ELAZIĞ İLİNDE MEZBAHADA KESİLEN KOYUN VE KEÇİLERDE MEME LOBLARININ MASTİTİS YÖNÜNDEN BAKTERİYOLOJİK İNCELENMESİ

Vel. nil. Oerg. (2002), 18, J : 67·69

ELAZIG iLiNDE MEZBAHADA KESiLEN KOVUN VE KECiLERDE

M

EME

LOBLARININ

M

AST

i

TiS VONUNDEN BAKTERiVOLOJ

i

K

i

NCELENMESi

H

.8asri

G

ulcO

@

l

Hasan OngOr

1

Bacterio

l

o

g

ica

l

Exa

m

i

n

a

t

io

n

of the

U

dd

e

r Samp

l

es Co

ll

ected from Sh

ee

p

a

nd

G

oats

S

i

aug

hi

e

red

a

t

a Local Abattoir i

n

E

i

azi

g

Ozel : Melbahada kesilen maslillS~ 89 koyuna ait 133 meme Iobu ve mastitisli 40 keyiye ait 67 meme Iobu bakteriyolojik

oIaral< incelendi. Koyunlarda °/024,06 Staphyfococcus aureus. %10,53 Escherichia coli, %7,52 Actinomyces pyogenes, %7,52 Streptococcus uberis. %6,01 Sireptococcus dysgaJactiae, %5,26 Streptococcus aga/actiae. %3.76 Staphylococcus epidermidis, %3.76 Mannheimia haemolytica izole ve identifiye edildi. K~ilerde °/025.37 Staphylococcus aureus, %8,96 Escherichia coli, %7,46 Staphy/ococcus epkiermidis. %7.46 Streptococcus aga/acriae, %7,46 Actinomyces pyogenes, %5,97 Streptococcus dysga/aCliae, °/02,99 Streptococcus uberis. '%2,99 Mannheimia haemolytica izole ve identifiye edildi. Anahtar Kellmeler: Koyun. Keyi, Mastitis, Meme loblan

Summary: In this study, 133 udder lobes Irom 89 mastitic sheep and 671rom 40 mastitic goats slaughtered at a local abanoir in Elaz:lg, were collected lor bacteriological examination. The agents isolated and identilied Irom the udder lobes of

the sheep were Staphylococcus aureus (24.06%), Escherichia coli (10.53%), Actinomyces pyogenes (7.52%), Strep-tococcus uberis (7.52%), Streptococcus dysgalactiae (6.01%). Streptococcus aga/aCllae (5.26%), Staphyk)coccus

epi-dermidis (3.76 %) and Mannheimia haemolytica (3.76 %). The agents isolated and iderltifled from the udder lobes of the goats were Staphylococcus aureus (25.37"10), Escherichia coli (8.96%), Staphylococcus epidermidis (7.46 %), Strep-tococcus agalactiae (7.46%), Actinomyces pyogenes (7.46%), Streptococcus dysgalactiae (5.97%), Streptococcus uberis (2.99%) and Mannheimia hsemolytica (2.99 %).

Key Words: Sheep. Goal, Mastitis, Udder lobes

Giri~

Sutun nilelik ve niceli(iini Onemli

OlCUde

et-kileyerek ekonomik kaYlplara neden'oIan mema

so-runlannm ba~lOda mastitisler gelir (Arda ve ark.,

1997). Mastitisler tUm dOnyada oldu~u gibi Olkemizde

de

yayglndlr. Olkemizde slOlr mastitisleri ile ilgili pek

yok. ~.h~ma yapllml~ olmasll)8 ka~ln koyun ve ~

mastitisleri lie ilgili ~h~lar 90k azdlr (Bagadi ve Raztr, 1976; Batu va Firat, 1981; Aydm ve Akay, 1984).

Koyun ve k69i mastitislerinde ye~itli mik-roorganizmalann ral oynadlgl va ba~ta Stalilokoklar

olmak Ozere Actinomyces pyogenes, E. coli,

Strep-tokoklar ve Mannheimia haemolytica'nm en 90k jzole edilen etkenler oldu{ju bildirilmi~tir (East va ark., 1978; Maisi ve Aiipinen, 1991; Aguilar ve l\urralde, 2001; Menzies ve Aarnanoon, 2001: McDougall ve ark., 2001).

