Orman Genel M
Orman Genel M ü ü d d ü ü rl rl ü ü ğ ğ ü ü
Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci SOY Kriter ve G
SOY Kriter ve G ö ö stergeleri stergeleri
YüYüksel ERDOksel ERDOĞĞANAN Strateji Gel.D. Ba
Strateji Gel.D. Başşkankanıı
www.ogm.gov.tr/strateji
İç İ çerik erik
Ormanc Ormanc ıl ı lığı ığın tarihsel geli n tarihsel geli şimine y ş imine yü üzeysel bak zeysel bakış ış
Kü K üresel boyuttaki geli resel boyuttaki geliş şmelerin melerin özetlenmesi ö zetlenmesi
SOY Kriter ve Gö SOY Kriter ve G östergeleri hakk stergeleri hakkı ı nda bilgi nda bilgi
Ya Ya ş ş anan Sorunlar ve K anan Sorunlar ve K ı ı sa De sa De ğ ğ erlendirme erlendirme
Orman Genel M
Orman Genel M ü ü d d ürl ü rlü ü ğ ğ ü ü
Ormanc
Ormanc ı ı l l ığı ığı n Tarihsel Geli n Tarihsel Geli ş ş imi imi
İLK MEDENİYETLER Asur, Babil,Çin Mısır
Yunan ve Roma
17. YÜZYIL İlk Ormancılık
Düzenlemeleri
20. YÜZYIL Sürdürülebilir Odun
Hasılası
21. YÜZYIL Sürdürülebilir
Orman Yönetimi
Hedef: 21.Y
Hedef: 21.Yüüzyzyııl ormancl ormancııllığıığı SüSürdrdüürrüülebilir Orman lebilir Orman
YYöönetimidirnetimidir
Ormanlardan faydalanma prensibi değişmemiştir ancak ormanlardan dengeli ve sürdürülebilir faydalanma zorunluluk haline gelmiştir..
Klasik OrmancılıkÇağdaşOrmancılık
Tarım için orman açma, ısınma, pişirme, bakır eritme, seramik yapımı, ev ve barınak
Gelişigüzel ve aşırı faydalanma
Demir dökümü için yakacak odun
Donanma ve inşaatlar için tomruk ihtiyacı orman tahribatını arttırmıştır.
17. Yüzyıl, özellikle Avrupa’da hızlı nüfus artışı ve ekonomik gelişime
21.Yüzyılda, ormanların sadece odun değerinin değil, diğer bütün ekonomik, ekolojikve sosyal fonksiyonlarının
sürdürülebilirliği ön plana çıkmıştır.
Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!
Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci
21.Yüzyıl Ormancılığının hedefi : Sürdürülebilir Orman Yönetimidir.
21.Yüzyıl Ormancılığı Rio’da deklere edilen “Uluslararası Ormancılık Prensipleri” çerçevesinde şekillenmekte ve bu süreçte;
•Katılımcılık
•Yerellik
•Saydamlık
•Etkinlik
•Sürdürülebilirlik ilkeleri ön plana çıkmaktadır.
Rio öncesi için hazırlanan notlarda genellikle 1970 li yıllar eşik kabul edilmektedir. Gerçekten de çevresel bozulmaların endişe verici boyutlara ulaşması ve uygulanan çevre politikalarının başarısız olması dünya milletlerini birtakım önlemler almaya zorlamıştır.
1972 : Stockholm Konferansı: BM Çevre Programı (UNEP)’in kuruldu
1983 : Brutland Komisyonu: Ortak Geleceğimiz Raporu yayınlandı, İlk kez SOY’dan bahsedildi.
1990 : Strasburg Konferansı: Avrupa Orman Bakanları 1. Konferansı yapıldı.
Bu belgeler mevcut
Bu belgeler mevcut ççevre politikalarıevre politikalarınnın baın başarşarııllıı olmadığıolmadığınnıı, , ÇÇevre ve Kalkevre ve Kalkıınma konusunun nma konusunun birlikte ve dengeli bir
birlikte ve dengeli bir şşekilde ele alekilde ele alıınmasnmasıı gerektiğgerektiğini ortaya koymuini ortaya koymuşştur.tur.
Bu toplant
Bu toplantıılarda dlarda düünya nya üülkeleri, ormanslkeleri, ormansıızlazlaşşmanmanıın n ççevresel bozulmada evresel bozulmada öönemli bir rol nemli bir rol oynad
oynadığıığınnıı ve ormanlarıve ormanların tarn tarıımsal ve endmsal ve endüstriyel yayüstriyel yayııllıım baskm baskııssıı altıaltında oldunda olduğunu belirterek, ğunu belirterek, BM daha etkin tedbirle almaya davet etmi
BM daha etkin tedbirle almaya davet etmişlerdir.şlerdir.
Bu çBu çevresel endişevresel endişelerin baelerin başışınsa: 1) İnsa: 1) İklim deklim değiğişşikliikliğği ve 2) Biyolojik i ve 2) Biyolojik ççeeşşitliliitliliğğin kaybolmasin kaybolmasıı hususlar
hususlarııgelmektedir. En son gelmektedir. En son çevresel endiçevresel endişşelere bir de su konusu eklenmielere bir de su konusu eklenmişştir.tir.
Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!
Rio Ö Rio Öncesi ncesi
Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci
1992 yılında gerçekleştirilen Rio konferansı, Dünya ormancılığını derinden etkileyecek ve köklü yapısal değişikliklere götürecek bir sürecin başlangıcı olmuştur.
