• Sonuç bulunamadı

SOY Kriter ve GöstergeleriG

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "SOY Kriter ve GöstergeleriG"

Copied!
38
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Orman Genel M

Orman Genel M ü ü d d ü ü rl rl ü ü ğ ğ ü ü

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci SOY Kriter ve G

SOY Kriter ve G ö ö stergeleri stergeleri

Yüksel ERDOksel ERDOĞĞANAN Strateji Gel.D. Ba

Strateji Gel.D. Başşkankanıı

www.ogm.gov.tr/strateji

(2)

İç İ çerik erik

™

™ Ormanc Ormanc ıl ı lığı ığın tarihsel geli n tarihsel geli şimine y ş imine yü üzeysel bak zeysel bakış ış

™

™ K üresel boyuttaki geli resel boyuttaki geliş şmelerin melerin özetlenmesi ö zetlenmesi

™

™ SOY Kriter ve Gö SOY Kriter ve G östergeleri hakk stergeleri hakkı ı nda bilgi nda bilgi

™

™ Ya Ya ş ş anan Sorunlar ve K anan Sorunlar ve K ı ı sa De sa De ğ ğ erlendirme erlendirme

Orman Genel M

Orman Genel M ü ü d d ürl ü rlü ü ğ ğ ü ü

(3)

Ormanc

Ormanc ı ı l l ığı ığı n Tarihsel Geli n Tarihsel Geli ş ş imi imi

İLK MEDENİYETLER Asur, Babil,Çin Mısır

Yunan ve Roma

17. YÜZYIL İlk Ormancılık

zenlemeleri

20.ZYIL Sürdürülebilir Odun

Hasıla

21. YÜZYIL Sürdürülebilir

Orman Yönetimi

Hedef: 21.Y

Hedef: 21.Yüüzyzyııl ormancl ormancııllığıığı Sürdrdüürülebilir Orman lebilir Orman 

Yönetimidirnetimidir

Ormanlardan faydalanma prensibi değişmemiştir  ancak ormanlardan dengeli ve sürdürülebilir  faydalanma zorunluluk haline gelmiştir..

Klasik OrmancılıkÇağdaşOrmancılık

Tarım için orman açma, ısınma, pişirme,  bakır eritme, seramik yapımı, ev ve barınak 

Gelişigüzel ve aşırı faydalanma

Demir dökümü için yakacak odun

Donanma ve inşaatlar için tomruk ihtiyacı orman tahribatını arttırmıştır.

17. Yüzyıl, özellikle Avrupa’da hızlı nüfus artışı ve ekonomik gelişime

21.Yüzyılda, ormanların sadece odun değerinin değil, diğer  bütün ekonomik, ekolojikve sosyal fonksiyonlarının 

sürdürülebilirliği ön plana çıkmıştır. 

(4)

Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci

21.Yüzyıl Ormancılığının hedefi : Sürdürülebilir Orman Yönetimidir.

21.Yüzyıl Ormancılığı Rio’da deklere edilen “Uluslararası Ormancılık Prensipleri” çerçevesinde şekillenmekte ve bu  süreçte;

•Katılımcılık

•Yerellik 

•Saydamlık

•Etkinlik

•Sürdürülebilirlik ilkeleri ön plana çıkmaktadır.

(5)

Rio öncesi için hazırlanan notlarda genellikle 1970 li yıllar eşik kabul edilmektedir. Gerçekten  de çevresel bozulmaların endişe verici boyutlara ulaşması ve uygulanan çevre politikalarının  başarısız olması dünya milletlerini birtakım önlemler almaya zorlamıştır.

1972 : Stockholm Konferansı: BM Çevre Programı (UNEP)’in kuruldu

1983 : Brutland Komisyonu: Ortak Geleceğimiz Raporu yayınlandı, İlk kez SOY’dan bahsedildi.

1990 : Strasburg  Konferansı: Avrupa Orman Bakanları 1. Konferansı yapıldı.

Bu belgeler mevcut 

Bu belgeler mevcut ççevre politikalarıevre politikalarınnın baın başarşarııllıı olmadığıolmadığınnıı, , ÇÇevre ve Kalkevre ve Kalkıınma konusunun nma konusunun  birlikte ve dengeli bir 

birlikte ve dengeli bir şşekilde ele alekilde ele alıınmasnmasıı gerektiğgerektiğini ortaya koymuini ortaya koymuşştur.tur.

Bu toplant

Bu toplantıılarda dlarda düünya nya üülkeleri, ormanslkeleri, ormansıızlazlaşşmanmanıın n ççevresel bozulmada evresel bozulmada öönemli bir rol nemli bir rol  oynad

oynadığıığınnıı ve ormanlarıve ormanların tarn tarıımsal ve endmsal ve endüstriyel yayüstriyel yayııllıım baskm baskııssıı altıaltında oldunda olduğunu belirterek, ğunu belirterek,  BM daha etkin tedbirle almaya davet etmi

BM daha etkin tedbirle almaya davet etmişlerdir.şlerdir.

Bu çBu çevresel endişevresel endişelerin baelerin başışınsa:  1) İnsa:  1) İklim deklim değiğişşikliikliğği  ve 2) Biyolojik i  ve 2) Biyolojik ççeeşşitliliitliliğğin kaybolmasin kaybolmasıı hususlar

hususlarııgelmektedir. En son gelmektedir. En son çevresel endiçevresel endişşelere  bir de su konusu eklenmielere  bir de su konusu eklenmişştir.tir.

Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!

Rio Ö Rio Öncesi ncesi

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci

(6)

1992 yılında gerçekleştirilen Rio konferansı, Dünya ormancılığını derinden  etkileyecek ve köklü yapısal değişikliklere götürecek bir sürecin başlangıcı olmuştur. 

Bu Konferansın en önemli gündem konularında biri ““ormancıormancıllıkık””olmuştur. 

