OKUL ÖNCESİ OKUL ÖNCESİ
DÖNEMDE HAREKET DÖNEMDE HAREKET
EĞİTİMİNDE EĞİTİMİNDE
KULLANILAN KULLANILAN
YÖNTEMLER YÖNTEMLER OKUL ÖNCESİ OKUL ÖNCESİ
DÖNEMDE HAREKET DÖNEMDE HAREKET
EĞİTİMİNDE EĞİTİMİNDE
KULLANILAN KULLANILAN
YÖNTEMLER YÖNTEMLER
Dr. Öğretim Üyesi Müge Şen
Okul Öncesi Dönemde Okul Öncesi Dönemde
Hareket Eğitimi Hareket Eğitimi
Temel amaç,
çocuğa hareket özgürlüğü sağlamak ve onun çevresini
tanımasına ve araştırıcı olmasına
imkan vermektedir.
Okul Öncesi Dönemde Okul Öncesi Dönemde
Hareket Eğitimi Hareket Eğitimi
Ayrıca,
çocuk, günlük hayatın gerektirdiği yürüme, koşma, atlama, tırmanma, sekme gibi becerileri,
sportif faaliyetlerle ilgili atma, fırlatma, vurma gibi bu faaliyetlere hazırlayıcı özel becerileri,
liderlik, arkadaşlık, güzeli ve iyiyi takdir etme, işbirliği yapma, kendini kontrol etme, başkalarına saygı gösterme gibi becerileri de beden eğitimi çalışmalarında edinmekte,
karar verme, mantık yürütme yeteneğini de bu çalışmalar süresince geliştirmektedir.
Hareket eğitimi çalışmalarının Hareket eğitimi çalışmalarının çocuğun gelişimine olan katkıları çocuğun gelişimine olan katkıları
• Çocukta tüm yaşam için fiziksel aktivite alışkanlığı kazandırmak,
• Kas kuvveti, dayanıklılık, koordinasyon, esneklik ve çeviklik gibi temel beceri unsurlarını geliştirmek,
• Düzgün duruş alışkanlıkları kazandırmak,
• Arkadaşlarına ve oyun kurallarına saygı
göstermeyi, yenilgiyi ve başarıyı kabullenmeyi öğretmek, hoşgörü ve işbirliği kazandırmak,
• Dikkat etme, düşünceyi bir noktada toplama, problem çözme, yaratıcılık ve hayal gücünü kullanma yeteneğini geliştirmek,
• Temel hareketleri geliştirmek,
Hareket eğitimi çalışmalarının Hareket eğitimi çalışmalarının çocuğun gelişimine olan katkıları çocuğun gelişimine olan katkıları
• Küçük ve büyük motor kasların gelişimini desteklemek,
• Saldırganlığın olumlu yönde kanalize edilmesini sağlamak,
• Olumlu benlik gelişimini desteklemek. Çocuğun motor
işlemleri başarma yeteneği hakkında bilgi sahibi olması ve bu yeteneklerini hissetmesi, benlik kavramının çok önemli bir parçasıdır.Oyun ve hareket etmenin verdiği sevinç, heyecan ve başarı ile bitirme gibi deneyimler çocuğun kendine
güveninin gelişmesinde yardım eder. Çocuğun bedenini ve gücünü algılaması da benlik algısını etkilemektedir,
• Çocuğun kavram gelişimini desteklemek ve yön duyarlılığını kazanması için fırsat yaratmak,
• Hareket eğitimi çalışmaları sırasında vücut parçalarının hareket ettirilmesi ve vücut parçalarının isimlerinin
söylenmesi çocuğun bedenini tanımasını ve daha iyi kullanmasını sağlar
Okul Öncesi Dönemde Okul Öncesi Dönemde
Hareket Eğitimi Hareket Eğitimi
• Öncelikle çocuğun dikkatini çekmek ve motive etmek gerekir.
• Daha sonra çocukta merak ve başarma duygularını uyandırarak, harekete geçirecek uyarıcı unsurlar sunularak oyun için gerekli olan hareket
modellerinin sunulmasında rehberlik edilmelidir.
