Bükreş'te bugün başlayacak olan NATO zirvesinde, Afganistan'a muharip asker gönderilmesi, genişleme, savunma kalkanı ve enerji hatlarının güvenliği gibi paktın geleceğini etkileyecek unsurlar görüşülecek.
Soğuk Savaş'ın sona ermesiyle birlikte yeni hedefini küresel terör olarak belirleyen NATO, bugün başlayacak olan Bükreş Zirvesi ile birlikte görev tanımını büyük oranda değiştirmeyi planlıyor. Söz konusu değişiklikler arasında, genişleme stratejisinin farklılaşması, enerji hatlarının güvenliğinin NATO tarafından sağlanması, terörle doğrudan savaş, Akdeniz'deki Terörle Mücadele Operasyonu'nun Karadeniz'e de kaydırılması, Ortadoğu'da yeni bir NATO koleji açılması ve hassas bölgelere doğrudan ya da dolaylı müdahale unsurları da bulunuyor. Bu unsurların tümünün ABD'nin Büyük Ortadoğu Projesi (BOP) ile de doğrudan uyumlu olması dikkat çekiyor.
Sovyetler Birliği'nin yıkılmasının ardından yeni dünyanın en büyük ittifakı olan NATO'nun bugün Bükreş'te başlayacak hükümet ve devlet başkanları doruk toplantısında yeni planlamasının temellerini atmayı amaçlıyor. Bu hedefler arasında t erörle mücadele en önemli bölüm olarak öne çıkarken, "mücadele enstrümanlarının" da ciddi biçimde değiştirilmesi planlanıyor.
NATO'nun Bükreş zirvesinde ileriye dönük olarak alacağı kararlar ve açılımların bir kısmı şunlar olacak:
*Afganistan Operasyonu: Zirvenin en önemli gündem maddesi Afganistan. NATO bölgede halihazırda bulunan "
Uluslararası Güvenlik Destek Gücü" nün (ISAF) görev tanımını değiştirerek, El Kaide ile mücadele konusunda daha aktif rol yüklemek istiyor. Görev tanımı değişikliği kapsamında, ülkelerden çatışma bölgelerine asker göndermeleri isteniyor. Almanya ve Türkiye bu isteme karşı çıkıyor.
*Genişleme: Zirvede Arnavutluk, Hırvatistan ve Makedonya'nın pakta üye olması bekleniyor. Ancak Yunanistan Makedonya'nın NATO'ya üyeliğine çekince koyuyor. Bunun yanı sıra genişleme stratejisinin de değiştirilerek Gürcistan, Kosova, Sırbistan ve Ukrayna ile de üyelik konusunda görüşmelere başlanması konularının zirvede gü ndeme alınması bekleniyor.
*Akdeniz Operasyonu: NATO'nun 2010 sonrası hedefleri arasında en önemlilerinden biri de NATO'nun Akdeniz'de terörle mücadeleyi içeren "Active Endavour" operasyonu alanının genişletilmesi. ABD operasyonun Karadeniz'e yayılmasını istiyor. Ankara ise Montrö Antlaşması'nın delineceği gerekçesiyle bu tutuma karşı.
* Enerji hatlarının güvenliği: Diplomatik kaynaklar, BOP ile oldukça benzeşen bu projenin İran, Irak, Orta Asya, Kuzey Afrika ve Arap Yarımadası gibi bölgeleri kapsadığına dikkat çekiyorlar.
**Hassas bölgelere doğrudan operasyon: Kosova ve Afganistan görevlerinden farklı olarak, NATO'nun "muhabere"
konusunda daha fazla görev üstlenmesini öngören yeni strateji konusunda, Bükreş Zirvesi'nde tanım yapılması zor görülürken, öncü bir karar alınması bekleniyor.
**Ortadoğu'da yeni bir kolej: NATO 2010 tamamlanmadan büyük ihtimalle İsrail'de yeni bir kolej kurmayı planlıyor.
Bu durum da örgütün ve ABD'nin Ortadoğu'da uzun süre daha aktif olarak bulunma amacını net bir biçimde ortaya koyuyor.
* Füze Kalkanı Projesi: Zirvede, ABD'nin füze kalkanı projesine ortak olunup olunmayacağı konusu da gündeme gelecek. NATO'nun oldukça ciddiye aldığı bu projeye göre, ABD'nin Polonya ve çek Cumhuriyeti'nin ardından Türkiye'ye de "NATO kapsamında" füze yerleştirmesi gündeme gelebilecek.
Türkiye'yi Gül temsil edecek
Türkiye, Bükreş Zirvesi'nde, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül 'ün başkanlığında, Dışişleri Bakanı Ali Babacan ve Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül 'ün de yer alacağı bir heyetle temsil edilecek. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan
açıklamaya göre, Babacan'ın, zirve marjında düzenlenecek Bükreş Konferansı'na katılarak "NATO'nun müşterek savunma ilkesine ilişkin 5. maddenin günümüzde geçerliliği" konusunda bir konuşma yapması öngörülüyor.
MAHMUT GÜRER Cumhuriyet 02.04.2008