Konferansın çıktıları şunlardır:

• Ormancılık Prensipleri

• Gündem 21

• Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi

• Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi

• İklim Değişikliği Çerçeve sözleşmesi

Rio Rio Zirvesi 1992 Zirvesi 1992

Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci

(7)

Rio Zirvesinin çıktıları

Ormanc

Ormanc ı ı l ı k Prensipleri k Prensipleri G G ündem 21 ü ndem 21

Biyolojik

Biyolojik Çe Ç ş itlilik Sö itlilik S özle zle ş ş mesi mesi

Çölle Çö lleş ş meyle M meyle M ücadele S ü cadele Sö özle zleş ş mesi mesi İ İ klim Değ klim De ğ i ş ikliğ ikli ğ i Ç i Çer erç ç eve Sö eve S özle zle ş ş mesi mesi

Ormancılık Prensipleri, hukuki olarak  bağlayıcı olmamakla birlikte, tüm  ormanları kapsayan ilkelerden oluşan  ayrı bir belge olarak hazırlanmıştır. 

Bütün ülkeler tarafından onaylanan bu  belge, dünyadaki tüm ormanların 

korunması, geliştirilmesi ve yönetimine,  ilişkin esasları kapsamaktadır.

15 maddeden ve 42 prensipten oluşan  Orman Prensipleri, uluslararası anlamda  SOY’un referans aldığı spesifik bir belge  olma özelliğini taşımaktadır. 

Bu prensipler ormanlar üzerinde küresel  düzeyde bir fikir birliğini yansıtmaktadır.

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci

(8)

Rio Zirvesinin çıktıları

Ormanc

Ormanc ı ı l ı k Prensipleri k Prensipleri G G ündem 21 ü ndem 21

Biyolojik

Biyolojik Çe Ç ş itlilik Sö itlilik S özle zle ş ş mesi mesi

Çölle Çö lleş ş meyle M meyle M ücadele S ü cadele Sö özle zleş ş mesi mesi İ İ klim Değ klim De ğ i ş ikliğ ikli ğ i Ç i Çer erç ç eve Sö eve S özle zle ş ş mesi mesi

Gündem 21, çevre ve ekonomiyi etkileyen tüm  alanlarda hükümetlerin, yapması gereken 

faaliyetleri tanımlayan bir eylem planıdır. Bu  belge 4 temel kısımdan oluşmaktadır. Bunlar; 

Sosyal ve Ekonomik Boyutlar, Kalkınma İçin  Kaynakların Korunması, Etkin Grupların  Rolünün Güçlendirilmesi ve Uygulama  Mekanizmaları’ dır.

Gündem 21’in “Ormansızlaşma ile Mücadele”

Bölümü, ormanların fonksiyonlarının muhafaza  edilmesi; ormanların korunması ve dengeli 

yönetimi; ormanlardan elde edilen ürün ve  hizmetlerin sürekli ve dengeli bir şekilde  kullanımı; ormanların planlanması, 

değerlendirilmesi ve izlenmesi için kapasite  oluşturulması konularında birtakım hedefleri  tanımlamakta ve bu hedeflere ulaşmak için  yapılacak faaliyetleri ortaya koymaktadır.

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci

(9)

Rio Zirvesinin çıktıları

Ormanc

Ormanc ı ı l ı k Prensipleri k Prensipleri G G ündem 21 ü ndem 21

Biyolojik

Biyolojik Çe Ç ş itlilik Sö itlilik S özle zle ş ş mesi mesi

Çölle Çö lleş ş meyle M meyle M ücadele S ü cadele Sö özle zleş ş mesi mesi İ İ klim Değ klim De ğ i ş ikliğ ikli ğ i Ç i Çer erç ç eve Sö eve S özle zle ş ş mesi mesi

Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi ’nin  hedefi biyolojik çeşitliliğin 

korunmasını, sürdürülebilir  kullanımını ve uygun teknoloji  transferi yoluyla, genetik 

kaynaklardan elde edilen 

faydaların adil ve eşit bir şekilde  paylaşımını sağlamaktır. 

Ormanlar, biyolojik çeşitliliğin en  büyük kaynaklarından biri olduğu  için, bu sözleşmedeki maddelerin  çoğu ormanları ilgilendirmektedir. 

Bu Sözleşmeye Türkiye dahil  (1996) 164 ülke taraf olmuştur.

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci

(10)

Rio Zirvesinin çıktıları

Ormanc

Ormanc ı ı l ı k Prensipleri k Prensipleri G G ündem 21 ü ndem 21

Biyolojik

Biyolojik Çe Ç ş itlilik Sö itlilik S özle zle ş ş mesi mesi

Çölle Çö lleş ş meyle M meyle M ücadele S ü cadele Sö özle zleş ş mesi mesi İ İ klim Değ klim De ğ i ş ikliğ ikli ğ i Ç i Çer erç ç eve Sö eve S özle zle ş ş mesi mesi

Sözleşmenin amacı, arazi  razi  verimlili

verimliliğ ğinin geli inin geliş ştirilmesi,  tirilmesi,  arazi ve su kaynaklar

arazi ve su kaynakları ın n ı ı korunmas

korunması ı ve bu yolla   ve bu yolla   çölle çö lleş ş me ile m me ile m ücadele  ü cadele  etmek ve kurakl

etmek ve kuraklığı ığın  etkisini azaltmakt etkisini azaltmaktı ır.  r. 

S özle zle şme, 26 Aral ş me, 26 Aralı ık 

1996’ 1996 ’da y da yü ü r ürl rl ü ü ğ ğ e girmiş e girmi ş,  85 ü 85  ülke ve AB  lke ve AB 

imzalam

imzalamış ışt t ır. T ı r. Tü ü rkiye ise  rkiye ise  14 Ş 14  Şubat 1998 ubat 1998’ ’de  de 

S özle zle şmeye taraf  ş meye taraf  olmuş olmu ştur tur. 