Bu Konferansın en önemli gündem konularında biri ““ormancıormancıllıkık””olmuştur.
Konferansın çıktıları şunlardır:
• Ormancılık Prensipleri
• Gündem 21
• Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi
• Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi
• İklim Değişikliği Çerçeve sözleşmesi
Rio Rio Zirvesi 1992 Zirvesi 1992
Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!
Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci
Rio Zirvesinin çıktıları
Ormanc
Ormanc ı ı lı l ı k Prensipleri k Prensipleri G G ündem 21 ü ndem 21
Biyolojik
Biyolojik Çe Ç eş ş itlilik Sö itlilik S özle zle ş ş mesi mesi
Çölle Çö lleş ş meyle M meyle M ücadele S ü cadele Sö özle zleş ş mesi mesi İ İ klim Değ klim De ğ iş i ş ikliğ ikli ğ i Ç i Çer erç ç eve Sö eve S özle zle ş ş mesi mesi
Ormancılık Prensipleri, hukuki olarak bağlayıcı olmamakla birlikte, tüm ormanları kapsayan ilkelerden oluşan ayrı bir belge olarak hazırlanmıştır.
Bütün ülkeler tarafından onaylanan bu belge, dünyadaki tüm ormanların
korunması, geliştirilmesi ve yönetimine, ilişkin esasları kapsamaktadır.
15 maddeden ve 42 prensipten oluşan Orman Prensipleri, uluslararası anlamda SOY’un referans aldığı spesifik bir belge olma özelliğini taşımaktadır.
Bu prensipler ormanlar üzerinde küresel düzeyde bir fikir birliğini yansıtmaktadır.
Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci
Rio Zirvesinin çıktıları
Ormanc
Ormanc ı ı lı l ı k Prensipleri k Prensipleri G G ündem 21 ü ndem 21
Biyolojik
Biyolojik Çe Ç eş ş itlilik Sö itlilik S özle zle ş ş mesi mesi
Çölle Çö lleş ş meyle M meyle M ücadele S ü cadele Sö özle zleş ş mesi mesi İ İ klim Değ klim De ğ iş i ş ikliğ ikli ğ i Ç i Çer erç ç eve Sö eve S özle zle ş ş mesi mesi
Gündem 21, çevre ve ekonomiyi etkileyen tüm alanlarda hükümetlerin, yapması gereken
faaliyetleri tanımlayan bir eylem planıdır. Bu belge 4 temel kısımdan oluşmaktadır. Bunlar;
Sosyal ve Ekonomik Boyutlar, Kalkınma İçin Kaynakların Korunması, Etkin Grupların Rolünün Güçlendirilmesi ve Uygulama Mekanizmaları’ dır.
Gündem 21’in “Ormansızlaşma ile Mücadele”
Bölümü, ormanların fonksiyonlarının muhafaza edilmesi; ormanların korunması ve dengeli
yönetimi; ormanlardan elde edilen ürün ve hizmetlerin sürekli ve dengeli bir şekilde kullanımı; ormanların planlanması,
değerlendirilmesi ve izlenmesi için kapasite oluşturulması konularında birtakım hedefleri tanımlamakta ve bu hedeflere ulaşmak için yapılacak faaliyetleri ortaya koymaktadır.
Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci
Rio Zirvesinin çıktıları
Ormanc
Ormanc ı ı lı l ı k Prensipleri k Prensipleri G G ündem 21 ü ndem 21
Biyolojik
Biyolojik Çe Ç eş ş itlilik Sö itlilik S özle zle ş ş mesi mesi
Çölle Çö lleş ş meyle M meyle M ücadele S ü cadele Sö özle zleş ş mesi mesi İ İ klim Değ klim De ğ iş i ş ikliğ ikli ğ i Ç i Çer erç ç eve Sö eve S özle zle ş ş mesi mesi
Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi ’nin hedefi biyolojik çeşitliliğin
korunmasını, sürdürülebilir kullanımını ve uygun teknoloji transferi yoluyla, genetik
kaynaklardan elde edilen
faydaların adil ve eşit bir şekilde paylaşımını sağlamaktır.
Ormanlar, biyolojik çeşitliliğin en büyük kaynaklarından biri olduğu için, bu sözleşmedeki maddelerin çoğu ormanları ilgilendirmektedir.
Bu Sözleşmeye Türkiye dahil (1996) 164 ülke taraf olmuştur.
Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci
Rio Zirvesinin çıktıları
Ormanc
Ormanc ı ı lı l ı k Prensipleri k Prensipleri G G ündem 21 ü ndem 21
Biyolojik
Biyolojik Çe Ç eş ş itlilik Sö itlilik S özle zle ş ş mesi mesi
Çölle Çö lleş ş meyle M meyle M ücadele S ü cadele Sö özle zleş ş mesi mesi İ İ klim Değ klim De ğ iş i ş ikliğ ikli ğ i Ç i Çer erç ç eve Sö eve S özle zle ş ş mesi mesi
Sözleşmenin amacı, arazi razi verimlili
verimliliğ ğinin geli inin geliş ştirilmesi, tirilmesi, arazi ve su kaynaklar
arazi ve su kaynakları ın n ı ı n n korunmas
korunması ı ve bu yolla ve bu yolla çölle çö lleş ş me ile m me ile m ücadele ü cadele etmek ve kurakl
etmek ve kuraklığı ığın n etkisini azaltmakt etkisini azaltmaktı ır. r.
