Eyüp S ab rı ve A hm et Nesim i
b evlerin g a y ri m evkut o la ra k
m t iy a r g ıla n m a la r ın a k a r a r veriliyor
—131
— Reis:— Batumda bir kongre top lanmıştı?. Bu anlaşmalar, Ha*k Şûralar Fırkası, İsiâm İhtilâl Cemiyetleri ve nihayet İttihat ve Terakki Fırkasının tekrar meydana çıkarılması etrafında müzakeratta bulunmuşlardı.
Eyüp Sabri bey:
— Hattâ bu mesele etrafın da malûmat da vermişlerdi. Fakat tamamiyle aklımda de ğil.
— Nail beyle bir talimat gel miş ve bunun etrafında Şükrü, Abdülkadir, Naim bey, Cevat bey vesaire ile bunun kabili tat bik olup olmadığı hakkında bu rada toplanıp müzakeratta bu lunmuşlardı.
— Bendenize malûmat verme diler.
— Millet Meclisi dağıldıktan sonra İttihat ve Terakkinin ls- tanbulda bir teşkilât yapmak teşebbüsünde bulunduğu yazıl mıştı. Bugünkü muhakemeler den anlaşılıyor ki bu doğrudur. Ve siz de bulunmuşsunuz. Bu içtimada kimler vardı?
— İçtima Cavit beyin evinde olmuştur. Bir gün lokantada Kemal beye rastgeldim. İzmit- ten geliyorum, Gazi ile görüş tüm, Söylenecek bazı şeyler var. Yarın Cavit beyin evine gel, gelirken Celâl beyi de gö rürsen onu da getir» dedi.
— Saat kaçta gittiniz? — Sabah.
— Yalnız mı? Kimler vardı. Kimleri buldunuz?
— Hüseyin Cahit, Kemal, Caııbuiat, Dr Nâzım, Fethi bey ler orada idi. Ardahan mebusu Hilmi bey de orada idi. Daha bazı kimseler de vardı.
— Ahmet Nesimi, Şükrü (İz m it), Hüseyin zade Ali beyler orada mıydılar?
— Hatırlamıyorum, Müzake re üç saat devam etti.
— Müzakereyi kim idare etti?
— Cavit bey.
— Zabıt tutuldu mu? — Hayır,
— Kim ilk sözü aldı? — Zannedersem Kemal bey. Bize Gazi paşa il« ne görüştü ğünü, intihabatta nasıl hareket edileceğini anlattı. Mıidafaai
Hukuk namzetlerine rey verile ceğini söyledi.
— Aksine söz söyliyenler ol du mu?
— Hayır.
— Bizim anlamak istediğimiz şudur: Ahmet Nesimi bey, Hü seyin zade Ali, Ali İhsan, Cavit beyler içtimada konuşulan şey leri anlattılar. Fakat söz dağı lıyor, hakikat anlaşılamıyor. Onun için kim söz aldı, neler konuşuldu, kim ne dedi? Onu öğrenmek istiyoruz. Neticede neye karar verildi?
— Neticede Müdafaai Huku ka rey vermeğe karar vererek dağıldık.
Tevzin-i kuvaya dair filân bir şey görüşülmedi mi?
— Hayır» böyle bir şey ol madı.
— Sonra nasıl dağıldınız? — İlk önce ben çıktım. — Cavit bey ifadesinde mü zakerelerin tesbit edildiğini söylemektedir.
— Hayır..
— O sırada: “ittihat ve Te rakki teşkilâtına devam ediyor, Eyüp Sabri bey vesaire faali yettedir” diye gazetelerde neş riyat yapılmıştı.
— Bendeniz böyle bir faali yeti hatırlamıyorum.
—* O zaman böyle bir teşkilât yapmak istiyen bulunmadı mı?
— Hayır, ben bilmiyorum. — Sonra bu arkadaşların iç- timaa davet edilmesini nasıl telâkki ediyorsunuz. Niçin böy le toplamyordıılar. İttihat ve
Terakki noktai nazarından »V arkadaşlık noktai nazarından mı?
— Arkadaşlık. O vakit Şük rü ve refikleri bir fırka teşkili için program hazırlamışlardı» Bendeniz esasen muhalefete muarız idim. Yalnız Terakki perver Fırkanın küşadında da vetiye aldım. Gitmedim ve son ra da fırkaya girmem için
ya
pılan teklifi reddettim.
— Suifeaste dair hiçbir ?«T sezmediniz mi?
— Mebusluktan ayrıldıktan sonra sureti katiyeda siyaset ten ayrılmıştım.
— Cavit beyin evindeki İçti- madan sonra Mes’adet hanında, da toplanmışlar.
— Ben gitmedim ve bundan haberim yok.
— Halbuki bu içtima daha kalabalık olmuş,
— Bilmiyorum, bendeniz git medim.
Müddeiumumi
— Eyüp Sabri beyin vaziyeti hazırasına nazaran ilk içtimada hazır bulunduğu ve müteakip içtimalara da iştirak etmediği anlaşılıyor. Muhakemenin so nuna kadar burada kalmak üze re Eyüp Sabri beyin ve hasta bulunan Ahmet Nesimi beyin gayri mevkuf olarak muhakeme edilmesini talep ederim.
Reis Ali beyi
— Mahkeme gayri mevkuf olarak muhakemeye karar ver miştir, dedi ve dinleyiciler ta rafından alkışlandı.
(Devamı Var) ^lliniilllilll!ll!llllimiHIIİÎI!!llli|||lillll!lil!IHIlllillllllllllfllllll!llllil!İİIIHmil!i!ligi!lllill!illll!!lll!^
i
KOÇ BURCU
TERAZİ BURCU
<20 Mart 10 Nisan) Sizi bir havil para dan çıkaracak bir va ziyetle karşılaşabilir siniz, fakat sarfede- _ ceğinlz para boşuna 3 gitmiyecek, ilerde karşılığı-= m göreceksiniz.
I
BOC.% BURCU
(20 Nisan 20 Mayıs) îş arkadaşlarınız ve komşularınıza kar şı daha anlayışlı ol manız lâzım. Bugün lerde geleceğe ait ö- nemll bir karar vermeniz muhtemel. İyice düşünün
(23 Eylül 22 Eklaı) 3 Bugün muhitinizde || kileri tenkid veya = methetmeden önce, 3 onların hareketlerini 5 dikkatle gözden ge» 3 çlrin. Merakınızı gıcıklayan 3 bazı şeyler hakkında yeni 3 bilgiler edineceksiniz.
AKREP BURCU
1
<23 Ekim ?1 Kasım) 3 îş veya aile dost- 3 lannızda blöf yap- 3 mak veya bir kumar || oynamak mı istlyorsu §§ nuz? Bugün şansınız =Ş açık, çekinmeden istediğini —
19 Ocak 1987
Doktor
Rusuhi ¡Be Ham di
baba so rg u ya çekiliyorlar
—
132
—7 Ağustos 1926 günü Dr, Ru- suhi ile Hamdi Babanın muha kemelerine başlandı. İlk sorgu ya çekilen Dr. Rusuhi beydi. Reis sordu:
— Rusuhi bey kalkınız, sız aslen nerelisiniz?
— İstanbullu.
— İttihat ve Terakkiye ne vakit girdiniz?
Rusuhi bey, inkılâptan sonra karıştığını, askerî doktor oldu ğunu, İttihat ve Terakkide hu susî vazife almadığını, 326 da heyeti merkeziycye intihap edil diğiııi, arkadaşlarının Kemal, Hahaeddin Şakır. Halil paşa ve daha birkaç kişiden ibaret ol duğunu, heyeti nıerkeziyeye Balkan harbine kadar devam ettiğini ve harbe gittiğini, mu harebe bittikten, Selanik teslim olduktan sonra Istanbula dön düğünü ve bir hastahaneye ta yin edildiğini, sulhtan sonra 328 senesinde kongre iııtihabiy- le merkez; umumîye âza oldu ğunu söyledi.
Reis:
— Harbi umumî esnasında merkezi umumî âzası ne gibi vazifeler deruhte etti, bilhassa siz?
— Mithat Şükrii beyle bera ber gelen mektuplara cevap veriyorduk.
— İaşe meselesi hususundaki alâkanız ne idi?
— B ir alâkam yoktu. İaşe sı kıntısı vardı. İsmail Hakkı pa şadan şikâyet ediliyordu. Bu şi kâyetler meclisi umumîye ar- zedildi. Enver paşaya müraca at olundu. Fakat o. İsmail Hak kı paşayı yerinden kaldıramadı. Kemal bey gayri resmî surette iaşeye karışıyordu. Talât paşa nın teklifi üzerine İaşe Nezare tine getirildi. Fakat nazır ol duğu halde sözünü Hakkı paşa ya geçirem-zdi.