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci

(11)

Rio Zirvesinin çıktıları

Ormanc

Ormanc ı ı l ı k Prensipleri k Prensipleri G G ündem 21 ü ndem 21

Biyolojik

Biyolojik Çe Ç ş itlilik Sö itlilik S özle zle ş ş mesi mesi

Çölle Çö lleş ş meyle M meyle M ücadele S ü cadele Sö özle zleş ş mesi mesi İ İ klim Değ klim De ğ i ş ikliğ ikli ğ i Sö i S özle zle ş ş mesi mesi

İklim Değişikliği Sözleşmesinin amacı,  iklim değişikliğine neden olan sera  gazı ve karbondioksit emisyonlarının  azaltılması ve bu amaçla alınacak  tedbirler için finansman kaynağı sağlanmasıdır. 

Ormanlarla dolaylı olarak ilgili olan  bu sözleşmeye Türkiye,  gelişmiş ülke  sınıfında değerlendirilmiş olması

nedeniyle imza atmamıştır.

Ancak Sözleşmede yer alan bazı pürüzler giderilmiş ve 2009 yılında  imzalanan Kyoto Protokolü ile  Türkiye de bu Sözleşmeye de dahil  olmuştur. 

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci

(12)

IPF‐IFF‐UNFF

Birleşmiş Milletler çatısı altında önce Hükümetler Arası Ormancılık Paneli (IPF), sonra  Hükümetler Arası Ormancılık Forumu (IFF) ve en son Birleşmiş Milletler Ormancılık  Forumu (UNFF) oluşturularak küresel düzeyde uygulanmak üzere bütün üye ülkelerin  mutabık olduğu kararlar alınmaya devam etmiştir.

IPF 1995

IPF 1995‐ ‐97 97

IPF I IPF I IPF II IPF II IPF III IPF III IPF IV IPF IV

IFF 1998

IFF 1998‐ ‐00 00

IFF I IFF I IFF II IFF II IFF III IFF III IFF IV IFF IV

UNFF 2001

UNFF 2001‐ ‐2007 2007

UNFF I UNFF I UNFF II UNFF II UNFF III UNFF III UNFF IV UNFF IV UNFF V UNFF V

……….

2015 2015

Sürereççdevam ediyordevam ediyor 170 170 

Eylem Eylem ÖnerisiÖnerisi

120 120  Eylem Eylem ÖnerisiÖnerisi

Eylem Eylem PlanıPlanı

Uluslar arası ormancılıkta  IPF/IFF/UNFF karaları diye adlandırılan ve bütün Dünya ülkelerinin  kabul ettiği 270 karar alınmıştır. Daha sonra bu karalar 16 başlık altında toplanmıştır.

Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci

(13)

IPF IPF - - IFF IFF Kararlar Kararlar ı ı

IPF/IFF Eylem önerileri 16 başlık altında toplanır

Ulusal Ormancılık Programı

Hazırlanması ve Uygulanması Ormanla ilgili Bilimsel Bilgi Halkın Katılımının Önemsenmesi Ormanın Sağlığı ve Verimliliği Sürdürülebilir Orman Yönetimi

Kriter ve Göstergeler Ormanla ilgili Geleneksel Bilgi Ormansızlaşma ile Mücadele Ormanların Ekonomik, Sosyal ve

Kültürel Boyutları Nadir ve Hassas Ekosistemlerin

Korunması

Bugünkü ve Gelecek Nesiller İçin Orman Örtüsünün Muhafazası İzleme Değerlendirme Raporlama

Terimler ve Değimler Finansal Kaynaklar Zayıf Orman Örtüsüne Sahip Ülkelerde

Orman Muhafaza ve Islah

Orman Ürünlerinin Uluslararası Ticareti

Bozuk Ormanların Reahabilitasyonu Kapasite Arttırımı, Çevreye Uygun

Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci

(14)

Mutabakat Sağlanamayan Konular

IPF/IFF

IPF/IFF’’in mutabakat sain mutabakat sağğlayamadlayamadığıığı konular üçkonular üç temel ba

temel başşllık altık altında toplanında toplanır.ır.

Uluslararas

Uluslararas

ı

ı

Yasal Ara

Yasal Ara

ç

ç

lar

lar

İ

İ

DR Sistemi

DR Sistemi

Deyimler ve Tan

Deyimler ve Tan

ı

ı

mlar

mlar

Finansal Mekanizmalar

Finansal Mekanizmalar

Uluslararası yasal araçlar ülkelerin ulusal menfaatleri ve

egemenlikleri ile ilişkilendirildiği için mutabakat

sağlanamamıştır.

İDR, müzakerelerde en çok

tartışılan konulardan biri olmuştur.

Ormancılık deyim ve tanımları, üzerinde henüz küresel mutabakat sağlanamayan hususlardan biridir.

Ancak FAO’nun FRA2000 (Dünya Orman Raporu) için hazırlamış olduğu tanım ve deyimler genel kabul görmektedir.

Yasal bir bağlayıcılığı olmayan eylem

önerilerinin uygulanması için gerekli Finansal desteğin nereden ve kim tarafından sağlanacağı konusu açıklığa

kavuşturulamamıştır.

Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci

(15)

BöBölgesel Slgesel Süürereççler ve Tler ve Tüürkiyerkiye

PAN‐PAN‐AVRUPAAVRUPA TARAPATO TARAPATO

MONTREAL MONTREAL YAKIN DO YAKIN DOĞĞUU

KURAK ZON AFR KURAK ZON AFRİİKAKA

LEPARETIQE LEPARETIQE

ITTOITTO ATOATO

K.ZON ASYA K.ZON ASYA

BM gözetiminde Rio Konferansı ve IPF‐IFF sürecinde alınan toplam 270 Eylem Önerisinin  uygulanması için Dünya’nın değişik bölgelerinde 9 Bölgesel Süreç başlatılmıştır. 