Mastitisierin en ooemJi

sebebi

bakleriyel etkenler

oIsa da hastah{jln oIu~masmda hazltiaYlCI lakiOrlerin

rolleri

de

bUyUkiOr. Bunlann ~lC8.lan saglmln

iyi

va

·

pllamamasl, hijyenik olmayan yevresel k~ullar ve

me-melerin anatomik bozuklukJandlr (Erer ve ar\<.,l990). Ayoca keyilerin daghk bOlgelerde yeti$tirilrnesine bagh olarak memelerin daha slk ve kolay yaralanmasl da k~ mastitislennin olu~maslnda etkilidir (Matlikeswaran ve Padmanaban,1991).

Mastitisler, meme lobunda degi~en derececle ate$, agn ve $i~kinlikler1e karaklenze klinik mastitisler ~k­ linde seyrettigi gibi. ~u zaman merne

Iobunda

de· gi~ikligin larK edilmedigi subklinik mastitis ~ldinde de seyreder (Manser, 1986; Contreras va ark., 1999).

B6lgemizde koyon va k69i sOtlerinden veya merne loblanndan etken izolasyonu Gzenna her hangi bir ~­ h~ yapdmaml~tlr. Su yah~ma 6zel bir mezbahada ke-silen koyon ve keyilerde Idinik mastitis tespit edilen merne loblanndan etkan izolasyonu ve identifikasyonu amaclyla yaplldl.

Materyal ve Metat

8u yah~mada. ElazlQ'da Ozel bir mezbahada bir yll boyunca kesilen 3044 koyun ve 608 k~i mastitis

ya-nunden Idinik olarak ve Califomia Mastitis Testi (CMT) He muayene edildi. Klinik olarak mastitisli ve CMT pozitif 89 koyona ait 133 merne

Iobu

ve 40 keyiya ait 67

Gcli~ T3:!1hl ; 10.09.2002 @: hbgulcu@firlll.edu.IT

GOL

e

O

,

ONGOR

meme Iobu bakleriyolojik olarak incelenmek Ozere alln-d,.

Bakleriyolojik izolasyon ~in rneme dokulanndan %7'Iik kantl agar va Mac Conkey agara ekimler ya-pllarak aerobik ko~ullarda 24-48 saat. anaerobik ve mikroaerolilik ko~ullarda 48-96 saat 37 IIC' de inkGbe edildi. Ureyen mikroorganizmalar k1asik yOnlemlere gOre ident~iye edildiler (Aydin va Akay, 1984; Carter, 1984; Koneman ve ar1c:., 1997).

Bulgular

Muayene edilan 3044 koyunun 89'unda (%2,92), 608 ke<;inin 4O'lnda (%6,56) klinik mastitis saptandl.

Bakleriyolojik incelemeler sonucunda koyunlarda 133 meme Iobunun 91 'IOOe (%68,42), ke<;ilerde

ise

67

merne

Iobunun 46'smda (%68,66) de9i~ik etkenler Ore-tildi. Uretilen etkenlerin daOlhml ve yOzde oranlan tablo 1 'de gOsterildi.

Tablo I. Koyun ve k~ meme IobIannda izole edIoo

et-kenlerin dagillmi Mikroorgarnzma S. aureus E. coli S.uberis A. pyogenes S. dysgaJactiae S.agalactiae S. epiderrrWdls M. haemolylica Ureme oImayan Toplam Koyun n % 32 24,06 14 10,53 10 7,52 10 7,52

•

6,01 7 5,26 5 3,76 5 3,76 42 31,58 133 100.00 Tartl~ma Ke9 n % 17 25,37 6 •. 96 2 2.99 5 7,46 4 5,97 5 7,46 5 7,46 2 2,99 21 31,34 67 100.00

Olkemizde koyun ve ke<;i masmisleri Ozerine 01-dukya az saylda yall~ma yapllml~ltr. B6lgemizde ise

bu

konuda daha once yapllml~ bir yah~ma yoklur.

Trakya ve Mannara bOlgesinde 3321 koyunu kap-sayan blr yah~mada klinik ve subklinik mastitisli ko-yunlardan allnan 332 sOl numunesinden % 64,30 S.

aureus,

% 19,93

E.

COli,

% 9,32 antrakoid basiller. % 3,52 S.

marcescens,

% 0,96 Citrobacter. % 0,96

A.

pyogenes.

% 0.64 M.

haemolytica,

% 0,32 S.

dysga-lactiae

izole ve identifiye e(filmi~tir (Balu ve Firat, 1981).