Reis:
— Arada en ziyade memleket için ehemmiyeti haiz olan iaşe meselesini şöyle hafifçe geçtik. Bu meselede ne için ısrar etmi yorsunuz?
— Teşkilâtına vakıf değilim. — Niçin vakıf değilsiniz? Kara Kemal merkezi umumîye merbut değil miydi? Onun bir hudut salâhiyeti yok mıydı? Merkezi umumî ne idi?
— Merkezi umumî bu salâhi yeti Kemal beye verdi. Bir ta kım yetimhaneler açtılar.
— Kemal bey bu vazifeyi na sıl aldı? Vagon işleri, şeker iş leri nasıl oldu?
— Bu suretle., arzettiğim gibi.
— Vagon, şeker işleri? — Onlarla merkezi umumînin alâkası yoktur.
Reis:
— Merkezi umumîden Rusuhi beye hitap ediyorum. İaşeye nasıl el koydular? Onu anlat?
Rusuhi bey:
— Mahalle ve fırınlarda ek mek tevziatını nüfusa göre vap tırıyorlardı. Bunun doğru olma dığı anlaşıldı. Talât paşa: “Bu böyle olmaz!” de3i. Kemal beyi İaşe Nazırı yaptı.
— Ekmekten artan para ne reden geldi. Nasıl alıp veriyor lardı?
— Efendim üzerimde bir va- J zife yoktu. Bilmiyorum.
— Senin bildiğini soralım. Men’i ihtikâr nasıl teşekkül etti?
— O vakit 30 veya 35 kişiden mürekkep bir komisyon kurul muştu. Ortalıkta buhran mev- zmıbahs oluyordu. Senesi hatı rımda değil, hattâ bizzat ben de bir gün iki üç misli artan fiyatları mevzııubahs ettim. Bu nıın üzerine böyle bir komisyon kurulması konuşuldu. Cahit be.v reis oldu. “Dr. Nâzım ile sen de âza ol” dediler. B ir nizamna me yapıldı.
Reis:
— Nasıl oldu da bu teşekkül etti, tekrar anlat?
— Bunun sebebi, aynı günde patiska ve ayakkabı gibi şeyle rin birkaç misli fiyatlarla art tırılması üzerine mevzuubahis oidıt.
Reis: v
— Bu sizı'u vazifeniz miydi? — Efendim meclisi umumî verdi.
— Bunun için merci-i aidi yok mıydı? Demek Dr. Nâzım, sen, Cahit bey meseleyi halle decektiniz?
— Bir kanun yaptılar, mallar zincirleme tarikiyle elden ele geçiyordu.
—, Anladık. Fakat biriniz ga zeteci, ötekiniz doktor, men’i ihtikârdan ne anlayabilirdiniz? Ne münasebetiniz vardı?
— Bendeniz de söyledim. “An lamam efendim” dedim. Israr ettiler.
Burada Reisin emri üzerine merkezi umumî nizamnamesi okundu.
Reis:
— Size Kara Kemalin vazi fesini sorduk? “Bilmiyoruz” dediniz. Men’i ihtikâra nasıl ka rıştınız dedik, “Bilmiyoruz” de diniz. Size tekrar soruyorum. Siz tüccar mısınız? Nasıl men’i ihtikâra karışıyorsunuz? Dün yayı altüst ettiniz, hakkınızda kocaman bir dosya var.
Dr. Rusuhi.
— Efendim, Cahit bey reisti. Dunların cevabını verdi. Dâva ya düştük, sıyrıldık.
R eis:
ııizle sürüklene sürüklene bura ya kadar geldiniz. Şimdi artık halledilecek, merak etme.. Va kıf meselesi nasıl oldu?
Rusuhi bey vakıf meselesini malûm olan şekilde anlatmağa başladı.
R eis:
— Men’i ihtikârda ııe kada* çalıştınız?
— Dört beş ay çalıştık.
Oto
dan sonra Muhittin beye dev redildi.
— Ayda ne alırdınız? — Hiçbir şey.
— Bunun merkezi umumînin vazifesi olduğunu şimdi anladı nız. Harbi umumînin neticesi ne oldu?
— Bildiğimiz şekilde felâket le neticelendi.
— İstifa nasıl oldu?
— Bulgaristan bozulmuştu* O zaman Almanyadan bize ha ber gönderilmiş, “eğer sulh tek lif olursa bizden ayrılabilirsi niz demişler. Biz de sulh yap mak için yeni bir kabine lâzım
— Siz köhne ve pis siyasetiası
İTİ
geldiğine kani olduk.
(Devamı Var) ^ IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIİIIIIIIIIIIIIT IIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlillllllllllllllllllilllllllllilllllllllllllliŞ
Yıldızınız ne diyor
nm
KOÇ BURCU
<20 M a r t ı s N is a n » V azgeçemediğlniz pir takım ihtlrasları- niz var, bunların sizi nereye sevkedece ğinl de biliyorsunuz takat bir takım ¿üçlük lerle karşılaşmaya şimdi den hazır olun.'M*G •%
BURCU
f?n Nisan 2i> Mayıs» Bugün hangi işe el atsanız başarıy la sonuçlandıracak sınız. Mestek ve iş hayatınızda büyük başarılar kazanmak şansına sahipsiniz.
İKİZLER BURCU
(21 Mayı» 2« Bazl-■•aıı» Gerek İş, gerekse hususi hayatınızda kendi başınıza hare ket etmeyip, başkala nna da akıl danışma = nız sizin için dahn hayırlı = olacak.YENGEÇ BURCU
!21 naziren 22 Tem muz)
Öğleden önce bir ■ tehlike veya tehditle karşılaşabilirsiniz. Bu nu rahatça atlatacak siniz. Başkalarıyla İşbirliği yapmayı 'hmal et medin.
ASLAN BURCU
(23 Temini» 22
A-instos»
A ÇY Önceden hiç aklını bile getirmediğiniz bir fırsat tam önünü ze çıkıverecek. Eğer dikkatle dinlemesini bilirseniz girişeceğiniz mü nakaşalar size çok şeyler öğretebilir.
BAŞAK BURCU
I (23 Ağustos 22 Ey- S\\V 101)
ilk anda biraz ya dırgadığınız şeylere hemen yüz çevirme yin. Yenilikler size bir kazanç imkânla rı hazırlayabilir.
TERAZİ BURCU
(23 Eylül 22 Ekim) j§ İşlerinizden biraz == başınızı kaldırın ve = etrafınızdakilerle meş = gul olmaya vakit ayı ŞE nn; tembel değil, fa- = kat hassas olmanız lâzım. EŞAKREP BURCU
0
(23 Ekim »1 Kasım) =j_
J Sizin hakkınızda =: —* Heri geri lâflar eden =birine hasettığl ceva = bı verecek, fakat be- == rl tarafta sizi çok Ş5 seven birinin kalbini kıracak =
siniz. şş
YAY BURCU
(22 Kasım 21 Aralık) E: Hakkınızda hayırlı = olmayacak hareketler = den biran önce yaz- = çinlz. Böylece değer verdiğiniz k’mselerln = sempatisini kazanacaksınız. =
OfiLAK BURCU
(22 Aralık 19 Ocak) ■ttk önce en lüzumlu İşlen yapmaya kendi nlzl alıştırın, ondan * \ “ sonra sırf sizi eğlen
dirmeye yanyan İşler İçin de vakit bulursunuz.
KOVA BURCU
(20 Ocak 18 gubat) = Bugün belki bazı = kimselerin ağır hü- =: cumlanyla karşılaşa- == caksımz, fakat ken- = dilerine gücenmeyin, == zira ayni İnsanlar daha son = ra sizi destekliyecek. ==
itr
BALIK BURCU
(19 Şubat 20 Mart) Kendi İçinize kapa nıp kalmayın, başka l larıyla İş birliği ya
pın. Ne kadar çok kimseye temas ederse nlz, o kadar İyi fikirler elde edersiniz.
iTlIlllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilHlllin;
ECNEBİ
Havayolu Şirketi
Genç Memur Arıyor
Yeşilköy uçak alanında muhaberat servisinde ça
lıştırılmak üzere genç erkek memur alınacaktır. Talih
lerin mükemmel İngilizce konuşabilmeleri, askerlik hiz
metini bilfiil ikmal etmiş olmaları, daktilo yazmaları ve
«telebrinter makinesinde» tecrübe sahibi olmalan şart
tır. İsteklilerin her gün şahsen Yeşilköy hava alanında
ki Pan American bürolarına saat 9-19 arası bizzat mü
racaat etmeleri veya 73 82 40 dan 324 numaraya tele
fon ederek randevü tesbit etmeleri mercudur.