YakYakıın Don Doğğuu Pan‐Pan‐AvrupaAvrupa

Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci

(16)

Yakın Doğu Süreci

•FAO ve UNEP’in girişimi ile 1996 yılında Kahire’de başladı

• Fas’tan Pakistan’a kadar 55 ülke sürece dahil oldu

• Genellikle orman açısından zayıf, gelişmekte olan ülkeler yer alıyor

• İki yılda bir workshop tarzı toplantı lar yapılmakta

• SOY için 7 Kriter ve 64 gösterge belirlendi

• Kriter ve Göstergelerin Uygulama Kılavuzu hazırlandı

1996 Kahire 1998 Şam 2000 Tahran 2002 Hartum

Pan‐Avrupa Süreci

• 1990 yılında Fransa, Finlandiya, Avusturya ve Portekiz’in girişimi

• AOKBK Rio Kararları uygulama mekanizmasına dönüşümü

• Beş yılda bir Orman Bakanları toplanmakta

• Konferanslar arasında çok sayıda  toplantı yapılmakta

• Sürdürülebilir Orman Yönetimi tanımlandı (1993 Helsinki)

• 6 Kriter ve 36 Gösterge belirlendi 

• Kriter ve Göstergelerin Uygulama Kılavuzu hazırlandı

• Bugüne kadar  toplam 17 karar alındı.

1990 Strasburg 1990 Strasburg 1993 Helsinki 1993 Helsinki 1998 Lizbon 1998 Lizbon 2003 Viyana 2003 Viyana

2007 Var 2007 Varşşova ova 

2004 Beyrut 2006 Hartum  2008 Tunus  2011 

2011 ……………….. .. 

Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci

(17)

KRITER 1 – Orman kaynakları ve bu kaynakların küresel karbon döngüsüne katkısı

1.Orman alanı

1.Dikili servet 

1.Yaş‐Çap sınıfları dağılımı

1.Karbon stoğu 

KRITER 2 – Orman ekosisteminin sağlık ve canlılığının idamesi 

2.1 Hava kirleticilerinin miktarı 2.2 Toprak durumu 

2.3 Yapraksızlaşma  2.4 Orman tahribatı

KRITER 3 – Üretim fonksiyonlarının idamesi ve geliştirilmesi

3.1 Artım ve kesimler 

3.2 Yuvarlak odun üretimi ve değeri  3.3 Odun dışı ürün üretim ve değeri 

3.4 Ormanlık alanda pazarlanabilen hizmetler ve değeri  3.5 Orman Amenajman planı ile yönetilen ormanlar 

KRITER 4 – Orman alanındaki biyolojik çeşitliğin muhafazası

4.1 Ağaç türleri kompozisyonu  4.2 Gençleştirme 

4.3 Doğallık 

4.4 Yabancı ağaç türleri  4.5 Dikili kuru 

4.6 Genetik kaynaklar  4.7 Peyzaj 

4.8 Tehdit altındaki türler  4.9 Korunan ormanlar 

KRITER 5 – Ormanın koruyucu fonksiyonlarının idamesi

5.1 Koruyucu ormanlar (su, toprak ve diğer ekosistem unsurları) 

Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!

Pan Pan - - Avrupa S Avrupa S ü ü reci reci

Bazı revizyonlar hariç,  bütün süreçlerde bu  kriterler esas alınmış, ancak bunlara  ilişkin göstergelerde farklılıklar oluşmuştur.

Bu kriterler, Avrupa’nın Rio  Kararlarını yorumlama ve uygulama biçimini temsil  eder. 

nya da  en  etk ili s üreç ola rak  bil inm ekt edi r

...

(18)

KRİTER 1 : ORMAN KAYNAKLARI       KRITER 4 : ÜRETİM KAPASİTESİ VE FONKSİYONLARI 

1. Ormanların ve diğer ağaçlık alanlar  1. Amenajman planına göre yönetilen orman ve diğer ağaçlık alanlar

2. Biyokütle/dikili servet, artım, karbon stoğu 2. Odun üretimi

3. Orman amenajman planı olan ormanlık ve diğer ağaçlık alanlar 3. Odun artımı ile üretim arasındaki yıllık denge ve trend.

4. Sınırlaması yapılmış orman ve diğer ağaçlık alanlar 4. Aramotik ve tıbbi bitkiler dahil odun‐dışı orman ürünleri üretimi 

KRİTER 2 : ORMANLIK ALANLARDA BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN KORUNMASI  KRİTER 5 : KORUYUCU VE ÇEVRESEL FONKSİYONLAR

Ekosistem göstergeleri:  Koruyucu fonksiyonlar

1. Orman ekosistemlerinin dağılımı (tipi, doğal,suni vs. 1. Koruma amaçlı yönetilen orman ve diğer ağaçlık alanlar

2. Orman rezervleri ve korunan alanların sahası 2. Su havzalarını koruma amaçlı yönetilen orman ve diğer ağaçlık alanlar

3. Parçalı orman alanları 3. Rekreasyon ve seyir amaçlı yönetilen sahalar

4. Nadir ekosistemlerde yokoluşlar 4. Toprak koruma amaçlı yönetilen sahalar

Özel Göstergeler Toprak degredasyonu ile mücadele

5. Ormana bağımlı türlerin sayısı 5. Ağaç ve çalı dikimi ile stabile edilen kumul fiksasyon alanları

6. Ormanlık alanlarda risk altındaki türlerin alanı 6. Ağaç ve çalı ile stabile edilen aşınmış yamaçlar.

7. Karışık meşçere tiplerinin büyüklüğü 7. Çölleşme ile mücadele amaçlı plantasyonların miktarı ve etkinliği 

8. Tabii gençlettirme KRİTER 6 : SOSYO EKONOMİK FONKSİYONLARIN İDAMESİ VE GELİŞTİRLESİ

Genetik Göstergeler Ekonomik göstergeler

9. Tohum kaynakları 1. Odun ürünlerinin değeri

10. Yayılımı azalan ormana bağlı türlerin sayısı 2. Odun dışı orman ürünlerinin değeri

11. Önemli türlerin kendi yayılış alanı içindeki populasyon seviyesi  3. Rekreasyon değeri

KRITER 3 : ORMANLARIN SAĞLIĞI, CANLILIĞI VE ENTEGRASYONU  4. Avlanma değeri

Harici etki göstergeleri 5. Ormancılık sektörünün GSMH içindeki oranı.

