitli eðitimlere katýlarak idari yargý yoluyla durumun
Belgesi þartý olan uygulama sertifika aldýðýný açýklayan Çakar, enerji düzeltilmesi için giriþimlerde laboratuvarýný Makina Mühendisleri verimliliði alanýnda bir hizmet bulunmaktadýr. Enerji verimliliði ve Odasý adýna Kocaeli Þube sektörünün oluþtuðunu ifade etti. Yurt ikincil mevzuatýn hazýrlýklarý ve
revizyonlarý sýrasýnda kapsamlý yürütücülüðünde kurmuþ dýþýndan birçok finans kuruluþunun
çalýþmalar yapýlarak hazýrlanan görüþ bulunmaktayýz. Dün MMO ailesi geldiðine ve projelere yerli bankalarla
ve önerilerimiz ilgili kurumlarla olarak çok deðerli kurum, kuruluþlar ve birlikte finansman saðlamaya
paylaþýlmaktadýr. Odamýz, enerji temsilcileriyle Enerji Verimliliði baþlandýðýna dikkat çeken Çakar,
verimliliðiyle baðlarý bulunan 'Basýnçlý Eðitim ve Uygulama Merkezimizi hep “MMO olarak bu kongreyle ülkemizde
Kaplar', 'Kaldýrma ve Ýletme birlikte hizmete açtýk. 2010 Aralýk ayý yapýlan çalýþmalarý hatýrlamayý,
Makinalarý' ile 'Teknik Ölçüm ve Enerji Verimliliði Koordinasyon deneyimleri paylaþmayý, karþýlaþýlan
Analizler'e iliþkin 'A Tipi Muayene Kurulu kararlarýnda ilan edildiði üzere güçlükleri masaya yatýrarak çözüm
Kuruluþu' olarak 2004 yýlýnda akredite bu tesis sayesinde MMO, Enerji önerilerini geliþtirmeyi ve enerji
olarak teknik mevzuata uyum ve Verimliliði Kanunu kapsamýnda A verimliliði açýsýndan ülke olanaklarýnýn
uluslararasý tanýnýrlýk alanýnda ülkemiz Sýnýfý Yetki Belgesi almaya hak ortaya çýkarýlmasýna katký saðlamayý
lehine önemli adýmlar atmýþtýr. kazanan ilk Yetkilendirilmiþ Kurum amaçlamaktayýz. Bu nedenle
Tekniðin gerektirdiði araç, gereç ve olmuþtur. Kocaeli Þubemizdeki altyapý kongremizin ana temasý, Enerji
cihazlarý kullanarak enerji yönetimi ve desteði ve Enerji Verimliliði Verimliliði Kanunu'nun üç yýllýk
çevre mevzuatý çerçevesinde akredite Kongrelerinin Þubemiz uygulama periyodunu deðerlendirmeyi emisyon ölçümleri de Odamýzca yürütücülüðünde gerçekleþtirilmesinin de içeren 'Dünden Yarýna Enerji yapýlmaktadýr.”
saðladýðý bilgi birikimi sayesinde çok Verimliliði' olarak belirlendi” diye
41 Enerji Yöneticisi Kursunda 855
kýsa sayýlabilecek bir sürede Eðitim konuþtu.Mühendis Yetkilendirildi
Merkezimizi hizmete sunmamutluluðunu sizlerle bir kere daha Enerji alanýnda düzenlenen etkinlikler Oda'nýn enerji verimliliði
olarak, enerji yöneticisi yetiþtirme kaydetti. Dünya enerji sektörünü Rusya'dan açýklamasýný anlamakta kurslarýnýn düzenlenmesine özel bir etkileyen olaylarýn büyüklüðü ve zorlanýyoruz. Gelecek nesillerimizi önem verdiðini, yetkilendirme Türkiye'nin dünya enerji coðrafyasýnýn tehlikeye sokacak bu giriþimi iktidarýn sürecindeki uzun ve bürokratik ortasýnda olmasý nedeniyle enerji gözden geçirmesini ve bu teknoloji ile prosedürleri sabýrla tamamladýðýný ve politikalarýnýn bizi yakýndan nükleer santral kurmak yerine yüzde 25 Türkiye'nin ilk “Enerji Verimliliði ilgilendirdiðini iþaret eden Çakar, dünya enerji verimliliði potansiyelimizi geri Yetkili Kuruluþu” olarak Kasým enerji sahnesinde enerji kaynaklarýnýn kazanmak üzere 10 milyar dolar 2009'da Ýstanbul Þube'de sertifika kullanýmýnýn ve bu kaynaklar yatýrým yapýlmasýný öneriyoruz” programýný düzenlediðini anýmsattý. üzerindeki hâkimiyet kavgasýnýn doruk þeklinde konuþtu.
Bugüne kadar sanayi ve bina noktaya ulaþtýðýný belirtti. Doðal gaz,
“Stratejik Planlama Anlayýþýmýz Yok”
sektörlerine yönelik düzenledikleri 41 su, petrol gibi enerji kaynaklarýnýnenerji yöneticisi kursunda 855 kullanýmýnýn ülkelerin egemenlik ve Ülkemizde nüfus artýþýna ve mühendisin belgelendirildiðini baðýmsýzlýklarýyla iç içe geçtiðine vurgu sanayileþmeye baðlý olarak enerji açýklayan Çakar, “Bu önemli bir yapan Ali Ekber Çakar, 11 Eylül 2001 talebinin hýzla arttýðýný ve dünya baþarýdýr. Binalarda Enerji Performansý saldýrýlarý, Afganistan ve Irak ortalamasýnýn üç misli bir enerji Yönetmeliði gereðince Enerji Kimlik iþgalleriyle Orta Doðu coðrafyasýna talebiyle karþý karþýya olduðumuzu Belgesi düzenleme yetkilendirmesi için yayýlan iç çatýþmalar dünya enerji ifade eden MMO Yönetim Kurulu Odamýz, 59 eðitimcisi ile 2 bin 283 pazarýndaki geliþmelerle birlikte Baþkaný Ali Ekber Çakar, son 25 yýldýr serbest müþavir mühendislik hizmeti deðerlendirildiðinde dünyanýn enerji uygulanan serbestleþtirme
veren makina, inþaat, elektrik sorunlarýnda refah ve barýþtan çok farklý politikalarýyla enerji alanlarýndaki mühendisleri ve mimarlara kurs bir yönelime girdiði, yatýrýmlarda kamu kuruluþlarýnýn parçalanmasý, vererek belge almalarýný saðlamýþtýr. ertelemelerin yaþanabileceði ve sürecin küçültülmesi, iþlevsizleþtirilmesi ve Eðitimlerimiz ülke geneline yayýlarak çok daha sert geçeceði uyarýsýnda özelleþtirilmesi sonucunda ulusal Ýstanbul, Kocaeli, Ýzmir, Adana, bulundu. Artacak petrol talebinin çýkarlarý kollayan enerji politikasý Ankara, Antalya, Denizli, Kayseri, gelecekte karþýlanmasýnýn güçlüklerine yürütme olanaðýnýn kalmadýðýný Konya ve Samsun Þubelerimizde dikkat çeken Çakar, fosil yakýtlarýn vurguladý. “Ülkemiz enerji temini sürmektedir. Kamu kurumu niteliðinde fiyatlarýnda önemli artýþlar yaþanacaðýný açýsýndan, deðindiðim tüm olgulardan
bir meslek kuruluþu olma ders almamýzý zorunlu kýlacak kadar
ifade ederek, “Enerji tüketiminin yüzde
sorumluluðumuz uyarýnca, Kocaeli'nde yüksek oranda dýþa baðýmlýdýr” diyen
30'unu petrolle karþýlayan ve ithal
Odamýzýn öz kaynaklarýyla; Ýzmir`de Çakar, artan enerji ihtiyacýnýn ucuz,
petrol baðýmlýlýðý yüzde 93 olan
ise Ýzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü iþ sürekli ve güvenli bir þekilde
ülkemiz, bu durumdan bir hayli
birliðiyle enstitü bünyesinde, karþýlanmasýnda yaþanan sýkýntýlarýn
etkilenecek ve krizden önce 50 milyar
uygulamalý enerji verimliliði Türkiye'nin en önemli problemlerinden
dolarý bulan enerji ithalat bedeli daha
laboratuvarlarý oluþturduk. 2010 biri olduðunu iþaret ederek þu
da artacaktýr” dedi.
