ir i] 1 pUt .J rJiff I J LL s i™ _

U Ş A K ' da Ç A R Ş I İ Ş H A N I H O T E L P R O J E S İ

Prof. İrfan BAYHAN Y. M i m a r ETH/SIA Emre AYSU Y. M i m a r — İ D M M A Hüseyin KAPTAN Y. M i m a r — İ D M M A

i i _ ÇEVRE VERİLERİ: 1.1, M i k r o k l i m a t i k v e r i l e r : Hakim rüzgar kuzey rüzgarı olup, kış i aylarında soğuk ve kar görülmektedir.

Yaz aylarında güneyden esen Sam yeli adı ile anılan rüzgârlar bunaltıcı sıcakla-ra sebep olup.

Güneşlenme süreleri Ege bölgesi ge-nel karakterindedir. Özellikle yaz ayların-da ve kısmen ilk ve son baharayların-da, (erken yaz.geç bahar) batı ve güneybatı yapı yü-zeylerinde güneş rahatsız edici olabilir. Bu verilere göre, yöresel özellikler ve gelenekler de dikkate alındığında, iç ; avlulu, kuzeyi kısmen kapalı, (yaz

ayla-rında serin rüzgar almak üzere kanal boş-s luğu) ve rüzgar almaya elverişli bir çözüm

gerekli olmaktadır. Öneride ayrıca güneş alan yüzeylerde koruyucu yapı elemanla-[ rı, (güneş kırıcları) yerine yapı b i ç i m i

ile mekânsal kat çıkmaları şeklindeki j çözümler t e r c i h e d i l m i ş t i r . Söz konusu [çıkmalar kat planlarının amaçlarına

uy-gun çözümlenmesi çabasının yanısıra ya-tay planlamada blokların fonksiyonlarına | göre boyutlandırılmıştır.

t 1.2. Yapı bütünün y e r aldığı parseli çevreleyen kentsel elemanlar ve

ilişkile-Arsanın güneyindeki tarihi ulu cami ve c a m i i n arkasında, alt katlarında ti-caret bulunan Belediye binası, kuze-yinde ve batısında eski şehir dokusun-dan kalan 2 — 3 katlı kağgir yapılarla konutlar yer almakta ve yeni imar pla-nında kat adetleri y ü k s e l t i l m e k t e d i r . 1972 yılında tasdik edilen tadilatlı imar planına göre, cami ile arsa arasındaki yol, cami arsasından alınmak suretiyle 14.50 m. genişliğe çıkarılmış, doğudaki y o l 6.0 m. batıdaki ise 9.80 m. genişliğinde dü-zenlenmiştir.

Arsanın kuzeyinde bahçesi bulunan bir ilkokul, güneyinde de Ulucami ile ar-sa arasında bütünlenen bir yeşil alan ay-rılmıştır. Y e t i ş m i ş ağaç gruplarının yer aldığı cami adası çevreyi

oluşturmakta-J

_

LL

s i™

r İ

I

.J rJiff

-1

pUt

i

i]

1

ir

Peter (M(oriatsheft für Kunstvvlssen chaft. î ^ J a h r g . 19İ9. S.'160 U. Holsçter,' Entstehunğ und Ent-vvick l.ung -der Os'mafi'ischen Bau-kunsf. Zeitchift für BauWesen1919 s. 36?f) îhütalaa ettiği bu mühim ba-his son zamanlarda K. VVulzinger . tarafından dahi hülasa edilmiştir. Die Dirus Moshee zu milas. (Fests hift zur Hundertjahsfeier der tech-nlschen Hochschule Karlsruhe. (19) H. VVield, Brussa Ab. 6. (20) İnce Minareli Medrese için

müra-caat " buyrulsün: Fr. Sarre, Konia Abb; 25 Berlin (O/J.)

(21) Edirne Camileri için;;müracaat buy-: rulsun C. Gurlitt. Die Baunkunst Adrianopelş. COrîent. Aısch. Bd. I." S. 1.) — n - ,

(22) Şayanı dikkâ'ttirki ayni şekili sathı bir yekdiğerinden pek uzak'iki islâm sa-natı sahasında tesadüf edilmektedir. Bunlardan birisi 1281 de Kahirelde inşa edilen Sultan Kulavun Murista-nının bir kısmında diğeri 15 — 16 inci asra ait İran'ın Horasan vilâ-yetinde vâki carcar deki bir camitle. (Müracaat buyrulsun: Franz Pasçha, Die Baukunst des İslam. Fig. 193; — Darmstadt 1896) (Er. Diez, Chorasa. nische Baudenkmâler, Abb, 50.

Ber-lin 1918).

(23) Camiin, mimgrini bazıları Mimar Ke-nıâlettin diye kabul ediyor ve mehaz olarak «Hadikatülcevâmini (c. X, s. 14) gösteriyorlar: (Mukayese buyrul-sun: A. Gâbrieİ, leş mösquees de Constântinople, Syrie, T. VIII. Page 372) «Hadikatülcevâmi) ip zikredilen sahifesinde böyle bir' kayda tesadüf etmedik.

(24) C. Gurlitt, Die Bauktrnst Konstantino. pels. S. 64; E. Diez, 'Die Kunst der islamischen Völker. -Berlin 19.15;'5Sa-ladin, Manueld'art musulman, I. Arc-hitecture. Page 508; A. Gabriel, Les Mosquees de Constântinople Page 372, 399.

(25) Martin Hartmann, Der Islamishe ~ Orient. S. 183

(2,6) Eski ve yeni Fâtih Câmilerinin . mi-marları hakkında hususi bir yazı ha», zırlamaktayız.