1.  Dış olaylardan etkilenen ormanların alanı ve oranı: 6. Biyokütle enerji değeri

a) Doğal Orman yangınları: 7. Orman ürünleri ticareti dengesi

b) Fırtınalar Faydaların dağılımına ait göstergeler

c) Böcek ve hastalıklar 8. Ormancılık sektöründe istihdam yaratma

d) Kuraklık 9. Ormana bağımlı toplulukların katılımı (organize gruplar ve kadınlar)

e) Yaban hayvanları zararı 10. Tarımsal kalkınmaya katkı

Ormanın canlılığı göstergeleri 11. Ormana bağımlı toplulukların yaşam satndartlarındaki düzelme oranı

2. Başarılı doğal gençleştirme alanları Ormancılıkta ilgili tarafların katılım göstergeleri

3. Defolasyon 12. Katılım ve eşitlik

Antroponik etki göstergeleri 13. Orman suçlarındaki azalma

4. Ziraat, iskan, plansız turizm için açma miktarı 14. Kırsal toplulukların, STK'ların, medyanın ve siyasetçilerin ilgileri 

5. Kişi başına yıllık yakacak odun tüketimi KRİTER 7 : YASAL VE KURUMSAL ÇERÇEVE 

6. İnsan etkisiyle çıkan orman yangını sayısı ve alanı 1. Ulusal ormancılık politikası, yasalar ve yönetmelikler

7. Otlatma zararları (ehil hayvanlar) 2. Kurumsal araçlar

Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!

Yak Yak ı ı n Do n Do ğ ğ u S u S ü ü reci reci

7 Kriter 64 Göstergeden oluşmaktadır. OGM, Yakın Doğu K&G setini baz almıştır. 

Sudan ve Türkiye dışında önemli bir orman ülkesi yoktur.

Çölleşme ile mücadele ve ağaçlandırma unsurları hakimdir.

Üye ülkeler arasında ekonomik, siyasi ve sosyal açıdan çok büyük farklar vardır.

Pek çok ülke üye olmasına karşın aktif olarak katılım sağlamamaktadır. 

Setin hazırlanmasında temel olarak Helsinki’de belirlenen K&G’ler baz alınmıştır.

Ülk em iz a çısı nda  so n d ere ce  önem

li b ir s üre çtir

..

(19)

S S ü ü rd rd ü ü r r ü ü lebilir Orman Y lebilir Orman Y ö ö netimi netimi Kriter ve G

Kriter ve Gö ö stergeleri stergeleri (K (K ı ı sa sa Ö Ö zet) zet)

3 3 3

Orman Genel M

Orman Genel M ü ü d d ürl ü rlü ü ğ ğ ü ü

(20)

Ormanların ve orman alanlarının biyolojik çeşitliliğini, verimliliğini,  gençleşme yeteneğini  ve canlılığını yerel, ulusal ve küresel düzeylerde  koruyarak, günümüzde ve gelecekte kendilerinden beklenen ekolojik, 

ekonomik ve sosyal fonksiyonları yerine getirebilecek şekilde ve diğer 

ekosistemlere zarar vermeyecek biçimde işletilmesi ve yönetilmesi…

Ülkemizin de dahil olduğu Pan‐Avrupa Sürecinde, (1993 AOBK Helsinki )  Sürdürülebilir Orman Yönetiminin tanımı yapılmış olup bu tanımın 

tercümesi aşağıdaki şekildedir. 

Sürdürülebilir Orman Yönetimi 

SOY Kriter ve G

SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri

(21)

Sürdürülebilir Orman Yönetimi 

Diğer bölgesel süreçler yapılan tanımlar, bu tanımdan çok büyük bir farklılıklar arz 

etmemektedir. Bütün süreçlerde yapılan tanımların 2 temel prensip üzerine oturduğunu  görülmektedir. Bunlar:

Ekosistem yaklaşımı,

Çok yönlü ve sürdürülebilir faydalanma

GÖSTERGELERSTERGELER KRİKRİTERLERTERLER PRENS

PRENSİİPLERPLER SOYSOY

Sonuçta Sürdürülebilir Orman Yönetimi; bu kavramı oluşturan PRENSİPLER, bunları teşkil  eden KRİTERLER, kriterlerin ölçümünü ve takibini sağlayan GÖSTERGELER ve nihayet 

göstergeleri oluşturan VERİLERLE birlikte bütünleşik bir sistemdir.

SOY Kriter ve G

SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri

(22)

Kriter ve Göstergeler; orman durumunu ve sürdürülebilir orman yönetimi  için  kaydedilen gelişmeyi değerlendiren araçlardır. 

Her bir kriter sürdürülebilir orman yönetiminin değerlendirebileceği, temel  prensiplerini oluştururlar ve  bir bakıma sürdürülebilirliğin anahtarlarını teşkil  ederler. 

Kriterler; SOY gelişimin takip edilmesi, uygulanması ve raporlanması için 

gerekli araçlardır.  Ancak Sürdürülebilir Orman Yönetiminin standartlarını

belirlemezler. Zaman içerisinde değişen şartlara göre değişebilirler.

