G‹R‹fi
Hepatit B virüsü (HBV) ve hepatit C virüsü (HCV) infeksiyonlar› ülkemizde yayg›n olarak görülmek- te olup, kronikleflen viral infeksiyonlar›n bafl›nda gelmektedir. Yüksek morbidite ve mortaliteye se- bep olmalar› nedeniyle halen ciddi bir halk sa¤l›-
¤› sorunu olmaya devam etmektedir (1,2). HIV in- feksiyonu ise ülkemizde nadir görülen, ancak tüm dünyada oldu¤u gibi ülkemizde de oran› giderek artmakta olan, ölümcül seyreden viral bir send- romdur (3).
‹ntrauterin HBV infeksiyonu hamileli¤in 19. hafta- s›nda gerçekleflebilmekte, ancak as›l zamanlama muhtemelen üçüncü trimest›rda olmaktad›r (4).
Do¤um sonras› önlemler için gebenin serolojik aç›- dan de¤erlendirilmesi çok önemlidir. Anne HBV ile kronik olarak infekte ise ve ayn› zamanda HBeAg pozitif ise yenido¤anlar›n %80-90’› kronik infeksi- yona sahip olmaktad›r (5). HBsAg ve HBeAg’nin gebedeki yüksek prevalans›, baz› popülasyonlarda HBsAg’nin yüksek tafl›y›c›l›k oran›na katk›s› olan en önemli faktör olarak de¤erlendirilmektedir (6).
Viral Hepatit Dergisi 2004; 9(1): 46-49
46
Onsekiz-K›rkbefl Yafl Grubu Kad›nlarda HBsAg, Anti-HCV ve Anti-HIV Seropozitifli¤i
Mehmet S. TEKEREKO⁄LU1, Elif AKTAfi1, ‹brahim H. ÖZEROL1, R›za DURMAZ1
1‹nönü Üniversitesi T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, MALATYA
ÖZET
Bu çal›flma, do¤urganl›k yafl grubundaki kad›nlarda HBsAg, anti-HCV ve anti-HIV seropozitifli¤ini belirlemek ve risk grubunu tespit etmek amac›yla yap›ld›. ‹nönü Üniversitesi T›p Fakültesi (Malatya/Türkiye), Kad›n Hastal›klar› ve Do¤um Poliklini¤i’ne baflvuran 18-45 yafl grubu kad›nlar›n serum örneklerinden mikroELISA yöntemi ile HBsAg, an- ti-HCV ve anti-HIV araflt›r›ld›. Taranan 1000 serum örne¤inde seropozitiflik HBsAg için %3.8, anti-HCV için %1.3 bu- lunurken, anti-HIV aç›s›ndan seropozitif serum saptanmad›.
Anahtar Kelimeler: Hepatit B virüsü, hepatit C virüsü, HIV.
SUMMARY
HBsAg, Anti-HCV and Anti-HIV Seropositivity in Women Aged Between 18 and 45 Years The aim of the study was to determine the HBsAg, anti-HCV and anti-HIV seropositivity in fertile women. The se- rum samples of women aged between 18 and 45 years, admitted to Gynecology and Obstetrics Department, Faculty of Medicine, ‹nönü University (Malatya/Turkey) were evaluated for HBsAg, anti-HCV and anti-HIV by microELISA method. Out of 1000 serum samples screened, seropositivity was found to be 3.8% for HBsAg and 1.3% for anti-HCV.
No seropositivity was determined for anti-HIV.
Key Words: Hepatitis B virus, hepatitis C virus, HIV.
Gebe kad›nlar›n HBsAg için taranarak; HBV’nin an- neden bebe¤e bulafl›n›n önlenmesi, bebe¤in do-
¤umda hepatit B hiperimmünglobulin ile tedavisi ve HBV afl›s› yap›lmas› toplum sa¤l›¤› için bir zo- runluluktur (5). Bulafl aç›s›ndan HBV ile ayn› özel- liklere sahip olan HCV de tüm dünyada yayg›n ola- rak görülmekle birlikte, ülkeler ve bölgeler aras›n- da farkl›l›klar göstermektedir (7).