D a k ik a d a 8 Kilom etre Süratle
SARSINTISIZ BİR UÇUŞ
Dr. Rusuhi bey Almanyaya
firar hâdisesini anlatıyor
—
133
—— Bunlar için şimdi siz kongrenin kararını söyleyiniz?
Rusuhi bey cevap verdi: — Biz karar vermedik. Kon grede istifa ettik. Kongre son ra Teceddüt fırkasına inkılâba karar vermiş.
— Kongrenin nihayetine ka dar bulunmadınız mı?
— Hayır, çünkü biz istifa et miştik.
— Firar ettik desene? — Hayır efendim, o sonra oldu.
— O halde niçin bulunmadı nız?
— O gün tstanbuldan çıka caktık.
— Nereye? — Almanyaya?
— Kim kim gidiyordunuz? — Talât paşa, Enver paşa, Cemal paşa, Bahaeddin Şakır, Dr. Nâzım, bendeniz.
— Sen nereye gidiyordun? — Ben de Almanyaya gide cektim. Biraz rahatsızdım. Fa kat paşa sen de gel dedi.
— Onlar niçin, sen niçin gi diyordun?
— B :r gün Talât paşa mer kezi un^ımîye geldi. Eğer mü tarekeden sonra Talât, Enver ve Cemal paşalar kalacak olur larsa itilâf çıların teşvikiyle bir ihtilâl çıkartırlar ve belki memleketi işgal ettirirler. Ana- doiuya gitseler belki onları al mak için memleketi işgal ede rek bu bahaneden istifade eder ler, onun için memleketi terket meleri münasip olurdu.
— Pekâlâ Dr. Nâzım bey ni çin gidiyordu?
— O da cemiyet işlerinde bu lunmuş, tanınmıştı. Esasen kim isterse beraber gitsin den mişti. Onun için gitti.
— Sen niçin gittin? — Talât paşa söyledi. — Demek içlerinde en uslu, günahsız şendin. Diinya altüst olduğu zaman tedaviyi bahane ettin. Giderken para pul ne i l din?
— Benim yüzellj kâğıdım vardı.
— Fırka parasından sen ve arkadaşların ne para aldınız?
— Arkadaşlarım ne para al dığım bilmiyorum. Altı aylık için beş altı yüz lira verdiler. Eve bıraktım.
— Kimden aldınız, ne kadar aldınız?
— Hatırlamıyorum. Beş altı yüz lira aldım.
Reis:
— Hakikaten sizi birer birer seçmişler ve hakikaten bu mil let çok çekmiş. Bir insan bir para alır da kimden aldığını bilmez mi? Eşkıyalık, hırsızlık suretiyle aldınız, şöyle veya böyle aldım dersiniz. Halbuki küçük Talât bey ikişer bin Uca aldık diyor. O mu yalancı, »en mi yalancı. Sen paraları nere den aldın?
— Ya veznedardan veya kâ tibi umumîden.
Reis:
— Senin ağzından çıkmıyan sözün mânâsım anladım. Ara nızda gasbedilmiş bir parayı takip ediyorsunuz. Onun izini vermemek için söylemek iste miyorsun. Küçük Talât bey iki bin lira aldığınızı söylemişti. İnkâr ediyor musun?
— Hatırıma gelmiyor, alma dım.
— O halde onların, yalın söylediklerini kabul eder mi sin?
— Yalan isnat edemem. — Diğer arkadaşlarınıza ne para verildiğini biliyor musun?
— Bazı kâtipler vardı. Onla ra birer senelik maaş verdiler.
— Nerede konuşuldu? — Merkezi umumîde konu şuldu, “âzalara altı aylık, kâ tiplere birer senelik maaş ve
relim ” dediler. Çünkü demişler darma dağınık olacaklar, açlık tan ölecekler..
Reis:
— Açlıktan öleceksiniz, mil let ne olacak? Diğer ittihatçı arkadaşlarınız ne olacak? Bu paraları sırf aranızda dağıttı nız, kalan parayı ne yaptınız? — Teceddüt fırkası aldı, He sabı ona devrettik.
— Firar edecekler ı » « l t«** bit edildi?
— Firar edecekler için heye ti umumiyede konuşuldu, karar verildi.
— Bu arkadaşların aileleri, çoluk çocukları için para aldı nız mı?
— Alman para omın içindi, — Kara Kemalin elinde daha paralar vardı. Ondan nisse al madınız mı?
— Hayır..
— Romanyadaki paralar M oldu?
— Basrl beyde olduğunu Ber llnde duyduk.
— Basri beydeki servet Şİa** dİ kimdedir?
(T>wv*mî Vm) = < llIllllil)IIIIllll)llll!l)l| | | il!ll!lllli!l!ll11!ll1l!1!H İII!llll!1lltlltm il!in t!H lim i
Yıldızınız ne diyor
KOÇ BURCU
<2n Mart ıs Nisan) Bugün dobra dob ra konuşmak ve kar şınızdakini hırpala mak gibi bir heves ten kendinizi koru yup diplomatça hareket e- din. Sinirlilikle söyiiyeceği niz her kelime ciddîye alı nabilir.
•<'*İA BURCU
%
İ
ÎKtZUER BURCU
t i t
flazl-TERA2İ BURCU
(23 Eylül 22 Ekim) Çetin bir mesele nin içinden başarıy la çıkacak ve yeni in sanlarla tanışacaksı nız. İşleriniz yolunda gidiyor.AKREP BURCU
(23 Ekim 21 Kasım) '20 Nisan 21' Mayıs)Gerek iş, gerek hu susî hayatınızda kar makanşık bir gün geçireceksiniz. Sizden her yardım isteyene el uzatmayınız, bir gün bun lardan bazıları başınıza dert açabilir.
İa H e S t Bir seyahate çıkma nız muhtemel. Sizi 1- *— yi karşüamıyacakla J nnda korktuğunuz
yerlerde çok yakın bir ilgi ve misafirseverllk le karşılanacaksınız.
YA Y BURCU
(22 Kasım *1 Aralık) <21 M a v i ş 20 -an) Kendi başınıza ve receğiniz kararlar da ha isabetli, başkala rının tösiriyle vereceğiniz kararlar daha yanıltıcıdır. Onun için bu gün kimsenin tesiri altında kalmadan hareket ediniz.
YENGEÇ BURCU
Î21 H a z i r a n 2 2 T e m - eırız) Birdenbire kararını zı değiştirip, çoktan dır üzerinde durdu ğunuz bir konuyu bir tarata ‘terek baş ka bir şevle meşgul olmaya başlayacaksınız, öiîlo üzeri sinirlerinize kapılmayın.ASLAN BURCU
<23 Temmuz 82 A-
t n s t o s )
jjgA ÇV Herşeyi düzene ko- JS g k —J i vabilmek için büyük ¡ J P H L fedakârlıklara katla
J J nacak, ama gayretle
rinlz ilgtltler tarafın dan pek takdir edilmeye cek.
BAŞAK BURCU
<23 4ğastos 22 Ey- '01) Muntazam çalışmak ve hoşgörürlükle ha reket etmek suretiy le iş ve aile hayatı nızı bir hayli düşe ne sokacaksınız. Bugün ta t İh sizin yardımcınızdır.fit
raz ihmal edip, çok Kendi islerinizi bi sevdiğiniz bir İnsa nın yardımına koşa caksınız. Fakat dost larınızla çok yakından ilgi lenmenln zararım göımiye- cekslniz.OCUAK BURCU
•
(28 Aralık 19 Ocak) "■t '■f Bugün aile hayatı nızda çoktandır üzün tü konusu olan bir \ W meseleyi İyi bir şe
kilde halledeceksiniz. Para sarfederken biraz dik katil olmama lâzım.
KOVA BURCU
( t
(80 Ocak 18 fab at) Mukabil otnetem o-lan kimselerle müna »ebetlerini* çofc tay lı bir safhaya glreoek. Günlük işlerinizin dışındaki konularda şartsı nız çok açık.
BALIK BURCU
(19 Şubat 20 Mart) Hiç kimseyi dinle meylp, sadece kendi düşüncelerinizin hak lı olduğuna İnandığı ma bir meselede, ya mldığımzı «ılıyacaksınız. TiiniiiiimHüimHiimniiiiHHiiiüiHiiiiimjiHiiiiiiiHüüiiniiiüniHiüimiimiiHmnimmiTimifiHirö
A T A S Ö Z Ü !
“Ayağım Sıcak Tut, Başını Serin”
“Acaba Nasıldır Diye Hiç Düşünme Derin”
Sıhhat her şeyin üstündedir. Her hastalık ayak üşü
mesi ile olduğu gibi gece rahat uykunuzda bile dizleni-
zin ağrısından uyanırsınız.