Sö S özle zle şme, 26 Aral ş me, 26 Aralı ık k
1996’ 1996 ’da y da yü ü rü r ürl rl ü ü ğ ğ e girmiş e girmi ş, , 85 ü 85 ülke ve AB lke ve AB
imzalam
imzalamış ışt t ır. T ı r. Tü ü rkiye ise rkiye ise 14 Ş 14 Şubat 1998 ubat 1998’ ’de de
Sö S özle zle şmeye taraf ş meye taraf olmuş olmu ştur tur.
.Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci
Rio Zirvesinin çıktıları
Ormanc
Ormanc ı ı lı l ı k Prensipleri k Prensipleri G G ündem 21 ü ndem 21
Biyolojik
Biyolojik Çe Ç eş ş itlilik Sö itlilik S özle zle ş ş mesi mesi
Çölle Çö lleş ş meyle M meyle M ücadele S ü cadele Sö özle zleş ş mesi mesi İ İ klim Değ klim De ğ iş i ş ikliğ ikli ğ i Sö i S özle zle ş ş mesi mesi
İklim Değişikliği Sözleşmesinin amacı, iklim değişikliğine neden olan sera gazı ve karbondioksit emisyonlarının azaltılması ve bu amaçla alınacak tedbirler için finansman kaynağı sağlanmasıdır.
Ormanlarla dolaylı olarak ilgili olan bu sözleşmeye Türkiye, gelişmiş ülke sınıfında değerlendirilmiş olması
nedeniyle imza atmamıştır.
Ancak Sözleşmede yer alan bazı pürüzler giderilmiş ve 2009 yılında imzalanan Kyoto Protokolü ile Türkiye de bu Sözleşmeye de dahil olmuştur.
Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci
IPF‐IFF‐UNFF
Birleşmiş Milletler çatısı altında önce Hükümetler Arası Ormancılık Paneli (IPF), sonra Hükümetler Arası Ormancılık Forumu (IFF) ve en son Birleşmiş Milletler Ormancılık Forumu (UNFF) oluşturularak küresel düzeyde uygulanmak üzere bütün üye ülkelerin mutabık olduğu kararlar alınmaya devam etmiştir.
IPF 1995
IPF 1995‐ ‐97 97
IPF I IPF I IPF II IPF II IPF III IPF III IPF IV IPF IV
IFF 1998
IFF 1998‐ ‐00 00
IFF I IFF I IFF II IFF II IFF III IFF III IFF IV IFF IV
UNFF 2001
UNFF 2001‐ ‐2007 2007
UNFF I UNFF I UNFF II UNFF II UNFF III UNFF III UNFF IV UNFF IV UNFF V UNFF V
……….
2015 2015
SSüürereççdevam ediyordevam ediyor 170 170
Eylem Eylem ÖnerisiÖnerisi
120 120 Eylem Eylem ÖnerisiÖnerisi
Eylem Eylem PlanıPlanı
Uluslar arası ormancılıkta IPF/IFF/UNFF karaları diye adlandırılan ve bütün Dünya ülkelerinin kabul ettiği 270 karar alınmıştır. Daha sonra bu karalar 16 başlık altında toplanmıştır.
Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!
Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci
IPF IPF - - IFF IFF Kararlar Kararlar ı ı
IPF/IFF Eylem önerileri 16 başlık altında toplanır
Ulusal Ormancılık Programı
Hazırlanması ve Uygulanması Ormanla ilgili Bilimsel Bilgi Halkın Katılımının Önemsenmesi Ormanın Sağlığı ve Verimliliği Sürdürülebilir Orman Yönetimi
Kriter ve Göstergeler Ormanla ilgili Geleneksel Bilgi Ormansızlaşma ile Mücadele Ormanların Ekonomik, Sosyal ve
Kültürel Boyutları Nadir ve Hassas Ekosistemlerin
Korunması
Bugünkü ve Gelecek Nesiller İçin Orman Örtüsünün Muhafazası İzleme Değerlendirme Raporlama
Terimler ve Değimler Finansal Kaynaklar Zayıf Orman Örtüsüne Sahip Ülkelerde
Orman Muhafaza ve Islah
Orman Ürünlerinin Uluslararası Ticareti
Bozuk Ormanların Reahabilitasyonu Kapasite Arttırımı, Çevreye Uygun
Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!
Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci
Mutabakat Sağlanamayan Konular
IPF/IFF
IPF/IFF’’in mutabakat sain mutabakat sağğlayamadlayamadığıığı konular üçkonular üç temel ba
temel başşllık altık altında toplanında toplanır.ır.
•
•
UluslararasUluslararas
ıı
Yasal AraYasal Ara
çç
larlar
•
•
İİ
DR SistemiDR Sistemi
––
Deyimler ve TanDeyimler ve Tan
ıı
mlarmlar
•
•
Finansal MekanizmalarFinansal Mekanizmalar
Uluslararası yasal araçlar ülkelerin ulusal menfaatleri ve
egemenlikleri ile ilişkilendirildiği için mutabakat
sağlanamamıştır.
İDR, müzakerelerde en çok
tartışılan konulardan biri olmuştur.
Ormancılık deyim ve tanımları, üzerinde henüz küresel mutabakat sağlanamayan hususlardan biridir.
Ancak FAO’nun FRA2000 (Dünya Orman Raporu) için hazırlamış olduğu tanım ve deyimler genel kabul görmektedir.
