• Sonuç bulunamadı

cevre-halk-sagligi-ve-veteriner-hekimligi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "cevre-halk-sagligi-ve-veteriner-hekimligi"

Copied!
60
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

ÇEVRE, HALK SAĞLIĞI ve

VETERİNER HEKİMLİK

(2)

3/25/2015 2

Veteriner Hekimlerin Çevre ve Halk Sağlığı’ndaki yeri, önemi

Tarım ve gıda sistemlerinin geliştirilmesi ile halk sağlığının geliştirilmesi

Biyomedikal ve karşılaştırmalı tıp araştırmalarının ilerletilmesi

Zoonoz hastalıkların saptanması ve önlenmesi

Çevre ve ekosistem sağlığının geliştirilmesi

(3)

neden önemli?

• Her yerde görülebiler

• Hayvanlar, yaşantımızın ayrılmaz bir parçası

• Meslek hastalıkları

(4)

3/25/2015 4

Etiyolojilerine göre;

Bakteri

Mantar

Virus

Parazit

Anthrax Bruselloz Listerioz Leptospiroz Ruam Salmonelloz Tetanoz Tuberkuloz … MRSA** Ringworm Çiçek Kuduz KKKA Toxoplazmoz Echinococcus

(5)

Bulaşma yolları

Sindirim yolu

Deri yolu

Solunum yolu

Konjuncktival yolla

İndirekt bulaşma

(6)

Bruselloz (Malta Humması)

sığır Koyun ve keçi domuz Süt, Kesim, Veteriner hekim müdahelesi Veteriner hekim müdahelesi Kesim, Veteriner hekim müdahelesi köpek http://www.thelivercarefoundation.org/?page=bruc Laboratuvar kazaları Aşı kazaları

(7)

Anthrax- Şarbon

Bacillus anthracis

endüstriyel şarbon,

tarımsal şarbon,

laboratuvar kaynaklı şarbon

(8)

Deri kan emici ve sokucu sinek Sindirim Deri Solunum akciğer şarbonu sindirim şarbonu deri şarbonu

(9)

Tüberkuloz

Mycobacterium tuberculosis (insan*)

M.bovis (sığır)

M. avium (kanatlı)

Solunum

Sindirim

(10)

Ruam

(Mankafa, Glanders)

Burkholderia mallei

burun ruamı akciğer ruamı

deri ruamı

deri

solunum

(11)

Kedi Tırmığı Hastalığı

(12)

Psittakoz-

papağan ateşi

Chlamydophila psittaci

http://www.birdchannel.com

ateş, başağrısı, kas ağrısı, keratokonjuktivit, kuru öksürük, pnömoni....ölüm gebelerde abort

(13)

Antimikrobiyal dirençli bakteriler

metisilin direçli Staphylococcus aureus (MRSA)

vankomisin dirençli enterokoklar (VRE)

(14)

DERMATOFİTOZ –

RINGWORM

KIRSAL kesimlerde % 80 hayvan kökenli

(15)

Kaynağa yönelik önlemler

Bulaşma yollarına yönelik önlemler

Konakçıya yönelik önlemler

(16)

3/25/2015 16

KORUYUCU HEKİMLİK

Bireye yönelik koruyucu hizmetler Sağlık eğitimi Beslenme Bağışıklama Erken tanı Nüfus planlaması

Çevreye yönelik koruyucu hizmetler

Besin Hijyeni

Temiz içme suyu sağlanması Vektör kontrolü

Barınak hijyeni Atıklar

(17)
(18)
(19)
(20)
(21)
(22)
(23)
(24)
(25)
(26)
(27)
(28)

3/25/2015 28

“özellikle insanlara zarar verdiği bilinen veya potansiyel risk

taşıyan biyolojik materyal, infeksiyöz mikroorganizmalar veya

onların genetik ya da toksik komponentleriyle yapılan

çalışmaların,

insan, hayvan ve çevre için güvenli biçimde yapılmasını

sağlamaya yönelik

laboratuvar alt yapı, tasarım, donanım, uygulama ve

tekniklerin en uygun kombinasyonu”

(29)

Hastalıkların çiftliğe girmesinin sınırlandırılması

ve

patojen

etkenlerin üniteler arası geçişini

engellemesi adına yapılan

(30)