Prenatal yolla HBV, HCV ve HIV gibi viral infeksi- yonlar›n do¤urganl›k dönemindeki kad›nlarda se- roprevalanslar›n›n belirlenmesi etkin korunma ve kontrol önlemlerinin yönlendirilmesinde yararl›
olacakt›r.
Bu çal›flma, do¤urganl›k yafl grubundaki kad›nlar- da HBsAg, anti-HCV ve anti-HIV seropozitifli¤ini belirleyerek risk grubunu tespit amac›yla yap›l- m›flt›r.
MATERYAL ve METOD
‹nönü Üniversitesi T›p Fakültesi, Kad›n Hastal›k- lar› ve Do¤um Poliklini¤i’ne baflvuran 18-45 yafl grubundaki kad›nlardan serum örnekleri al›narak mikroELISA yöntemi ile HBsAg (Organon), anti- HCV (Organon) ve anti-HIV (Biokit) serolojik gös- tergeleri araflt›r›ld›.
BULGULAR
Nisan 2002-Nisan 2003 tarihleri aras›nda bir y›ll›k sürede incelenen toplam 1000 serum örne¤inin 38 (%3.8)’inde HBsAg, 914 serumun 12 (%1.3)’sin- de anti-HCV antikorlar› pozitif olarak saptan›r- ken; anti-HIV için test edilen 847 serum örne¤inde pozitiflik gözlenmedi (Tablo 1).
TARTIfiMA
Dünya nüfusunun %5’i HBV ile infektedir. Bunla- r›n %25-40’›nda siroz ve/veya hepatoselüler karsi- nom (HSK) geliflmekte ve bafll›ca ölüm nedeni ol- maktad›r (8). HBV’nin Türkiye’deki prevalans›
%3.9-12.5 aras›nda de¤iflmekte olup, bu oran yak- lafl›k 4 milyon kiflinin HBV tafl›y›c›s› oldu¤unu yans›tmaktad›r (9). Asemptomatik tafl›y›c›lar›n
erken devrede saptanmas›, temas edenlere afl› ve immünglobulin uygulanmas›na karar verme du- rumunda serolojik göstergelerin araflt›r›lmas›na gerek vard›r (10). Ülkemizde yap›lan çal›flmalarda çal›flmam›zla uyumlu olarak normal popülasyon- da HBsAg pozitifli¤i %4-6 olarak bildirilmifltir (11,12). Yap›lan farkl› çal›flmalarda HBsAg tafl›y›- c›l›k oran› hemodiyaliz hastalar›nda %20-50, hem- flirelerde %7, hastane personelinde %3-14 ve ge- nelev kad›nlar›nda %9 oran›nda tespit edilmifltir (13-15). Fransa’da gebelerde yap›lan bir çal›flma- da HBsAg %15.5 oran›nda bulunmufltur. Bu ora- n›n normal popülasyondan daha yüksek oldu¤u belirtilerek gebelerin yüksek riskli grup oldu¤u söylenmifltir. Bu nedenle yenido¤anlar›n sistema- tik olarak hepatit B’ye karfl› immünize edilmesi gerekti¤i vurgulanm›flt›r (16).
HBV DNA’ya fetal maruziyet intrauterin infeksi- yonda önemli bir determinantt›r (17). HBV tafl›y›- c›s› olan annedeki yüksek HBV DNA seviyesi ve HBV varyant›n›n anneden bebe¤e geçifli neonatal HBV immünizasyonunun baflar›s›zl›¤›na neden olabilmektedir (18). Yap›lan bir çal›flmada C ve B genotiplerinin intrauterin HBV bulafl›nda bask›n oldu¤u ama genotipleme sonuçlar›n›n infekte be- beklerin prognostik de¤erlendirilmesinde yararl›
olmad›¤› bildirilmifltir (19). Bu çal›flmalar göz önüne al›nd›¤›nda, serolojik testler d›fl›nda DNA ölçümlerinin yap›ld›¤› moleküler çal›flmalar›n da faydal› olaca¤› akla gelmektedir.