Yasal bir bağlayıcılığı olmayan eylem
önerilerinin uygulanması için gerekli Finansal desteğin nereden ve kim tarafından sağlanacağı konusu açıklığa
kavuşturulamamıştır.
Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!
Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci
BöBölgesel Slgesel Süürereççler ve Tler ve Tüürkiyerkiye
PAN‐PAN‐AVRUPAAVRUPA TARAPATO TARAPATO
MONTREAL MONTREAL YAKIN DO YAKIN DOĞĞUU
KURAK ZON AFR KURAK ZON AFRİİKAKA
LEPARETIQE LEPARETIQE
ITTOITTO ATOATO
K.ZON ASYA K.ZON ASYA
BM gözetiminde Rio Konferansı ve IPF‐IFF sürecinde alınan toplam 270 Eylem Önerisinin uygulanması için Dünya’nın değişik bölgelerinde 9 Bölgesel Süreç başlatılmıştır.
YakYakıın Don Doğğuu Pan‐Pan‐AvrupaAvrupa
Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!
Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci
Yakın Doğu Süreci
•FAO ve UNEP’in girişimi ile 1996 yılında Kahire’de başladı
• Fas’tan Pakistan’a kadar 55 ülke sürece dahil oldu
• Genellikle orman açısından zayıf, gelişmekte olan ülkeler yer alıyor
• İki yılda bir workshop tarzı toplantı lar yapılmakta
• SOY için 7 Kriter ve 64 gösterge belirlendi
• Kriter ve Göstergelerin Uygulama Kılavuzu hazırlandı
1996 Kahire 1998 Şam 2000 Tahran 2002 Hartum
Pan‐Avrupa Süreci
• 1990 yılında Fransa, Finlandiya, Avusturya ve Portekiz’in girişimi
• AOKBK Rio Kararları uygulama mekanizmasına dönüşümü
• Beş yılda bir Orman Bakanları toplanmakta
• Konferanslar arasında çok sayıda toplantı yapılmakta
• Sürdürülebilir Orman Yönetimi tanımlandı (1993 Helsinki)
• 6 Kriter ve 36 Gösterge belirlendi
• Kriter ve Göstergelerin Uygulama Kılavuzu hazırlandı
• Bugüne kadar toplam 17 karar alındı.
1990 Strasburg 1990 Strasburg 1993 Helsinki 1993 Helsinki 1998 Lizbon 1998 Lizbon 2003 Viyana 2003 Viyana
2007 Var 2007 Varşşova ova
2004 Beyrut 2006 Hartum 2008 Tunus 2011
2011 ……………….. ..
Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!
Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci
KRITER 1 – Orman kaynakları ve bu kaynakların küresel karbon döngüsüne katkısı
1.Orman alanı
1.Dikili servet
1.Yaş‐Çap sınıfları dağılımı
1.Karbon stoğu
KRITER 2 – Orman ekosisteminin sağlık ve canlılığının idamesi
2.1 Hava kirleticilerinin miktarı 2.2 Toprak durumu
2.3 Yapraksızlaşma 2.4 Orman tahribatı
KRITER 3 – Üretim fonksiyonlarının idamesi ve geliştirilmesi
3.1 Artım ve kesimler
3.2 Yuvarlak odun üretimi ve değeri 3.3 Odun dışı ürün üretim ve değeri
3.4 Ormanlık alanda pazarlanabilen hizmetler ve değeri 3.5 Orman Amenajman planı ile yönetilen ormanlar
KRITER 4 – Orman alanındaki biyolojik çeşitliğin muhafazası
4.1 Ağaç türleri kompozisyonu 4.2 Gençleştirme
4.3 Doğallık
4.4 Yabancı ağaç türleri 4.5 Dikili kuru
4.6 Genetik kaynaklar 4.7 Peyzaj
4.8 Tehdit altındaki türler 4.9 Korunan ormanlar
KRITER 5 – Ormanın koruyucu fonksiyonlarının idamesi
5.1 Koruyucu ormanlar (su, toprak ve diğer ekosistem unsurları)
Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!
Pan Pan - - Avrupa S Avrupa S ü ü reci reci
Bazı revizyonlar hariç, bütün süreçlerde bu kriterler esas alınmış, ancak bunlara ilişkin göstergelerde farklılıklar oluşmuştur.
Bu kriterler, Avrupa’nın Rio Kararlarını yorumlama ve uygulama biçimini temsil eder.
Dü nya da en etk ili s üreç ola rak bil inm ekt edi r
...KRİTER 1 : ORMAN KAYNAKLARI KRITER 4 : ÜRETİM KAPASİTESİ VE FONKSİYONLARI
1. Ormanların ve diğer ağaçlık alanlar 1. Amenajman planına göre yönetilen orman ve diğer ağaçlık alanlar
2. Biyokütle/dikili servet, artım, karbon stoğu 2. Odun üretimi
3. Orman amenajman planı olan ormanlık ve diğer ağaçlık alanlar 3. Odun artımı ile üretim arasındaki yıllık denge ve trend.