Kriter ve Göstergeler nedir ve ne ise yarar? (1) Kriter ve Göstergeler nedir ve ne ise yarar? (1)

SOY Kriter ve G

SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri

(23)

Kriterler 

esas  itibariyle  ülkeden  ülkeye,  bölgeden  bölgeye  fazla  bir  değişiklik  göstermemektedir. Dolayısıyla SOY için aşağıdaki altı kriter bir bakıma küresel  mutabakat ile belirlenmiştir;

1‐ Orman kaynakları 2‐ Biyolojik çeşitlilik

3‐ Ormanların sağlığı ve canlılığı 4‐ Ormanların üretim fonksiyonları 5‐ Ormanların koruma fonksiyonları

6‐ Ormanların sosyo‐ekonomik fonksiyonları

Bazı bölgesel süreçlerde bu kriterlere “Politik, yasal ve kurumsal çerçeve” ilave  edilmiştir. 

Kriter ve Göstergeler nedir ve ne ise yarar? (2) Kriter ve Göstergeler nedir ve ne ise yarar? (2)

SOY Kriter ve G

SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri

(24)

Kriterler; SOY’nin temel prensiplerini  oluşturmakla birlikte, kriter bazında  ölçümleme ve değerlendirme yapabilmek için her bir kriteri oluşturan 

ölçülebilen göstergelerin belirlenmesi gerekmektedir. 

Göstergeler ; her bir kriteri tanımlamak veya ölçmek için kullanılan araçlardır. 

Ormanların içinde bulunduğu şartlar ve fonksiyonlar ile ormanların sağladığı mal ve hizmetler hakkında bilgi sunarlar. 

Burada önemli olan husus, göstergelerin uygulama düzeyinde belirlenmesi, 

ölçümlenmesi ve değerlendirilmesi hususudur. Sürdürülebilir orman 

yönetiminin en kilit noktasını Göstergeler teşkil eder. 

Kriter ve Göstergeler nedir ve ne ise yarar? (3) Kriter ve Göstergeler nedir ve ne ise yarar? (3)

SOY Kriter ve G

SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri

(25)

• Küresel,

• Bölgesel,

• Ulusal,

• Yerel  veya

• Uygulama birimi 

düzeylerinde belirlenirler.

• Küresel,

• Bölgesel,

Ulusal,

• Yerel  veya

Uygulama birimi 

düzeylerinde belirlenirler.

Ulusal  düzeyde  Kriter  ve  Göstergeler  esas  olarak  izleme  ve  raporlama  aracı olarak geliştirilirler, sürdürülebilirliğin standartları değildirler.

Buna karşılık uygulama birimi düzeyinde geliştirilen kriter ve göstergeler daha  çok sürdürülebilirliğin değerlendirilmesi, bir ölçüde de yönetim uygulamalarını iyileştirmeyi kolaylaştırmak için geliştirilirler.

K&G  Hangi düzeylerde belirlenir?  ve  Farkı nedir?

K&G  Hangi düzeylerde belirlenir?  ve  Farkı nedir?

SOY Kriter ve G

SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri

(26)

Hayır .. Ormanların bilinen veya bilinmeyen çok yönlü fonksiyonları vardır, hiçbir kriter ve gösterge seti nihai olarak tüm bu fonksiyonları kapsamaz.

Ayrıca pek çok gösterge teknik veya ekonomik imkansızlıklardan dolayı ölçülememektedir. Teknolojideki gelişmelere, yeni bilimsel buluşlara bağlı olarak Kriter ve Gösterge setleri değişebilecektir.

Bu yüzden Kriter ve Gösterge setleri dinamik araçlardır.

Kriter ve Göstergeler sabit mi kalacaktır?

Kriter ve Göstergeler sabit mi kalacaktır?

SOY Kriter ve G

SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri

(27)

3 çeşit göstergeden söz edebiliriz.

Kantitatif göstergeler

Somut değerlerle (sayılarla) ifade edilebilen;  “Alan (79 Ha), yaş (5), hacim (12 M³)”

Kalitatif göstergeler

Soyut değerlerle ifade edilebilen : “Az, çok, yeterli , iyi, kötü, iyi, normal, çok kötü,”

Tarif edici göstergeler

Cümlelerle ifade edilebilen;  “Satışlar dalgalı bir seyir izlemektedir.”

Kaç çeşit gösterge vardır?

Kaç çeşit gösterge vardır?

SOY Kriter ve G

SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri

(28)

Şematik Özet

Ekolojik Ekonomik Sosyal

Ormanlar

Ormanlarıın n ÜçÜç Temel FonksiyonuTemel Fonksiyonu

Birbirinden ba

Birbirinden bağığımsmsız, etkileız, etkileşşimsiz fonksiyonlar deimsiz fonksiyonlar değildir..ğildir..

Bu fonksiyonlar

Bu fonksiyonlarıı dengede tutacak, birbirini besleyecek bir sistem daima vardıdengede tutacak, birbirini besleyecek bir sistem daima vardır. r.

SOY Kriter ve G

SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri

(29)

Şematik Özet

Ormanların Üç Temel Fonksiyonu karmaşık bir ortaklık sistemidir

Ekolojik

SosyalEkonomik

Bu üç fonksiyon 6 temel kriterin bileşeni şeklinde formüle edilmiştir.

SOY Kriter ve G

SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri

(30)

Şematik Özet

Her bir kriter kalitatif, kantitatif ve tarif edici gösterge ile izlenmekte ve değerlendirilmektedir. 

Bu kriter ve göstergeler  “İşletme Müdürlüğü” düzeyine indirilerek geliştirilmektedir.