İşte bunların düşmanı olan sırf kauçuktan mamul
yumuşak senteks lâstik döşeme levhaları ile evinizi, bü
ronuzu ve her verinizi senteks lâstik döşeme levbalarile
Enver* P a şa  n ad oiu ya g i r
m ek istiy o r T a lâ t P a şa b an ım
m ah zu rlu old u ğu n u sö y lü y o r
—
134
——• Bilmiyorum. O mesele hal lolmuştu.
Reis:
— O paralar, memleketin pasbettiğiniz paralarıdır. Hâlâ lıiyanete şevket inektesiniz. Bas rinin Romanyada olduğunu ne reden biliyorsun? Kemal ile ir tibatım muhafaza ediyor mu?
— Hayır, bilmiyorum. Reisin emriyle para tevzii hakkında Küçük Talât beyin ifadesi okundu. Talât bey bun da merkezi umumî azalanda ikişer bin lira, kâtip mensupla ra da birer senelik tahsisat ve rildiğini söylüyordu.
Reis:
— Ne doğru söylüyorsunuz, Kürüyorsunuz? Bizim asıl acı dığımız vatan ve milletin sene lerce sizin gibi adamların elin de kalmasıdır. Ona acıyoruz. Yoksa vatan şimdi kurtulmuş tur.
— Vallahi bilmiyorum. Reisr
— Nasıl seciye ve ruhta ol duğunuzu millet görsün, asıl dâva ile bunların alâkası vo't- tur. Nasıl gittiniz, İstanbuldan naşı] çıktınız, onu anlat.
— Torpido ile gittik. Son ra Enver paşa. Azmi ve Bed ri beyler geldi. Enver paşa, “Bun’arı ben getirdim” de di. Sivastonol’a gittik oradan B erlin ’e gittik. Paşa tanıdığı rical ve gazetecilerle m em le ket hakkında cereyan uvan- dırm ağa çalıştı. Sonra Hol landa’da bir sosyalist kongre sİ akdedildi. P asa oraya gitti. Ben B erlin’de kaldnn.
Nesini Mnziihay efendi kon gre reisini tanıyormuş. Erme nl meselesi hakkında T alât P aşa’ııın m alûm at vermesi İstendiğini söylemiş, P asa bu nıın üzerine gitti.
T a lâ t P aşa diğer maz lum kavim lerin adam larıyla
tem asta idi. M emleketleriniz de ne mümkünse yapınız da İtilâf devletlerinin b'zlmle uğraşm aya vakitleri kalm a sın diyordu. Enver Pasa son ra geldi. T a lâ t P aşanın m ak sadı hariçteki faaliyeti İle Türkiye üzerine hücum ları refotm ektl.
Reis:
— Merkezi umumî kim ler di?
— Reis Enver P asa idi. T a lât Paşa merhum âza ‘di. Ben deniz. Doktor Nâzım, Bahaed din Şakır, Sekip Arslan. Ce mal Azmi. Azmi beyle Dok tor Fuat bey aza itil K alya da bir merkez yanıldığını Vehip P aşanın orada olduğu nu biliyordum.
— Moskova, Bakû seyaha tinizi söyleyiniz.
— Bakû'da enternasyonal kongresi varmış. Enver Paşa oraya gitti. Ben Berlin'den hiç dışarı çıkmadım. T alât Paşa ile beraber kaldım.
— B ir de Batum ’da kongre yaptılar.
— Evvelâ diğer meseleyi ar zedeyim. Bu İslâm cemiyetin den Millî Hükümetin de h a beri vardı. T a lâ t ve Nâzını beyler Rusya'da bulunmak üzere gidecekler, Anadolu za yıf olursa Enver Pasa da gi decek. yardım edecekti. E n ver Pasa Rusya’ya gideceğini T alât P aşanın vefatından bir ay evvel haber verdi. Enver Pasa vardım etm ek için Ana doluya girmek istedi T alât Paşa, bunun mahzurlu oldu ğunu söyledi ve m uvafakat istihsali lâzım geldiğini anlat tı. Enver P aşa: «Böy'e bir ta ahhüt altın a girmem.» dedi ye: «Ben Anadoluya gidece ğim» diye ısrar etti. Kundan sonra T a lâ t P aşa vefat etti. Sakarya nıuzafferlyetini h a ber aldık. Artık Enverin g it mesine de lüzum katm am ıştı, ondan sonra onlar Batunı'da bir kongre akdetm işler. E n ver Pasa. Kiieük T alât bey, Halil Pasa. Nâzım bey, bu kongre m ukarreratm t haber aldık. İttih a t ve Terakki n a mına harekete hakları olm a dıkını kendilerine ■» azdık.
Reis:
— Hacı Sam i B erlin ’e gel di mi. sizinle görüştü mü?
— Evet.
— Enver P aşa İle beraber mi gitti?
— Bilmiyorum.
— İttih a t ve Terakki namı ’ a hareket etm ekte B ai aed- Mn Şak lr’ln fikri neydi?
— Kimsenin hakkı yok, ’erdi.
— Siz dc İttihad re Terak ki teşkilâtı yapmağa taraftar
oluğunuz için sizden ay rıl mışlar.
— Katiyen efendim yalan söylemişler.
— T alât P asa memleket da bilinde siyasî hususat için mahrem olarak kim lerle m u
habere etti9
— Bilmiyorum. Bazı k âğıt la r alırdı, anıa böyle işe m ü
teallik değildi.
— Kim lerden alırdı? — B ir kere Ali İhsan bey den geldi. Tem sili meslekî hakkında.. B ir kere de K ü çük T alât beyden geldi. O da halk şû ralar programı h ak kında idi.
— F aaliyete geçtikler’ni ya zıyor mu idi?
— Hayır.
— A nkara’dan daha kim ler yazıyordu?
— Bilmiyorum. — Nail bey yazdı m ı?
— B ir şey daha kaldı. İ t t i h at ve Terakki m ühürlerini
— Hayır.
Enver Paşa Berlinde mİ te darik etti?
— Bilmiyorum.
— Şimdi mühim bir mese le soracağım : T a lâ t Paşanın İngilizlerle tem ası nasıl ol muştu?
— T alât P aşa İtaly a’ya g it mişti. K onferanslar oluyordu I.ondra konferansından evvel K ont Sforça ile görüşmüş. Kont, ben size m iizaba1 et e - decek mevkideyinı demiş.
ti>«*vamı Var)
|IIII1I!III!II!IIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIII!IIIII!IIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIİII!IIIIIIIIIIII|IIIIHI!E|IJ
m
KOÇ p,î KUU
12» M:ırı Nlnanı Bugün bazı kimse ler işlerinize burnu nu sokup canınızı sı kabilirler, fakat sinir lerinizl bozmayın, her şeye rağmen, çok is tediğiniz bir işi gerçek: eşti receksiniz.
KİM i A BURCU
<20 Nisan 2<‘ Mayısı Bazı yabancılar, hu sual veya mesleki ha yatınızda değişiklik yapmanız için bir ta kını müdmıalelerde bulunuyorlar. Fakat böyle bir değlşıkbk yppma- ya karar vermeden önce iyi ce düşünüp taşınınız.
İKİZLER BURCU
121 Mayıs 20 Bazı '■ani Yeni tasavvurları n’s tımlt verici bir "önde İlerliyor. Aşk hayatınız ve dostluk larınız yolunda gidi yor. Karşılaşacağınız yeni bir fırsatı kaçırmayın.YENGEÇ BURCU
<21 Haziran 22 Tem el ırz)
Etrafınızdnkller si zin kaablliyet ve be cerikliliğinize güveni yor. Kendinizi daha geniş mulıltere öe ta nıtmak ve serdirmek İstiyorsanız, gayret 6arfet- meniz lazım.
ASLAN BURCU
<23 Temmuz 22
A-ğ n s t o g )
Bugün bazı İşler si zi fazla uğraştıracak ve vaktinizi K ay betti recek. Fakat d iğ er iş lerinizi yüzüstü bırak mamaya çalısın, kay bınızı te lâ fi imkânları ara yın.
BAŞAK BURCU
(23 Ağustos 22 Ey- ft!> 'f Başka kimselerin sözlerine kaprıarak mantıksızca işler yap maktan kendinizi ko ruyun. Kendi sağdu yunuzu kullanın ye acele kararlar vermeyin.T E R A A l B U R C U
<23 Ey lül 22 E k ı u ı ı
Bugün İyi bazı
ha
berler alacaksınız. Çoktandır biriktirmiş olduğunuz işleri tas fiye etmeğe bakın.
A K R E P B U R C U <23 Ek ini r i f e sı
O
18$
Kasım) ~ Yeni ye cEdukça çe- tih bir meseleyle kar şılaşacaksınız. Bunu halledemıtnek tçin so ğukkanlılıkİ3 oüşü- nün ve yakınlarınıza akıl danışın.YAY BURCU
<22 Kasını 21 Aralık) Her şeyin kötü git tiğine İnanıp kötüm serliğe deşeceğiniz bir sırada, cok istediğiniz bir şevin gerçekleşti ğini göreceksiniz. Pa- işlerlnde biraz hesaplı radavranmanız lâzım.