Temmuz ayýnda Ýzmir'deki merkezi, tespitlerde bulundu: “Bunun en önemli
dün de Kocaeli'ndeki merkezimizi
Hükümet Nükleer Giriþimini Gözden
nedeni stratejik bir planlamahizmete açtýk. Böylece Odamýz
Geçirmeli
anlayýþýnýn olmamasý, ithal doðal gazaekonomik sýnaî aktivite ve nüfus Konuþmasýnda Japonya'da yaþanan dayalý elektrik enerjisi üretim yoðunluðu aðýrlýklý Ege ve Marmara depremin ve tsunaminin yarattýðý tesislerinin teþvik edilmesi, kamunun bölgelerinde enerji verimliliði için nükleer felakete dikkat çeken Ali Ekber enerji yatýrýmlarýndan çekilerek zengin önemli eðitim altyapýlarýný Çakar, felaketin boyutlarýnýn sadece linyit rezervlerimizin ve hidrolik
geliþtirmiþtir” diye konuþtu. kaynaklarýmýzýn deðerlendirilmemesi
Japonya'yý deðil, dünya ülkelerini
ve bu alanlara yatýrým yapýlmamasýdýr. tehdit ettiðini vurguladý. Birçok
Süreç Sertleþecek Uyarýsý
Rüzgâr, jeotermal, güneþ gibi yeni ve ülkenin bundan ders alarak nükleer
Uluslararasý siyasi geliþmelere paralel yenilenebilir enerji kaynaklarýmýzýn
programýný ve teknolojisinin diðer
olarak yönlenen enerji politikalarýnýn yeterince deðerlendirilememesidir.”
ülkelere satýþýný ve mevcut tesislerini günümüzün en aktüel konularýnýn
gözden geçirmeye yönelik kararlarýný
“Tasarruf Potansiyeli Önemsenmeli”
baþýnda geldiðini vurgulayan MMOaçýkladýðýný belirten Çakar, “Bir
Baþkaný Çakar, dünya enerji Sorunlarýn çözümünün kamusal
deprem ülkesi olmamýz göz ardý
tüketiminin 12,3 milyar TEP civarýnda planlama ve yerli kaynak kullanýmýný
edilerek, hükümetin nükleer santral
olduðunu ve Türkiye'nin dünyada en esas alan enerji politikalarýnýn en geniþ
kurma konusunda 'her þeye raðmen
fazla enerji tüketen ülkeler katýlýmla oluþturulup uygulanmasýndan
politikalarda enerji verimliliðinin özel mevzuatýn bürokratik güçlükler getiren gelecekte dünya üzerinde yaþayacak bir yer tutmasý gerektiðini savundu. uygulamalarýnýn gözden geçirilerek olan topluluklarýn ihtiyaçlarýný
düzeltilmesi ve tüm bu çalýþmalarýn karþýlamasýna engel olmamasýdýr” diyen Sanayide yýllýk enerji kaybýmýzýn en az
yerli mühendis ve mimarlar tarafýndan Komsuoðlu, üretilecek teknolojilerin, 5 milyon TEP olduðuna dikkat çekerek,
yürütülmesi gerektiðini savunulacak sektörlerin ve yeni bilimsel bina, ulaþým ve elektrik sektöründeki
düþünmekteyiz” diye konuþtu. buluþlarýn bugün refah saðlayacaðýný; kayýplarla birlikte enerji israfýnýn
fakat gelecek nesillerin de düþünülerek korkunç rakamlara ulaþtýðýný kaydetti.
Sanayide yüzde 20, ulaþýmda yüzde hareket edilmesi gerektiðinin
15, binalarda yüzde 30'u aþan bir zorunluluðunu vurguladý. Türkiye'nin
tasarruf potansiyelinin bulunduðunu Dünya Bankasý verilerine göre
belirten Çakar, “Bu potansiyel dünyanýn en büyük ekonomileri
önemsenmelidir. Zira nihai sektörlerde sýralamasýnda 17'nci sýrada yer aldýðýný
yüzde 25–30 olan enerji tasarrufu anýmsatan Sezer Komsuoðlu, “Birinci
sýrada 14 trilyon dolarla Amerika potansiyelinin deðeri 5 milyar dolarýn
Birleþik Devletleri, 20'nci sýrada 472 üzerine çýkabilecektir. Ýmalat
milyar dolarla Belçika var. Türkiye sanayisinde yüzde 8–50 arasýnda
614 milyar dolar milli gelirle 17'nci deðiþen ürün maliyeti içindeki enerji
sýrada, bazen de 16'ncý sýrada. G-20 maliyeti payýnýn azaltýlmasý da söz
ülkeleri içerisindeyiz. Bu rakamlar konusu olabilecektir. AB
güzel, ancak önemle hatýrlamamýz ortalamasýndan en az yüzde 30 yüksek
gereken diðer rakamlar, yaratýcýlýkta olan enerji yoðunluðumuz
yani son 10 yýlýn 'buzz word'u en çok ekonomimizin rekabet þansýný düþüren
kullanýlan kelimesi olarak seçtiðimiz unsurlar arasýndadýr. Bunu azaltmak
inovasyonda 55'inci sýradayýz. üzere baþta sanayi sektörümüz olmak
Rekabetteyse sýramýz 53'te” diye üzere, binalarda ve ulaþým
konuþtu. sektöründeki önlemlerin neler
olduklarýný biliyoruz, bu önlemlerin
AR-GE Merkezleri Yetersiz
hepsini uygulayacak mühendislik
Türkiye'nin ileri görüþlülüðü, yeteneðine sahibiz. Mevcut enerji
Ýnovasyonda Çok Gerilerdeyiz
dünyadaki hâkimiyet gücü, çalýþma verimliliði potansiyelinin en az 20
enerjisi ve heveslendiði bilgi Kongre açýlýþýnda konuþan Kocaeli
milyon TEP civarýnda olduðu
birikimiyle ekonomide 17'nci sýrada yer Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sezer Þ.
düþünüldüðünde, birçoðu teknik
alýrken inovasyonda 55'inci sýrada yer Komsuoðlu, bugün ikinci bir Endüstri
eleman olmak üzere on binlerce kiþiye
alamayacaðý eleþtirisinde bulunan Devrimi'nin gerekli olduðuna iþaret
iþ sahasý açýlabilecektir” dedi.
Prof.Dr. Komsuoðlu þöyle konuþtu: “Bu ederek, birinci Endüstri Devrimi'nin
hatanýn bizim olduðunu düþünüyoruz.
“Enerji Aydýnlanmasý Zorunlu”
insan ve hayvan gücü yerine fosilÜniversite ve bilim dünyasý sanayiyle iþ yakýtlarla çalýþan makineleri koyduðunu
Türkiye'nin mutlaka etkin enerji
birliðini bir noktaya getirmeli, heves hatýrlattý ve yaþanmasý gereken ikinci
verimliliði politikalarýna ve enerjide
ettiði ve çok kullandýðý bu kavramlarý Endüstri Devrimi'nin çevreye özen
kaynak çeþitlemesine yönelmek ve bir
açmalýdýr. Hep inovasyondan ve AR-gösteren, sürdürülebilir enerji
tür “enerji aydýnlanmasý”
GE'den söz ediyoruz. AR-GE kelimesi kaynaklarýnýn saðlanmasý üzerine
gerçekleþtirmek zorunda olduðunun
bu ülkeye yerleþeli neredeyse 10 yýl odaklanmasý gerektiðini savundu.