. baş'tarafi 175; sahifada

Merkez kösüm içinde kalan yapı adası, yaya akımları açısından, cami ile arsa arasından geçen ve bir ucu Ticaret ve Terminale, diğer ucu Ticarete bağla-nari yol üzerinde, yoğunluk göstermekte-dir. Merkez aktivitesinde alış — veriş ortamını prensip edinerek, ve böylece ik-limsel, şngelleri de saf dışı eden bir çö-züme yarılması amaci ile, yapı adası ü-zerinde; programlanan <ye fonksiyonları farklı- olan yapı alanları arasındaki iliş-kiler, Ttümü ile merke' zkesimi ziyaretçi yoğunluğu içinde ve ayrıca ada içi ola-naklar oranında düzenlenmiştir.

„• ' Bu alanların, optimal ölçüye dayan-dırılması çabpsı ;1içnde, avlulu çözümde içe dönük. .ilişkijer topluluğu Avlu -l- So-kak niteliğindeki" pasajlar ve kafetrottuar-la' biçimindeki çözümler tercih edilmiş-tir.

— Otel programının yerleştirilmesin-de, konaklama fonksiyonu için ada üze-rinde yatay bir yayılmanın diğer fonk-siyon alanlarını kısıtlıyacağı ve alış — veriş açısından çarşı kesiminin yatay ya-yılarak, maksimal büyüklüğe getirilebil-mesi için, otel normal katlarının düşey bir prizma içinde çözümlenmesi ve böy-lece otel kitlesi tabanının minimal ölçü-lerde olması önerilmiştir.

Ekli şemadan da görüleceği gibi, ya-ya düzeyinde ' kendi- kendine oluşân ve içinde iki tarihi ;camiin de yer aldığı mey-danlar zinciir üzerinde, arsanın doğu kö-şesinde ote| yeri seçilmiş ve otel girişi de böylece ana yaya arteri ile ilişkili du-ruma getirilmiştir.

— Çarşı — Büro programları fonksi-yonalrı" âÇısından birbirlerini tamamlayı-cı niteliktedir. Başka bir deyimle genel yerleşme düzeni içinde, doğal olarak çar-şı zeminkat ve ona yakın (bodrum) yaya ilişkisi kuvvetli, büro hizmetler ise, üst katlarda, bulunduğundan, aynf kat dağılımı anlayışına uyulmuştur.

Yönlendirmede güneşten koruma bakımından U biçimindeki blok un ter-cihinden söz edilebilir. Çarşı işhanı blokları arasında düşey yönde bir ayırım (ayrı,, ayri; girişler) birbirini tamamlayıcı fonksiyonlar olduklarından yapılmamıştır. Çarşı — İşhanı ile Otel ve düğün salon-ları zeminkat ilişkileri dışı da, yatay bir bağlantı içinde düzenlenmemiş ve ya-tay ve. düşey ilişkiler sadece çarşı işhanı bütünü içinde öngörülmüştür. Arsa

çevre-sindeki yolların bükülüşleri, özellikle çar-şı işhanı bloklarının yatay hareketini; e-ğimler ise bloklararası kot farklarını sağ-layan veriler olarak değerlendirilmiştir. Çarşı ana girişi Ulu cami yönündeki otopark emydanı yönünde düzenlenmiş, ticaret ve hizmetlerin toplandığı yol. aksı ile ilişkili duruma getirilmiştir. Diğer gj-rşlre yollara ve iç avlu ilişkilerine gore-dağıtılmıştır. , •

— Düğün salonu fonksiyonu, kullan-ma biçimi ve süresf dikkate alınarak ku-zey — doğu köşesine yerleştirilmiştir. Salon girişi doğudaki yol üzerindedir, zeminkat da giriş holü ve iç -avluya dö-nük pasta salonu ile lokanta birimleri yer almaktadır. Her iki birime ait mutfak te-sisleri 1. katdaki düğün salonu ile ilişkili olup, gereğnde bu salonun servis ihtiya-cını da karşılıyacaktır.

2. İnşaî Tercihler:

Yöresel olanaklar, normal kalıp ve döküm işçiliği içinde B.A. Kârkas yapıya imkân vermektedir. Dükkan işhanı odası-ve otel odaları gibi planlama birimleril ise taşıyıcı sistemin aks derinliğine, ko-lon-ara|ığı gibi ölçülerine etki yapmakta-dır. Söz konusu ölçüler Statik raporda ve. önerilen projede verilmiştir. • Bu ölçülen--dirmede diğer bir faktör de, yapı strüktü-rünün aynf ölçüler içinde açınımı ve bu-' nun yanısıra da, programda öngörülen mo-düler'biçimdeki birim alanların Oluşturul--, maşıdır. Benzer ölçülenin çok sayıda ol--" ması, değişik olması zorunlu olan bazı özel aks ölçülerinin de, azınlıkta olma-sı, Tranımızca modüler sistemin bir yakla-şımıdır'. Bu konuda ideal ölçülerin, başka. bir deyimle en az sayıdaki modül değişik/ |iği ile yapı yapılmsaının planlanabilmesi, şüphesiz "prefabrike elemanlar ve yerleş-miş bir yapı endüstrisi ile olanak verece-ğinden, konu ülkesel, bölgesel koşullar İçinde incelenebilir.

Otel ve işhanı taşıyıcı sistemleri? fonksiyonel açıdan büyük açıkf ık zorunlu? luğu ölmıyan bina türleridir. Düğün salo-nu için ayni şeyler söylenemez. Öneri-mizde 28. m. açıklığında düzenlenen sa-; lon .projelendirmede ilgili belediyenin iş% teği ile, çok maksatlı bir salon olarak': düşünülmüştür. Bu nedenle iç mekânın bölünmeksizin kullanılması için dış cephe üzerinde yerleştirilen kolonlar üzerinde madeniprofiller ile çelik bir çatı öneril-mektedir.