Konya'da mezbahada kesUen 1198 koyundan kli-nik ve subklikli-nik mastitis lespil edilen 146 koyuna ait 196 meme Iobundan 0/037.33

S.

aureus,

%16

A.

pyo.

genes,

%8

B. cereus,

%6,66

E.

coli,

%6.66 K.

pne-68

umoniae,

%4,66 S.

epidermidis,

%3.33

B

.

subti/is,

%2,66

S.

pyogenes

izole ve identifiya edilmi~tir (Erer va

ark .. 1990).

Konya yoresinde yapllan ba~ka bir yall~da

3627 koyun incelenerak ahnan klinik ve subklinik mas· titisli 341 sOt numunesinden %33,72 koaguJaz negatif Stafilokok, %12.02 koagulaz pozitif Stafilokok, %7,33 Mycoplasma spp., %6,15

E.

coli. %3,22 anlrakoidler. %2,63

S.

uberis

va di{jer bakleriler izote edilmi~,

%31,76'sinde etken Oretilernemi~tir (Baysal ve Kenar,

1989).

Marmara bOlgesinde yapllan bir yall~da k1inik va subklinik mastitisl; k~lerden alinan sUt nu-munelerinden

0/066

S.

aureus,

%14,3

Mycoplasma

aga-lactiae,

%10,5

E.

cori,

%0,9

S.

marcescens,

°/00,2

B.

cereus,

%0,17

Streptococcus

spp.

Izole ve identifiye edilmi~lir (ErdoQan ve Batu, 1980).

Konya ve Be~hir'de mezbahada kesjten 500 ke-yiden klinik va subklinik mastitis lespil editen

55

k~e

ail 34 meme Iobundan °k38,2 koagOtaz poziti! Sta-filokok, %11,8 koagOlaz negati! Slafilokok, %23,5 Cory-nebacterium spp., %14,7

E.

coli, %5,9 Maya, %5,9

FIa-vobaeter spp., izole va identifiye edilmi~, 26 merne Iobundan elken Oretilememi~tir (Ciftyi ve ark., 1996).

Lewter ve ark., (1984). 73 mastitisli k~ Ozerinde yapllkJan bir yall~da %24,6

S.

epidermidis,

% 11

E.

ooJi,

%8

P. aeruginosa,

%7 S.

aureus,

0/03

A.

pyo-genes,

0/03

£.

cloacae,

%3

Streptococcus

spp.,

%1

P .

putidans,

%1

Bacilfus

sPP.,

% 1 K.

pneumoniaa

izole va identifiye etmi~lerdir.

Bu yall~mada, koyunlarda 133 meme

Iobundan

%24,06

S

.

aureus

,

%10,53

E.

coli, %7,52

A.

pyogenes

,

%7,52

S.

uberis, %6,01

S.

dysgafactiae, °/05,26

S.

aga-factiae,

%3,76

S.

epidermidis,

°/03,76

M.

haemolytJca,

keyilerda 67

merne

lobundan %25,37

S.

aureus,

%8,96

E.

coli.

%7,46 S.

epidermidis,

%7,46 S.

aga/actiae,

%7,46

A.

pyogenes,

%5,97 S.

dysgaJactiae

,

%2.99 S.

uberis.

%2,99

M.

haemolytica izote ve idenlifiye edildi.

Su a~tlrmanm bulgulan diQer ara~tmnalar1a kl'

yaSlandl{jlnda koyun ve k9l(ilerde mastitIs olu~luran al-kenler araslnda ilk sirada Stafilokoklann geldiOi. di{jer etkenlere baklldl{jlnda isa oranlan araslf"tda farkhhklar 01-makta birtikte benzer baklerilerin izole edildi{ji

g6-rOlmekledir.

SonLXt olarak koyun va ke<;i yel~tiriciliOinin 6n-cetikle sOlu va eli ic;:in yaplldlOI dikkate ahndl{jlnda, bu

yali~mada koyun ve ke<;ilerde saptanan mastitis oran-lannln ekonomik yonden hie de kfJcOmsenecek

bo-yutlarda olmadlOI gorOlmektedir. Aynca.

bu

hay-vanlardan sUt emen kuzu ve o{jlaklann saOIl{j1 aylslndan va bu sOtlerin, sOt ve sOt On1nleri ~klinde

to

-Ehl"l.llllinde Me1.hahada Ktsileo Ko)'uo H' K~lItrdt ...

kebme sunulacaQI gOz Onune ahndlQlnda, konunun

hall< saQhQI

89lslndan

da

oIdukt;a

0nemIi

oIduQunu o

r

·

taya

koymaktadlr.

Kaynaklar

AgUlar,B" 1turraIde, M.(2001). BInding of a surface protein of SlaphytocoocUS aureus 10 cultured ovine marrmary gland

epithelial eels. Vet. Microbiol., 82: 165-175.