HCV toplumda sporadik olarak görülen ve genel- likle transfüzyon sonucu ortaya ç›kan parenteral bulafl›n önemli oldu¤u nonA-nonB hepatitlerin en önemli etkenidir (20,21). Tüm dünyada oldu¤u gi- bi ülkemizde de önemli bir halk sa¤l›¤› sorunu ol- maya devam etmektedir (21). ‹nfeksiyonlar›n
%80’i kronikleflmekte ve buna ba¤l› olarak siroz ve HSK gibi komplikasyonlar geliflmektedir (22).
HBV ve HCV’nin vertikal geçifl özelli¤inin olmas›
tüm dünyada yüksek risk arz etmektedir. Özellik- le bebeklik döneminde infekte olanlarda kronik Onsekiz-K›rkbefl Yafl Grubu Kad›nlarda HBsAg, Anti-HCV ve Anti-HIV Seropozitifli¤i
Viral Hepatit Dergisi 2004; 9(1): 46-49 47
Tablo 1. Do¤urganl›k ça¤›ndaki kad›nlarda HBsAg, anti-HCV, anti-HIV pozitifli¤i.
HBsAg % Anti-HCV % Anti-HIV %
Pozitif 38 3.8 12 1.3 0 0
Negatif 962 96.2 902 98.7 847 100
Toplam 1000 100 914 100 847 100
infeksiyonlara neden olmakta ve bu kiflilerde ka- raci¤er hastal›¤› ve HSK geliflimindeki majör fak- törler olarak rol oynamaktad›r (8,22).
Amerika Birleflik Devletleri (ABD)’nde yap›lan bir çal›flmada, normal popülasyonda anti-HCV pozi- tifli¤i %0.5-1.4 olarak bildirilmifltir (23). Bu oran›n Fransa’da %0.68, Almanya’da %0.43, Arabistan’da
%6, Japonya ve M›s›r’da %15’lere kadar artt›¤› bil- dirilmektedir (16-18). Hamilelerde yap›lan çal›fl- malarda anti-HCV %0.8-3, kan donörlerinde
%0.63-1.17 olarak bildirilmektedir (19,20).
Ülkemizde yap›lan çal›flmalarda ise anti-HCV po- zitifli¤i %0.3-1.8 aras›nda bildirilmektedir (21,22).
Bizim çal›flmam›zda do¤urganl›k yafl grubundaki kad›nlarda ise bu oran %1.3 olarak saptand›.
Türkiye’de ilk kez 1985 y›l›nda, biri kad›n iki ki- fli için HIV/AIDS bildirimi yap›l›rken; geçen süre- de en çok bildirimler 158 kifli ile 2000 y›l›nda, 143 kifli ile 1997 y›l›nda, 119’ar kifli ile de 1996 ve 1999 y›llar›nda gerçekleflmifltir. 1985 y›l›ndan 30 Haziran 2001 tarihine kadar 226’s› yabanc›
uyruklulara iliflkin olmak üzere toplam 1246 bil- dirimde bulunulmufltur (23). Do¤urganl›k ça¤›n- daki kad›nlar ile toplumdaki HIV infeksiyonun- dan etkilenme riski (riskli gruplar hariç) ayn›
düzeyde olmakla birlikte; bölgemizde, do¤ur- ganl›k ça¤›ndaki kad›nlarda HIV pozitifli¤ine rastlanmam›flt›r.
HBV, HCV ve HIV infeksiyonlar›n›n serolojik mar- k›rlar›n›n çeflitli kombinasyonlar›n›n çal›fl›ld›¤›
pek çok çal›flma yap›lm›flt›r. Brezilya’da 1608 gebe ile yap›lan bir çal›flmada anti-HIV %0.8, HBV tafl›- y›c›l›¤› %1.1 olarak bulunmufltur (24). ABD’de 599 cinsel aktif, damar içi ilaç kullanmayan, transfüz- yon almam›fl kad›n taranm›fl, pozitiflik oran› HCV için %1.6, HIV için %2.0, HBV için %18.8 bulunmufl;
HCV ile infekte kad›nlar›n %75’inin ayn› zamanda HIV ya da HBV ile de infekte oldu¤u gözlenmifltir (25). ‹talya’da kad›n do¤um poliklini¤ine baflvu- ran 2059 kad›nda seropozitiflik, anti-HCV için
%1.9, HBsAg için %1, anti-HIV için %0.3 olarak bu- lunmufltur (26). Yine Moldova’da 1098 gebe ile ya- p›lan bir çal›flmada HBsAg pozitifli¤i %9.7, anti-HCV
%2.3 olarak saptanm›flt›r (27). Fransa’da 1990-1998 y›llar› aras›nda 202 HIV-1 ile infekte gebe de¤erlen- dirilmifl, bu gebelerde %14.7 oran›nda HBV, %16.5 oran›nda HCV infeksiyonu ile birliktelik gözlen- mifltir (28).
