TÜRKİYE DE NE DURUMDAYIZ? Prof.Dr. Ahmet Başustaoğlu

(1)

TÜRKİYE’DE NE DURUMDAYIZ?

Prof.Dr.

Ahmet Başustaoğlu

(2)

Türkiye’deki hastane sayı sı ve ankete katı lan hastane say ı sı

ÖZELLİĞİ MEVCUT KATILAN

ÜNİVERSİTE 80 19

EĞİTİM ARAŞTIRMA 60 13

KAMU HASTANESİ 791 15

ÖZEL

HASTANE/KURUM

1476 3

TOPLAM 2407 50

(3)

Hastanenizin özelliği nedir

Özel

Hastaneler

Devlet hastanesi

Eğitim araştırma hastaneleri

Üniversite hastanesi

Toplam

n (%) 3 (%6) 15 (%30) 13 (%26) 19 (%38) 50

(4)

Hastanenizin yatak kapasitesi nedir?

Özel Hastaneler

Toplam

<=100 1 2 3

101-200 1 4 2 2 9

201-500 6 3 2 11

501-1000 3 6 6 15

>1000 1 1 5 7

Boş 1 1

(5)

Hastanenizdeki yoğun bakı m üniteleri ve yatak kapasiteleri nedir?

Özel Hastaneler Devlet hastanesi Eğitim Araş.

hastaneleri

Toplam

Genel YB 2 (9-13) 9 (13-20) 8 (9-73) 19 (2-64) 38(835)

KVC 1(6) 2 (5-6) 10 (5-24) 13(101)

Dahiliye 1(10) 3 (6-11) 14 (4-58) 18(236)

Cerrahi 4 (6-9) 3 (5-15) 8 (5-37) 15(192)

Yeni doğan 5 (9-101) 3 (15-60) 10 (8-60) 18(571)

Kardiyoloji 2 (6-12) 5 (6-15) 10 (5-25) 17(205)

Çocuk 3 (7-24) 1(15) 10 (8-39) 14(224)

Beyin cerrahisi 2 (5-8) 5 (7-11) 7(56)

Acil 1(15) 2 (6-8) 3(29)

Yanık 2 (3-6) 3 (4-13) 5(32)

Nöroloji 4 (5-8) 7 (4-12) 11(80)

Gastro 2 (11-16) 2(27)

Göğüs hast 6 (3-17) 6(49)

Nakil üniteleri 2 (6-13) 2(19)

Göz 1(12) 1(12)

Ortopedi 1(7) 1(7)

Boş 1 2 2 5

(6)

Hastanenizin yı llı k hasta sayı sı nedir?

Özel

Hastaneler

Devlet Hastanesi

Eğitim Araştırma Hastaneleri

Üniversite Hastanesi

Cevap veren 10.500 (2) 31.610 (12) 31.600 (10) 17.122 (15) Cevap

vermeyen

(1) (3) (3) (4)

Hastane sayısı parantez içinde verilmiştir

(7)

Hastanenizde kan kültürü yapı yor musunuz?

Ankete katılan hastanelerin hepsi

 kan kültürü yapmaktadır.

Kan kültürü uygulanmayan

 hastane oranı çıkarılamamıştır.

(8)

Kan kültürü için kullandı ğı nı z yöntem nedir?

2 devlet hastanesi dışında bütün hastaneler otomatize sistem kullanmaktadır.

Yatak kapasitesi düşük

• Yoğun bakım düşük kapasiteli

•

(9)

Hastanenizde kullandı ğı nı z kan kültürü alı m protokolü var mı ?

Özel

Hastaneler

Toplam

Var 3 14 12 15 44

Yok 1 1 4 6

Kapasite YBÜ Yatan hasta Sayısı

Kan kültürü şişe

Eğt.Arş 200-500 30 18094 2400

Devlet 101-200 4 11498 125

Üniversite 101-200 19 5988 1037

Üniversite 201-500 46 36664 3270

Üniversite >1000 118 55727 75000 !!

Üniversite >1000 105 66000 14746

(10)

Protokol için kullandı ğı nı z kı lavuz nedir?

Özel Hasta neler

Toplam

Kurumsal 3 12 5 6 26

CLSI 2 4 6 12

Cumitech 1 1 2

CLSI+Cumitech 1 1 2

Kaynak kitaplar 1 1

Boş 2 5 7

(11)

Kan kültürü alı mı konusunda bir sı kı ntı yaşı yor musunuz?