3/25/2015 30

Kanatlı sağlığını tehdit eden bakteri, virus, mantar,

protozoa ve parazitlerin sebep olduğu enfeksiyöz

hastalıklarla;

bu hastalıkların bulaşmasında rol

oynayan vektörlerin (personel, ekipman, kontamine yem,

yabani hayvan, insekt ve rodentler)

işletmeye girişini önlemek için alınan tedbirlerin bütünü

(31)

Çalışanları

Diğer insanları

Çevreyi korumak

Laboratuvar uygulamaları ve teknikler,

Biyogüvenlik ekipmanları,

(32)

3/25/2015 32

Dunya Sağlık Örgütüne göre mikroorganizmaların risk

gruplarına göre sınıflandırılması

mikroorganizmanın konakcı varlığı/ozellikleri, patojenitesi,

infeksiyöz dozu, bulaşma yolu,

toplum sağlığına etkileri,

(33)

Risk grup 1

bireysel ve toplumsal riski olmayan ya da bu riskinin önemli ölçüde az olduğu mikroorganizmalar

insanda infeksiyona neden olmadığı kesinlikle bilinen mikroorganizmalar ör:Bacillus subtilis

(34)

3/25/2015 34

Risk grup 2

Klinik mikrobiyolojide sıklıkla karşılaşılan ve insanlarda hastalık

nedeni olduğu bilinen mikroorganizmaların çoğu

Genel olarak neden oldukları hastalıkların etkili tedavi/korunma

yolları vardır;

(35)

Bakteriler:

Alcaligenes spp.; Arizona spp.; Campylobacter spp.; Chlamydophila psittaci (nonavian); Clostridium tetani;Clostridium botulinum; Corynebacterium spp.; Erysipelothrix rhusiopathiae; Escherichia coli; Haemophilus spp.;Leptospira spp.; Listeria monocytogenes; Moraxella spp.; Mycobacterium avium; Pasteurella spp.; Proteus spp.; Pseudomonas spp.; Salmonella spp.; Staphylococcus spp.; Yersinia enterocolitica; Yersinia pseudotuberculosis

Virusler:

Influenza viruses types A, B, C other than notifiable avian influenza (NAI); Newcastle disease virus; Orf (parapox virus)

Mantarlar:

(36)

3/25/2015 36

risk grup 3

toplumsal risk düşük ancak bireysel risk yüksek,

(37)

Bakteriler:

Bacillus anthracis; Burkholderia mallei; Brucella spp.; Chlamydia psittaci (sadece

kanatlı suşları); Coxiella burnetti; Mycobacterium bovis

Virusler:

Rabies virus; Equine encephalomyelitis virus (Eastern, Western and Venezuelan); Japanese B encephalitis virus; Louping ill virus

(38)

3/25/2015 38

Risk grup 4

hem toplumsal hem de bireysel riskin yuksek,

etkili korunma ve tedavi yöntemlerinin bulunmadığı mikroorganizmalar

Herpesvirus simiae Monkeypox

Arbovirus Filovirus

(39)

Laboratuvar alt yapıları,

dört

farklı seviyede tasarımlanmıştır

Biyoguvenlik seviye 1 (BSL-1) lab. Biyoguvenlik seviye 2 (BSL-2) lab. Biyoguvenlik seviye 3 (BSL-3) lab. Biyoguvenlik seviye 4 (BSL-4) lab.

Temel Laboratuvarlar

Tecrit Laboratuvarı

(40)

3/25/2015 40

Bir mikroorganizmanın hangi risk grubunda yer alacağı

ve

çalışmanın hangi seviyede yürütüleceği 4 önemli faktöre bağlıdır

;

1. Organizmanın patojenitesi,

2. Bulaşma yolu ve konakçı durumu (konakçı varlığı, sayısı, türü ,yayılımı),

3. Lokal olarak etkili korunma yollarının varlığı, 4. Lokal olarak etkili tedavi yollarının varlığı.

(41)

Klinik materyal söz konusu olduğunda materyallerin genel olarak risk grup 2 mikroorganizmaları içerebileceği düşünülmelidir; hastanelerin mikrobiyoloji, biyokimya ve patoloji laboratuvarları

alt yapı, uygulamalar ve mikrobiyal teknikler açısından minimum BSL-2

Mikrobiyal risk açısından çalışma ve uygulamalar

değerlendirildiğinde ilave önlemlere gerek duyulduğunda alt yapı ve/veya uygulamalar