Sonuç olarak; tüm anne adaylar›n›n e¤itimi ve ge- belik öncesi HBV, HCV ve HIV aç›s›ndan durumla-
r›n›n araflt›r›lmas›n›n, tafl›y›c› olanlarda do¤um sonras› bebe¤in korunmas› ve al›nacak önlemler aç›s›ndan bilinçli ve haz›rl›kl› duruma getirilme- sinde yararl› olaca¤› düflüncesindeyiz.
KAYNAKLAR
1. William SR. Hepatitis B virus and hepatitis D virus.
In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R (ed). Princip- les and Practice of Infectious Diseases. 5thed. New York: Churchill Livingstone, 2000: 1672-85.
2. Taşyaran MA. Hepatit B epidemiyolojisi. K›l›çtur- gay K (editör). Viral Hepatit 98. 1. Bask›. İstan- bul: Viral Hepatitle Savaş›m Derneği, 1998: 94.
3. Howard ZS, Marvin SR, Robert CG. Human im- munodeficiency viruses. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R (eds). Principles and Practice of In- fectious Diseases. 5thed. New York: Churchill Li- vingstone, 2000: 1874-85.
4. Yan Y, Xu D, Wang W. The role of placenta in he- patitis B virus intrauterine transmission. Zhong- hua Fu Chan Ke ZA Zhi 1999; 34: 392-5.
5. Shiraki K. Perinatal transmission of hepatitis B virus and its prevention. Gastroenterol Hepatol 2000; 15: 11-5.
6. Vranckx R, Alisjahbana A, Meheus A. Hepatitis B virus vaccination and antenatal transmission of HBV markers to neonates. J Viral Hepat 1999; 6:
135-9.
7. Bayat N, Dinç E, Akdik İ ve ark. Kan donörlerin- de anti-HCV pozitifliği. Viral Hepatit Dergisi 1999; 1: 54-5.
8. Avşar E, Tözün N. 21. yüzy›lda viral hepatit. Vi- ral Hepatit Dergisi 2000; 3: 143-51.
9. Taşyaran MA. HBV enfeksiyonu epidemiyolojisi.
K›l›çturgay K (editör). Viral Hepatit 98. 1. Bask›.
İstanbul: Viral Hepatitle Savaş›m Derneği, 2000:
94-100.
10. Bal›k İ. Hepatit B epidemiyolojisi. K›l›çturgay K (editör). Viral Hepatit 94. İstanbul: Viral Hepa- title Savaş›m Derneği, 1994: 91-101.
11. Durmaz Çetin B, Erdeniz S, Çetin GA, Seber E, Karavuş M. G›da sektörü çal›şanlar›nda immu- nokromotografi yöntemi ile HBsAg araşt›r›lmas›.
Viral Hepatit Dergisi 1998; 2: 120-2.
12. Tansuğ Ş, Düzgüns›vac› E, Ünal Z, Güvel H. Hepa- tit B virus infeksiyonunun seroepidemiyolojik araş- t›r›lmas›. Viral Hepatit Dergisi 1999; 2: 96-109.
13. S›rmatel F, Balc› İ, Karaoğlu İ, Karataş M. Deği- şik toplumlarda hepatit B yüzey antijeni taş›y›c›l›- ğ›. Viral Hepatit Dergisi 1996; 2: 89.