altýný çizen MMO Baþkaný Ali Ekber
oldu. Ýnovasyon kelimesini de son beþ Bütün bilim dünyasýnýn enerji
Çakar, enerjinin verimli ve etkin
yýldýr mütemadiyen kullanýyoruz. Ama konusunda bu iþ için çalýþtýðýný ifade
kullanýmýnýn ulusal, toplumsal bir
sýralamada baktýðýmýzda 55'inci eden Komsuoðlu, refah toplumunun
politika haline getirilmesi gerektiðini
sýradayýz. Bu kavramlarda hedeflendiðini, bunun hedeflendiði
savunarak, “Bu noktada enerji
üniversitelerin, sanayinin ve yasalarýn günümüz dünyasýnda ise yeni
verimliliðinin daha da etkinleþtirilmesi,
açmasý gereken yerler var. Bugün endüstriyel devrimin yeni
kurumlardaki kadrolarýn
dünyadaki en iyi üniversitelerin teknolojilerine ihtiyaç duyulduðunu
güçlendirilmesi, genel ve sektörel
çevrelerinde neredeyse kendi belirtti. “Buradaki anahtar kelimelerden
hedeflerin ve eylemlerin belirlenmesi,
içlerindeki bölümler kadar araþtýrma biri sürdürülebilir kalkýnmanýn ve enerji
halkýn ve sanayicinin enerji verimliði
merkezleri var; ama biz bunlardan bir politikalarýnýn bugünkü topluluklarýn
çýkacak en az 10 tane engelleyici yasa
“Kimlik Belgesi Olmayan Yapý
var. Üniversitemiz enerji konusunda da
Kalmayacak”
bir yüksek lisans ve doktora programý
Kongre açýlýþýnda konuþan Bayýndýrlýk açtý. Ama bunlarý AR-GE merkezleriyle
ve Ýskan Bakaný Mustafa Demir, desteklemedikçe, sanayiye doðru açýlým
Türkiye'den artýk bir enerji geçiþ yapmadýkça inovasyonda yer almamýz
koridorunun düðüm noktasý ve mümkün deðil. Türkiye'nin bulunduðu
istasyonu olarak söz edildiðini ifade bölge, Orta Doðu bölgesi, Akdeniz,
ederek, bundan sonraki hükümetlerin Kafkaslar, Balkanlar, bizi jeopolitik
bu konuya dikkat etmeleri gerektiðini olarak dünyanýn en önemli yerine
belirtti. Enerjide yüzde 70 dýþa baðýmlý oturtmuþ. Hepimizin bu dünyada ne
olan Türkiye'de enerjinin yüzde 40'ýnýn kadar önemli bir coðrafyada yer
yapýlarda kullanýldýðýna dikkat çeken aldýðýmýzý, ne kadar önemli bir ülke
Bakan Demir, bunun ithal edilen olduðumuzu ve dünyada dönen her
enerjinin yarýsýndan çoðunun yapýlarda þeyde rol sahibi olabileceðimizi bir kez
tüketildiði anlamýna geldiðini kaydetti. daha hem genç nüfusa öðretmek hem
Mevcut yapýlarý enerji verimliliði de kendi kendimize tekrarlamak
açýsýndan deðerlendirdiklerinde çok iyi, zorunda olduðumuzu düþünüyorum.
orta ve çok kötü düzeyde yapýlarla Enerji, bunlarýn odaklarýndan biridir.
karþýlaþtýklarýný söyleyen Demir, Bulunduðumuz coðrafya bu savaþýn
bundan sonra yapýlacak yapýlarýn içine bizi net olarak koymaktadýr.
tümünde enerjinin verimli kullanýmýnýn Bütün bunlarla baþ edebilmek için
hedeflendiðini vurguladý. Ýki güçlü bir demokrasi, güçlü bir savunma
hedeflerinin olduðunu ifade eden Bakan ve çok güçlü bir eðitim gerekmektedir.
Mustafa Demir, “Bundan sonra Biz de üniversiteler olarak üzerimize alanýnda ürettiði bilgi ve geliþtirdiði
yapacaðýmýz enerjiyi verimli kullanan, düþen payý biliyoruz.” yenilikçi ürünler ile kaynaklarýný etkin
geçmiþteki tüm yapý stoklarýndaki enerji kullanan, çevre ve yaþam kalitesinden
kullanýmlarýný etkin ve verimli hale
“Bulduðumuz Her Bilgi
ödün vermeden, küresel rekabetdönüþümlerini saðladýðýmýzda, demek
Kýrýntýsýný Türkiye'ye Taþýyalým”
gücüne sahip olan bir Türkiye. Ben buki bizim 50 milyar dolar dýþarý kaynak kongrenin hep birlikte bu vizyona
Kongre açýlýþýnda konuþan TÜBÝTAK ödüyorsak yarýsý yapýlarda kullanýlýyor
doðru yol almamýzda çok önemli bir Baþkaný Prof.Dr. Nüket Yetiþ,
adým olduðunu düþünüyorum. Burada Türkiye'de bilim ve teknoloji alanýnda
dikkat ederseniz kaynaklarýný etkin Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun
kullanan Türkiye'den bahsediyoruz. (BTYK) en üst karar organý olduðunu
Ama artýk dünyada bir bölgesel güç ve anýmsatarak, 21. Bilim ve Teknoloji
dünya gücü olmak istiyorsak sadece iç Yüksek Kurulunun bir yýl önce
kaynaklarýmýza odaklanamayýz. önümüzdeki 2011-16 yýllarý arasýnda
Unutmayýn ki asýrlardýr alýnamayan odaklanýlmasý gereken üç yeni alan
Ýstanbul'un alýnmasýnda o zamanýn belirlediðini, bu alanlarýn da sýrasýyla
atom bombasý etkisi olan toplarý da bir gýda, su ve enerji teknolojileri
Macar usta dökmüþtü. Tabii onun olduðunu kaydetti. Prof.Dr. Yetiþ,
arkasýnda da ona destek veren bir TÜBÝTAK koordinasyonunda tüm
devlet sistemi ve bir devlet adamý paydaþlarýn katýlýmýyla Türkiye'de
vardý. Buradan vermeye çalýþtýðým enerji araþtýrma ve teknoloji geliþtirme
mesaj ne olur sadece içimize faaliyetleri için stratejik çalýþmalarýn
bakmayalým, dünyanýn neresinde devam ettiðini bildirerek 23. BTYK'da
olursa olsun bulduðumuz her bilgi bu stratejiyi Kurulun önüne
kýrýntýsýný ister araþtýrmacýlar koyacaklarýný açýkladý. Bu çalýþmalar
aracýlýðýyla, ister baþka yollardan bunu devam ederken enerji teknolojileri
Türkiye'ye taþýmaya çalýþalým. Tabii ki konusunda strateji grubunun bir vizyon
iç dinamiklerimizin dinamizmiyle ortaya koyduðunu ifade eden Yetiþ þu
birlikte.” bilgileri verdi: “Enerji teknolojileri
ise bu 25 milyar dolar, yüzde 50 yapýnýn kalmayacaðýný kaydederek, belirten Demir, yeni yapýlarýn enerji verimlilik saðlarsak, 12,5 milyar “Bunun siyasi sorumluluðu çok aðýr ve verimli inþa edilmemesi durumunda dolarlýk toplam bir enerji tasarrufu her siyasetçi bunu kolay kolay yapmaz geçmiþte yapýlan yapýlarýn
saðlama imkânýmýz olduðu anlaþýlýr” diye düþündük; ama önemine binaen dönüþtürülmesinden boþuna söz diye konuþtu. TÜBÝTAK'la birlikte biz bu konuda ÝZODER'le birlikte edileceðini kaydetti. Japonya'daki önemli çalýþmalar yürüttüklerini müþterek bir çalýþmayla yazýlýmý depremi iþaret eden Bakan Mustafa açýklayan Demir, enerjiyi verimli hazýrladýk ve devreye aldýk. Doðrusu Demir, 1999 yýlýndaki Ýstanbul
kullanan yapýlarýn yanýnda enerjisini beklediðimizden daha az bir problemle depreminin 40 katýna yakýn yýkýcý etkisi üreten yapýlara yönelme vaktinin de karþýlaþtýk. Bir kýsým problemler var, bu olan bir depremde bile binalarýn geldiðini belirtti. konuda Makina Mühendisleri Odasý'na yýkýlmadýðýna dikkat çekerek, dayanýklý
teþekkür ediyoruz. Bize bu konuda çok yapýlarýn teþviki amacýyla 1 Ocak 2011
MMO'ya Katkýlarýndan Dolayý
büyük katkýlarý oldu. Yerel yönetimlerle tarihinden itibaren yapý denetimini tüm
Teþekkür
bu konuda çok iyi iþ birliði Türkiye'ye yaygýnlaþtýrdýklarýný ifadeYapýlarý A, B ve C olarak sýnýflayan içerisindeyiz. Nisan ayý içerisinde etti. Enerji verimliliðinin Anadolu'da Enerji Kimlik Belgesi Yönetmeliði'nin konut aðýrlýklý yapýlarýn dýþýndaki yaygýnlaþmasý için kamunun öncülük 1 Ocak 2011 tarihinde yürürlüðe yapýlarda enerji kimlik belgesi yapmasý gerektiðini vurgulayan Bakan girdiðini anýmsatan Bayýndýrlýk ve alýnmasýnda bazý zorluklar vardý onlarý Mustafa Demir, Makina Mühendisleri Ýskan Bakaný Mustafa Demir, da aþýyoruz, düzeltiyoruz” dedi. Enerji Odasý ile iþ birliðinin devam etmesini Türkiye'de kimlik belgesi olmayan verimliliðinin iki ayaðý olduðunu istedi.