OfiLAK
b u r c u<22 Aralık 19 Ocak) || 'VK 'a/ Hiç kimseyi dinle- =
meden, kendi aklınıza / r M f estiği gibi hareket et- şş
\ mek isteyişiniz, etra- == fınızdakilerl sinirlen ¡= diriyor. Dikıcatll qlun şş çalışmalarınızı oaltalıyabl- == lirler.
KOVA BURCU
<20 Ocak 1* Snbat) S flon zamanlarda u- = I fak tefek işlerle oya- =E
lanır ve asıl önemli = İşlerinizi bir tarafa |E atar görünüyorsunuz. ş= Daha fazla gecikme- = den önemlilik derecesine gö =s re İşlerinizi sıraya koyun. Şİ
BALIK BURCU
<19 Snhat 20 Mart) = Etrafınızdaki İnsan — ların zihinlerinde size Ş açmak İstemedikleri = bir takım sırlar var, g Bunlan öğrenmek 1- — çln fazla ısrarlı ol- =
blllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllflIlllllllllllllllllllllllllllllllltlItlIllllllimilllllMIIHIIIII??
American Export Lines İne. NEW - YORK
EXCELENCY
v a p u r «
32 Ocakta
limanımızda
bulunan
New-York — Philadelphia — Boston Norfolk ve New
Port News limanlan için yolcu ve eşyayı ticariye alarak
hareket edecektir. Fazla tafsilât için Galata Tahlr han
3 üncü katta HAYRİ ARABO
ğLU ve Şürekâsına mü
racaat.
Telefon: 44 49 98. 2 - 1
î
« « • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • »«• • • • tTelefon Numarası Değişikliği
•
Çemberlitaş bürolarımız telefonlannm 21 Ocak 1957
Pazartesi sabahından itibaren
*
27 14 96 ve
« olarak değiştirildiğini arzederiz.
;
sj
Dr. İbrahim Etem Ulagay
27 14 97
İ. E. Kimya Evi T. A. Ş.İstanbul
Bayburt Belediye Başkanlığsndan
Hidro Elektrik tesisat veİnşaatı yaptırılacaktır
1 — Bayburt ilçesi hidro elektrik santralına İlâve
edilecek ikinci türbin ve Jeneratör tesisi ile bazı İnşaat
kısımları 250.425.16 lira keşif bedeli üzerinden 2490 sa
yılı kanuna göre kapalı zarf usuliyle bir ay müddetle
eksiltmeye konulmuştur.
2 — İstekliler şartname sözleşme keşif cedvellerl
vesair lüzumlu evrakları 20 lira mukabilinde belediye
den alabilirler.
3 — Eksiltme 4 Şubat 957 Pazartesi günü saat 14
de Bayburtta belediye dairesinde teşekkül eden daimî
komisyon huzurunda yapılacaktır.
4 — Eksiltmeye girebilmek için isteklilerin 13.771.25
liralık geçici teminat makbuzunu veya mektubunu bu
işe benzer en az 80.000 liralık bir işi başardığını veya
idare ve denetlediğini isbata yarar bir vesikayı ihalenin
yapılacağı günden evvel Bayburt belediyesine müraca
atla bu iş için alacakları yeterlik belgesini 957 yılı Ti
caret Odası belgesini 2490 sayılı kanun esaslarına göre
teklif zarflarına koymaları şarttır.
5 — İsteklilerin kanunda gösterilen tariflere göre
hazırlıyacakları teklif mektuplarını ihale saatinden bir
saat öncesine kadar belediye başkanlığına makbuz kar
şılığı vermeleri lâzımdır. Postada vaki gecikmeler ka
22 Ocak 1957
Celse» 10 d ak ik a tatil edildik
ten so n ra
Dr.
Rnsnhi b e jin
so rg u su n a d evam ed iliy o r
135
Reis, Rusuhi beye sordu: — Talât paşa kendi namına mı hareket ediyordu?
— Esasen paşa herkese: “Bju Talât paşadan başka bir şey değilim” diyordu.
— İngilizlerle temas nasıl oldu?
— Berlinde bir İngiliz memu ru varmış. Talât paşa ile görüş mek istemiş. Diğer taraftan tr.gilterede Türk menafii.ale t~ hinde kırk, kırk beş kişilik bir grupun başında bulunan bir ?n- gilize mektup yazmış. Bu hü cumların doğru olmadığını söy lemiş. O da görüşeceğini ceva ben bildirmiş. Sonra Kolonyaya geldi görüştüler. Türkiye aley hindeki hücumların nihayet oul ması, sulh yapılması hakkında sözler söylemiş. O da sulh şan larınin ne olabileceğini sormuş. Paşa millî hudutları anlatmış. Sonra yapılan haksızlıklar için teşebbüsatta bulunacağını söy
lemiş. *
Reis:
— Buradaki mücadele aley hinde bulunmak üzere teklif yaki olmuş mu?
— Bilmiyorum.
— Talât paşa sulh yapabil mek salâhiyetini kendinde nasıl görüyormuş?
— Böyle bir salâhiyet görmü yordu. Bilâkis Anadoludan is tizanı edilmek şartiyledir ki görüşüyordu. Enver paşa ile h
bir İngiliz binbaşısı İsviçrede görüşmüş. Enver paşa her şeyi söylemezdi. Bize söylediği, bazı sulh şartları hakkında görüşül düğü idi.
— İstanbul hükümeti tara fından herhangi bir surette an laşmak istiyenler oldu mu?
— Hayır.
— Enver paşanın yazdığı bir mektup meselesi vardı?
— Bilmiyorum.
— Siz ondan sonra ne yap tınız?
— Cemal paşa Moskovaya git mişti. Bize mektup göndererek Rusların muğber olduğunu söy lüyordu. Afganistana gidecek ti. İki ay sonra şehadetini haber aldık. Bendeniz Azmi beyle yal nız kaldım. Ankara hükümeti artık müsaade etmişti. Bulga ristan tarikiyle geldim.
— İttihat ve Terakki teşkilâ tı ile Azmi beyin seyahatleri ne derece alâkadardır?
— Bilmiyorum.
— Azmi beyin Küçük Talâta yazdığı mektubu biliyor mu sun?
— Hayır. Reis:
— Biraz faaliyetinize temas ettim mi, hemen “Hayır” diyor sunuz.
— Vallahi beyefendi bilmiyo rum. Azmi bey ve ben Batlım kongresi mııkarreratı aleyhin- idik.
— Nasıl olur? Azmi beyin el yazısını tanır mısınız?
Reis kâtibe hitaben:
— Azminin mektubunu gös teriniz.. dedi.
Mektup gösterildi. — Yazı onun, fakat fena.. Reis:
— Memleketin geçirdiği felâ ketlerden nedamet göstermek lâzım iken hâlâ fırıldaklar çe virmeğe çalışıyorsunuz.
— Benim imzam var mı? — Ne diye onun lehinde şa hadete kalkıyorsunuz?
— Eğer benim imzam rarsa
ve biliyorsam Allah belâmı ver* sin.
Reis:
— İnsan manevî bir akideye malik olmadıkça istediği ka dar “Allah belâmı versin.” di yebilir. Onun için böyle tek rar tekrar yalanınızı tutarız.
— Yalan değil, yanlış. Burada müddeiumumi söz alarak kral Kostantin mevki iktidara geldiği zaman Kostan- tinin yaveri General Met aksa sın Talât paşaya gönderdiği ve bir mülakat istediği hakkında malûmatı olup olmadığım sor du. Dr. Rusuhi bey:
— Hayır.. Malûmatım
yok
tur.. cevabım verdi.
Celse on dakika tatil edildik ten sonra tekrar sorgu devam etti.
Reis: #
— Deminki sorgular arasında şayanı dikkat bîr nokta vardır. Onu izah edin. Dr. Nâzım Ba tlımdan Berline gelmişti. Orada Batumda bıı mesele konuşulur ken: “Ben yoktum, benim namı ma imza edildi.” demiş diyor sun.
— öyle söyledi.
— İfadenizde Bat um kon gresi kararlarına taraftar olan lar meyanında Enver paşa il« Bedri beyi söylüyorsunuz.
— Evet, karar hususundan ziyade Anadoluya geçmek husu sunda.
— Vehip paşan da karıştırı yorsunuz?
— Vehip paşa Enver paşayı Anadoluya geçmeğe teşvik edi yordu.
— Memlekete geldiğiniz za manki faaliyetinizden bahsedi niz?