Toplam

Evet 3 6 8 17

Hayır 3 12 6 7 28

Boş 1 4 5

(12)

Yaşanan sı kı ntı nedenleri

Protokole uyulmaması



Personel değişimi sık olduğundan yeni gelenlerde bilgi eksikliği



Yardımcı personel çok sık değişiyor



Uyum sorunu



Alım ve gönderme prosedürlerinde hata var



Cilt antisepsisi basamağında yaşanan sıkıntılar



Ardışık örnek yollanmasında eksiklik



Kliniklerin kurallara uymaması



Şişe sayılarının sabit olmaması



Set tanımına uyulmaması



Çok fazla kontaminasyon çıkması



Özellikle KNS’lerde klinik anlamın tam anlaşılmaması



Örneklerin tek şişe gönderilmesi



Alım zamanının uygun olmaması



(13)

Hemşirelerin aldı kları eğitimin güncel olmaması



Bir seferde kan alı nan setin anaerop şişe içerip içermemesi



Bir setin aynı damardan alı nı p alı nmaması gerektiği konusunda

 çelişkileri mevcut olması

Şişelerin etiketlenmesi ve bilgilerin doldurulması nda sı kı ntı lar

 yaşı yoruz

Ulaşmada zorluk yaşı yorum, daha çok internet üzerinden

 araştı rma yaparak soruları ma cevap arı yorum. Kendimize ait bir kı lavuzun daha yararlı olacağı nı düşünüyorum.

Uzlaşmada zorluk çekiyoruz



Prosedürlere uygun olarak kan kültürü alı mı yapı lmı yor. Örneğin

 hastanı n ateşli dönemlerine dikkat edilmiyor. Eş zamanlı kan kültürleri doğru alı nmı yor.

Devamlı eğitim verilmesine rağmen hala nası l ve ne zaman

 alı nacağı na dair sorular her zaman oluyor Kontaminasyon oranı yüksek çı kı yor



(14)

Kan kültürü isteği yaparken Enfeksiyon Kliniğinden konsültasyon isteniyor mu?

Toplam

Her zaman 1 4 4 9

Bazen 1 7 9 16 33

Nadiren - - - - -

Hiçbir zaman

1 3 2 6

Boş 1 1 2

(15)

Kan kültürü isteğinde bulunan kliniklerin sı klı k sı ralaması

Yoğun bakı m ünitesi



Çocuk-Yenidoğan



Enfeksiyon Hastalı kları



Onkoloji



Hematoloji



Dahiliye



Kardiyoloji



Kalp Damar Cerrahisi



(16)

Kan kültürleri kimler tarafı ndan alı nı yor?

Özel Hastanele

r

Toplam

Hemşire %100 %86,66 %84,62 %63,15 %78

Asistan %13,33 %15,38 %26,30 %18

İntern doktor

%10,52 %4

(17)

Hastanenizde kan kültürü alı mı eğitimi veriliyor mu?

Toplam

Evet 3 15 13 15 46

Hayır 4 4

%92

(18)

Şişelerin laboratuvara gönderimi sı rası nda

uygulanacak biyogüvenlik kurallar ı için kliniklere eğitim verildi mi?

Toplam

Evet 2 10 7 7 26

Kısmen 1 4 1 2 8

Hayır 1 4 10 15

Boş 1 1

%52

(19)

Verilen biyogüvenlik eğitimleri pratikte uygulanı yor mu?

Özel

Hastaneler

Toplam

Evet 2 4 2 4 12

Kısmen 1 10 5 6 22

Hayır 1 3 2 6

Boş 3 7 10

%24

(20)

Eğitimleri kim, kime ne sı klı kta ve ne tip eğitim veriyor?

Kim; Uzman, Yrd.Doç, Enfeksiyon Kontrol Komitesi

Kime; Hemşire ve hekimler

Ne sı klı kta; Yı lda 1-2, nadiren, talep gelirse Ne tip; Konferans, buroşür, teorik ve

uygulama e ğitimi

(21)

Verilen eğitimlerin kontaminasyon oranları nı n azalması üzerine etkisi oldu mu?