III. ENERJÝ VERÝMLÝLÝÐÝ KONGRESÝ SONUÇ BÝLDÝRGESÝ
AÇIKLANDI
III. Enerji Verimliliði Kongresi, açýlýþ oturumunda, belirlenen ana TMMOB Makina Mühendisleri Odasý tema kapsamýnda “Türkiye'de Kocaeli Þubesi'nin yürütücülüðünde, Enerji Verimliliði Nerede, 31 Mart–2 Nisan 2011 tarihlerinde Sorunlar ve Çözümleri” baþlýðý Gebze'de TÜBÝTAK Ulusal Metroloji altýnda Enerji Verimliliði Enstitüsü'nde, 700 civarýnda Kanunu'nun yürürlüðe girmesi ve katýlýmcýyla gerçekleþtirilmiþtir. sonrasýnda yayýmlanan
Kongre, 3 kamu kuruluþu, 7 sivil yönetmelikler sonucu enerji toplum kuruluþu ve 10 üniversite verimliliðinde ülke olarak tarafýndan desteklenmiþtir. Etkinliðe geldiðimiz yeri ve hâlâ mevzuat TMMOB'ye baðlý odalarýn yöneticileri, açýsýndan açýkta duran konularý, MMO Merkez ve þube yöneticileri, özellikle uygulamadaki sorunlarla Bayýndýrlýk ve Ýskan Bakaný ile çözümlerine yönelik öneri ve Bayýndýrlýk ve Ýskan Bakanlýðý Yapý görüþler tartýþmaya açýlmýþtýr. Ýþleri Genel Müdürlüðü, Elektrik Ýþleri Ayrýca, çeþitli tebliðler Etüt Ýdaresi, Çevre ve Orman çerçevesinde; Türkiye'de enerji Bakanlýðý, Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý, sektörünün durumu, ülkemizdeki TÜBÝTAK, üniversitelerden finansman imkânlarý, enerji akademisyenler, meslek örgütleri, verimliliði ve istihdam, binalarda, sektörel dernekler, özel ve kamu
sanayide ve ulaþýmda enerji kuruluþlarýndan uzmanlar ve
tasarrufu imkânlarý, diðer
Türkiye'nin enerji sektöründe etkili üretim tarafýnda verimlilik ve alternatif
ülkelerdeki enerji verimliliði olan firma ve kurum temsilcileri
enerji kaynaklarýný uygulamalarý ve politikalarý, iklim deðiþikliði ve
katýlmýþtýr.
yerli teknolojileri konularýnda bilgi ve ülkemize maliyeti, enerji verimliliðinin
Kongrede 11 sunum oturumunda 53 kadar enerji ihtiyacýný yeni enerji bütün bu alt sektör strateji belgelerini bildiri sunulmuþtur. Ayrýca, “Enerji arzýyla karþýlamaya çalýþan politikalar, dikkate alan Yenilenebilir Enerji Etütleri ve Enerji Verimliliði ulusal ve uluslararasý lobilerin etkisiyle Stratejisi ve Faaliyet Planý ile Türkiye Projelerinin Hazýrlanmasý” konusunda enerji tasarrufu için yapýlacak Genel Enerji Strateji Belgesi ve yaklaþýk 108 kiþinin katýldýðý bir yatýrýmlarýn önüne geçmiþtir. Faaliyet Planý oluþturulmalýdýr. Bu günlük bir eðitim semineri yapýlmýþtýr. 6. Ülkemizde yatýrým aþamasýnda strateji belgeleri kalkýnma planlarý özel
ihtisas komisyonu çalýþmalarýnda önemli boyutta yenilenebilir enerji
Kongrede yapýlan tartýþma ve sunulan
olduðu gibi ilgili kamu kuruluþlarýnýn potansiyeli mevcuttur. Yenilenebilir
bildiriler ile ifade edilen görüþlerden
yaný sýra üniversiteler, bilimsel kaynaklardan elektrik üretimin
hareketle, enerji ve enerji verimliliðiyle
araþtýrma kurumlarý, meslek odalarý ve yaygýnlaþmasý için AR-GE
ilgili olarak aþaðýdaki genel öneriler ve
özel sektör derneklerinin desteðiyle çalýþmalarýna ihtiyaç vardýr. Bu yönde
sanayi, konut ve ulaþtýrma sektörlerine
katýlýmcý bir süreçle hazýrlanmalýdýr. yasal altyapý ve finans kaynaklarý
yönelik öneriler ilgili kurum ve
Bu amaçla, enerji kaynaklarýnýn mevcuttur. Ancak devlet, özel sektör ve
kuruluþlarla kamuoyunun dikkatine
üretimi ile tüketim planlamasýnda, araþtýrma kuruluþlarý yeni teknolojilerin
sunulmaktadýr.
strateji, politika ve önceliklerin geliþmesinde, yaygýnlaþmasýnda ve
1. Enerjiden yararlanmak çaðdaþ bir kullanýlmasýnda sýký iþ birliði içinde tartýþýlýp yeniden belirleneceði,
insanlýk hakkýdýr. Bu nedenle, enerjinin olmalý ve bu doðrultudaki çalýþmalar toplumun tüm kesimlerinin ve konunun tüm tüketicilere yeterli, kaliteli, sürekli, desteklenmelidir. Bu yatýrýmlar için tüm taraflarýnýn görüþlerini ifade düþük maliyetli ve sürdürülebilir bir projesinden baþlayarak gerekli edebileceði geniþ katýlýmlý bir “Ulusal þekilde sunulmasý temelinde; enerji teçhizatýn ülke içinde üretilmesi, bakým Enerji Platformu” oluþturulmalýdýr.
Ayrýca ETKB bünyesinde, bu politikalarýnýn üretimden tüketime ve onarýmýn yapýlmasý saðlanmalýdýr.
platformla eþgüdüm içinde olacak bir bütüncül yaklaþýmla ele alýnmasý ve Bu tesislerin kurulmasý ve iþletilmesiyle
“Ulusal Enerji Strateji Merkezi” ülke içinde katma deðer, teknolojik
yönetilmesi esas olmalýdýr.
yetkinlik ve ciddi bir istihdam kurulmalý veya bakanlýk bünyesindeki 2. Ülkemizde enerji sektöründe
yaratýlacaktýr. stratejiyle ilgili birimler bu yönde 1980'lerden bu yana uygulanan
iþlevselleþtirilmelidir. Bu merkezde 7. ETKB tarafýndan arz güvenliði için
politikalarla toplumsal ihtiyaçlar ve
yerli kaynaklar ve yenilenebilir enerji gerekli önlemler, orta ve uzun vade
bunlarýn karþýlanabilirliliði arasýndaki
kaynaklarýný dikkate alan enerji beklenti ve olasýlýklarý göz önüne
açý her geçen gün daha da artmaktadýr.
yatýrýmlarýna yön verecek enerji arz alýnarak ve mümkün olduðunca öz
Dünyada enerji baðýmsýzlýðý, ülke
talep projeksiyonlarý, AR-GE kaynaklarýmýz çerçevesinde
baðýmsýzlýðýnýn bir parçasý olarak
ihtiyaçlarý hazýrlanýp sektöre belirlenmeli ve kriz durumlarý için
görülmektedir. Bu yaklaþýmýn
sunulmalýdýr. uygulanabilir Acil Eylem Planlarý
Türkiye'de özellikle hâkim olmasý
hazýrlanmalýdýr. Bu Acil Eylem 10. Enerji yatýrýmlarýna lisans gereklidir.
