ORAL RETiNOIDLER

EDITOR GORUSU (EDITORIAL)

ORAL RETiNOIDLER

Umit Unverl

Retinoidler dermatolojideki geni~ kullamm alanla- nnm yamsrra onkolojik tedavide de umut vaad eden, tizerinde stirekli yeni ~trrmalar yaptlan bir grup lokal ve sistemik ilact kapsarnaktadrr. Retino- idlerin dermatolojik tedavide kullanrrm oylesine yaygm ve onem verilen bir konudur ki XX. yiizyt- lm sonlan "Dermatolojide retinoidler devri" olarak nitelendirilmektedir.

Tarihi geli~imi iyinde A vitaminin dermatolojik kullammt 1940'larda ba~lamt§, topikal tretinoin 1970'lerde, oral retinoidler ise 1980'lerde kullanim alanma girmi~tir.

Oral retinoidlerin metabolizmast tam anla~Ilama­

mt~trr. Molekiiler biyoloji alanmdaki incelemeler

· hticre niikleusunda retinoid reseptOrlerinin bulun-

du~u ve bu reseptOrlerin hormonal kontrol altmda- ki geni~ bir gen grubu tarafmdan denetlendigini or- taya koymu~tur (7). Oral retinoidlerin hepsi epitel- yal diferansiasyona etki ederler. Bu nedenle kerati- nizasyon hastahldannda, karsinogenesis'de ve hiic- re proliferasyonu ile seyreden deri hastahklannda etkilidirler (1,10,13).

Oral retinoidlerin ba§hca iki grubu ve bu gruplann farkb kuUnun alanlan §Oyledir:

1. lsotretinoin (Accutane, Roaccutane) : Akne, rosacea, gram negatif follikiilit gibi seboreik hasta- hklarda kullarulrr (7 ,8,12).

2. Etretinat (Tigason, Tegison) : Psoriazis'in ye~it­

li formlan, Ichtyosis grubu hastahklar, Darier has- tahgt, Pityriazis rubra pilaris gibi hiicre proliferas- yonunun artti~t hastaltklarda kullan1hr (3).

Erciyes Universitesi Tip Fakultesi 38039 KAYSER/

Dermatoloji. Prof.Dr.l.

3. Or;uncu ku§ak Poliaromatik Retinoidler: Heniiz

ara~tlrma safhasmdadrr.

lsotretinoin sebum salgtstm % 80 azaltrr, Komedon

olu~umunu engeller ve propionibacterium acnes'i in- hibe eder. Etki 6-8 hafta da ba~Iar. ~iddetli ve teda- viye direnyli orta ~iddetle acne vulgaris, acne cong- lobata ve gram negatif follikiilit vakalannda 0,5-1 mg/k:g/giin dozda genellikle 4 ay siireyle kullarum onerilmektedir (3). Ichtyosis ve diger herediter kera- tinizasyon bozukluklarmda ilay kesilince ntiks g5- riilmektedir (2).

Oral retinoidlerin teratojen olmalan doza ba~Imh ol- mayan en ciddi yan etkileridir. Diger yan etkiler do- za ba~tmh olup dozun azalulmast ile hafifletilebilir.

Bunlar cheilitis, facial dermatitis vestibulit, blefaro- konjunktivit, artralji, myalji ve diffuse idiopathic skletal hyperostosis (DISH) sendromu olarak saytla- bilir (5,9,10,13). Karaciger fonksiyon testlerinde bo- zulma ve serum lipid dtizeylerinde art1~ gibi biyo- kimyasal yan etkiler ise reversibl ve nadir goriilen yan etkilerdendir (9).

Son ytllarda retinoidlerin deri kanserlerinde mevcut ttimorlerde anlamh bir de~i~iklik yapmasalar bile yeni tumor olu~umuna kar~t anlamh derecede koru- ma sagladtklan bildirilmektedir. Bu nedenle deri kanseri iyin yiiksek risk grubunda profilaktik amayh kullammda umut vaad etmektedirler (4,6). Aynca retinoidlerin sitokinlerle (lnterferon, TNF, interleu- kinler gibi) sinerjik etki gostermeleri akut promyelo- sitik lokemianm diferansiasyon tedavisinde kullam- mmt saglarru§trr (14).