S O Y K G S O Y K G

Ekolojik

Ekonomik Sosyal

G ös t e r g e l e r

K r i t e r l e r

SOY Kriter ve G

SOY Kriter ve Gö östergeleri stergeleri

(31)

Ya Ya ş ş anan Sorunlar anan Sorunlar ve ve

K K ı ı sa De sa De ğ ğ erlendirme erlendirme

4 4 4

Orman Genel M

Orman Genel M ü ü d d ü ü rl rl ü ü ğ ğ ü ü

(32)

Türkiye’de uluslararası anlamda ormansızlaşma yoktur, ormanların degredasyonu ise henüz  ciddi boyutlarda değildir. Ancak tarımsal yayılım, endüstriyel baskı, otlatma, yangın, böcek  ve hastalıklar gibi ormanlara yönelik genel tehditler Türkiye içinde geçerlidir. 

Beş tematik endişe ise :

Kırsal kesimdeki fakirlik Kadastro mülkiyet sorunları

Çok amaçlı, katılımcı amenajman planlama  Erozyon kontrolü ve bozuk alanların ıslahı Sektörün finansal stabilitesi

Ormancılık Politika Araçları 3 ULUSLARARASI TEMEL BELGE

1- Ormancılık Sektörü İnceleme Raporu 2- Ulusal Ormancılık Programı

3- Ulusal SOY Kriter ve Göstergeleri

Ya Ya şanan Sorunlar ve K ş anan Sorunlar ve Kı ısa De sa Değ ğerlendirme erlendirme

(33)

Ormanc

Ormanc ı ı l l ığı ığı n kar n kar şı şı kar kar şı şı ya oldu ya oldu ğ ğ u sorunlar u sorunlar … …

1. Orman kaynaklarından yasa dışı faydalanmanın hala devam ediyor olması, 2. Ormanların muhafazası, orman yangınları, zararlı böcek ve hastalıklar, 3. Genç ormanların bakımı ve gençleştirmedeki zorluklar/başarısızlıklar, 4. Fonksiyonel planlama ve yetişme muhiti haritalarının olmayışı,

5. Erozyon kontrolü ve bozuk orman alanlarının ıslahında yaşanan sorunlar,  6. Gençleştirme ve ağaçlandırma sahalarının korunmasındaki sıkıntılar,

7. Orman amenajman planlamanın istenilen ölçüde olmayışı, 8. Üretim maliyetlerinin yüksek olması, dikili satışların yetersizliği 9. Odun dışı orman ürünlerinden faydalanmanın yetersizliği,

10. Orman kadastrosu, tescili ve mülkiyet ihtilafları, izin‐irtifaklarda yaşanan sıkıntılar 11. Orman yolları, yangın emniyet yolları bakım ve ikmalinde yaşanan aksaklıklar, 12. Sektörün finansal  ve kurumsal yapısında yaşanan istikrarsızlık, 

Ya Ya şanan Sorunlar ve K ş anan Sorunlar ve Kı ısa De sa Değ ğerlendirme erlendirme

(34)

İdari ve Yapİdari ve Yapıısal Sorunlar: sal Sorunlar: Yetki Yetki ÖÖrtrtüüşşmeleri meleri

BENZER GÖREV AÇIKLAMA

Ağaçlandırma OGM  bozuk  orman  alanlarında,  rehabilitasyon  ve  ıslah  çalışmalarında  ağaçlandırmalar  yapmaktadır.  AGM  orman  içi  açıklıklarda  aynı çalışmayı yapmaktadır.

Fidanlık OGM suni tensil ve ıslah çalışmaları için geçici fidanlıklar kurmaktadır. AGM  sabit ve geçici fidanlıklar kurmaktadır.

Rekreasyon OGM  Kent  ormanları ve  C  tipi  orman  içi  dinlenme  yerlerini  kurmakta  ve  yönetmektedir.  DKMP  A  ve  B  tipi  orman  içi  dinlenme  yerlerini  kurmakta  ve  yönetmektedir.

Odun dışı ürünler OGM  odun  dışı ürünlerin  üretilmesinden  ve  bu  ürünlerden  fayda  sağlanmasından  sorumludur.  DKMP    odun  dışı ürün  olan  av  ve  yaban  hayatına ilişkin görevleri yürütmektedir.

Korunan alanlar DKMP  korunan  alan  ilan  edilen  yerlerin  yönetiminden  sorumludur,  OGM  Orman Kanunu’na göre muhafaza ormanı ilan edilen yerleri yönetmektedir.

Ya Ya şanan Sorunlar ve K ş anan Sorunlar ve Kı ısa De sa Değ ğerlendirme erlendirme

(35)

OGM Stratejisi OGM Stratejisi

OGM’ OGM ’ nin konumu, temel sorumlulukları nin konumu, temel sorumluluklar ı ve g ve g örev alan ö rev alan ı ı netleş netle ştirilmi tirilmiş ş, , Kı K ısa ve orta vadeli bir Stratejik Plan haz sa ve orta vadeli bir Stratejik Plan haz ırlanm ı rlanmış ış, ,

Uymas

Uyması ı gereken prensipler ve hedefler belirlenmiş gereken prensipler ve hedefler belirlenmi ş, , Plan ve B

Plan ve Bü üt tç çe ili e ili şkisine dayal ş kisine dayalı ı bir eylem plan bir eylem plan ı ı hazı haz ırlanm rlanmış ışt t ır. ı r.

Bu çö Bu  çöz zü üm stratejisi temelde 3 aya m stratejisi temelde 3 ayağ ğa oturmaktad a oturmaktadı ır : r :

1‐

1

‐Ekonomik iyileEkonomik iyileştirme

ş

tirme

2‐

2

‐İİstikrarlstikrarlıı personel politikası

personel politikas

ı 3‐

3

‐GGüçüçlü

l

ü iş

i

şletme modeliletme modeli

Her b

Her bö öl lü üm bir dizi tedbirden olu m bir dizi tedbirden oluş şmaktad maktad ır, bu tedbirler  ı r, bu tedbirler ş şartlar artlar oluş olu ştu tuğ ğu zaman uygulanacak ve bir sonraki hedefe y u zaman uygulanacak ve bir sonraki hedefe yö önelinecektir. nelinecektir.