Toplam

Evet 1 3 3 7

Kısmen 2 11 12 12 37

Hayır 1 1 2

Boş 4 4

(22)

Kan kültürü alı mı öncesinde cilt antisepsisinde ne kullan ı lı yor?

Özel Hast.

Eğit. Araş.

hastaneleri

Toplam

Klor heksidin - - - - 0

Alkol - 4 4 2 10

İyot

solüsyonu

- 2 3 7 12

KH+Alkol - - - 1 1

KH+İyot - - - - -

Alkol+İyot 3 8 5 8 24

KH+Alkol+İyot - - - 1 1

Diğer - 1 - 1

Boş - - 1 - 1

Primer yöntem; kızgın spatula ile dağlama tekniği bunun yanında iyot solüsyonu da kullanılıyor.

(23)

Şişelerin üzerine alı ndı ğı tarih yazı lı yor mu?

Toplam

Her zaman 2 9 9 11 31

Genellikle 4 2 5 11

2 1 1 4

Boş 1 1 2 4

(24)

Şişelerin üzerine alı ndı ğı saat yazı lı yor mu?

Özel

Hastaneler

Toplam

Her zaman 2 7 6 4 19

Genellikle 1 5 3 8 17

3 1 3 7

Boş 3 4 7

(25)

Şişelerin üzerine alı ndı kları odak yazı lı yor mu?

Özel

Hastaneler

Toplam

Evet 3 11 5 6 25

Bazen 3 7 13 23

Hayır 1 1 2

(sağ kol, sol kol, kateter gibi)

(26)

Hastanenizde eri şkin hastada kan kültürü alı mı uygulamanı z nası ldı r?

Özel Hast.

Dev.

Hast.

Eğit.Araş Hast.

Ünv.

hast

Toplam

Tek venden tek şişe aerop 7 5 6 18

Aynı venden iki şişe aerop 3 4 3 10

Aynı venden 1 aerop, 1 anaerop 2 2 3 7

Farklı venden 2 aerop 1 10 10 7 28

Farklı venlerden 1 aerop 1 anaerop

3 2 5 10

venden 1 aerop+1 anaerop, 1.

venden 1 aerop + 1 anaerop 2.

1 1 4 6

Diğer 2 3 1 6

Katılımcılar birden çok şık işaretleyebilmiştir.

(27)

Bir kan kültürü şişesi için alı nması gereken kan hacmi ne olmal ı dı r?

Çocuk Erişkin Çocuk Erişkin Çocuk Erişkin Çocuk Erişkin

0,5-3 ml 1 10 7 12

4-6 ml 2 1 5 5 6 6 1

7-10 ml 2 9 13 16

10’dan fazla 1 1

Bir üniversite hastanesi bu soruya cevap vermemiştir

(28)

Şişeler kan alı ndı ktan ne kadar süre sonra sisteme yüklenebiliyor?

Özel

Hastaneler

Toplam

0-2 saat 2 11 11 16 40

2-5 saat 2 1 1 4

0-2 saat ve 2-5 saat

2 2

6-10 saat

>10 saat

Ertesi gün 1 2 3

0-2 saat ve ertesi gün

1 1

(29)

Laboratuvarı nı zda gece nöbet sistemi var mı ?

Özel

Hastaneler

Toplam

Evet 3 10 12 16 41

Hayır - 5 1 3 9

(30)

Laboratuvarı nı zdaki nöbeti kim tutuyor

Özel

Hastaneler

Toplam

Asistan (2) 1+(10) 1+(12)

Teknisyen 3 10 10+(2) 5+(10) 28+(12)

Diğer 1 (1) 1+(1)

Boş 4 3 7

(31)

Laboratuvarı nı za gönderilen yı llı k kan kültürü şişe sayı sı nedir?

YATAK SAYISI YILLIK YATAN HASTA SAYISI

KAN KÜLTÜRÜ SAYISI

100-200 5,600-11,498 125-10,000

200-500 5,587-63,000 611-7,981

500-1000 26,454-43,647 1500-19,000

>1000 25,695-72,269 4287-75,000

YATAK SAYISI YILLIK YATAN HASTA SAYISI

KAN KÜLTÜRÜ SAYISI

100-200 10,063

10,000

10,000 91

200-500 15,000

18,000

7,981 611

500-1000 -- --

>1000 55,727

72,269

75,000 10,125

(32)

Laboratuvarı nı za gönderilen yı llı k kan kültürü set sayı sı nedir?