(42)

3/25/2015 42

Biyoguvenlik seviye 1 (BSL-1) laboratuvarları

Sağlıklı erişkinlerde hastalık yapmadığı bilinen,

Çevre için düşük risk potansiyeline sahip mikroorganizmalarla yapılan çalışmalar için uygundur

 Laboratuvarın bina içinde izole olması gerekmez  Çalışmalar üstü açık bankolarda yapılır

 Özel ekipman ve yerleşim şekli gerekli değildir

Çalışanlar yürütülen işlemler konusunda eğitime sahiptirler ve Mikrobiyoloji (ya da ilgili bilim dalı) hakkında genel eğitim almış bir öğretim üyesinin gözetimi altındadır

(43)

Biyoguvenlik seviye 1 (BSL-1) laboratuvarları

Standart Mikrobiyolojik Uygulamalar

Deneyler yapılırken laboratuvara giriş çıkışlar kontrollü, denetimli Çalışma öncesi ve sonrası ellerin yıkanması

Laboratuvar içerisinde yemek yemek, bir şey içmek, sigara kullanımı Yasak

Mekanik pipetleme yapılmalı

Yüzey dezenfeksiyonu (çalışma öncesi ve sonrası) ÖNLÜK !!!

(44)

3/25/2015 44

Biyoguvenlik seviye 1 (BSL-1) laboratuvarları

Özel Uygulamalar

Dekontamine edilecek materyallerin sızdırmaz kapaklı kaplarda toplanması ve ağzı kapalı şekilde laboratuvardan çıkarılması gereklidir

Güvenlik ekipmanı Gerekli değil

(45)

45

Biyoguvenlik seviye 1 (BSL-1) laboratuvarları

Laboratuvar tasarımı

http://fst.osu.edu/li/labphotos.htm

Kolay temizlenebilmeli

Bankolar su geçirmez, ısıya dayanıklı

(46)

46

Biyoguvenlik seviye 2 (BSL-2) laboratuvarları

Standart mikrobiyolojik uygulamalar geçerli

Patojen ajanlarla çalışma konusunda eğitimli personel

Laboratuvara giriş çıkışlar sınırlı (özellikle yüksek riskli kişiler) “Biyozarar”işareti, ve sorumlu kişinin ulaşım bilgileri

Eldiven

Önlükler çalışma dışında çıkartılmalı

Tüm atıklar atılmadan önce dekontamine edilmelidir

Gerekli durumlarda personele serolojik taramalar yapılabilir Biyogüvenlik el kitabı

(47)

Biyoguvenlik seviye 2 (BSL-2) laboratuvarları

Güvenlik ekipmanı Sınıf I ya da sınıf II güvenlik kabinleri

Santrifüjleme gibi kapalı ortamlarda yapılan işlemler bankolarda yapılabilir,

(48)

48

Biyoguvenlik seviye 2 (BSL-2) laboratuvarları

Laboratuvar tasarımı

Kolay temizlenebilmeli

Bankolar su geçirmez, ısıya dayanıklı

Pencereler açılabilir, ama sineklik vs takılmalı Otoklav...

(49)

Biyoguvenlik seviye 3 (BSL-3) laboratuvarları

Standart mikrobiyolojik uygulamalar geçerli (BSL1 ve BSL2) ++++++

Özel eğitimli personel

Tüm çalışmalar güvenlik kabini içinde, uygun koruyucu giysiler ile yapılmalıdır.

Önlük, maske, eldiven vs kesinlikle laboratuvar dışına çıkartılamaz Giriş-çıkışlar sıkı kontrollü, çalışma sırasında kapılar mutlaka kapalı tutulmalıdır.