14. Coşkun Ş, Keskin M, Önal Ö. Normal ve riskli gruplarda hepatit B infeksiyon seroprevalans›.
Viral Hepatit Dergisi 1996; 2: 84.
Tekereko¤lu MS ve ark.
Viral Hepatit Dergisi 2004; 9(1): 46-49
48
Onsekiz-K›rkbefl Yafl Grubu Kad›nlarda HBsAg, Anti-HCV ve Anti-HIV Seropozitifli¤i
Viral Hepatit Dergisi 2004; 9(1): 46-49 49
15. Ulusoy S, Bilgiç A. Hastane personelinde hepatit B virus serolojik göstergeleri. İnfeksiyon Dergisi 1994; 8: 5.
16. Sidibe S, Sacko BY, Traore I. Prevalance of sero- logic markers of the hepatitis B virus in pregnant women of Bamako, Mali. Bull Soc Pathol Exot 2001; 94: 339-441.
17. Liu Z, Xu D, Yan Y. The relationship of serum he- patitis B virus DNA load in HBsAg positive preg- nant women to the intrauterine infection of new- borns. Zhonghua Fu Chan Ke Za Zhi 1999; 34:
133-4.
18. Zhang J, Wang ZH, Hou JL, Yang H, Cheng AL, Li XH. Selective transmission of hepatitis B virus variant with S gene mutation between HBV-carri- er mothers and their infants. Di Yi Jun Da Xue Xue Bao 2002; 22: 806-7.
19. Guo PF, Zhong M, Hou JL. Genotyping study of hepatitis B virus in its intrauterine transmission.
Di Yi Jun Yi Da Xue Xue Bao 2002; 22: 303-5.
20. Koneman EW, Allen SD, Janda WM, Scherecken- berger PC, Winn WC. Color Atlas and Textbook of Diagnostic Microbiology. 5thed. Philadelphia:
Lippincott, 1997: 1220-1.
21. Duheiko G, Simmonds P. Sequence variability of hepatitis C virus and its clinical relevance. Viral Hepatitis 1994; 1: 3-15.
22. David LT, Stanley MI. Hepatitis C virus. In: Man- dell GL, Bennett JE, Dolin R (eds). Principles and Practice of Infectious Diseases. 5thed. New York:
Churchill Livingstone, 2000: 1736-60.
23. Çakaloğlu Y. Hepatit C virusu infeksiyonu: Epide- miyoloji, patogenez, klinik, tedavi. K›l›çturgay K (editör). Viral Hepatit 94. 1. Bask›. İstanbul: Vi- ral Hepatitle Savaş›m Derneği, 1994: 191-235.
24. Miranda AE, Alves MC, Neto RL, Areal KR, Ger- base AC. Seroprevalence of HIV, hepatitis B vi- rus, and syphilis in women at their first visit to public antenatal clinics in Vitoria, Brazil. Sex Transm Dis 2001; 28: 710-3.
25. Feldman JG, Minkoff H, Landesman S, Dehovitz J. Heterosexual transmission of hepatitis C, hepa- titis B, and HIV-1 in a sample of inner city wo- men. Sex Transm Dis 2000; 27: 338-42.
26. Baldo V, Floreani A, Menegon T, Grella P, Pater- noster DM, Trivello V. Hepatitis C virus, hepati- tis B virus and human immunodeficiency virus in- fection in pregnant women in North-East Italy: A seroepidemiological study. Eur J Epidemiol 2000; 16: 87-91.
27. Drobeniue J, Hutin YJ, Harpaz R, et al. Prevalen- ce of hepatitis B, D and C virus infections among children and pregnant women in Moldova: Addi- tional evidence supporting the need for routine hepatitis B vaccination of infants. Epidemiol In- fect 1999; 123: 463-7.
28. Faucher P, Batallan A, Bastian H, et al. Manage- ment of pregnant women infected with HIV at Bic- hat Hospital between 1990 and 1998: Analysis of 202 pregnancies. Gynecol Obstet Fertil 2001; 29:
211-25.
YAZIfiMA ADRES‹
Dr. Mehmet S. TEKEREKO⁄LU
‹nönü Üniversitesi T›p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›
44069, MALATYA