4. Sınırlaması yapılmış orman ve diğer ağaçlık alanlar 4. Aramotik ve tıbbi bitkiler dahil odun‐dışı orman ürünleri üretimi
KRİTER 2 : ORMANLIK ALANLARDA BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN KORUNMASI KRİTER 5 : KORUYUCU VE ÇEVRESEL FONKSİYONLAR
Ekosistem göstergeleri: Koruyucu fonksiyonlar
1. Orman ekosistemlerinin dağılımı (tipi, doğal,suni vs. 1. Koruma amaçlı yönetilen orman ve diğer ağaçlık alanlar
2. Orman rezervleri ve korunan alanların sahası 2. Su havzalarını koruma amaçlı yönetilen orman ve diğer ağaçlık alanlar
3. Parçalı orman alanları 3. Rekreasyon ve seyir amaçlı yönetilen sahalar
4. Nadir ekosistemlerde yokoluşlar 4. Toprak koruma amaçlı yönetilen sahalar
Özel Göstergeler Toprak degredasyonu ile mücadele
5. Ormana bağımlı türlerin sayısı 5. Ağaç ve çalı dikimi ile stabile edilen kumul fiksasyon alanları
6. Ormanlık alanlarda risk altındaki türlerin alanı 6. Ağaç ve çalı ile stabile edilen aşınmış yamaçlar.
7. Karışık meşçere tiplerinin büyüklüğü 7. Çölleşme ile mücadele amaçlı plantasyonların miktarı ve etkinliği
8. Tabii gençlettirme KRİTER 6 : SOSYO EKONOMİK FONKSİYONLARIN İDAMESİ VE GELİŞTİRLESİ
Genetik Göstergeler Ekonomik göstergeler
9. Tohum kaynakları 1. Odun ürünlerinin değeri
10. Yayılımı azalan ormana bağlı türlerin sayısı 2. Odun dışı orman ürünlerinin değeri
11. Önemli türlerin kendi yayılış alanı içindeki populasyon seviyesi 3. Rekreasyon değeri
KRITER 3 : ORMANLARIN SAĞLIĞI, CANLILIĞI VE ENTEGRASYONU 4. Avlanma değeri
Harici etki göstergeleri 5. Ormancılık sektörünün GSMH içindeki oranı.
1. Dış olaylardan etkilenen ormanların alanı ve oranı: 6. Biyokütle enerji değeri
a) Doğal Orman yangınları: 7. Orman ürünleri ticareti dengesi
b) Fırtınalar Faydaların dağılımına ait göstergeler
c) Böcek ve hastalıklar 8. Ormancılık sektöründe istihdam yaratma
d) Kuraklık 9. Ormana bağımlı toplulukların katılımı (organize gruplar ve kadınlar)
e) Yaban hayvanları zararı 10. Tarımsal kalkınmaya katkı
Ormanın canlılığı göstergeleri 11. Ormana bağımlı toplulukların yaşam satndartlarındaki düzelme oranı
2. Başarılı doğal gençleştirme alanları Ormancılıkta ilgili tarafların katılım göstergeleri
3. Defolasyon 12. Katılım ve eşitlik
Antroponik etki göstergeleri 13. Orman suçlarındaki azalma
4. Ziraat, iskan, plansız turizm için açma miktarı 14. Kırsal toplulukların, STK'ların, medyanın ve siyasetçilerin ilgileri
5. Kişi başına yıllık yakacak odun tüketimi KRİTER 7 : YASAL VE KURUMSAL ÇERÇEVE
6. İnsan etkisiyle çıkan orman yangını sayısı ve alanı 1. Ulusal ormancılık politikası, yasalar ve yönetmelikler
7. Otlatma zararları (ehil hayvanlar) 2. Kurumsal araçlar
Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!
Yak Yak ı ı n Do n Do ğ ğ u S u S ü ü reci reci
7 Kriter 64 Göstergeden oluşmaktadır. OGM, Yakın Doğu K&G setini baz almıştır.
Sudan ve Türkiye dışında önemli bir orman ülkesi yoktur.
Çölleşme ile mücadele ve ağaçlandırma unsurları hakimdir.
Üye ülkeler arasında ekonomik, siyasi ve sosyal açıdan çok büyük farklar vardır.
Pek çok ülke üye olmasına karşın aktif olarak katılım sağlamamaktadır.
Setin hazırlanmasında temel olarak Helsinki’de belirlenen K&G’ler baz alınmıştır.
Ülk em iz a çısı nda so n d ere ce önem
li b ir s üre çtir
..S S ü ü rd rd ü ü r r ü ü lebilir Orman Y lebilir Orman Y ö ö netimi netimi Kriter ve G
Kriter ve Gö ö stergeleri stergeleri (K (K ı ı sa sa Ö Ö zet) zet)
3 3 3
Orman Genel M
Orman Genel M ü ü d d ürl ü rlü ü ğ ğ ü ü
Ormanların ve orman alanlarının biyolojik çeşitliliğini, verimliliğini, gençleşme yeteneğini ve canlılığını yerel, ulusal ve küresel düzeylerde koruyarak, günümüzde ve gelecekte kendilerinden beklenen ekolojik,
ekonomik ve sosyal fonksiyonları yerine getirebilecek şekilde ve diğerekosistemlere zarar vermeyecek biçimde işletilmesi ve yönetilmesi…
Ülkemizin de dahil olduğu Pan‐Avrupa Sürecinde, (1993 AOBK Helsinki ) Sürdürülebilir Orman Yönetiminin tanımı yapılmış olup bu tanımın
tercümesi aşağıdaki şekildedir.