Personele rutin serolojik taramalar

(50)

3/25/2015 50

Biyoguvenlik seviye 3 (BSL-3) laboratuvarları

Güvenlik ekipmanı Sınıf I, sınıf II, sınıf III güvenlik kabinleri Tüm çalışmalar kabin içerisinde

(51)

3/25/2015 51

Biyoguvenlik seviye 3 (BSL-3) laboratuvarları

Laboratuvar tasarımı Giriş en az iki kapıdan geçilerek sağlanmalı Otomatik kullanıma uygun lavobo

Açılmaz pencereler Otoklav

Yönlendirilmiş özel hava sistemi

Laboratuvar

Temiz hava Kullanılmış hava

kabin

(52)

52

Biyoguvenlik seviye 4 (BSL-4) laboratuvarları

Standart mikrobiyolojik uygulamalar geçerli (BSL1, BSL2 ve BSL3)

Özel eğitimli personel, gerekirse ön immunizasyon

Ayrı bina, ya da bina içerisinde tamamen izole bir yerde kurulmalıdır Bölgeye giriş tamamen sınırlandırılmalı, kapılar kilitli tutulmalıdır

Giriş-çıkışlar kayıtlıdır

Giriş-çıkış öncesi kıyafet değişimi, duş odaları

Çift kapaklı otoklav: tüm malzemeler otoklavlandıktan sonra içeri alınır ve otoklavlandıktan sonra çıkartılabilir.

(53)

Biyoguvenlik seviye 4 (BSL-4) laboratuvarları

Güvenlik ekipmanı- Laboratuvar tasarımı Sınıf II, sınıf III güvenlik kabinleri

Özel ventilasyonlu koruyucu giysiler HEPA filtreli havalandırma

Otomatik kapı sistemleri

(54)

3/25/2015 54

(55)

Biyogüvenlik Kabinleri

çalışan personeli ve çevreyi korumak çalışılan ürünü korumak*

amacıyla hava akımı düzenlenmiş cihazlar

İki özelliğe sahip;

*Amaca yönelik kontrollü hava akımını sağlar

** Hava içerisindeki mikrobiyal partikülleri elimine eder HEPA (high efficiency particulate air)

(56)

3/25/2015 56

Biyogüvenlik kabinlerinin sınıflandırılması

Ön açıklıktan kabin içine alınan hava akım miktarı ve hızı Resirkülasyon oranları

Egzos sistemleri

(57)

Çalışan kişiyi ve çevreyi korumaya yönelik tasarlanmış,

ürün koruma YOK

Oda havası çalışma yüzeyine doğrudan ulaşır;

HEPA filtrelerden geçtikten sonra kabin dışına atılır Sınıf I biyogüvenlik kabinleri

(58)

3/25/2015 58

Sınıf II ve III biyogüvenlik kabinleri

Çalışan kişiyi, çevreyi ve ürünü korumaya yönelik tasarlanmış

Oda havası ön açıklıktan girer ancak çalışma alanına temas etmeden önce filtrelerde geçer;

(59)

Sınıf III- eldiven tipi Sınıf II

(60)

60

Referanslar

Benzer Belgeler

Ar· cobacler'ter fenotipik olarak Kampilobakterlere /(Ok benzemelerine ra!)men aerobik olarak Oreyebilme O zelliklerinden dolaYI onlardan aYlrt edilirler (Van· damme

TKIB Taflmsal Ar~tlrmalar Genel MUd. SOlle antlblyotlk kahn t llan 'Ie bunlann te~his metodl;)fI. gemelne und Spezielle Pharma kOlogei und Tok· slkologlre. AUllage

Ayrıca uzmanların ilişkilere yönelik akılcı olmayan inançlarının cinsiyet, mede- ni durum ve alan açısından karşılaştırılmasında yalnızca erkeklerin lehine anlamlı

Hem sürekli-öfke (sık ve yoğun bir duygu olarak kişi- nin karakteristik bir özelliği ve öfkelenmeye yatkınlığı) hem de durumluk-öfke (geçici ve o an yaşananla ilgili

Türkiye’de doğrudan pozitif psikoloji konusunda yapılmış araştırmaya rastlanmamakla birlikte, düşük benlik saygısı, kaygı, saldırganlık gibi sorun odaklı

Ayrıca, yalnızlığın yüksek oranda sosyal ve duygusal ilişkilerdeki yoksunluklarla ilişkili olduğu düşünüldüğünde, gerek bireyin varolan sosyal çevresine

Ön test, son test ve izleme testi puanları açısından yapılan değerlendirmeler sonunda deney grubunun eleştirel düşünme eğilimi puanlarının anlamlı düzeyde

Diğer taraf- tan, sosyal yetkinlik düzeyi düşük olan öğrencilerin sürekli öfke puanı ve öfke içte puanı, sosyal yetkinlik düzeyleri orta ve yüksek olan