— Hiçbir siyasî faaliyette bu lunmadım. Geldikten sonra dok torlukla meşgul olmak istedim. Fakat fennin terakkisini takip etmek imkânım göremeyince vazgeçerek Kemal beye “bana münasip bir iş bul” dedim. A- nadolu hükümetiyle arası iyi zannediyordum. Aynı zamanda Cavit beyi de görmek istiyor dum. Evini «ordum.
Belediyeye, meclisi umumiye
aza yapar sonra alet gibi kullanır
— 1 3 6 —
Rusuhi bey anlatmaya devam ediyor:
Kemal bey ben gideceğim, beraber gidelim, dedi. Ben: “Hemen gitmek istemiyorum. Başka bir gün giderim” dedim. Kemal bey: "Çay var, gider bir çay içer, dönersin.” dedi. Beraber gittik. Birçok arkadaş lar orada toplanmışlardı. Ke mal bey Gazi paşa hazretleriy le mülâkatım anlatıyordu. Paşa hazretleri: “Zümre namına mü racaat kabul edelim, fert itiba riyle hizmetinizi beklerim'.’ de mişler.
— Kimse söz söyledi mi Ke mal beyden sonra:
— Hayır, pekâlâ, muvafıktır denildi. Sonra ben: “Bana mü saade edin gideyim” dedim, çıktım. Kemal bey: “Sen çayı nı içersin, gidersin. Ben Cavit beye senin işini söylerim" dedi.
— Demek bu içtimadan evvel Ce haberdar değildin?
— Hayır, Cavit beyin adına bir daha gitmek değil, o günden beri yüzünü bile görmedim. Tahkik buyurabilirsiniz.
— Diğer içtimalarda bulun madın mı?
— Hayır, yalnız bir defa Me sadet hanına gittim. Sebebini de arzedeyim: ü sırada beledi ye intihabatı dolayısiyle gaze teler “eski tttijıatçılar Kemal beyin riyasetinde faaliyete geç tiler” diyordu. Halbuki ortada
S A H İ P O L M A K
E L İ N İ Z D E D İ R
KREM
imtiyaz Sahibi n : tu ıtr i.'t a i’ * v
biç şey yoktu. Ben de eski İtti hatçılardan idim. Onun için Ke mal beye gittim. Hizmetçi içe ride içtima var, dedi.
Ben: “Bir iki kelime söyliye- ceğim, git haber ver.” dedim. “Gelsin” demiş. Kemal beye: “Gazeteler böyle yazıyor, bir tavzih falan yazalım.” dedim. Sonra çıktım.
— Kimler vardı?
— Ali Ihsan bey vardı. Kâ tibi mesuller vardı. Hamdi ba ba vardı.
— Fakat sen daima devam ediyordun?
— Beş aydır görüşmedim. — Neden?
— Müracaatımı is’af etmedi. Onun için gitmiyorum.
— Şirketlerde vazife filân vermedi mi?
— Hayır, vermedi.
— En son ne vakit gördün? — Martta falan,
— O vakit Kemal ne gibi si yasî faaliyetlerde bulunuyor du?
— Siyasetle filân uğraştığını bilmiyorum. Kendisi de "Böyle faaliyette bulunmuyorum” di yordu.
— Kemal Terakkiperver Fır kaya intisap etmedi mi?
— Hayır.
— Size de teklif olunmadı mı?
— Hayır.
— Cavit beyin evindeki içti- mada Canbulat, Şükrü filân da bulunuyor muydu?
— Evet.
— Onlar bilâhare mebus ol dular.
— Evet biliyorum.
— Peki bunlarla temasta iken bir nebze hissetmedin mi?
— Hayır, bir şey söylemedi ler.
— İfadende Cavit beyin erin deki içtimadan bahsederken ı “O gündenbert Cavit beyle gö rüşmediğim gibi” diyorsun. Bir ay sonra d* Kemal beye ittihat ve Terakki namına faaliyette bulunmasını doğru bulmadığını söylüyorsun.
— Evet, öyle söyledim. O da “hükümetin malûmatı tahtınds- dır.” diye cevap verdi.
--- Sonra...
— Bunlara da flmaba’d alym setle meşgul olmıyaeağım hak kında aöı verdim. Siz de müşte reken harekette bulunmayınız, dedim.
— Evet öyle (') Kara Kemal bey Terakkiperver Fırka prog ramım yapar da sizin gibi o cak arkadaşlarına haber vermez olur mu?
— Ben bidayette kendiabui siyasetten uzak bulunacağım» söylemiştim.
— Temaslarınızda filân his setmediniz mi?
— Hayır.
— Dr. Nâzım beyle nasıba* nız?
— tki üç kere görüştüm. — Fırka etrafında görüşme diniz mi?
— Hayır, İki senedir görüş medim,
— Onun ağzı durmaz, sokak ta, pazarda bahseder de, size da söylemez mi?
— Efendim görüşmedim. i — Muhabere eder misimiz?, , — Bir mektup yazdım. — Onun mektubu yok mu? — Ben yazdım, o mektubum* cevap verdi. Kardeşi ölmüştü. Onun için yazmıştım.
— Mektupta sizj daima ara dığını söylüyor, niçin?
— Evet, hem karısı ölmüştü, “Geldim, aradım, bulamadım, gözükmüyorsunuz? demek isti yordu.
— Bir tezkere vardır, imza sız, Seni Dr. Nâzım beyin yanı na çağırıyor. Kimindir bu mek tup?
— Saip Molla bey zade Oy manın tezkeresidir. Dr. Nâzım bey onlara gelmişti. “Buyurun, oturalım” diye çağırıyor.
Bir mektup göstererekl — Bu imza kimindir? — Reşit bey. Asım paşa »ada Reşit bey. Münzevî bir adam. Evine çağırıyor.
— Sonra ittihatçılık aleyhine olanlar arasına girdin mi? Bir gün gel de göriiçcMrm diyor Ne demek istiyor?
— Mektubun bu cümlesi ha tırımda kalmamıştır.
— Siz ne suretle meclisi uma mî âzası oldunuz?
— İntihap edildim.
— Anladım, fakat hangi flu* ka namına?
— Fırka namına değil. — Kemal bey intihap ettirdi değil mi?
— Hayır.
— Gidersiniz, etrafında do laşırsınız, meclisi umumiye, ce miyeti belediyeye âza yapar, sonra âlet gibi kullanır, durur. Dr. Nâzım beyin bir mektubu otomobil kazasından bahsedi yor, nedir bu mektup?
— Bir otomobil kazası olmuş tu. Ondan bahsediyor.
— Bak ne diyor “şimdi meş guliyetim gazete okuyup Anka- radakı gürültülere gülmektir'*. Ne dersin?
— Yazmış, ehemmiyet Te*— m edim.
Hamdi Babanın sorgusu
— 137
—Reis, Rıısuhi beye:
— Bu mektup. 18 Teşrinisani 340 tarihlidir, dedi
— Efendim, Dr. Nâzım öyle yazmış. Ehemmiyet yermedim. Ehemmiyetli bir şey olsa, kor kacak bir şey olsa yırtardım.
— Demek bu ehemmiyetsiz olanlardan. Evrakınız arasında diğer bir mektup var.
— Okumadığım için neye ait olduğunu bilmiyorum. Asım beyden olduğunu imzasından tamdım.
— Okumadığın halde »ana alt olduğunu nereden biliyorsun? Adresi Dr. Terfik beye diye yazılı.
— O halde bendenize olacak. — D(r ıhndM en baJhaedly ee. Diyor ki: Malûm olan risaleyi teşrifinizden sonra bir iki kere aldım. Sonra almadım.” diyor. — Bilmiyorum, bir *«*et» vardı. O olmasın.
— Bir binaya taşındığından bahsediliyor. Ziya Emin diye bir mektup ra r.
— Evet, Berlin sefareti kâ tiplerinden, bilâhare Ankaraya jritmişti. İşlerini tanzim etmek üzere fakat muvaffak olama mış. Kemal beyde« bir tavsiye iotiyordu.
— Bir teşebbüste bulundun mu?
— Hayır, fakat pederinden Berüne gittiğini, oradan da A f ganistan* gideceğini öğrendim. — Galip Kemali beyle görü şüyor musunuz?
— Akrabamdandır. Çoktan beri görmedim.
— Tam intihabatm hararetli zamanında size mektup yazıyor, intihabata iştirak için mütalâa nızı istiyor. Ne diye cevap ver diniz?
— Verdiğim eevap. böyle iş lerle meşgul olmadığımı bildir mek olmuştur.
Reis:
— Şimdi sana söyliyeyim. Kara Kemalin yanına devam edersiniz, kazan kaynar, Terak kiperver Fırka teşkil olunur. Ziya Hıırşit, Hafız Mehmet ge lir, suikast hasırlanır: Diğer taraftan suikastlar hazırlarlar. Sen şahsen belki alâkadar de ğilsin, fakat malûmatın elması lâzımdır.