Sürdürülebilir Orman Yönetimi
SOY Kriter ve G
SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri
Sürdürülebilir Orman Yönetimi
Diğer bölgesel süreçler yapılan tanımlar, bu tanımdan çok büyük bir farklılıklar arz
etmemektedir. Bütün süreçlerde yapılan tanımların 2 temel prensip üzerine oturduğunu görülmektedir. Bunlar:
Ekosistem yaklaşımı,
Çok yönlü ve sürdürülebilir faydalanma
GGÖÖSTERGELERSTERGELER KRİKRİTERLERTERLER PRENS
PRENSİİPLERPLER SOYSOY
Sonuçta Sürdürülebilir Orman Yönetimi; bu kavramı oluşturan PRENSİPLER, bunları teşkil eden KRİTERLER, kriterlerin ölçümünü ve takibini sağlayan GÖSTERGELER ve nihayet
göstergeleri oluşturan VERİLERLE birlikte bütünleşik bir sistemdir.
SOY Kriter ve G
SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri
Kriter ve Göstergeler; orman durumunu ve sürdürülebilir orman yönetimi için kaydedilen gelişmeyi değerlendiren araçlardır.
Her bir kriter sürdürülebilir orman yönetiminin değerlendirebileceği, temel prensiplerini oluştururlar ve bir bakıma sürdürülebilirliğin anahtarlarını teşkil ederler.
Kriterler; SOY gelişimin takip edilmesi, uygulanması ve raporlanması için
gerekli araçlardır. Ancak Sürdürülebilir Orman Yönetiminin standartlarınıbelirlemezler. Zaman içerisinde değişen şartlara göre değişebilirler.
Kriter ve Göstergeler nedir ve ne ise yarar? (1) Kriter ve Göstergeler nedir ve ne ise yarar? (1)
SOY Kriter ve G
SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri
Kriterler
esas itibariyle ülkeden ülkeye, bölgeden bölgeye fazla bir değişiklik göstermemektedir. Dolayısıyla SOY için aşağıdaki altı kriter bir bakıma küresel mutabakat ile belirlenmiştir;1‐ Orman kaynakları 2‐ Biyolojik çeşitlilik
3‐ Ormanların sağlığı ve canlılığı 4‐ Ormanların üretim fonksiyonları 5‐ Ormanların koruma fonksiyonları
6‐ Ormanların sosyo‐ekonomik fonksiyonları
Bazı bölgesel süreçlerde bu kriterlere “Politik, yasal ve kurumsal çerçeve” ilave edilmiştir.
Kriter ve Göstergeler nedir ve ne ise yarar? (2) Kriter ve Göstergeler nedir ve ne ise yarar? (2)
SOY Kriter ve G
SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri
Kriterler; SOY’nin temel prensiplerini oluşturmakla birlikte, kriter bazında ölçümleme ve değerlendirme yapabilmek için her bir kriteri oluşturan
ölçülebilen göstergelerin belirlenmesi gerekmektedir.
Göstergeler ; her bir kriteri tanımlamak veya ölçmek için kullanılan araçlardır.
Ormanların içinde bulunduğu şartlar ve fonksiyonlar ile ormanların sağladığı mal ve hizmetler hakkında bilgi sunarlar.
Burada önemli olan husus, göstergelerin uygulama düzeyinde belirlenmesi,
ölçümlenmesi ve değerlendirilmesi hususudur. Sürdürülebilir ormanyönetiminin en kilit noktasını Göstergeler teşkil eder.
Kriter ve Göstergeler nedir ve ne ise yarar? (3) Kriter ve Göstergeler nedir ve ne ise yarar? (3)
SOY Kriter ve G
SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri
• Küresel,
• Bölgesel,
• Ulusal,
• Yerel veya
• Uygulama birimi
düzeylerinde belirlenirler.
• Küresel,
• Bölgesel,
• Ulusal,
• Yerel veya
• Uygulama birimi
düzeylerinde belirlenirler.
Ulusal düzeyde Kriter ve Göstergeler esas olarak izleme ve raporlama aracı olarak geliştirilirler, sürdürülebilirliğin standartları değildirler.
Buna karşılık uygulama birimi düzeyinde geliştirilen kriter ve göstergeler daha çok sürdürülebilirliğin değerlendirilmesi, bir ölçüde de yönetim uygulamalarını iyileştirmeyi kolaylaştırmak için geliştirilirler.
K&G Hangi düzeylerde belirlenir? ve Farkı nedir?
K&G Hangi düzeylerde belirlenir? ve Farkı nedir?
SOY Kriter ve G
SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri
Hayır .. Ormanların bilinen veya bilinmeyen çok yönlü fonksiyonları vardır, hiçbir kriter ve gösterge seti nihai olarak tüm bu fonksiyonları kapsamaz.
Ayrıca pek çok gösterge teknik veya ekonomik imkansızlıklardan dolayı ölçülememektedir. Teknolojideki gelişmelere, yeni bilimsel buluşlara bağlı olarak Kriter ve Gösterge setleri değişebilecektir.
Bu yüzden Kriter ve Gösterge setleri dinamik araçlardır.
Kriter ve Göstergeler sabit mi kalacaktır?
Kriter ve Göstergeler sabit mi kalacaktır?
SOY Kriter ve G
SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri
3 çeşit göstergeden söz edebiliriz.
Kantitatif göstergeler
Somut değerlerle (sayılarla) ifade edilebilen; “Alan (79 Ha), yaş (5), hacim (12 M³)”
Kalitatif göstergeler
Soyut değerlerle ifade edilebilen : “Az, çok, yeterli , iyi, kötü, iyi, normal, çok kötü,”
Tarif edici göstergeler
Cümlelerle ifade edilebilen; “Satışlar dalgalı bir seyir izlemektedir.”
Kaç çeşit gösterge vardır?
Kaç çeşit gösterge vardır?