Öncelikli alan  Ö ncelikli alan “ “Ekonomik 

Ekonomik İİyileyileşştirmetirme”

” hususudur, bu hedefe ulaş hususudur, bu hedefe ula şmadan, di madan, diğ ğer  er 

Ya Ya şanan Sorunlar ve K ş anan Sorunlar ve Kı ısa De sa Değ ğerlendirme erlendirme

(36)

Ulusal düzeyde raporlama eksik yapılmaktadır.

SOY kriter ve göstergeleri sadece OGM tarafından belirlenmiş, Bakanlık/AGM/DKMP/ORKÖY  düzeyinde bir çalışma yapılmamıştır. Oysa SOY’un muhatabı ÇOB’dır.

OGM’nin geliştirmeye çalıştığı özelikle göstergeler setinde sorunlar yaşanmaktadır.

Sadece OGM alanları rapor edilmekte, AGM ve DKMP alanları rapor edilememektedir. 

Korunan Alanlarla ilgili bir raporlama yapılmamaktadır.

IUCN’nin geliştirmiş olduğu korunan alan sınıflandırmasının uygun olmadığı, geliştirilmesi gereği  vurgulanmıştır.

DKMP, ÖÇK ve OGM, korunan alanlar sınıflandırmasında ulusal mevzuata göre hareket edilmektedir.

Ulusal Ormancılık Programı uygulamalarında sorunlar yaşanmaktadır. 

UOP ulusal olduğu halde Bakanlar Kuruluna sunulmamış, Resmi Gazetede yayınlanmamıştır.

Sadece ilgili Bakan tarafından  uygulamaya konulmuştur, 

İzlenme‐değerlendirme mekanizması eksiktir. 

UOP’nın revize edilmesi ihtiyaçları ortaya çıkmıştır.

Uluslararası sürecin takibinde sorunlar yaşanmaktadır. 

Toplantılara düzenli katılım sağlanması, Kurum veya Birimler bazında görev örtüşmeleri,

Sürecin hızlı gelişmesi, çok sayında karar ve belgenin üretilmesi, sayısız yayının ortalığı sarması,

Dil bilen, nitelikli ve uzman personel eksikliği, müzakere aktif olama ve ülke katkısının sınırlı kalması.

Ya Ya şanan Sorunlar ve K ş anan Sorunlar ve Kı ısa De sa Değ ğerlendirme erlendirme

(37)

YIL Faaliyet Durum 1997 Orman yangınlarıyla mücadelede kapasitesinin geliştirilmesi  Yapıldı

1998 Yeni pazarlama ve satış sistemleri Geliştiriliyor 2000 Fonksiyonel planlama sistemlerinin geliştirilmesi  Başladı

2000 SOY Kriter ve Göstergeleri Başladı

2000 Korunan ormanların yönetim modelleri Başlamadı

2003 GIS tabanlı orman bilgi sistemlerinin geliştirilmesi Geliştiriliyor

2003 Kent ormanları ve Sosyal faydalar Başladı

2003 Ulusal Ormancılık Programı Yapıldı

2003 KTK uygulamaları ve STK işbirliği  Başladı

2004 Bozuk orman alanlarının rahabilitasyonu Başladı

2005 Kadastro ve Mülkiyet Başladı

2006 Doğaya yakın ormancılık uygulamaları Geliştiriliyor

2006 Orman ekosistemlerinin izlenmesi Başladı

2008 Stratejik Plan ve Yönetim Yapıldı

2009 Sertifikasyon ve Etiketleme Yeni başladı

IPF/IFF/UNFF Uygulamaları

Hedef : Sürdürülebilir Ormancılık…!

Uluslararas

Uluslararas ı ı Ormanc Ormanc ı ı l l ı ı k S k S ü ü reci reci

Bunlara rağmen OGM IPF/IFF/UNFF Kararlarının uygulanması için gerekenleri yapmaya  çalışmaktadır. 

(38)

Son..!

ilginiz için teşekkürler…

Referanslar

Benzer Belgeler

Biyomedikal Cihaz Teknolojisi Programı Radyo ve Televizyon Programcılığı Fotoğrafçılık ve Kameramanlık Bilgisayar Programcılığı İş sağlığı ve Güvenliği

• Temel ihtiyaclara harcanan zaman (yemek, uyku, kisisel bakim) + bos zaman (dinlenme +

Daha sonra belli bir dereceye kadar adaptasyon oluşmakta, bu adaptasyon türlere ve şartlara göre değişmekte, ancak birkaç saat sonra nakil süresi uzadıkça refah tekrar

– Antrenmanlar = sosyal yaşam = toparlanma arasında iyi bir denge ortamı yaratmak zorundadırlar... • Sporcular antrenman sonrasında yorulur.. • Ve ne

(Şehircilik Kürsüsü ile be- raber). Mimarlık Fakültesi De- kanlığı. İstanbul'da doğan Yıldırım SAĞLIKOVA, 1954 yılında Galatasaray Lisesini bitirdik- ten sonra, aynı

nik alam bilmeyenlerin oram Fidanlık'ta Musaözü'ne göre % 5,8 daha fazladır. Ençok tercih edilen piknik yapma yerlerinde ise Muaözü'nde Musaözü ilk tercih olmuştur.

Örneğin; Kent ormancılığının ilk ortaya çıktığı ülke olan Amerika'da tek ağaçlar bile kent ormanı olarak kabul görürken bazı Avrupa ülkelerinde sadece ağaçlık

Aşağıdaki boşluklara uygun kişi(şahıs) adılları yerleştirin. ………… hangi filme gideceksiniz. ………… sınıflarını başarıyla temsil ettiler. ………… kaydırakta