• Etkinlikten sonunda çocuklara onlardan beklenen hareket ve davranışların neler olduğu (eksiklikleri ve doğrulukları) ve onların bunları ne derece
gerçekleştirdikleri konusunda performans
değerlendirmesi yapılarak öğrenme etkinliğinin kalıcılığı sağlanmalıdır.
Motor becerilerin öğretiminde Motor becerilerin öğretiminde
dikkate alınacak ilkeler dikkate alınacak ilkeler
• Becerinin ve çocukların özelliklerinin
analiz edilmesi: Öğretimin planlanması ve düzenlenmesine ilişkin koşullar
saptanmalıdır. Çocuğun performans düzeyinin tanınması, becerinin alt basamaklarının neler olduğunun
belirlenmesi ve çocukların düzeylerine,
özelliklerine göre uygun öğretim ortamının düzenlenmesi
Motor becerilerin öğretiminde Motor becerilerin öğretiminde
dikkate alınacak ilkeler dikkate alınacak ilkeler
Çocuğun beceri modelini kazanmasına yardım edilmesi: Öğretmen beceriyi çocuğa model olarak gösterir. Böylece çocuğun kendisinden beklenen beceriye ilişkin bir görüş kazanması amaçlanır.
Beceriye ilişkin çocuğa gösterilen modeller çocuğun beceriye dair kendi içsel modelini oluşturmasına ve performansının modelin performansına uygun olup olmadığını değerlendirmesine yardımcı olur. Kendi performansı modelin performansına uygun hale gelinceye kadar becerinin gerektirdiği doğru davranışı gerçekleştirinceye kadar çabasını devam ettirir.
Motor becerilerin öğretiminde Motor becerilerin öğretiminde
dikkate alınacak ilkeler dikkate alınacak ilkeler
• Çocuğun beceriyi göstermesi için plan hazırlamasına
yardım edilmesi: Beceriyi gerçekleştirmesi için çocuğa plan yaptırıldığında beceriyi kazanmada başarısının arttığı
görülmektedir. Bir beceriyi en üst düzeyde öğretmek istiyorsak , güdümlü bir yönteme dayalı olarak açık bir
şekilde beceriyi kazandıracak çerçeve bir plan hazırlamak gerekmektedir. Ancak, temel hareketler ya da davranışlar öğrenildikten sonra çocuk, çeşitli durumlara çeşitli
kombinasyonlarla beceriyi transfer ederek kendi planlarını oluşturabilir. Beceriye ilişkin başlangıç öğrenmelerde
öğretmenin planlamaları ve rehberliği daha yoğun iken, daha sonra öğrencinin kendi kendine karar verme ve planlama
özelliği artmaktadır.
Motor becerilerin öğretiminde Motor becerilerin öğretiminde
dikkate alınacak ilkeler dikkate alınacak ilkeler
• Öğretmenin becerinin doğasının anlaşılmasına ilişkin yaptığı açıklamalar ve çocukların beceride yetkin hale gelebilmeleri için verdiği yönergeler çocukların beceriyi geliştirmelerine üç açıdan yardımcı olur.
• 1. Dikkatlerini daha etkili teknikleri tanımaya ve kullanmaya yönlendirmektedir.
• 2. Becerinin başarıyla gerçekleştirilmesini etkileyen faktörlere ilişkin bir içgörü kazanmasına katkıda
bulunmaktadır.
• 3. Emniyet ve güven vermektedir.
Motor becerilerin öğretiminde Motor becerilerin öğretiminde
dikkate alınacak ilkeler dikkate alınacak ilkeler
• Çocuk için uygun alıştırmalar düzenlenmelidir: Beceriyi
geliştirmek üzere düzenlenecek alıştırmalarda şu dört özelliğin bulunması gereklidir.
Öncelikle alıştırma tüm beceri ile ilgili olmalıdır. Beceriyi
oluşturan hareketleri tek tek kazandırdıktan sonra bunları üst üste koyarak beceriye gidilmemelidir.