ŞİŞE SAYISI TEK ŞİŞE ÖRNEK SET SAYISI

5,150 2,030 4,000

1,000 500 800

10,000 6,000 10,000

6,500 2,500 3,000

19,000 8,000 3,000

*Şişe sayısı, set ve tek şişe gibi

kavramlarından herkes aynı şeyi anlamıyor.

*10 merkezde tek şişe sayısı belirtilmemiştir.

(33)

Örneklerin tek şişe gelmesinin nedeni nedir?

Özel Hast.

Eğit.Araş.

Hstaneleri

Toplam

Alışkanlık 4 6 9 19

Eğitim yetersizliği

3 2 9 14

Şişe yetersizliği 1 2 3

Pediyatrik hastalar

8 6 10 24

Diğer 1 2 6 5 14

Boş 1 2 1 4

Katılımcılar birden çok şık işaretlemiştir

(34)

Örneklerin tek şişe gelmesinin nedeni nedir?

Acil serviste antisepsi kuralları na uyum



yetersizliği,

Onkolojik hastalarda damar yap ı sı zorluğu,



Yoğun bakı m hastaları na ikinci bir ven girişi



yapı lamı yor,

Kan dı şı steril mayilerden ekim yap ı lması ,



Enfeksiyon konsültasyonu yoksa,



Geri ödemede yaşanan sı kı ntı lar,



(35)

Bunu düzeltmek için bir girişimde bulundunuz mu?

Özel Hasta neler

Toplam

Hayır 3 3 4 10

Klinikler ikaz edildi

3 6 12 21

Eğitim verildi 6 6 4 16

Tek şişe örnekler reddedildi

0

Boş 3 4 2 9

(36)

Kan kültürü için uygulanan red kriteriniz var mı ?

Özel

Hastaneler

Toplam

Evet 3 11 12 14 40

Hayır 3 1 2 6

Boş 1 3 4

(37)

Kullandı ğı nı z red kriterini işaretleyiniz?

Özel

Hastaneler

Toplam

İstem

formu yok

2 7 5 9 23

Şişe

üzerinde isim yok

2 11 11 14 38

Alınma tarihi yok

2 7 6 10 25

Alınma saati yok

7 4 8 19

Diğer 7 2 9

Boş 4 3 7

(38)

Diğer red kriteri;

Bir günde aynı hastadan üç tane örnek



gönderilmesi

Barkod olmaması



Şişelerin miadı nı n geçmiş olması



Boş şişe gönderilmesi



Çatlak, kı rı k şişe gönderilmesi



(39)

Kullandı ğı nı z kan kültürü şişe çeşitleri

Özel Hastane

# 3

#15

Eğit.araş.

Hastaneleri

# 13

#19

Toplam

Aerop 2 15 11 18 46

Anaerop 2 6 7 8 23

Pediatrik 2 6 10 17 35

Fungal - - 3 3 6

Tüberküloz 2 1 4 3 10

Boş 1 - 2 1 4

(40)

Kan kültüründe zorunlu anaerop izole ettiniz mi?

Özel

Hastaneler

Toplam

Evet 2 3 3 3 11

Hayır 1 12 10 14 37

Boş 2 2

Anaerop şişe kullanmayıp izole ettiğini bildiren laboratuvarlar söz konusu

(41)

Rutinde uyguladı ğı nı z inkübasyon süresi nedir?

Özel

Hastaneler

Toplam

5 gün 2 4 4 5 15

7 gün 1 9 9 14 33

Özel

durumlar

3 3 1 7

(42)

Kan kültürü pozitiflik oranı nı z nedir?

Özel

Hastaneler

Eğitim Araştırma hastaneleri

% 15 % 2,6 - 30 % 7,8- 43,7 % 5 - 30

(43)

Kontaminasyon oranı nı zı değerlendiriyor musunuz?

Özel

Hastaneler

Toplam

Evet 4 4 11 19

Hayır 2 11 9 8 30

Boş 1 1

(44)

Kontaminasyon oranı nı z nedir?

Özel

Hastaneler

Eğitim Araştırma hastaneleri

Yüzde --- %3-56 %3-35 %3-17,5

Cevapsız 3 7 6 12

Kabul edilebilir kontaminasyon oranı: % 2-3

•

Merkezler kontaminasyon oranlarını sağlıklı şekilde takip

• etmiyorlar.