SOY Kriter ve G
SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri
Şematik Özet
Ekolojik Ekonomik Sosyal
Ormanlar
Ormanlarıın n ÜçÜç Temel FonksiyonuTemel Fonksiyonu
Birbirinden ba
Birbirinden bağığımsmsız, etkileız, etkileşşimsiz fonksiyonlar deimsiz fonksiyonlar değildir..ğildir..
Bu fonksiyonlar
Bu fonksiyonlarıı dengede tutacak, birbirini besleyecek bir sistem daima vardıdengede tutacak, birbirini besleyecek bir sistem daima vardır. r.
SOY Kriter ve G
SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri
Şematik Özet
Ormanların Üç Temel Fonksiyonu karmaşık bir ortaklık sistemidir
Ekolojik
SosyalEkonomik
Bu üç fonksiyon 6 temel kriterin bileşeni şeklinde formüle edilmiştir.
SOY Kriter ve G
SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri
Şematik Özet
Her bir kriter kalitatif, kantitatif ve tarif edici gösterge ile izlenmekte ve değerlendirilmektedir.
Bu kriter ve göstergeler “İşletme Müdürlüğü” düzeyine indirilerek geliştirilmektedir.
S O Y K G S O Y K G
Ekolojik
Ekonomik Sosyal
G ös t e r g e l e r
K r i t e r l e r
SOY Kriter ve G
SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri
Ya Ya ş ş anan Sorunlar anan Sorunlar ve ve
K K ı ı sa De sa De ğ ğ erlendirme erlendirme
4 4 4
Orman Genel M
Orman Genel M ü ü d d ü ü rl rl ü ü ğ ğ ü ü
Türkiye’de uluslararası anlamda ormansızlaşma yoktur, ormanların degredasyonu ise henüz ciddi boyutlarda değildir. Ancak tarımsal yayılım, endüstriyel baskı, otlatma, yangın, böcek ve hastalıklar gibi ormanlara yönelik genel tehditler Türkiye içinde geçerlidir.
Beş tematik endişe ise :
Kırsal kesimdeki fakirlik Kadastro mülkiyet sorunları
Çok amaçlı, katılımcı amenajman planlama Erozyon kontrolü ve bozuk alanların ıslahı Sektörün finansal stabilitesi
Ormancılık Politika Araçları 3 ULUSLARARASI TEMEL BELGE
1- Ormancılık Sektörü İnceleme Raporu 2- Ulusal Ormancılık Programı
3- Ulusal SOY Kriter ve Göstergeleri
Ya Ya şanan Sorunlar ve K ş anan Sorunlar ve Kı ısa De sa Değ ğerlendirme erlendirme
Ormanc
Ormanc ı ı l l ığı ığı n kar n kar şı şı kar kar şı şı ya oldu ya oldu ğ ğ u sorunlar u sorunlar … …
1. Orman kaynaklarından yasa dışı faydalanmanın hala devam ediyor olması, 2. Ormanların muhafazası, orman yangınları, zararlı böcek ve hastalıklar, 3. Genç ormanların bakımı ve gençleştirmedeki zorluklar/başarısızlıklar, 4. Fonksiyonel planlama ve yetişme muhiti haritalarının olmayışı,
5. Erozyon kontrolü ve bozuk orman alanlarının ıslahında yaşanan sorunlar, 6. Gençleştirme ve ağaçlandırma sahalarının korunmasındaki sıkıntılar,
7. Orman amenajman planlamanın istenilen ölçüde olmayışı, 8. Üretim maliyetlerinin yüksek olması, dikili satışların yetersizliği 9. Odun dışı orman ürünlerinden faydalanmanın yetersizliği,
10. Orman kadastrosu, tescili ve mülkiyet ihtilafları, izin‐irtifaklarda yaşanan sıkıntılar 11. Orman yolları, yangın emniyet yolları bakım ve ikmalinde yaşanan aksaklıklar, 12. Sektörün finansal ve kurumsal yapısında yaşanan istikrarsızlık,
Ya Ya şanan Sorunlar ve K ş anan Sorunlar ve Kı ısa De sa Değ ğerlendirme erlendirme
İdari ve Yapİdari ve Yapıısal Sorunlar: sal Sorunlar: Yetki Yetki ÖÖrtrtüüşşmeleri meleri
BENZER GÖREV AÇIKLAMA
Ağaçlandırma OGM bozuk orman alanlarında, rehabilitasyon ve ıslah çalışmalarında ağaçlandırmalar yapmaktadır. AGM orman içi açıklıklarda aynı çalışmayı yapmaktadır.
Fidanlık OGM suni tensil ve ıslah çalışmaları için geçici fidanlıklar kurmaktadır. AGM sabit ve geçici fidanlıklar kurmaktadır.
Rekreasyon OGM Kent ormanları ve C tipi orman içi dinlenme yerlerini kurmakta ve yönetmektedir. DKMP A ve B tipi orman içi dinlenme yerlerini kurmakta ve yönetmektedir.
Odun dışı ürünler OGM odun dışı ürünlerin üretilmesinden ve bu ürünlerden fayda sağlanmasından sorumludur. DKMP odun dışı ürün olan av ve yaban hayatına ilişkin görevleri yürütmektedir.
Korunan alanlar DKMP korunan alan ilan edilen yerlerin yönetiminden sorumludur, OGM Orman Kanunu’na göre muhafaza ormanı ilan edilen yerleri yönetmektedir.
