PROJE H A Z I R L A M A İŞLERİNDE TESİSATA AİT M İ M A R L A R A LÜZUMLU M A L Û M A T
Radyatör yerleri ve mahfazaları
Halil İŞNELTesisat mütehassısı
Bilhassa ikametgâhlarda, radyatör yerleri ve mah-fazaları hakkında mimarlar ile tesisatçılar ihtilâfa düşmektedirler. Daima her iki taraf noktai nazarların-da haklı olduklarınnazarların-dan, mimarın arzusunun tatbiki ha-linde teknik, tesisatçının isteğinin yapılması haha-linde de bahsi estetik kaybetmektedir. Eğer mimar kâfi mik-tarda tesisat bilgisine sahipse mimarî projeler tesisa-ta çok uygun bir şekilde hazırlanmaktesisa-tadır; aksi halde vereceğimiz bir kaç misal gibi, mimarî plânlarda
yapı-lan hatalar yüzünden tesisatçının asla yenmeğe muvaf-fak olamıyacağı zorluklara sık sıkj rastlanmaktadır; Alçak bir bodrum kat kapısının tam üstünde alaturka helânın bulunması ve alaturka helânın sarkan sifonu-nun kapıya ve hattâ geçmeye mâni olması; Dar bir banyoda aynalı lavabonun pencere önüne konması; çok alçak bir pencere önüne radyatör konmasının istenme-si, duman çıkmıyacak kadar küçük delikli bir baca şapkası yapılması ,ilh...
Bu sayıda odada radyatörün yeri, pencere altları için radyatör ölçüleri ve radyatör mahfazaları
hakkın-da bazı malûmatı mimarların istifadesine arzedeceğiz: ODA İÇİNDE EN MÜNASİP R A D Y A T Ö R M A -HALLİ. j, j
Radyatörden muhitine, yani oda içerisine hara-ret, radyasyonla, konveksiyonla v e kondüksiyonla
landığımız font radyatörlerde bu hararet mübadelesi-nin takriben %7 si radyasyonla ve %93 ü de radyatör içerisindeki buhar veya sıcak sudan madeni bir perde olan radyatörün etinden havaya intikal eder; ısınan hava tavana doğru yükselir ve aksi istikamette ayni yerden radyatöre doğru mukabil bir hava cereyanı te-şekkül eder.
Pencere önüne konan radyatörlerden ısınarak çı-kan sıcak hava, pencerede soğuyan hava ile karışarak tavana çıkmaktadır, mukabil cereyan olarak radyatöre doğru oldukça sıcak bir hava geçmektedir.
Pencere karşısındaki duvara konan yüksek rad-yatörde ısınarak çıkan sıcak hava tavana yükselmekte, mukabil cereyan olarak da pencere önünde soğuyan hava radyatöre doğru gitmektedir. Bu şekilde de pen-cere önünde nisbeten soğuk bir mmtaka teşekkül et-mektedir. Bu soğuk mmtakanm bertaraf edilmesi için radyatörün pencere altlarına konması tercih edilir.
PENCERE ALTLARI İÇİN R A D Y A T Ö R ÖLÇÜ-LERİ
Bugün piyasada en çok bulunan İdeal marka ko-lonlu radyatörlere ait ölçüler aşağıda gösterilmiştir.
Pencere önüne konacak delikten deliğe 500 mm. irtifaındaki radyatörlerin temiz yüksekliği 559 mm. dir. Radyatör altında döşemeden en az 10 cm. lik bir mesafe bırakmak lâzımdır. Ayaklı radyatörlere ait öl-çüler şekilde gösterilmiştir. Radyatörlerin üstü açıksa bu mesafe mimarın arzusuna göre olabilir, eğer rad-yatör bir niş içerisine alınmışsa ve radrad-yatörün üstü kapalı ise bu üst boşluk 4 kolonlu radyatörler için en az 5 cm. ye 6 kolonlu radyatörler için en az 8 cm. ol-malıdır. Bu asgarî mesafelerin dahi bırakılamaması ha-linde biriken tozların temizlenmesi ekseriya imkânsız-laşır ve radyatörün çok sıcak olduğu günler yanarak duvarda ve perdede is lekeleri bırakır, sıhhate ne ka-dar muzir olduğu ise malûmdur.
Çok alçak pencere altlarına irtifaı 300 mm. olan radyatör koymak çok daha muvafık olur, fakat satışı
pek az olması dolayısiyle piyasaya getirilmemektedir. Bulunsa dahi 300 mm. lik radyatörlerin teshin sathı pek küçük olduğundan büyük odalarda karşı veya yan duvarlara başka radyatörler koymak zaruretinin mi-marî plânların hazırlanması esnasında mutlaka düşü-nülmesi ve radyatörler için yer burakılması lâzımdır.
R A D Y A T Ö R M A H F A Z A L A R I
Radyatörlerden konveksiyonla çıkan sıcaklığın miktarı radyatör etrafındaki havanın ceryanına tâbi-dir; bu sebeple radyatör mahfazalarında havanın müm-kün olduğu kadar rahat cereyan etmesi lâzımdır. Gü-zel bir odada radyatör çirkinliğinin kaldırılması için radyatör sımsıkı bir mahfaza içine konulup üstten ve alttan beş milimetre kutrunda bir kaç delik bırakıldı-ğına şahit olunmuştur.
Radyatör mahfazaları şekline göre radyatör sat-hına zamlar yapmak lâzımdır. Mahfazanın yapılıp ya-pılmayacağı, şekli veya tipi hakkında tesisat projele-rini yapan mühendisi mutlaka ikaz etmek icap eder. Tesisatçının malûmatı hilâfına yapılan bir radyatör mahfazası randımanı düşürür ve odada istenen nihaî sühunet birkaç derece alçak olabilir.
Şekilde mahfazalara göre radyatörlerin yüzde veri-mi gösterilveri-miştir. (*).
(*) Heatiııg, Piping & Aiı- Condltioning February 1949, Sahife 98.
— Baş tarafı 127 ııci sahtfada —
Dicle üzerinden Basraya kadar götürdü. Birleşik Amerika Devletinin orada hazır bulundurduğu bü-yük bir gemiye alındı. A m m a Horsabâd'dan Dicleye kadar 1 5 mil mesafeyi kamyonla almak mecburiye-ti vardı v e 3 tonluk bir k a m y o n 1 4 ton ağırlığında olan fragmanlarla seyrederken toprağa gömüldü kaldı; bereket versinki, burası nehire yakın bir yerdi v e kuma saplanan kamyonu bir romork çekti; t o p -rak üzerindeki o muazzam Kerub kitlelerini kaydır-ması bu romork için büyük bir sürpriz oldu.
Botta tarafından bulunan alçak - kabartmaların feci âkibetleri hatırlardadır. Yükünü çekemeyen