Arda, M., MlI"Ibay, A., LeIoQIu, N .. Aydm, N., Kahraman, M.,

Akay, 6., 11gaz, A., lzgti", M., Diker, S. (1997). Oze! Mil<· robIyoIoji. 4. BaskJ. Medisan Yaym Serisi No:26, Arlulra.

Aydin. N. fWly,

O.

(1984). MastitlSn rrikrobryolof*; lanl

yOn-lemleri. I. Mastrus Semnen, s.76-84, 15-16 kaslm, Ankara.

Bagadi, O.H., Razlr, E.S. (1976). Capnne mastitis caused

by Pasteurella mastrtidis (P. haemo/ytlca). Vel. Roc., 99:13. Baw, A .. Firat, G. (1981). Trakya ve Marmara bOIgesinde koyunIarda k1inik ve subklinik mastltisier va etkenleri uze-nnde a~mT1a. Pendik Vet Mikrobiyol. Derg., 13(1) 11-21. Baysal, T., Kenar, B. (1989). Konya ve y6resindeki k o-yunlarda kIinik ve S\.bI<lriI mastitis oIguIanndan aerob etkan izolasyonu ve identi1ikasyonu. EUik Vet. Mikrobiyol. CoOl> .. 6(41,55-66.

Calter, G.A. (1984). Diagnosti: procedures in velerinal)' bacteriology and mycolOgy. 4 th Ed., Char1es C. Publisher, 1Iions, USA.

Qtftyi, M.K.,

Berkn.

~., Erer, H., E~, 0., KJran, MM., Ha~u, F., Sa{JIam, Y.S. (1996). I<et;j mastitisIeri Uz8-rinda patolojik ve bakteriyolopk ~. Etlik Vel Mik· tobiyol. Derg., 2:105-114.

Contreras, A., Paape, M.J. and Miler, R.H.{l999). Pre-valence 01 subclinical Ifltramammary nlecbOn caused by

SlapI"rytococcus eptdem'icis in

a

corrrnercial dairy goat

herd. Small Rurnn. Res .. 31, 203-208.

69

East, N.E., Blmie, E.F., Far.rer, T.B. (1978). Risk factors as-sociated with mastitis in dail)'

goats

.

Am, J. Vet. Res., 48

(5):ns.n9.

Erdo{jan,

I.

,

Batu, A. (1980). Kf39 maslitlSlel'nn t~ C.M.T. va bakleriyolojik yoIdamaIar iIe somatik hUcte sayvnl yoOnlemierinin kaf$I~U*nas1 Uzemde ~Irma. Pendik Vet MikrobiyoI.Enst. Oetg., 12(2):5-16.

Erer, H., At~, M., Kaye, 0 .. Kiran, M.M.,

Berm,

~. (1990). Koyun mastitisIeri Uzerinde patolojik ve bakteriyolop

in-ceIemeIer. Etlik Vet Mikrobiyol. Derg .. 6(6):79-97.

Koneman, e.M., AIen, S.D., Janda, W.M. (1997). Coklur atlas and textbook of cIa{1'OSbC microbiology. 5 It1 Ed .. JB

l_

Con,> .•

""_a

.

Lewter, M.M., Mul\owney, P.C .. BalctNin, E.V .. Walker, RD.

(1984). Mastitis in

goats

.

Compendium ()(l Continuing

Edu-cation. II)( the Practicing Veterinarian. 6:7. 417·425.

Maisi, P., Riipinen. I. (1991). Pathogenicity 01 different species of Staphylococci in caprine udder. BritiSh Veterinary Journal, 147: 126-132.

Mallikeswaran, K, Pacmanaban, V.D. (1991). Microbial flora

01 milk of goalS affected WIth clinical mastitIS. Indian Vel Jo...

umal,66(2):I52·154.

Manset, P A (1986). Prevalence causes and 1aborat0tY

d-aglOSis 01

sOOc::WIicaI

mastitis in the goat Vet. Rae., 118, 552-554.

McDougal, S., Murdougl, P., Pankey, W., Delaney, C .. Bar·

low. J., Sa-uton, D. (2001). Relationships

among

somatic eel counl catomia ~is lest, impedance and bacteriological status 01 milk in

goats

and sheep in earty lactation. SmaI

ROOWl. Res., 40(3):245-254.

Menzies, P.I., Ramanoon, S.l. (2001). Mastitis of sheep and

goats.

Vet. Clin. NOI1h. Am. Food Anim. Prad., 17(2): 333-358.