Beceri kazanıldıktan sonra, tüm becerinin gösterilmesinde yetkinliğe ulaşmak için gerekli olan alt becerilere doğru
yönelmeli, kritik alt becerilere yönelik alıştırmalar yapılmalıdır.
Beceri olabildiğince gerçek koşullarda gösterilmelidir.
Düzenlenecek alıştırma ne kadar gerçek koşullara benzer koşullarda yapılırsa becerideki yetkinlik o derece artar.
Alıştırmalar uzun süreli az sayıda olmaktan ziyade kısa süreli ve çok sayıda etkinlikte gerçekleştirilmelidir.
Motor becerilerin öğretiminde Motor becerilerin öğretiminde
dikkate alınacak ilkeler dikkate alınacak ilkeler
• Çocuğa dönüt sağlanmalı ve yetersiz davranışların düzenlenmesi için gerekli düzenlenmeler yapılmalıdır:
Beceri öğrenmede en güçlü etkenlerden biri de öğrenme sonuçlarının bilgisi yani dönüttür. Çocuğa gösterdiği
performansa ilişkin bilgi verilmediğinde beceride gelişme meydana gelmez. Çocuk eksiklerinin farkında olmadığı zaman kendine zararlı olacak sonuçlarla karşılaşabilir. Bu sebeple çocuğa öğrenme sonuçları hakkındaki bilgi anında
verilmelidir. Ayrıca sadece eksiklikler değil, doğru ve istenen davranışlar içinde pekiştireçler verilmelidir.
Eksikliklere ilişkin dönütlerin yanı sıra nasıl tamamlanacağına ilişkin olarak da gerekli açıklamalar yapılmalıdır.
Motor becerilerin öğretiminde Motor becerilerin öğretiminde
dikkate alınacak ilkeler dikkate alınacak ilkeler
• Çocuğun bağımsız öğrenme alıştırmaları ve beceriyi transfer etmesi için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır: Öğretmenlerin kazandırmayı amaçladıkları beceriler yaşamın farklı alanlarında kullanabilmek için öğretilmektedir. Bu sebeple becerinin üst düzeyde öğrenilebilmesi için çocukların bağımsız olarak farklı koşullarda alıştırma yapmaları gerekmektedir. Öğretmen grupla öğretim yaptıktan sonra, çocukların farklı koşullarda alıştırma yaparak kendilerini değerlendirmelerine fırsat ve zaman
vermelidir. Böylece çocuğun farklı koşullarda ve bağımsız olarak beceriyi gerçekleştirme özelliği ile birlikte kendini ve başkalarını izleyerek değerlendirme becerileri de gelişecektir
Hareket Eğitiminde Kullanılan Öğretim Yöntemleri
Okul öncesi dönemde uygulanacak olan programda yöntem seçerken Şu konulara dikkat etmek gereklidir:
Çocuğu öğrenmeye hazırlama
Kullanılacak araçları çocuklara tanıtma
Amaçlara ulaşmayı ve kazanımları gerçekleştirmeye yönelik etkinlikler seçme
Etkinliklerdeki geri bildirimleri düzenleme
Çocuklara etkinlik sırasında verilecek yardımları düzenleme
Komutla Öğretim Yöntemi
Amaçlanan davranışı kazandırmak için yöntemin yapısındaki bütün kararları öğretmenin aldığı ve bu kararların çocuklar tarafından uygulandığı yöntemdir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Dikkatli dinlemenin sağlanması ve anlatılanların anlaşılıp anlaşılmadığının kontrolü
• Kullanılan dilin çocuklara uygun, açık, anlaşılır olması
• Görsel ve işitsel araçlardan faydalanma
• Hareket örüntülerine, parça-bütün ilişkisini bozmadan, parçanın birbirleriyle olan ilişkilerine dikkat edilmelidir.
Alıştırma Yöntemi
Tek bir davranışı kazandırmak amacıyla kazandırılacak davranışın çokça tekrarına yer verilen bir bir yöntemdir.
Çocuklar alıştırmaları çalışırken, öğretmen çocukların arasında dolaşması, performanslarını gözleyerek geri bildirim vermelidir.