(45)

Kontaminasyon oranı nı nası l elde ediyorsunuz?

Örnek:

Kontaminant suş / Üreyen bakteri x 100



İzole edilen deri florası / Üreyen bakteri



Kayıtlardan, bilgisayar ve defterlerden



Bakteri türü / set sayısı



Kontaminasyon sayısı X 100 / hasta sayısı



Pozitif örnekler – Etken sayısı / tüm örnek sayısı



Kontaminasyon sayısı / kan kültürü şişe sayısı



Laboratuvar klinik işbirliği ile



Tek şişede KNS üremelerini kontaminasyon olarak değerlendiriyoruz.



Oranlıyoruz.

Klinikle uyuşmayan izolat + Tek şişe KNS / Pozitif sayısı = %56



(46)

Hesaplamalı mı yı z?

• Evet

• Neleri hesaplamalı yı z?

• Pozitiflik oranı

• Gerçek etken oranı

• Kontaminasyon oranı

• Nası l hesaplamalı yı z?

•

Kontaminant izolat Toplam kültür sayısı

(47)

Kontaminasyon oranları nı zı kliniklerle paylaşı yor musunuz?

Özel

Hastaneler

Toplam

Evet, telefonla

2 4 4 4 14

Evet, resmi yazıyla

4 3 7

Evet, periyodik toplantılarla

1 1 2

Hayır 1 5 5 10 21

Boş 3 2 5 10

(48)

Tek şişe ile yapı lan isteklerde KNS’yi nası l raporluyorsunuz?

Özel

Hastaneler

Toplam

Tür düzeyinde identifikasyon yapılmadan kontaminasyon

1 1 2 4

Tür düzeyinde identifiye edilip kontaminayon raporlanır

1 6 4 3 14

İdentifikasyon ve antibiyobram yapılıp etken olarak raporlanır

1 4 5 10 20

Diğer 1 2 3 4 10

Boş 2 2

(49)

Sistem pozitif verdiğinde gram boyama yapı yor musunuz?

Toplam

Evet 3 11 9 17 40

Hayır 3 3 2 8

Boş 1 1 2

(50)

Gram boyamadan sonra telefonla klini ğe bildirimde bulunuyor musunuz?

Özel

Hastaneler

Toplam

Evet 3 10 8 14 35

Hayır 3 3 2 8

Boş 2 2 3 7

(51)

Gram boyama sonucu ile kültür sonucu uyumunu değerlendiriyor musunuz?

Özel

Hastaneler

Toplam

Evet 2 11 9 13 35

Hayır 1 2 2 6 11

Boş 2 2 4

(52)

Gram boyama ile kültür sonucu, uyum oranı nı z nedir?

Özel

Hastaneler

%90-99(4) %90-99(6) %85-100(7)

Boş 3 11 7 12

(53)

En çok hangi etkenlerde uyumsuzluk saptı yorsunuz?

Özel

Hastaneler

Gram pozitif basil

2 3

Gram boya negatif, kültür pozitif

2 1

Acinetobacter spp.

1 5 4

KNS 1 1

Brucella spp. 3 3

Maya 1

Boş 3 8 5 10

Cevap veren katılımcılar birden çok mikroorganizma bildirmiştir.

(54)

Pozitif sonuç veren kan kültürlerinden Gram boyama

sonuçlarına göre bakteri identifikasyonu farklı çıkan sonuçlar

Gönderilen kan kültür set sayısı

Negatif sonuçlanan kan kültür set sayısı

Pozitif

sonuçlanan kan kültür set sayısı

Yanlış bildirilen kan kültür set

sayısı

Mortalite sayısı (Yanlış bildirim

sonrası ilk hafta)

2740 2035 735 33 (%4,7) 7

(55)

Pozitif sonuç veren kan kültürlerinden Gram boyama

sonuçlarına göre bakteri identifikasyonu farklı çıkan sonuçlar

GRAM BOYAMA SONUCU BAKTERİ İDENTİFİKASYONU SONUCU

Mikroorganizma görülmedi (16 şişe)

Acinetobacter baumannii Brevibacillus brevis

Brucella spp.

Corynebacterium spp.

Koagulaz negatif Staphylococcus Maya

Micrococcus luteus Proteus mirabilis Gr (+) kok / kokobasil / basil (17 şişe)