Dermatolojide bu denli onemli bir ilay grubunun memleketimizdeki kullantmt konusunda hocam sa- ym Prof.Dr.Liitfti Tat'm ~u sozleri durumu ktsaca belirtmektedir. "Oziim ba~da, ba~ rrakta." Retinoid- ler pahalt ilaylar olmalarmm yamsrra heniiz memle- ketimizde bulunmamaktadrr. Bu nedenle oral retino-

Erciyes Tip Dergisi 15 (3) 211-212,1993 - - - - ²¹¹

Oral retinoidler

idler konusunda yerli yaymlar daha ~ok derleme niteligindedir (1,10,13).

Biz de Erciyes Universitesi Ttp Fakiiltesi Dermato- loji bOltimtinde son on ytlda retinoidleri yurt dt~m­

dan tern in edebilen az saytda hastamtzda kullanma olanagt bulduk. Bu hastalanmtZda ozellikle tedavi- ye diren~li ptisttiler psoriazisde dramatik olumlu cevap gozledik. Ichtyosisli hastalanmtZda sadece ilacm kullantm siiresince orta derecede diizelme ol- du. Yurtdt~mda yaymladtgtmtz bir pachyonychia congenita'h hastamtzda ise yabanct yaymlardan

KAYNAKLAR

1. Atakan N: Retinoidler. X. Prof.Dr.A.Lutfu TAT simpozyumu Ankara 1991 ss 97-107.

2. Eken A, Can SP, Soyuer

0:

3. Fritsch Po. Retinoids in psoriasis and disorders of keratinization. J Am Acad Dermatol 27: 8-14,1992.

4. Hong WK. Lippmann SM. ltri LM et a/:

Prevention of second primary tumors of isotretinoin in squamous-eel/ carcinoma of the head and neck. N Eng J Med 323: 795- 801,1990.

5. Kilcoyne R: Acitretin effects on the spine.

Dermatologica 181:359-60, 1990.

6. Kraemer KH, DiGiovanna U, Moshell AN et a/: Prevention of skin cancer in xeroderma pigmentosum with the use of oral isotretinoin N Eng J Med 318:1633-7,1988.

7. Layton AM, Cunliffe WS: Guidelines for optimal use of isotretinoin in acne. J Am Acad Dermato/27:2-7,1992.

8. Peck GL, Olsen TG, YoderFW et al:

212

farkh olarak olumlu bir cevap elde edemedik (11).

Acne'de ise uzun siireli kullamm imkfuu bulamadt- gtmtz bir ka~ hastada belirgin bir dtizelme olmadt.

Bugiine kadar toplam 20 civannda hastada kullan- ma imkam buldugumuz retinoidlerin kullammmda en stk yan etki olarak chelitis ve deride yaygm xerosis rastladtk.

Oral retinoidler uygun endikasyon, yeterli doz ve stirede tedaviye diren~li bir ~ok dermatoz i~in yeni ve etkili bir yakl~tm olabilir.

Prolonged remissions of cystic and conglobate acne with 13-cis retinoic acid. N Eng J Med 300: 329-33,1979.

9. Saurat JH: Side effects of systemic retinoids and their clinical management. J Am Acad Dermato/27: 23-28, 1992.

10. Sava~kan H: Oral Retinoidler. Dermato/ojide

geli~meler simpozyumu, lstanbu/1991 ss 67- 72.

11. Soyuer

0.

12. Stainfort JM, Layton Am, Taylor JP et al:

lsotretinoin the treatment of acne vulgaris:

Whichfactors may predict the need for more than one course? Br J Dermoto/125: 38-40, 1991.

13. Ural A: Sentetik Retinoidler. Derive Zuhrevi Hastaltklarda Yenilikler Simpozyumu Ankara 1985 ss 161-167.

14. Warrell RP Jr. Frankel SR. Miller WH eta!:

Differentiation therapy of acute promyelocy- tic leukemia with tretinoin (all-trans retinoic acid)N Eng J Med 324:1385-93,1991.

Erciyes Ttp Dergisi 15 (3) 211-212,1993