Öğretmen alıştırmayı sunar, çocuklar uygular, ve öğretmen gözlemleri sonucunda geri bildirim vermelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
• Alıştırmadan önce model olunarak hareket gösterilmeli
• Öğretmen çocukların bağımsız gerçekleştirecekleri alıştırmalar ile ilgili bilgi, beceri ve tutum yetenek özelliklerini önceden saptamalı
• Çocuklara hangi konularda karar verme özgürlüğüne sahip oldukları açıklanmalı
• Çocuğun düzeyine uygun geri bildirim verilmeli
Görevle Öğretim Yöntemi
Çocukların konu ile ilgili giriş davranışlarına uygun görevleri kendilerinin seçebilmelerine, ilgileri doğrultusunda çalışabilmelerine olanak tanıyan bir yöntemdir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Her çocuk için kaynak sağlanmalıdır.
• Verilen göreve ilişkin açıklama, model olma gerçekleştirilmeli, resimler kullanılmalı
• Uygulama alanında güvenlik önlemleri alınmalı
• Sınıf organizasyonu ve zaman iyi ayarlanmalı
• Seçilecek görevler sorun çözme becerilerini kullanmayı gerektiren durumları içerecek şekilde düzenlenmeli
İşbirliğine Dayalı Öğretim Yöntemi
Amaçlanan davranışın kazandırılmasında çocukların karar verme sürecine aktif katılmalarını ve birbirlerini değerlendirme olanağı sağlayan yöntemdir.
Çocuğun değerlendirme sürecindeki rolü, hata düzeltme ve doğru
hareketle ilgili pekiştirme yapmaktır. Çocuğun hareket öğretimindeki gelişiminin öğretmenin sorumluğunda olduğu yöntemdir.
Bu yöntemin amacı, çocuklar arasında hoşgörü ve iletişimi sağlamaktır.
Çocukların birbirini izlemeleri gözlem yapmaları için öğretim ortamını düzenlemek
Ve çocukların gözlemleri sırasında objektif bir ortam sağlamak öğretmenin sorumluluğundadır.
Yönlendirilmiş Buluş Yöntemi
Çocukta düşünme becerisini geliştirmeye yönelik bir yöntemdir.
Öğretmen hareketleri belirler ve düzenler, çocukların hareketleri uygularken bireysel karar vermelerine fırsat tanır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Sıklıkla geri bildirim kullanılmalı
•Öğretmen kabul etme ve sabır yaklaşımı göstermeli
• İyi gözlemleyerek çocukların gereksinimlerine uygun alıştırmalar vermeli
• Her soru için ipucu kullanılmalı, ek sorularla çocukların öğrenmesine fırsat tanınmalıdır.
Problem Çözme Öğretim Yöntemi
Öğretme yaklaşımı keşfetmeye dayalıdır.Yönlendirilmiş buluş yönteminde bir çözüm yöntemi var iken bu yöntemde değişik çözümler üretilebilir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Bir soru ya da sorun ile çocukların farklı çözümler üretmesi için ortam hazırlanır.
• Temel becerilerin öğretiminde vücutları ile çocukların kendilerini ifade etmelerine olanak sağlanır.
• Amaçlar ayrıntılı anlatılarak çözümler için gerekli zaman tanınır.
• Amaç çocuğun hareketlerini değer ve standartlardan bağımsız şekilde geliştirmesidir.
• Öğretmen çok iyi planlama ile dikkatleri etkinliğe toplamalıdır.
Araştırma Yöntemi
Güvenlik sınırları içerisinde çocukların özgürce hareket etmelerine olanak verir. Problem çözme yöntemine yakındır, ancak hareketler öğretmenin yönlendirmesiyle keşfedilir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Çocukların düşünmesini sağlayacak görsel araçlar kullanılmalı.
• Araçlar dersten önce hazırlanmalı.
• Başlangıç etkinliklerinde sorgulama ve tartışma ortamı yaratılmalı.
• Yöntem kullanılırken çocukların performanslarını keşfetmelerine olanak sağlamalıdır.