Hermeneutik
(Yorumsamacılık)
Heidegger (1889-1976) (Varlık ve Zaman-1927)
Heidegger, Dilthey ‘in “yaşama” kavramının yerine “varoluş”u (Dasein) getirir.
Varoluş, tasarlanan, teorik akıl yoluyla kavranabilen bir şey değildir. O, insanın sahip olduğu tüm olanakların dışlaşmasıdır.
Öyle ki, insan aslında evreni değil, bizzat kendi olanaklarını ve ürünlerini yorumlamakta ve anlamaktadır.
Yani anlama, insanın düşünsel bir yetisi değil, insan varoluşunun temel hareketidir.
Hermeneutik (Yorumsamacılık)
Heidegger, Hermeneutik’i düşünce düzeyinden varoluş düzeyine çekmiştir.
Hermeneutik’i (anlamayı), artık Dilthey ‘de olduğu gibi bir yöntem olarak görmez.
Onu bir yöntem olmaktan çıkarıp, insanın varlık tarzı, dış dünyaya açılma biçimi olarak konumlar.
Böylece Heidegger ‘de hermeneutik, insan varoluşun bizzat kendisini anlama biçimi haline gelmiştir.
Ontolojik Hermeneutik
Anlama ve açıklama arasında bir ayrıma gitmez.
Dünya “gerçekliğin bilen ve bilinen olarak ayrımlandıgı bir dünya degildir, tersine her “şey”in anlam kazandıgı bir ilişkiler bütünüdür”.
Hermeneutik
(Yorumsamacılık)
Gadamer (1900-2002)
Gadamer, hermeneutiğin modern bilimin yöntem kavramının sınırlarını aştığını düşünmektedir.
Çünkü metinleri anlamak ve yorumlamak yalnızca bilimle ilgili bir şey değildir. Genelde insanın dünya deneyimiyle ilgilidir. Dolayısıyla hermeneutik bilimsel bir yöntem olamaz. İnsanın
varlığına içkin bir durumdur.
Gadamer için Hermeneutiğin görevi, insan varlıklarının tüm deneyimlerine ve tüm
yaratımlarına sinmiş olan anlamı yeniden okumaktır. Bu anlam dilsel olarak kendini gösterir.
Çünkü dilsel varlıklar olan insanlar, düşünmeleri ve kavrayışlarında daima dünyaya ilişkin dilsel yorumlar tarafından konumlandırılırlar.
Hermeneutik
(Yorumsamacılık)
Dolayısıyla anlama dilde gerçekleşir ve ancak dil ile mümkün olur.
Dilin araç olarak düşünülmesi yanlıştır.
“Kendimizin ve dünyanın bilgisinin tümünde biz daima zaten dilimiz tarafından kuşatılmışızdır”
Anlama, yorumlama, dil ilişkisi varoluşsal olarak ayrılamaz bir bütündür.
Hermeneutik
(Yorumsamacılık)
Yorumlama/anlama (hermeneutik) insanın yaşam deneyiminin temel yapısıdır.
Dünyayı bu şekilde deneyimleriz.
Dolayısıyla doğa bilimleri de anlama temelinde gerçekleşir ve hem doğa bilimlerinin hem insan bilimlerinin var olmasının temeli anlama etkinliğidir.
Bu açıdan anlama, tüm insani üretimin temelindedir.
Hermeneutik (Yorumsamacılık)
Özellikle pozitivist bilgi kuramının ve bilim anlayışının dayattığı bilimsel aklın egemenliğine karşı insanın yaşam biçimlerinin ürünlerine vurgu yapan bir anlayıştır.
‘Bilimsel aklın’ eleştirisine soyunan ve ‘yaşam felsefesi’ ekolü olarak da bilinen ekoldür.
Tarih, anlama, yorum ve öznelliğin önemine vurgu yapar.
Heidegger ve Gadamer, hermeneutiği ontolojik boyuta taşımıştır.
Dil ve psikoloji vurgusu belirgindir. «İnsan varlıklarının tüm deneyimi dilseldir»