Planlarýnýn bel kemiði Talep Tarafý verilirken, ulusal ve kamusal çýkarlarý
3. Ülkemiz gerçekleri de göz önüne Yönetimi olmalýdýr.
gözeten ve toplumsal yararý esas alarak alýnmak þartýyla, enerji sektörünün
hazýrlanmýþ olan Enerji Talep ve 8. Enerji sektöründe süregelen ve
gerek stratejik önemi, gerekse
Yatýrým Tahminleri esas alýnmalý, ithal sorunlara çözüm getirmediði ortaya
kaynaklarýn rasyonel kullanýmý ve
kömür ve doðal gaz yakýtlý yeni santral çýkan kamu kurumlarýný küçültme,
düzenleme, planlama, eþgüdüm ve
projeleri, elektrik enerjisi üretimi içinde iþlevsizleþtirme, özelleþtirme amaçlý
denetleme faaliyetlerinin
ithal kaynaklarýn payýnýn düþürülmesini politika ve uygulamalar son bulmalý;
koordinasyonu açýsýndan merkezi bir
öngören hedef ve politikalara uygun mevcut kamu kuruluþlarý
yapýya ihtiyaç vardýr. olmalýdýr.
etkinleþtirilmeli ve güçlendirilmelidir.
4. Enerji üretiminde aðýrlýk; yerli, yeni Yetiþmiþ ve nitelikli insan gücümüz 11. Elektrik üretimi ve daðýtýmý
ve yenilenebilir enerji kaynaklarýna özelleþtirme uygulamalarý ve politik kayýplarý konusunda yeterli seviyede verilmelidir. Enerji planlamalarý, ulusal müdahalelerle tasfiye edilmemelidir. çalýþmalar ve ekonomik araçlar yoktur. ve kamusal çýkarlarýn korunmasýný, Enerjinin üretimi ve yönetiminde en Elektrik üretiminde verim, kritik altý toplumsal yararýn artýrýlmasýný, temel unsur olan insan kaynaðýmýzýn santrallerde yüzde 30–37, süper kritik yurttaþlarýn ucuz, sürekli ve güvenilir eðitimi, istihdamý, ücreti vb. konular santrallerde yüzde 39–43, kömür enerjiye kolaylýkla eriþebilmesini enerji politikalarýnýn temeli olmalýdýr. entegre gazlaþtýrma kombine çevrim hedeflemelidir. 9. Tüm enerji sektörleri (petrol, doðal santrallerinde yüzde 50–51 iken
kojenerasyonla daha da artýrýlabilir. Bu 5. Türkiye'de enerji verimliliði konusu gaz, kömür, hidrolik, jeotermal, rüzgâr,
nedenle rehabilitasyon çalýþmalarý, yeni 1980'li yýllardan itibaren çalýþýlmaya güneþ, biyoyakýt vb.) için “Strateji
ekonomik yoldur. Santralleri rejimine yönelik müzakereler devam Verimlilik) Programý'nýn ülkemizde de kojenerasyon tesisi olarak kurarak etmektedir. Ulusal Ýklim Deðiþikliði uygulanmasý için çalýþmalar Seyhan buhar ve baca gazýnýn da Strateji Belgesi'nde; enerji, sanayi, Havzasý Bölgesi'nde baþlatýlmýþtýr. Bu deðerlendirilmesi hem daha ekonomik, ulaþtýrma, tarým ve ormancýlýk, atýk çalýþmalarýn yurt çapýnda
hem de emisyonlarý düþürücü bir gibi sektörlere ait kýsa, orta ve uzun yaygýnlaþtýrýlmasýyla enerji uygulamadýr. Santral buharýyla þehir vadeli politika hedefleri belirlenmiþtir. verimliliðinin yaný sýra iklim ýsýtmasý Kuzey, Doðu ve Orta Türkiye–2023 Ýklim Hedefleri; Düþük deðiþikliðinin neden olmasý beklenen Avrupa'da çok yaygýn bir uygulamadýr. Karbonlu Kalkýnma Modeli, Temiz yaðýþlarýn ve yeraltý sularýnýn azalmasý, Ülkemizde birçok çalýþma ve tartýþma Üretim ve Üretimde Verimlilik, AR-GE kullanýlabilir su miktarýnýn düþmesi ve olmasýna raðmen yýllardýr Çalýþmalarý, Yeni (yeþil) Ýstihdam su geriliminin artmasý gibi sorunlarýn baþlatýlamamýþtýr. Öte yanda, pulverize Alanlarý, Ýklim Dostu Teknoloji çözümü, endüstriyel üretimin yarattýðý taþ kömürü yakan yüzde 36 verimle Transferi, Geleneksel Enerji çevresel hasarlarýn azalmasý
çalýþan bir sub kritik santral MWh Kaynaklarýndan Yenilenebilir Enerji saðlanabilecektir. Bu konuda gerekli baþýna 0,9 ton CO çýkarýrken, yüzde 46 2 Kaynaklarýna Geçiþ olarak mevzuat düzenlemeleri Enerji
verimle çalýþan süper kritik santral belirlenmiþtir. Tüm bu hedeflerin
Verimliliði Kanunu revizyonu MWh baþýna 0,7 ton CO çýkarmaktadýr. 2 tutturulmasý tam bir sektörel
kapsamýnda en kýsa sürede Bu CO emisyonunda yüzde 20'nin 2 katýlýmcýlýk ve paydaþlýk
yapýlmalýdýr. üzerinde bir düþüþ anlamýna
gerektirmektedir. 18. Atýktan enerji üretimi geri gelmektedir. CO emisyonu açýsýndan 2
15. Enerji açýsýndan dýþa baðýmlý olan kazanýmdýr, yenilenebilir bir kaynaktýr, yeni kömür santrallerine teknoloji
ülkemizde enerjinin verimli kullanýmý, teþvik edilmelidir. Bu teþvikle bertaraf yönlendirmesi için mevzuat
çeþitli düzeylerde ulusal hedefleri olan tesislerine yatýrým yapýlmasý düzenlemesi yapýlmalýdýr.
bir politika haline getirilmelidir. kolaylaþacaktýr. Her geçen gün yeni 12. Hâlihazýrdaki enerji sistemi
Ülkemizde enerji verimliliði teknoloji ve metodolojilerin altyapýsýný deðiþtirmek karmaþýk bir
potansiyeli en az yüzde 25, bunun geliþtirildiði atýktan enerji sektörünün problemdir. Ancak Kyoto Protokolü'ne
karþýlýðý da yaklaþýk olarak 25 milyon ülkemizde doðru uygulamalarla ivedi taraf olunmasý nedeniyle ileriki yýllar
TEP'dir. Bu potansiyel rakamý 50.000 olarak yaygýnlaþmasý açýsýndan için yapýlacak talep tahminleri ve enerji
tam zamanlý iþi tanýmlamaktadýr. 2–3 sektördeki sorunlarýn belirlenerek planlamalarýnýn; düþük karbon, yerli
katý yan iþlerle birlikte istihdamýn giderilmesi için önlem alýnmalýdýr. kaynak, yenilenebilir enerji, yerli
150.000'lere ulaþabileceðini söylemek teknoloji, daha çok istihdam ve
mümkündür. Ýþsizliðin özellikle yüksek
maksimum enerji verimliliði ölçütleri 19. Son yýllarda büyük geliþme
öðrenimli teknik eðitim almýþ gençler
çerçevesinde çözümlenerek yapýlmasý kaydeden farklý yer ve þartlara uygun
arasýnda büyük sorun olduðu göz
gereklidir. Enerji talep tahminleri, CSP-Yoðunlaþtýrýlmýþ Güneþ Enerji
önünde bulundurulduðunda bu çok
yaratacaklarý karbon yoðunluluklarýyla Üretim Sistemleri teknolojileri
deðerli bir istihdam kaynaðýdýr.