— Sizi temin ederim ki alâ kadar olmadım, bilmiyorum.
Celseye son verildi ve üeöneü eelseda Hamdi Babanın »orgu sun« geçildi.
HAMDI BABANIN
MUHAKEMESİ
R eis:
— N# vakit İttihat ve Terak kiye intisap ettin?
— İlk J ö n Türkler yok ma, o zaman intisap ettim. İlk önce Terakki ve İttihat idi. Sonra İt" tihat ve Terakki oldu.
— Tahsilin var mı?
— Var. İlk iptidai tahsilim vardır. Silistrede.
— Sen mebus oldun mn? — Evet, Bağdat mebusu ol dum.
— Heyeti merkeziyede bulun dun mu?
— İstanbul heyeti
merkeziye-sinde bulundum.
— İaşede bulundun mu? — Katiyen.. İaşenin katiyen muhalifi idim.
— Neden?
— İttihat ve Terakki bu işle meşgul olmamıştı.
— Şirketlere girdin mi? — Hayır, yalnız milli mahsu lât şirketinde elli hissem var dır.
— Şirket hissesini sen mi verdin. Kemal mj verdi?
— Kasadan verdiler, sonra ben ödedim.
— Cidali millide Istanbulda miydin?
— Oradan çalıştım. — Damadın, orada mıydı? — Hayır, o buraya geldi. — İsmi ne?
— Şevket Turgut. Öğlum da geldi. İbrahim.
— Senin Erzurumda Osman- lı Bankasında oğlun var mı?
— Var. Muhittin. Ben Cavit beye bir iş için müracaat, ettim. O da bankaya tavsiye etti. İm tihan verdi. Kabul olundu.
— Memleket kurtulduktan sonra İttihat ve Terakkici geçi nen adamlar toplandınız mı?
— Hayır, yalnız bir sefer Ca- vidin evinde, bir defa da Mesa- det hanında toplandık.
— Cavit beyin erindeki içti" mag seni kim götürdü?
— E t hem.
— Ne diye götürdü? — Bir şey söylemedi — Kimler vardı orada. — Ahmet Nesimi, Canbuls* beyler vardı. Hüseyin Cahit bey yoktu. Dr. Nâzım bey vardı,
— Hüseyin zade Ali bey var mıydı?
--- Hayır yoktu. Yalnız Siınu söyleyeyim ki ben gittik" ten sonra gelmiş ise bilmem. Bu içtimada Kemal söyledi. A- lî hey söyledi Anadoluya mtt* zaheret edilecek.
— Nesine müzaheret edecek ler?
— Müzaheret, değil, paşaya dehalet edilecek. Paşa tzmitte idi. Kemal hey görüşmüş, yioz
görüşecekmiş. — Görüştü mü?
--- Hayır, bilmiyorum. Ben kalktım, gittim.
e— Hulâsa olarak »enin anla dığın nedir?
— Benim anladığım, Kemal lzmite gidecek, paşaya dehalet edecek. İntihapta vesair işlerde müştereken çalışılacak,
— Nasıl oldu da bir araya toplandınız? (Devamı Var)
şjıııııııiHiııııııııııııııııııımıııiiiııııımııııtııiHiıııımıımııiDmımmıııımııımHHmmiimımnmruü
Yıldızınız ne eliyor
KİMİ
m
*
9
İ K İ Z
M
KOÇ BURCU
<211 Mart 19 Nisan» Çalışma tarzınız ve prensiplerinizde deği şiklik yapmazsanız, bugünkü durumunuz dan daha ileri gide mezsiniz.KOGA BURCU
<20 Nisan 2« Mayıs) Önce canınızı sika rak ve sizi sinirlendi rerek başiıyan bir iş. hoş ve enteresan bir şekilde sona erecek, i k i z l e r b u r c u
<21 Mayıs 20 Hazi ran)
Ruhi hayatiniz ve gönül İşleriniz bir hayli karışık gibi gö rünüyor. Bazı kimse lere karşı sebebini anlıyamadığınız bir antipa ti, öbürlerine de ayni şekil de sempati duyuyorsunuz.
YENGEÇ BURCU
<21 Haziran 22 Tem m uz)
Eşiniz vaya İş arkadaşınızla bir ça lışmaya düşmeni* mluht-emel. Kendi fik rinlsde «onun« kadar tarar edinim.
ASLAN BURCU
<M T e m a m M A-t o n A-t o n ) Başkalarım kıskan maktan ya onlardan geri kalmamak İçin lüzumsuz şeklide pt kare «maktan kaçınınBAŞAK BURCU
<28 A ğustos M İT -illl) E r veya İş muhitl-nlzdelcllerln sinirli ta vırlanyla karşılaşıyor sunuz. Fakat söküne tinizi muhafaza eder şeniz, tatsız bir kavgayı ön liyebllirsini*.T E R A Z İ B U R C U
<23 Eylül 22 Ekim) Şahst meselelerinizi bir tarata bıtskarak. j işiniz ve bütçenizle 'meşgul olunuz. Fazla tecrübeli olmadığınız bir işte başarı göstereceksi niz.
A K R E P B U R C U
<23 Elcim ’ 1 Kanım) Para işleriniz yolun ı da gitmiyor. Dikkatli olmazsanız, bütçeni zi sarsacak şekilde pa ra sartedebıllrslniz.
Y A Y B U R C U
<22 Kasım 21 Aralık) Bu gso# bir ziyaret yapmayı tasaıladıysa nız, başka bir güne bırakmanız daha ha yırlı olacak.O Ğ L A K B U R C U
<22 Aralık 19 Ocak) Kendi başınıza ha reket etmek lstlvnrsu nuz, fakat başkaları nın yardımı olmadan halledebilmeniz pek güç olacak.
K O V A B U R C U
<20 Ocak l * Şubat) Sabahleyin belki sİ nlrlertnlal bozacak hA dlselerle karşılaşabi lirsiniz, fakat öğle den sonra her şey iyi geçecek. I K ı l,ö
K O V
?ML
\
BALIK BURCU
<19 g u b a t 20 Mart) Bazı hlss! sebepler le büyük bir arzunuz dan fedakftrlık etmek istiyorsunuz, fakst bugünkü durumun g» çlol olduğunu natırdan çı karmayın.Ocak 13CT
M erkezi um um î azası d o k to r
N azım b e j i n m uhakem esi
—
139
—Reis Ali bey ilk suali şöyle sordu:
— Hânı meşrutiyetten itiba ren İttihat ve Terakki Cemiye ti veya Fırkasında ne gibi va zifeler deruhte ettiniz? Sıra- siyle söyleyiniz.
Nâzım bey, merkezi umumî âzası olduğunu, mütarekeye kadar bir vazifede bulunmadı ğını, mütarekeden iki ay evvel Maarif Nazırı olduğunu, meşru tiyetin akabinde kâtibi umunu intihap edildiğini, merkezi umu mîde arkadaşları Ömer Naci bey ve kerim paşa olup diğerle rini hatırlamadığını ve iki üç kişiden ibaret bulunduğunu, va zifesi o vakit bilhassa Maarifle uğraşmak olduğunu söyledi.
Reis Ali bey sordu:
— 31 Mart hâdisesinde Istan- bulda bulundunuz mu
— Evet..
• Selânikte Merkezi umumî nin teşkilâtı var mıydı?
— Meşrutiyetten sonra îstan- bulda, İzmirde ve Selânikte ia ne toplantı. Mücevherat hediye edildi. Bendeniz hiç para işle rine karışmadım.
— Mücevherat nereden idi? — Bilhassa şehzadelerden mücevherat gelmişti. Ben yalnız İzmirde iane topladım.
— Mücevherat resmi bir mü- esseseye verilir mi?
— Efendim köylü tarla bile verdi.
— Mücevherat verilmesi ga rip değil mi?
— Vallahi bilmiyorum. Ben sekiz ay kadar kâtibi umumîlik ettim.
— Ne teslim ettiniz?
— Saydığım şeylerden altmış bin altın, bir miktar mücevhe rat vardı. Bu heyet Maliye Ne zareti altında idi. Kongre kon trol ederdi.
— Berline büyük bir elmas taşı gönderildi değil mi?
— Bendenizin zamanında de ğildi.
— Selânikten Enver hey Ber lin« giderken götürmüştü.
— Hiç hatırımda değil. — Tahminen dört yüz bin li ra kıymetinde idi.
— Zannetmem. Çiinkü ben dokuz bin lira işitmiştim.
— Yani bu mücevheratın kıy metini tahminen de söyliyemez- siniz?