Ya Ya şanan Sorunlar ve K ş anan Sorunlar ve Kı ısa De sa Değ ğerlendirme erlendirme
OGM Stratejisi OGM Stratejisi
OGM’ OGM ’ nin konumu, temel sorumlulukları nin konumu, temel sorumluluklar ı ve g ve g örev alan ö rev alan ı ı netleş netle ştirilmi tirilmiş ş, , Kı K ısa ve orta vadeli bir Stratejik Plan haz sa ve orta vadeli bir Stratejik Plan haz ırlanm ı rlanmış ış, ,
Uymas
Uyması ı gereken prensipler ve hedefler belirlenmiş gereken prensipler ve hedefler belirlenmi ş, , Plan ve B
Plan ve Bü üt tç çe ili e ili şkisine dayal ş kisine dayalı ı bir eylem plan bir eylem plan ı ı hazı haz ırlanm rlanmış ışt t ır. ı r.
Bu çö Bu çöz zü üm stratejisi temelde 3 aya m stratejisi temelde 3 ayağ ğa oturmaktad a oturmaktadı ır : r :
1‐1
‐Ekonomik iyileEkonomik iyileştirmeş
tirme2‐
2
‐İİstikrarlstikrarlıı personel politikasıpersonel politikas
ı 3‐3
‐GGüçüçlül
ü işi
şletme modeliletme modeliHer b
Her bö öl lü üm bir dizi tedbirden olu m bir dizi tedbirden oluş şmaktad maktad ır, bu tedbirler ı r, bu tedbirler ş şartlar artlar oluş olu ştu tuğ ğu zaman uygulanacak ve bir sonraki hedefe y u zaman uygulanacak ve bir sonraki hedefe yö önelinecektir. nelinecektir.
Öncelikli alan Ö ncelikli alan “ “Ekonomik
Ekonomik İİyileyileşştirmetirme”” hususudur, bu hedefe ulaş hususudur, bu hedefe ula şmadan, di madan, diğ ğer er
Ya Ya şanan Sorunlar ve K ş anan Sorunlar ve Kı ısa De sa Değ ğerlendirme erlendirme
Ulusal düzeyde raporlama eksik yapılmaktadır.
• SOY kriter ve göstergeleri sadece OGM tarafından belirlenmiş, Bakanlık/AGM/DKMP/ORKÖY düzeyinde bir çalışma yapılmamıştır. Oysa SOY’un muhatabı ÇOB’dır.
• OGM’nin geliştirmeye çalıştığı özelikle göstergeler setinde sorunlar yaşanmaktadır.
• Sadece OGM alanları rapor edilmekte, AGM ve DKMP alanları rapor edilememektedir.
Korunan Alanlarla ilgili bir raporlama yapılmamaktadır.
• IUCN’nin geliştirmiş olduğu korunan alan sınıflandırmasının uygun olmadığı, geliştirilmesi gereği vurgulanmıştır.
• DKMP, ÖÇK ve OGM, korunan alanlar sınıflandırmasında ulusal mevzuata göre hareket edilmektedir.
Ulusal Ormancılık Programı uygulamalarında sorunlar yaşanmaktadır.
• UOP ulusal olduğu halde Bakanlar Kuruluna sunulmamış, Resmi Gazetede yayınlanmamıştır.
• Sadece ilgili Bakan tarafından uygulamaya konulmuştur,
• İzlenme‐değerlendirme mekanizması eksiktir.
• UOP’nın revize edilmesi ihtiyaçları ortaya çıkmıştır.
Uluslararası sürecin takibinde sorunlar yaşanmaktadır.
• Toplantılara düzenli katılım sağlanması, Kurum veya Birimler bazında görev örtüşmeleri,
• Sürecin hızlı gelişmesi, çok sayında karar ve belgenin üretilmesi, sayısız yayının ortalığı sarması,
• Dil bilen, nitelikli ve uzman personel eksikliği, müzakere aktif olama ve ülke katkısının sınırlı kalması.
Ya Ya şanan Sorunlar ve K ş anan Sorunlar ve Kı ısa De sa Değ ğerlendirme erlendirme
YIL Faaliyet Durum 1997 Orman yangınlarıyla mücadelede kapasitesinin geliştirilmesi Yapıldı
1998 Yeni pazarlama ve satış sistemleri Geliştiriliyor 2000 Fonksiyonel planlama sistemlerinin geliştirilmesi Başladı
2000 SOY Kriter ve Göstergeleri Başladı
2000 Korunan ormanların yönetim modelleri Başlamadı
2003 GIS tabanlı orman bilgi sistemlerinin geliştirilmesi Geliştiriliyor
2003 Kent ormanları ve Sosyal faydalar Başladı
2003 Ulusal Ormancılık Programı Yapıldı
2003 KTK uygulamaları ve STK işbirliği Başladı
2004 Bozuk orman alanlarının rahabilitasyonu Başladı
2005 Kadastro ve Mülkiyet Başladı
2006 Doğaya yakın ormancılık uygulamaları Geliştiriliyor
2006 Orman ekosistemlerinin izlenmesi Başladı
2008 Stratejik Plan ve Yönetim Yapıldı
2009 Sertifikasyon ve Etiketleme Yeni başladı
IPF/IFF/UNFF Uygulamaları
Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!
Uluslararas
Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci
Bunlara rağmen OGM IPF/IFF/UNFF Kararlarının uygulanması için gerekenleri yapmaya çalışmaktadır.
Son..!
ilginiz için teşekkürler…