birlikte kamuoyuna duyurulmalýdýr. mevcuttur. En olgunlaþmýþ güneþ
16. Sanayi, bina ve ulaþým
13. Türkiye gibi kalkýnmakta olan enerjisi teknolojisi parabolik oluk
sektörlerinde istatistiklerin toplanmasý
ülkelerde küresel iklim deðiþikliði sistemdir ve yatýrým ve birim maliyet
ve göstergelerin belirlenmesi
problemiyle mücadelede en etkili ve en açýlarýndan da avantajlýdýr. Tüp
gerekmektedir. Hedeflerin
ekonomik araç enerji verimliliðinin tasarýmý ve yüksek performanslý
belirlenmesinde, yapýlan çalýþmalarýn
artýrýlmasý, enerji yoðunluðunun malzemelerin kullanýmý/geliþtirilmesi
planlanmasýnda ve etkinliðinin
azaltýlmasý ve enerji tasarrufudur. en kritik konulardýr. TÜBÝTAK MAM
ölçülmesinde baz rakamlarýn doðru ve
Sektörel enerji verimliliði artýþ planlarý Enerji Enstitüsü Araþtýrma Hedefleri
bilinçli olarak belirlenmesi bir
ve uygulamalarýnýn karbon olarak; doðrudan buhar üretim
zorunluluktur. Bu nedenle TÜÝK ve
yoðunluluklarýna etkisi belirlenerek sistemlerindeki kararsýzlýk ve kontrol
ilgili kuruluþlarýn desteðiyle en kýsa
izlenmelidir. problemlerinin çözümü, verimli ve
sürede bu çalýþmalar için gerekli uzun ömürlü vakumlu alýcý tüp 14. Türkiye, Protokol kabul edildiðinde verileri periyodik olarak toplayýp
tasarýmý, vakumlu tüplerde yüksek Sözleþmeye taraf olmadýðý için
deðerlendirecek yeni bir yapý sýcaklýða uzun süre dayanýklý seçici Protokolün EK-B listesinde yer
oluþturulmalý veya mevcut kurumlar bu yüzey tasarým ve uygulamasý, cam almamýþtýr. Türkiye'nin ilk yükümlülük
çalýþmalarý yapacak þekilde tüplerin ve üzerindeki kaplamalarýn döneminde (2008–2012)
yapýlandýrýlmalýdýr. yerli üretimleri yanýnda dayaným ve sayýsallaþtýrýlmýþ sera gazý emisyon
17. 1994 yýlýndan bu yana 45 ülkede ömürlerinin iyileþtirilmesi olarak
azaltým veya sýnýrlama yükümlülüðü
(Eko-20. Enerji Verimliliði Kanunu'nun 24. 2009–2010 yýllarý arasýnda 25 mevcuttur. Örneðin Dünya Bankasý kredisinde projenin enerji verimliliði yayýnlanmasýnýn üzerinden hemen sanayi iþletmesinin toplam 12 milyon
kapsamýnda deðerlendirilebilmesi için hemen dört yýl geçmiþtir. O günden TL tasarruf saðlayacak 32 VAP projesi
projenin tamamýndan elde edilecek net bugüne dokuz yönetmelik için 5 milyon TL civarýnda bir fon
faydanýn en az yüzde 50'sinin enerji yayýmlanmýþtýr. Yönetmeliklerin ayrýlmýþ olmakla birlikte henüz
verimliliðinden elde edilmesi veya birçoðunda köklü deðiþim ihtiyacý gerçekleþme seviyesi çok düþüktür (2
projenin tek baþýna yüzde 20 enerji doðmuþtur. Gerek mevzuat hazýrlýk milyon TL) ve baþvurulara bir ödeme
verimliliði saðlamasý gerekmektedir. aþamasýnda ve gerekse uygulama yapýlmamýþtýr. Benzer durum gönüllü
Bu ve benzeri teknik gereklilikler aþamasýnda, uygulama ortaðý olan veya anlaþmalarda da vardýr. Gerek bu
birçok enerji verimliliði projesinin etkilenen taraflarla daha fazla görüþ desteklerde ve gerekse KOSGEB
saðlanmasýnda güçlük çekebileceði alýþveriþine ve iþ birliðine ihtiyaç vardýr. desteklerinde bürokrasi azaltýlmalýdýr.
þartlardýr. Bu þartlar gözden Mevzuatýn hazýrlýðý ve uygulamalarýn Uygulamalardaki enerji verimliliðine
geçirilmelidir. Küçük projelerin izlenmesinde katýlýmcý bir süreç için etkilerin hesaplanmasýndan sonra bu
kolayca desteklenmesi için daimi ve iþlevsel bir koordinasyon ve desteklerin deðerlendirilmesi ve buna
prosedürlerin basitleþtirilmesi ve danýþma yapýsý oluþturulmalýdýr. göre yeni düzenlemelerin yapýlmasý
bankalarýn istedikleri garantiler için zorunludur. Ayrýca enerji verimliliðiyle
21. Yönetim uygulamalarýna enerji destekleme fonlarý oluþturulmasý
ilgili Verimlilik Artýrýcý Projeler verimliliðini entegre etmek için bir
yararlý olacaktýr. Türkiye'de finansman (VAP'lar) ve gönüllü anlaþma
çerçeve oluþturan, TS EN 16001 Enerji
desteði yürütecek tüm kuruluþlarýn, destekleri de yeterli deðildir. Buna
Yönetim Sistemi uygulanmaya
sektörün ve halkýn bilgilendirilmesi ve raðmen tanýtým eksikliði ve bürokrasi
baþlamýþtýr. ISO 50001 ise bu yýlýn bilinçlendirilmesi için teknik destek
nedeniyle mevcut kaynak yeterince
sonunda yürürlüðe girecektir. Ülke saðlanmalýdýr.
kullanýlamamaktadýr. Enerji verimliliði çapýnda EY sistemini etkinleþtirmek
26. Karbon ticareti Türkiye için önemli destekleri artýrýlmalý, baþvuru ve geri
üzere bu standartlarýn uygulamasý
fýrsatlar sunabilir, ancak bu konuda dönüþ/ödeme mekanizmalarý
Enerji Verimliliði Kanunu tadil
kapsamlý deðerlendirmeler mevcut kolaylaþtýrýlmalý, hýzlandýrýlmalýdýr. En
edilerek saðlanmalýdýr.
deðildir. Gönüllü karbon piyasalarýnýn doðrusu ve cazibi de teþvik
22. Belediyeler bina ve ulaþým yüzdelerinin artýrýlmasý, etüt-proje, iþleyiþini düzenlemek üzere henüz
sektöründeki enerji verimliliði yürürlüðe giren mevzuatýn etkin hale
VAP ücretlerinin de teþvik kapsamýna
tedbirlerinin planlanmasý, uygulanmasý getirilmesi için gereken altyapýya ve bu
alýnmasý ve saðlanacak
ve denetlenmesindeki en önemli konuda kapasite geliþtirilmesine ihtiyaç
verimlilik/tasarruf oraný kadar; vergi
bileþenlerdendir. Yeni mevzuatta adý ve/veya enerji fiyatlarýndan indirim bulunmaktadýr. Ayrýca karbon fonlarý, hemen hiç geçmeyen belediyelerin yapýlmasýdýr. Ayrýca yýlda bir yerine, (vergilerden oluþacak) yeþil fonlar gibi diðer bütün ülkelerde olduðu gibi dört kez baþvurulabilmelidir. Bugüne alternatif ekonomik araçlarýn Türkiye görev ve sorumluluk almasýna yönelik kadar sanayiye verilen VAP ve Gönüllü için uygunluðunu inceleyen çalýþmalar yeni bir kanun hazýrlanmalýdýr. Anlaþma teþvikleri, Ocak 2011'den yapýlmalýdýr.