— Sekiz, dokuz bin lira oldu ğunu işitmiştim.
— Kâtibi umumîlikten sonra ne yaptınız?
— Merkezi umumî âzası ol dum.
— Merkezi umumî ne zaman, îstanbula nakletti?
— Balkan harbinden biraz evvel nakletti. İtalyan harbin de bendeniz Selânikte idim.
— Harbi umumîye girebil mek için hangi devletlerle ne esasat dahilinde anlaştınız?
— Bendenizin malûmatım yoktur. Yalnız Almanya ile it tifak edildiği gün veya bir gün sonra lider Talât paşa: ‘'Size teşekkür ederim.” dedi. Esasen keyfiyet kahine âzasından bile saklanmıştı. Yalnız Sait Halim, Talât ve Enver paşaların malû matı vardı. Almanlar böyle is temişti.
— Böyle bir itilâfa girişmek devlet mefhumu ile kabili telif midir?
— Bunu mebus beylere sor mak lâzımdır. Merkezi umumî yi alâkadar etmez. Merkezi u- mumînin vazifesi İttihat ve Terakkinin teşkilât ve nizama- tınm tâdili ile meşgul olmaktı.
— Bir ferdi millet sıfatiyle söyleyiniz. Muayyen birkaç na zırın harbe karar vermesi doğ ru mudur?
— Bu kararın meclisi vüke lâca verilmiş olması lâzımdır. Buna muarız olanlar istifa ede bilirdi.
— Meclisi umumîde, kongre
lerde devletin mevcudiyetine taallûk eden mesaili mevzuu bahs etmek hak ve salâhiyeti niz dahilinde miydi?
— Hayır. Akdedilen kongre ler fırka noktai nazarından ya pılacak ıslâhat ve tadilât ile meşgul olmuştur. Bilhassa son kongrelerde mahkemei şer’iye- lerin adliye ile irtibatının temin edilmesi ile meşgul olmuştur.
— Fırkanın siyaseti dahiliye ve hâriciyesinin istikameti kini ler tarafından tesbit edilirdi?
— Meclisi mebusanda heyeti idare vardı, o meşgul olurdu. Bu heyeti idare otuz kişi ka dardı. Ayrıca fırkanın rejsj var dı. Hükümete siyasî veçhe ve ren bu meclisteki fırka idare heyeti idi. Merkezi umumînin vazifesi teşkilât ve kongrelere program hazırlamaktı.
— Meclisi umumi kimlerden müteşekkildi?
— Meclisi umumi harp zama nında oldu, evvelden yoktu. Biz programımızı Ingiiizlerden al dık. Avrupada Yusuf Kemal ve Hâşim beyler bize İngiliz fırka programım gönderdiler. En son tadilâtta meclisi umumî usulü kondu.
Nâzım bey burada meclisi Il ımı mî teşkilâtını uzun uzun anlattı.
Bu arada Reis, 329 nizamna mesinden meclisi umuminin sa lâhiyetine ait maddeleri okuttu ve:
— Görüyorsunuz, ki dedi, is tikameti meclisi umumî tayin eder. Siz merkezi umumî âzala- rım mesuliyetten kurtarmak is tiyorsunuz.
Nâzım bey, merkezi umumî nin yalnız kongre mukarreratı- ıım tatbikine nezaret ettiğini anlattı.
Reis:
— Harbi umumî senelerinde ki vazifelerini anlat.
Nâzım hey, Avrupaya talebe göndermek, âsârı atikanin mu hafazası, bilgi cemiyeti teşkili
gibi işlerle uğraştığını, » e r ' kezj umumideki vazifeleri, teş kilâta bakmak ve kongre içim lâyiha hazırlamak olduğunu, merkezi umumî vazifelerimin taksim edildiğini, bazı laman matbuat ile uğraştıklarını, ken dişinin hayır ile uğraştığımı söyledi ve Reisin sualleri öne rine bunları tavzih ,*tti.
Reis, Men’i İhtikâr komlsyo' nunu sordu. Buna üç ay devan» ettiğin, söyledi,
— Bunu daha önce niçin iemediniz?
— Unuttum efendim. — Anlatınız bakalım, sizi ne den bu komisyona intihap «fi yorlar?
— Talât Paşa intihap etmiş. Nâzım bey, Men’i İhtikâr ko misyonunun kurulmasına ae' bep olan durumu ve zincirleme usulüyle malların fiyatı arttı ğını ve bu fiyatları eski fiyatı" na indirmek için Men’i İhtikâr komisyonu kurulduğunu söyle" di.
— Siz ticarî muameleden a* lar mısınız?
— Hayır.
— Diğer arkadaşlarınız,
Ru
suhi ve Cahit Beyler anlarını? — Hayır.
— Teşkilâtınız yok, ticarî muameleden anlamazsınız, ne diy« oraya girdiniz? Kayıt tu tar mı idiniz?
— Hüseyin Cahid Beyin kâti bi vardı. Polisten bir komiser vardı. Kayıt tutardı.
— Maaşınız varım idi? — Yoktu.
— Onu da hasbetenlillâh yap tınız. Memlekette üç tane na" muslu tüccar bulamadınız mı?
— Cahid Bey tüccarlarla is tişare ederdi.
— Reşid llyaz beye kredi aç tınız mı?
— Bilmiyorum efendim, Men’î İhtikâr Komisyonunun faaliyeti il« fiyatı eski haline getirmek
miimkiin olmuştu.
(Op-ramı Var)
¿MİIIIIIIIMIIIIIIİIIlllllll|llllllflllllll!ll!IIIIIIIIIIH!IIIHtlll!Hllllllllllllllllllllllltlllllll!llllllllllllimilllHU
T E R A Z İ B U R C U
(23 Eytnı 2* Ekinli Çok tehlikeli İşlere atılmak istiyorsunuz. Cesaretiniz takdire de ger, fakat dostlarınızın yardımım istememez- likten gelmeyin.
A K R E U B U R C U
(23 Ekim 21 Kasım ıM
’VI IV &KOÇ BURCU
g (2ü Mail IP Nisan»i
Bugün karşılaşacağı i mz aksilikleri© biraz j başedeceksinl* fa i l J Jf kat sükûnetle hareketw j ederseniz, başmış he laya girmeden İşleri yoluna koyarsınız.
BOG A BURCU
(20 NlsaD 20 Mayıs) Bugününüzü in ge çirmek İstiyorsanız, başkalarının da fikirle rine ve hislerine saygı göstermeye bakınız.İKİZLER
b u r c u(21 Mayıs 20 Hazi ran)
Hayatınızı bir düze ne sokmak veya yeni arkadaşlar edinmek i- ’ Çin bugünlerde şansı
nız açık. Kendinize can sıkıntısından kurtulabilir siniz.
YENGEÇ RTTRCTJ
121 Haziran 22 Tem* mnz)
Yeni imkânlar ara nmak veya değişiklikler
peşinde koşmaktan zi yade, bugünkü imkân larınızdan faydalanma mz daha hayırlı olacak, yeni meşguliyetler bularak
AST AN BURCU
(23 Temmuz 22 A- înstos)
Hiç ummadığınız fır sat ve imkânlarla kar şılaşacaksınız. Gerçi netice almanız biraz geç olacak, ama si* so nuna bakınız
BAŞAK BURCU
(23 Ağrıttı« 22 Ey lül)
Bazısı işinizi kolay laştıran, bazısı cesare tinizi kıran tesirler al tındasınız. Haııgl İsti kamete yöneleceğinizi bilemiyorsunuz, İstikbalinize ait hesaplarınızı iyi yapınız.
İıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııi Sabahleyin İşletiniz pek yolunda gldeoek telâşlanmaz Te
başka-i larınm işin» karışmaz
sanız, bütün günü ayni şekilde İyi geçirebilirsiniz.
Y A Y B U R C U
(22 Kasım 21 Aralık)
As b t» sergini* de Sil, fakat vazifeleriniz dolayısıyla enteresan kimselerle karşılaşa caksınız. Bu şahıslar tize faydalı olabilir
oot
.
a k b u r c u (22 Aralık 19 Ocak)Şahsını* ye hareket terinizin kimseyi İlgi lendirmediğini zanne debilirsiniz. Fakat da ha dikkatli olursanız, »u veya bu şekilde hareketi ni* bir kaç kişinin birden ha yatına tesir edebilir.
"OVA BURCU
(20 Ocak I* Şubat) Başlangıçta size İm kinsiz gibi görünen bir işi basarıyla sonuç landıracaksmı*. Yeter kl azimli olmakta de vam edesini*.
BALIK BURCU
(19 Huhat 20 Mart) g tslnlzle İlgili mesele S lerde şansınız yolunda S gidiyor. Ortağınız re- § ya en İyi arkadaşını- ğ| zm size İhtiyacı var. §