Belediyelere uygulamalardaki itibaren, benzer þekilde kapsam 27. Sayýlarý 39'u bulan yetkili
baþarýsýzlýklarý için yaptýrýmlar dahilindeki tüm ticari bina ve EVD'lerin sektörde güven kazanmalarý getirilirken, yapacaklarý çalýþmalar için iþletmelere de verilmelidir. Yapýlan ve baþarýsýz olanlarýn ayrýþtýrýlmalarý de mali ve teknik kaynaklar enerji etüt proje, VAP ve uygulamalarýn için yaptýklarý çalýþmalarda profesyonel yaratýlmalýdýr. doðru olup-olmadýðýný kontrol için sorumluluk taþýmalarý gerekmektedir.
23. Sertifikalý Enerji Yöneticisi sayýsý “ölçme ve doðrulama” standartlarý, EVD olmanýn önündeki zorluklar
3.900, etüt proje sertifikalý Enerji metodolojisi bir an önce ortaya kolaylaþtýrýlmalý, geliþmelerine uygun Yöneticisi sayýsý ise 120'yi aþmýþtýr. konmalýdýr. ortam saðlanmalýdýr. Henüz emekleme 262 adet sanayi bölgesinde enerji 25. Türkiye'de son yýllarda çok sayýda aþamasýnda olan sektörü düzenleyen ve yönetim birimi oluþmuþtur. Belgeli finansman destek programý üç yýl önce yürürlüðe girmiþ olan uzman sayýsýndaki artýþ olumlu olsa da tanýtýlmaktadýr. Bunlarýn iyi mevzuatýn yüzde 80 gibi bir oranda baþta bilgi ve deneyim eksikliði olmak kurgulanmasý ve düþük maliyetli deðiþtirmesi planlanmakta, bu süreç üzere çeþitli nedenlerle belgelerin tam borçlanma imkâný saðlanmasýyla enerji içindeki oluþumlarý/yatýrýmlarý/kaza-iþlevlerini yeterince yerine verimliliðini ve yenilenebilir enerji nýmlar riske edilmektedir.
getiremediði görülmektedir. Çeþitli kullanýmýný artýracak yatýrýmlarýn daha Yönetmelikte yapýlmak istenen yeni program ve projelerle sertifikalý kýsa bir zaman diliminde gerçekleþmesi deðiþiklikler mevcut sorunlarýn kiþilerin yetkinliðini artýrmaya yönelik saðlanmalýdýr. Ancak bankalarýn EV giderilmesine ve en önemlisi de
saðlanmasýna yönelik olarak baþta bir ulusal sertifikasyon sistemini 33. Sanayi sektöründe iklim Odamýz olmak üzere ilgili tüm geliþtirmesi sýfýr emisyonlu veya enerji deðiþikliðine yönelik çalýþmalar için taraflarýn talepleri de göz önüne tüketimli binalar için bir yol açacaktýr. Teknoloji Ýhtiyaç Deðerlendirmeleri alýnarak yeniden düzenlenmelidir. Ayrýca Entegre Bina Tasarýmý (TNA) ve iklim deðiþikliði
Ayrýca enerji verimliliði mevzuatýnýn yaklaþýmýyla bina tasarým aþamasýnda yörüngesinde prosesler ve teknolojiler öngördüðü yeni koþullar, cezalar ve gerekli önlemler alýnarak enerji arasýnda parametrik kýyaslama ve imkânlar konusunda da tüm taraflarýn verimliliðini hiç masraf yapmadan fayda maliyet analizine dayanan bir ve halkýn bilinçlendirilmesi, bu yeni artýrma bulunmalý, tanýtýlmalý ve teknoloji önceliklendirme çalýþmasý þartlar çevresinde bazý iyi niyetli uygulanmalýdýr. yapýlmalýdýr. Sektör içerisinde, enerji olmayan fýrsatçý yaklaþýmlarýn da ilgili 30. Türkiye'de mevcut binalarda enerji ve kaynak kullanýmý ile sera gazý kuruluþlarca izlenerek gerekli verimliliðinin artýrýlmasý için önemli ölçümleme-derecelendirme çalýþmalarý önlemlerin alýnmasý da oldukça bir potansiyel bulunmaktadýr. Bunun ve altyapýlarý, iki sektör dýþýnda önemlidir. geriye kazanýlmasý için finansman oluþturulamamýþtýr. Ayrýca sektörde
28. Bayýndýrlýk ve Ýskân Bakanlýðý desteklerinin yaný sýra sistematik bir büyük kuruluþlarýn emisyon ve enerji
tarafýndan bina sektörüne yönelik bilgi altyapýsýnýn oluþturulmasýna kullanýmý için çevrimiçi izleme olarak baþlatýlan çalýþmalar bu alanda ihtiyaç vardýr. sistemleri bulunmamaktadýr. Sanayi önemli iyileþtirmeler saðlayacaktýr. 31. Çok yüksek enerji tüketimlerine sektöründe enerji yoðunluðunun Bina Enerji Performans Yönetmeliði yol açan eski bina stokunda enerji azaltýlmasý; enerji verimliliðindeki ülkemizde daha verimli bina stoku verimliliðinin artýrýlmasý zorunludur. iyileþtirmelerin yaný sýra yapýsal yaratýlmasý için önemli bir adým Bu nedenle Kat Mülkiyeti Kanunu'nda deðiþikliklerin de gerçekleþtirilmesine olmuþtur. Ancak Yönetmelik bu konuda yeni düzenlemeler baðlýdýr. Enerji Verimliliði Stratejisi kapsamýnda daha gerçekçi ve kontrollü yapýlmasý, belediyelerde yerel döner kapsamýnda enerji yoðun sektörlerde bir uygulama ortamý açýsýndan sermaye fonlarýnýn yaratýlmasý için yapýlacak etüt ve yatýrýmlar
yapýlmasý gereken birçok çalýþma yenilikçi yaklaþýmlar ortaya yoðunluðun azaltýlmasýný
vardýr. Bu konuda deneyimli meslek çýkarýlmasý, yapýlacak iyileþtirme hýzlandýracaktýr. EV Göstergeleri iyi odalarý (özellikle Makina Mühendisleri yatýrýmlarýna kamunun ve bankalarýn bir izleme sisteminin yaný sýra Odasý) ve sektör dernekleriyle iþ birliði finansman saðlamasý, kullanýlan uzmanlaþmýþ personel altyapýsýnýn ve ortaklaþa çalýþmalar, bundan sonra malzemelere KDV muafiyeti tanýnmasý saðlanmasýyla saðlýklý bir þekilde daha da artýrýlarak sürdürülmelidir. gibi birçok deðiþik önlem ilgili izlenebilir
Bakanlýkça çalýþmalarý tamamlanan kuruluþlarca irdelenmeli ve bu konuda 34. Ýklim deðiþikliði etkilerinin BEP-TR yazýlýmýnýn kullanýmý oldukça bir yasa hazýrlanmalýdýr. azaltýlmasý ve enerji verimliliði
zordur ve bazý uygulama problemleri çalýþmalarýnýn þirketlerde nasýl
32. Sanayi ve Ticaret Bakanlýðýnca
vardýr. Yazýlýmdaki bu darboðazýn, hazýrlanan “Türkiye Sanayi Stratejisi yürütüleceði ve faydalarý hakkýnda ilgili taraflarýn görüþleri alýnarak ve Belgesi” 7 Aralýk 2010 tarihinde YPK sanayicinin farkýndalýðýný artýracak, diðer ülkelerdeki deneyimlerden kararýyla onaylanmýþtýr. Türkiye Sanayi bilgilenmesini saðlayacak proje ve yararlanarak kýsa sürede aþýlmasý Stratejisi'nin genel amacý, “Türk faaliyetler yürütülmelidir.
gereklidir. sanayisinin rekabet edebilirliðinin ve 35. Buhar sýkýþtýrmalý-absorbsiyonlu
29. Bina ihtiyacýnýn doðaya uyumlu, verimliliðinin yükseltilerek, dünya kaskad ve kombine soðutma
dengeli ve kaliteli bir þekilde ihracatýndan daha fazla pay alan, sistemlerinin uygun bir þekilde karþýlanmasýnýn yapý sektörünün doðal aðýrlýklý olarak yüksek katma deðerli birleþtirilmesi durumlarýnda daha az çevre üzerindeki etkilerinin bina ve ileri teknolojili ürünlerin üretildiði, elektrik enerjisi ve daha az düþük ölçeðinde deðerlendirilmesi amacýyla nitelikli iþ gücüne sahip ve ayný sýcaklýkta ýsý tüketilerek etkin soðutma dünyada LEED, BREAM gibi çeþitli zamanda çevreye ve topluma duyarlý yapýlabilir. Büyük kapasiteli soðutma sertifikasyon sistemleri ortaya bir sanayi yapýsýna dönüþümünü sistemlerinin tasarýmýnda kojenerasyon
kullanýmýnýn uygun olup olmayacaðý çýkmýþtýr. Türkiye'de de sýnýrlý bir hýzlandýrmak” olarak belirlenmiþtir. Bu
maliyetleri de içeren termo-ekonomik tanýnýrlýðý olmasýna karþýn yapýlan veya Strateji Belgesi'nde vurgulanan
analiz yapýlarak karar verilmelidir. projelendirilen binalarýn çevre dostu hususlarýn özellikle enerji
olduðu ve enerji tasarrufuna önem verimliliðiyle ilgili olanlarýnýn yerine 36. ERDEMÝR Türkiye'deki en büyük getirilmesi için en kýsa sürede bir
verildiðini göstermesi bakýmýndan, sanayi enerji tüketicisidir. Ancak
eylem planý katýlýmcý bir süreçle
yeþil bina statüsü kazandýracak böyle yýllardýr yürüttüðü etkili çalýþmalarla
hazýrlanmalý ve bu strateji rafta
mevcut atýk ýsý geri kazanýmý, gaz geliþtirilmesi, þehirlerimizde trafik problemi artmaktadýr. Yolcu taþýmacýlýðýnýn basýncýndan yararlanma, evoparatif • Yük ve yolcu taþýmacýlýðýnda deniz
yüzde 95'i, yük taþýmacýlýðýnýn yüzde soðutma, deðiþken hýz sürücüsü ve demiryollarýnýn payýnýn
91'i karayoluyla gerçekleþmektedir. uygulamasý gibi 15 adet enerji arttýrýlmasý, -ulaþýmda enerji
Buna karþýlýk, denizyolu, demiryolu verimliliði artýrma projesiyle verimliliðinin artýrýlmasý ve að
gibi diðer verimli taþýma modlarýnýn ve önümüzdeki beþ yýl içersinde spesifik verimliliðinin saðlanmasý için bilgi
toplu taþýmanýn yaygýnlaþtýrýlmasý için enerji tüketimini yaklaþýk 134 ve iletiþim teknolojilerinin
yeterli inisiyatif gösterilmemektedir; Mcal/THÇ düþürmeyi ve 550.000 kullanýldýðý Akýllý Trafik Yönetimi
teþvik uygulamalarý yoktur ve bütçenin ton/yýl CO azaltýmý yapmayý 2 Uygulamalarý ve Akýllý Ulaþtýrma
beþte birinin, petrol ürünlerinde yüzde hedeflemektedir. Diðer benzeri sanayi Sistemlerinin yaygýnlaþtýrýlmasý,
100'ü bulan ÖTV ve KDV kuruluþlarýnda da bu sistematik • Ulaþýmda güneþ, rüzgâr, dalga,
vergilerinden karþýlanmasý nedeniyle yaklaþýmýn uygulanmasý için mevzuat biyokütle, jeotermal, hidrolik,
adeta yakýt tüketimi teþvik düzenlemeleri ve teþvikler hidrojen ve doðal gaz gibi
edilmektedir. Ulaþýmda verimliliði
saðlanmalýdýr. yenilenebilir ve alternatif enerji
düzenleyen yönetmelik ise Belediyeler
37. Bilindiði üzere sektörel bazda kaynaklarýnýn kullanýlmasý Kanunu'ndan ve mevzuatýndan kopuk
farklýlýklar olmakla birlikte, amacýyla bir yol haritasýnýn olduðu için adeta tavsiye el kitabý iþletmelerin önemli enerji giderlerinden çýkarýlmasý, niteliði taþýmaktadýr. Bu nedenle birini de basýnçlý hava oluþturmaktadýr. • Yeni nesil biodizel yakýtýn yönetmelikteki belediyelere iliþkin Özellikle çimento, cam, lastik, tekstil geliþtirilmesi ve kullanýmýnýn hususlarýn 3 Temmuz 2005 tarihli ve gibi sektörlerde basýnçlý hava kullanýmý yaygýnlaþtýrýlmasý vb. yöntem ve 5393 sayýlý Belediye Kanunu'na ve oldukça yüksektir. Basýnçlý hava, uygulamalarla mevcut yakýt ilgili diðer mevzuata yansýtýlmasý endüstride sýk kullanýlan pahalý bir güç tüketiminin 2035 yýlýna kadar gerekmektedir.
kaynaðýdýr. Bu nedenle de basýnçlý yüzde 60 azaltýlmasý, 2050'ye
40. Elektrikli Araç ve Hibrid Elektrikli havayý üretirken en az maliyetle üretip, kadar da yüzde 90 azaltýlmasýnýn
Araç teknolojisinin pazarda yer almasý tüketirken de en çok verimle ve en az
saðlanmasý, ulaþýmýn tek batarya teknolojilerindeki geliþmelere kayýpla tüketilmesi gerekmektedir. Bu merkezden yönlendirilmesi, yerel
baðlýdýr. Elektrikli araçlarda batarya konuda düzenlemeler ilgili tüm yönetimler ve kamunun sýký bir iþ
aracýn yüzde 43–47 maliyetini kuruluþlarýn katýlýmýyla hazýrlanmalý ve
birliði ve koordine içinde oluþturmaktadýr. Araç baþýna maliyet yürürlüðe konulmalýdýr.
çalýþmasý, að verimliliðini 15.000 $ dolayýndadýr. Batarya
38. Ulaþtýrma Bakanlýðýnca Enerji saðlayýcý akýllý trafik sistemleriyle geliþtirilmeden (maliyet etkin olmadan)
Verimliliði Strateji Belgesi desteklenen yol programlarýnýn
elektrikli araçlarýn piyasaya çýkma
kapsamýnda: oluþturulmasý gibi önerilerin
þansý çok azdýr. Araçlarýn bataryadan hayata geçirilmesi için daha
• Ulaþým için karayolu beklentisinin tamamen karþýlanmasý þu
kararlý ve planlý kamusal
taþýmacýlýðýnýn toplam taþýmacýlýk an mümkün görünmemektedir. Bu
sorumluluk ve uygulamalar
içindeki payýnýn azaltýlmasý, durumda elektrikli araç için sadece
gereklidir. þehir içi kullaným, özel alanlarda • Karayoluna alternatif ulaþtýrma
39. Türkiye'de özellikle büyük kullaným, yeni sürüþ alýþkanlýklarý gibi
türlerinin altyapýsýnýn yeterince
çözümler gündemdedir. Bütün bu alternatif kullaným þekilleri yanýnda batarya ve bataryaya alternatif teknolojilerin araþtýrma geliþtirmesinin yapýlmasý gerekmektedir. Türkiye'nin geliþmekte olan gerek elektrikli araç gerek batarya pazarýnda yer alabilmesi için kamu ve özel sektör destekli, araþtýrma kurum ve kuruluþlarýný kapsayacak bir ulusal programa ve bu programý
uygulamak için yol haritasýna ihtiyaç vardýr.
TMMOB